Układ
nerwowy
Układ nerwowy
dzielimy na:
• Ośrodkowy
• Obwodowy
Układ nerwowy
ośrodkowy to:
• mózgowie, na które
składają się:
• mózg, móżdżek, pień
mózgu i rdzeń kręgowy.
Do układu
nerwowego
obwodowego zalicza
się:
• nerwy czaszkowe (12
par) i nerwy rdzeniowe
(31 par) wraz ze
zwojami, splotami i
nerwami układu
autonomicznego,
zwanego też układem
wegetatywnym.
Kolor czerwony
– ośrodkowy układ nerwowy
Kolor niebieski
– obwodowy układ nerwowy
Poszczególne nerwy czaszkowe:
• I - nerwy węchowe
• II - nerw wzrokowy
• III -
nerw okoruchowy
• IV - nerw bloczkowy
• V - nerw trójdzielny
• VI - nerw odwodzący
• VII - nerw twarzowy
• VIII - nerw przedsionkowo-
ślimakowy
• IX - nerw językowo-gardłowy
• X - nerw błędny
• XI - nerw dodatkowy
• XII - nerw podjęzykowy
Komórka nerwowa
(neuron)
W obrębie komórki
nerwowej wyróżnia
się
• ciało komórki
• dwa rodzaje wypustek:
wypustkę długą (akson)
i liczne wypustki
krótkie (dendryty).
Aksony:
• przenoszą informacje z
ciała komórki do innych
komórek nerwowych lub
narządów wykonawczych
(efektorów)
Dendryty:
• przekazują pobudzenia
do ciała komórki
nerwowej
Neurony różnią
się między sobą:
• wielkością,
• kształtem,
• liczbą wypustek.
RDZEŃ
KRĘGOWY
• Rdzeń kręgowy odgrywa
dwie role:
• przetwarzanie informacji
nerwowych,
• drogi przewodzącej
bodźce nerwowe do i od
mózgu.
Rdzeń kręgowy
Rdzeń kręgowy-
odcinki
Rdzeń w kanale
kręgowym
Rdzeń kręgowy w
oponie twardej
Rdzeń kręgowy:
• Na przekroju
poprzecznym rdzenia
kręgowego widoczne są
skupiska komórek
nerwowych (istota
szara), które zajmują
centralną część rdzenia.
Istota szara ułożona jest
w kształcie litery "H",
tworząc rogi tylne
(grzbietowe) i rogi
przednie (brzuszne).
Przekrój
poprzeczny rdzenia
kręgowego
Rogi grzbietowe
• dochodzą do nich
korzenie grzbietowe,
które pośredniczą w
przekazywaniu pobudzeń
czuciowych
Rogi przednie:
• zgrupowane są tu neurony
ruchowe, których wypustki
unerwiają komórki
mięśniowe.
RDZEŃ
PRZEDŁUŻONY
Rdzeń przedłużony
stanowi:
• skupienie ośrodków nerwowych
dla wielu czynności
odruchowych, które są
związane z odchodzącymi od
niego nerwami czaszkowymi.
• do odruchów odbywających się
przy udziale rdzenia
przedłużonego należą takie
czynność jak: ssanie, żucie,
połykanie, wymioty, kichanie,
kaszel, mruganie powiek, ruchy
oddechowe, regulacja czynności
serca, rozszerzanie naczyń
krwionośnych, wydzielanie potu
a także regulowanie przemiany
materii.
Mózgowie –
kresomózgowie
Mózgowie to:
• Mózg (kresomózgowie,
międzymózgowie),
• Pień mózgu i móżdżek.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego
Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu
Operacyjnego
Rozwój Zasobów Ludzkich
Projekt: Kobieta pracująca w zawodzie
kosmetyczki
Opona twarda
Opona twarda
Mózgowie
Mózgowie -
podstawa
Rezonans
magnetyczny
Rezonans
magnetyczny
Kora mózgu
(istota szara):
• Jest świadomą częścią
mózgu
• Jest punktem wyjścia
wielu nieświadomych
zachowań
• Miejscem gromadzenia
wszystkich świadomych
wrażeń zmysłowych
W korze mózgowej można
wyróżnić cztery płaty
zewnętrze które pełnią
funkcje:
• - płat czołowy – intelekt i
kontrola ruchu,
• - płat skroniowy -
percepcja i interpretacja
dźwięku,
• - płat ciemieniowy –
ogólna percepcja czuciowa
i jego interpretacja,
• - płat potyliczny – odbiór
bodźców wzrokowych i ich
interpretacja.
Ciało modzelowate
Przekazuje informacje pomiędzy prawą i lewą
półkulą mózgu
Kresomózgowie
(dwie półkule)
• Połączone są spoidłem
wielkim zwanym inaczej
ciałem modzelowatym
Komory boczne
Komory mózgowia
Komory mózgowia
Układ komorowy (łac. systema ventricularis) - zbiór
czterech przestrzeni wewnątrz mózgowia, w których
wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy i z których
następnie wydostaje się do przestrzeni
podpajęczynówkowej, gdzie krąży, otaczając cały
ośrodkowy układ nerwowy. Płyn ten wytwarzany jest
z osocza krwi przez splot naczyniówkowy.
Wyróżnia się:
dwie komory boczne (ventriculi laterales)
komorę III (ventriculus tertius)
komorę IV (ventriculus quartus)
PŁYN MÓZGOWO-
RDZENIOWY
• Jest to ciecz wypełniająca
komory mózgu oraz
przestrzenie
podpajęczynówkowe
mózgowia i rdzenia
kręgowego. Objętość płynu
u człowieka dorosłego
wynosi 100-250 ml.
Płyn jest:
• przejrzysty,
• bezbarwny,
MÓŻDŻEK
• Jest zbudowany z dwóch
półkul połączonych robakiem,
z zewnątrz pokrytych korą
móżdżku. Móżdżek leży z tyłu
pnia mózgu i jest połączony z
większą częścią mózgu i
rdzeniem kręgowym przez
konary móżdżku , którymi
biedną drogi afferentne
(dośrodkowe) i efferentne
(odśrodkowe). Móżdżek ma
decydujące znaczenie w
kontroli ruchu.
Móżdżek
Móżdżek
UKŁAD
NERWOWY
AUTONOMICZNY
• Układ nerwowy
autonomiczny (bez
udziału świadomości)
kontroluje czynności
narządów wewnętrznych.
• Składa się z dwóch
przeciwstawnych części:
współczulnej
(sympatycznej) i
przywspółczulnej
(parasympatycznej).
• w ciągu dnia, dominuje
jego część współczulna -
z apogeum w godzinach
popołudniowych.
• w nocy kontrolę nad
pracą narządów
przejmuje układ
przywspółczulny
Ukł. autonomiczny