Podstawy finansów

Dr inż. Ewa Mazurek-Krasodomska

Dr inż. Ewa Mazurek-Krasodomska

Podstawy finansów

2

Program przedmiotu



Pieniądz i finanse. Podstawy nauki o finansach

Pieniądz i finanse. Podstawy nauki o finansach



Finanse publiczne

Finanse publiczne



Pojęcie, funkcje, budżet państwa,

Pojęcie, funkcje, budżet państwa,



Dochody i wydatki publiczne. Dług

Dochody i wydatki publiczne. Dług

publiczny. Polityka fiskalna.

publiczny. Polityka fiskalna.



Finanse jednostek samorządów terytorialnych

Finanse jednostek samorządów terytorialnych



Podatki i opłaty publiczne

Podatki i opłaty publiczne



System ubezpieczeń społecznych

System ubezpieczeń społecznych



Banki i systemy bankowe

Banki i systemy bankowe

Podstawy finansów

3

Program przedmiotu



System finansowy ubezpieczeń

System finansowy ubezpieczeń



Rynek finansowy – instytucje,

Rynek finansowy – instytucje,

instrumenty

instrumenty



Papiery wartościowe

Papiery wartościowe



Finanse przedsiębiorstw

Finanse przedsiębiorstw



Źródła finansowania przedsiębiorstw

Źródła finansowania przedsiębiorstw



Rozliczenia pieniężne

Rozliczenia pieniężne



Finanse międzynarodowe

Finanse międzynarodowe

Finanse – pojęcia

podstawowe

Podstawy finansów

5

Pieniądz

wszystko, co jest powszechnie

wszystko, co jest powszechnie

akceptowane jako środek

akceptowane jako środek

regulowania zobowiązań.

regulowania zobowiązań.

Podstawy finansów

6

Funkcje pieniądza



Miernik wartości

Miernik wartości



Środek wymiany

Środek wymiany



Środek płatniczy

Środek płatniczy



Środek tezauryzacji

Środek tezauryzacji

Podstawy finansów

7

Zjawiska finansowe

Stanowią tylko część zjawisk

Stanowią tylko część zjawisk

pieniężnych, gdyż obejmują zjawiska

pieniężnych, gdyż obejmują zjawiska

związane z cyrkulacją pieniądza, np.

związane z cyrkulacją pieniądza, np.

zapłata za towary i usługi,

zapłata za towary i usługi,

wynagrodzenie za pracę, kredytowanie.

wynagrodzenie za pracę, kredytowanie.

Stąd też zjawiska finansowe obejmują

Stąd też zjawiska finansowe obejmują

zjawiska pieniężne, w których pieniądz

zjawiska pieniężne, w których pieniądz

występuje w ujęciu dynamicznym, a nie

występuje w ujęciu dynamicznym, a nie

w ujęciu statycznym.

w ujęciu statycznym.

Podstawy finansów

8

Klasyfikacja zjawisk
finansowych

wg kryterium

podmiotowego



Finanse publiczne

Finanse publiczne



Finanse przedsiębiorstw

Finanse przedsiębiorstw



Finanse banków

Finanse banków



Finanse ubezpieczeń

Finanse ubezpieczeń



Finanse instytucji niekomercyjnych

Finanse instytucji niekomercyjnych



Finanse ludności

Finanse ludności



Finanse międzynarodowe

Finanse międzynarodowe

Podstawy finansów

9

Finanse

to ogół zjawisk ekonomicznych

to ogół zjawisk ekonomicznych

związanych z ruchem pieniądza, tj. z

związanych z ruchem pieniądza, tj. z

procesami gromadzenia i

procesami gromadzenia i

wydatkowania środków pieniężnych.

wydatkowania środków pieniężnych.

Podstawy finansów

10

Finanse

W sferze zainteresowania

W sferze zainteresowania

finansów i finansistów jest ruch

finansów i finansistów jest ruch

pieniądza, tzn. procesy jego:

pieniądza, tzn. procesy jego:



Tworzenia,

Tworzenia,



Krążenia (cyrkulacji),

Krążenia (cyrkulacji),



Osiadania.

Osiadania.

Podstawy finansów

11

Finanse

Finanse są to zasoby pieniężne, operacje tymi

Finanse są to zasoby pieniężne, operacje tymi

zasobami oraz normy prawne ich dotyczące.

zasobami oraz normy prawne ich dotyczące.

W zależności od

W zależności od

podmiotów

podmiotów

dysponujących

dysponujących

zasobami pieniężnymi rozróżniamy:

zasobami pieniężnymi rozróżniamy:



Finanse publiczne

Finanse publiczne



Finanse prywatne

Finanse prywatne

Podstawy finansów

12

Finanse publiczne a
prywatne



Władza publiczna dysponuje przymusem dla zapewnienia

Władza publiczna dysponuje przymusem dla zapewnienia

sobie dochodów i nie podlega przymusowi w zakresie

sobie dochodów i nie podlega przymusowi w zakresie

wydatków. Podmioty prywatne znajdują się w sytuacji

wydatków. Podmioty prywatne znajdują się w sytuacji

odwrotnej.

odwrotnej.



