W PRZYRODZIE WYSTĘPUJĄ DWA ZASADNICZE RODZAJE

KOMÓREK:

PROKARIOTYCZNE

EUKARIOTYCZNE

RÓŻNICA MIĘDZY DOWOLNĄ KOMÓRKĄ

PROKARIOTYCZNĄ

A EUKARIOTYCZNA JEST WIĘKSZA

NIŻ MIĘDZY PANTOFELKIEM A GORYLEM

JEST TO NAJWIĘKSZA NIECIĄGŁOŚĆ W SWIECIE ISTOT

ŻYWYCH

KOMÓRKI PROKARIOTYCZNE

1.

MATERIAŁ GENETYCZNY NIE JEST ODDZIELONY OD
PROTOPLASTU BŁONĄ ELEMENTARNĄ – BRAK JĄDRA.
MATERIAŁ GENETYCZNY W FORMIE KOLISTEJ CZĄSTKI
DNA, POJEDYNCZEJ LUB W WIĘKSZEL LICZBIE KOPII.
CZĘSTO DODATKOWE, PIERSCIENIOWE CZĄSTKI DNA –
PLAZMIDY, KTÓRE MOGĄ NOSIĆ GENY WARUNKUJĄCE NP.
LEKOOPORNOŚĆ.

2.

NIE POSIADAJĄ STRUKTUR OGRANICZONYCH BŁONAMI
ELEMENTARNYMI – BRAK ORGANELLI KOMÓRKOWYCH
(BRAK PRZEDZIAŁOWOŚCI)

3.

BRAK TYPOWEGO PROCESU PŁCIOWEGO.

4.

ORGANY RUCHU (RZĘSKI) NIE POSIADAJĄ CIAŁEK
PODSTAWOWYCH.

5.

MOGĄ BYĆ JEDNO- LUB WIELOKOMÓRKOWE.

Z HISTORII KLASYFIKACJI KOMÓREK

PROKARIOTYCZNYCH

DO ROKU 1969 WYRÓŻNIANO TYLKO DWA KRÓLESTWA:

KRÓLESTWO ROŚLIN

KRÓLESTWO ZWIARZĄT

W LATACH 1969-1989 WYRÓZNIANO PIĘĆ KRÓLESTW

ZGODNIE Z PROPOZYCJĄ WHITTAKERA:

1. MONERA 2. PROTOCTISTA 3. ROŚLINY 4. ZWIERZĘTA. 5

GRZYBY

WIRUSY NIE NALEŻAŁY DO ŻADNEGO Z TYCH KRÓLESTW

PIERWSZYM, KTÓRY ZWRÓCIŁ UWAGĘ NA RÓŻNORODNOŚĆ

KOMÓREK

PROKARIOTYCZNYCH BYŁ CARL WOESE

WOESE ODKRYŁ NOWY RODZAJ KOMÓREK

PROKARIOTYCZNYCH,

KTÓRE NAZWAŁ ARCHAEBACTERIA („STAROBAKTERIE”)

PONIEWAŻ SĄDZIŁ, ŻE POWSTAŁY WCZEŚNIE I SĄ SWEGO

RODZAJU „ZABYTKAMI” Z OKRESU ATMOSFERY

BEZTLENOWEJ ZIEMI

Carl Woese
State University
of Illinois

WOESE ZAPROPONOWAŁ NASTĘPUJĄCY PODZIAŁ

KOMÓREK

PROKARIOTYCZNYCH:

PROPOZYCJA WOESEGO

OBECNIE NIEKTÓRZY EWOLUCJONIŚCI SĄDZĄ, ŻE

ARCHAEBACTERIA

NIE SĄ NAJSTARSZYMI BAKTERIAMI, I ŻE POWSTAŁY Z BAKTERII

WŁAŚCIWYCH

GŁÓWNYM ZWOLENNIKIEM TEJ TEZY

JEST

THOMAS CAVALIER-SMITH

850 mln. lat temu

PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY CESARSTWA PROCARYOTA

KRÓLESTWO: BACTERIA

PODKRÓLESTWO: NEGIBACTERIA PODKRÓLESTWO:
UNIBACTERIA

GROMADA:
GROMADA:

EOBACTERIA
SPHINGOBACTERIA
SPIROCHAETAE
PROTEOBACTERIA
PLANCTOBACTERIA
CYANOBACTERIA
PROCHLOROBACTERIA (?)

POSIBACTERIA
ARCHAEBACTERIA

GROMADA: CYANOBACTERIA (CYANOPHYTA) - SINICE

BLUE GREEN ALGAE

BLAUALGEN

СИНЕЗЕЛЁНЫЕ

ВОДОРОСЛИ

PRZEPROWADZAJĄ FOTOSYNTEZĘ TLENOWĄ

OBOK CHLOROFILU A POSUADAJĄ BARWNIKI

BILIPROTEINOWE:

FIKOERYTRYNĘ

I

FIKOCYJANINĘ

CHLOROFIL A ZNAJDUJE SIĘ W BŁONACH

TYLAKOIDÓW

BILIPROTEINY ZNAJDUJĄ SIĘ W FIKOBILISOMACH

ROZMIESZCZONYCH NA POWIERZCHNI TYLAKOIDÓW

FIKOCYJANINA

FIKOERYTRYNA

RDZEŃ

CHLOROFIL a

POWIERZCHNIA
TYLAKOIDU

CIAŁO
POLIHEDRALNE
(ENZYMY WIĄŻĄCE
CO

2

)

DNA

TYLAKOID

CYJANOFI-
CYNA

WAKUOLA GAZOWA

MEZOSOM

RYBOSOMY

(ARGININA
+ASPARGINA)

SKROBIA SINICOWA

BARWA KOMÓREK SINIC ZALEŻY OD

ILOŚCI

FIKOCYJANINY I FIKOERYTRYNY

MASKUJĄCYCH CHLOROFIL a.

ADAPTACJA CHROMATYCZNA

W KOMÓRKACH SINIC ZWYKLE WIDOCZNE SĄ

WAKUOLE GAZOWE

WAKUOLE GAZOWE SKŁADAJĄ SIĘ

Z PĘCHERZYKÓW GAZOWYCH

REGULACJA PŁYWALNOŚCI

PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY SINIC

GROMADA: CYANOBACTERIA

KLASA: CYANOBACTERIAE

RZĄD:

CHROOCOCCALES

OSCILLATORIALES

NOSTOCALES

STIGONEMATALES

CHROOCOCCALES

Chroococcus turgidus

Microcystis aeruginosa

OSCILLATORIALES

Oscillatoria princeps

Spirulina sp.

NOSTOCALES

Nostoc sp.

Anabaena cylindrica

Anabaena flos-aquae

HETEROCYSTA

AKINETA

KOMÓRKI

WEGETATYWN

E

Z WAKUOLAMI
GAZOWYMI

Anabaena flos-aquae

SINICE Z RZĘDU NOSTOCALES MAJĄ ZRÓZNICOWANE

KOMÓRKI:

KOMÓRKI WEGETATYWNE (ROSTOWE)

AKINETY (NIERUCHOME ZARODNIKI)

HETEROCYSTY

ZARÓWNO AKINETY JAK I HETEROCYSTY POWSTAJĄ

W WYNIKI RÓŻNICOWANIA SIĘ KOMÓREK

WEGETATYWNYCH ZMIANY SĄ NIEODWRACALNE

Scytonema sp.

TRYCHOM

NIĆ

HETEROCYSTA

HETEROCYSTY SŁUŻĄ DO WIĄZANIA AZOTU ATMOSFERYCZNEGO
PANUJĄ W NICH WARUNKI BEZTLENOWE. TYLKO WTEDY AKTYWNA JEST NITROGENAZA

Scytonema sp. – NICI Z ROZGAŁĘZIENIAMI RZEKOMYMI

STIGONEMATALES

Stigonema
mamillosum

NICI ROZGAŁĘZIONE

Aphanizomenon flos-aquae

MASOWY ROZWÓJ SINIC
TO ZAKWIT

ZAKWIT MOŻNA KONTROLOWAĆ
CJANOFAGAMI tj. WIRUSAMI
SPECYFICZNYMI DLA SINIC

W CZASIE ZAKWITU LICZBA
KOMÓREK W 1 l. WODY MOŻE
PRZEKRACZAĆ 100 MILIONÓW

Paleolyngbya (850 mln. lat)

STROMATOLITY

SINICE SĄ ORGANIZMAMI STARYMI

PRZEPROWADZANA PRZEZ NIE FOTOSYNTEZA TLENOWA

PRZYCZYNIŁA SIĘ DO PRZEKSZTAŁCENIA PIERWOTNEJ,

BEZTLENOWEJ ATMOSFERY ZIEMI,

W ATMOSFERĘ TLENOWĄ

GROMADA: PROCHLOROBACTERIA

Ralph Lewin

ZOSTAŁY OPISANE WE WCZESNYCH LATACH 80-
TYCH
MINIONEGO WIEKU. WCZEŚNIEJ UWAŻANO JE ZA
SINICE

JAKO PIERWSZE OPISANO ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE SYMBIONTY,
WYSTĘPUJĄCE W JAMACH KLOACZNYCH ŻACHW (Didemnidae)

Didemnum molle

Didemnidae sp.

Prochloron didemni

W KOMÓRKACH BRAK BARWNIKÓW BILIPROTEINOWYCH

POSIADAJĄ CHLOROFILE a ORAZ b

POD TYM WZGLĘDEM PODOBNE SĄ DO

EUKARIOTYCZNYCH

GLONÓW ZIELONYCH

ZNANE DZIŚ RODZAJE:

Prochloron

Prochlorothrix

Prochlorocystis