Finanse publiczne wyrażają się w pieniądzu, którego

Finanse publiczne wyrażają się w pieniądzu, którego

gestorem jest państwo w sposób mniej lub bardziej

gestorem jest państwo w sposób mniej lub bardziej

całkowity, natomiast prywatni posiadacze pieniądza nie

całkowity, natomiast prywatni posiadacze pieniądza nie

maja na niego znaczącego wpływu.

maja na niego znaczącego wpływu.

Podstawy finansów

13

Finanse publiczne a
prywatne



Finanse publiczne są zorientowane na realizację

Finanse publiczne są zorientowane na realizację

interesu publicznego (interesu ogółu), finanse

interesu publicznego (interesu ogółu), finanse

prywatne – służą gromadzeniu dochodów i

prywatne – służą gromadzeniu dochodów i

realizacji zysków indywidualnych.

realizacji zysków indywidualnych.



Skala (wielkość) finansów publicznych jest

Skala (wielkość) finansów publicznych jest

nieporównywalna z finansami prywatnymi.

nieporównywalna z finansami prywatnymi.

Podstawy finansów

14

Funkcje finansów



Alokacyjna,

Alokacyjna,



Redystrybucyjna,

Redystrybucyjna,



Stabilizacyjna.

Stabilizacyjna.

Podstawy finansów

15

Funkcja alokacyjna

Alokacja – rozmieszczenie

Alokacja – rozmieszczenie

czynników produkcji w różnych

czynników produkcji w różnych

rodzajach działalności.

rodzajach działalności.

W gospodarce rynkowej alokacja

W gospodarce rynkowej alokacja

dokonuje się za pośrednictwem

dokonuje się za pośrednictwem

finansów.

finansów.

Podstawy finansów

16

Funkcja alokacyjna

polega na dokonywaniu podziału

polega na dokonywaniu podziału

materialnych i ludzkich czynników

materialnych i ludzkich czynników

produkcji między sferę wytwarzania

produkcji między sferę wytwarzania

dóbr prywatnych i sferę wytwarzania

dóbr prywatnych i sferę wytwarzania

dóbr publicznych, a następnie

dóbr publicznych, a następnie

wewnątrz obu tych sfer między różne

wewnątrz obu tych sfer między różne

działy, gałęzie i przedsiębiorstwa

działy, gałęzie i przedsiębiorstwa

wytwarzające dobra prywatne, jak też

wytwarzające dobra prywatne, jak też

między różne obszary i jednostki

między różne obszary i jednostki

dostarczania dóbr publicznych.

dostarczania dóbr publicznych.

Podstawy finansów

17

Funkcja
redystrybucyjna

Redystrybucja – przemieszczanie

Redystrybucja – przemieszczanie

dochodów od jednych podmiotów

dochodów od jednych podmiotów

do drugich za pośrednictwem

do drugich za pośrednictwem

państwa (podmiotów sektora

państwa (podmiotów sektora

finansów publicznych).

finansów publicznych).

Podstawy finansów

18

Funkcja
redystrybucyjna

polega na dokonywaniu wtórnego

polega na dokonywaniu wtórnego

podziału dochodów, które powstały

podziału dochodów, które powstały

w wyniku pierwotnego podziału

w wyniku pierwotnego podziału

PKB na szczeblu jednostek

PKB na szczeblu jednostek

wytwórczych pod wpływem

wytwórczych pod wpływem

mechanizmu rynkowego czy też

mechanizmu rynkowego czy też

pod wpływem administracyjnych

pod wpływem administracyjnych

regulacji charakteru ogólnego.

regulacji charakteru ogólnego.

Podstawy finansów

19

Funkcja stabilizacyjna

polega na oddziaływaniu za pomocą

polega na oddziaływaniu za pomocą

instrumentów polityki fiskalnej i

instrumentów polityki fiskalnej i

pieniężnej na globalny popyt w

pieniężnej na globalny popyt w

gospodarce w kierunku zapewnienia:

gospodarce w kierunku zapewnienia:



możliwie pełnego wykorzystania

możliwie pełnego wykorzystania

ekonomicznego potencjału gospodarki,

ekonomicznego potencjału gospodarki,



stabilizacji siły nabywczej pieniądza,

stabilizacji siły nabywczej pieniądza,



równowagi bilansu płatniczego.

równowagi bilansu płatniczego.

Podstawy finansów

20

Funkcja stabilizacyjna

Polega na oddziaływaniu na przebieg

Polega na oddziaływaniu na przebieg

procesów gospodarczych w sferze

procesów gospodarczych w sferze

rzeczowej w kierunku zachowania

rzeczowej w kierunku zachowania

stałego i zrównoważonego wzrostu,

stałego i zrównoważonego wzrostu,

przy optymalnym wykorzystaniu

przy optymalnym wykorzystaniu

czynników produkcji dla

czynników produkcji dla

zapewnienia społeczeństwu stałej

zapewnienia społeczeństwu stałej

poprawy warunków życia.

poprawy warunków życia.