Pismo i piśmiennictwo

Pismo i piśmiennictwo

Pismo i piśmiennictwo

Pismo i piśmiennictwo

Pismo

• Pismo to jest system umownych znaków, za

pomocą których można utrwalić język mówiony.

• Istnieje wiele sposobów zapisu mowy. Można je

podzielić na zapis dźwięków oraz zapis znaczeń.

Większość używanych obecnie systemów pisma

to systemy mieszane fonetyczno-znaczeniowe.

• Badania medyczne pokazują, że przy czytaniu

pisma znaczeniowego aktywność obszarów

mózgu rozkłada się inaczej niż przy czytaniu

pisma fonetycznego. Pismem fonetycznym

zajmuje się głównie lewa półkula, natomiast

znaczeniowym prawa. Zaburzenie

odwzorowywania znaków nazywa się dysgrafią.

Systemy pisma

Większość współczesnych języków europejskich używa systemu

mieszanego, w którym:

• słowa są zapisywane fonetycznym systemem alfabetycznym;

• nazwy własne są zapisywane fonetycznym systemem

alfabetycznym

• systemem znaczeniowym zapisuje się m.in.: ;

• liczby są zapisywane systemem znaczeniowym, bardzo

rzadko zapisuje się je fonetycznie. Tak więc zwykle 120 a nie

'sto dwadzieścia‘;

• nazwy substancji chemicznych, np. zapis HCl występuje

znacznie częściej niż zapis chlorowodór.

W większości z tych języków jednak w zapisie "normalnych"

słów istnieją obok elementów fonetycznych również

elementy znaczeniowe – wiele allomorfów zapisuje się w ten

sam sposób pomimo odmiennego ich brzmienia. W języku

polskim dotyczy to głównie dźwięczności spółgłoski końcowej

(np. chleb i chleba choć b w chleb wymawiane jest zwykle p).

W języku angielskim zjawisko to ma znacznie większy zasięg.

Typy pisma

• piktograficzne (obrazkowe) – przedmioty i czynności zapisywane są za pomocą

piktogramów (obrazków). Piktogramy to obecnie m.in. niewielka część chińskich

znaków.

• ideograficzne – idee i pojęcia zapisywane są za pomocą ideogramów,

przedstawiających abstrakcyjne pojęcia; to kolejny etap ewolucji pisma w stosunku

do piktogramów. Ideogramy to obecnie m.in. zasadnicza część sinogramów.

• fonetyczne – symbole przedstawiają dźwięki:

• pismo głoskowe (alfabet) – symbole oznaczają spółgłoski i samogłoski, np. alfabet

łaciński, alfabet grecki, cyrylica, głagolica, hangul,

• pismo spółgłoskowe (abdżad) – symbole oznaczają spółgłoski, wartość samogłosek

wynika z kontekstu np. alfabet hebrajski,

• pismo alfabetyczno-sylabiczne (abugida) – symbole oznaczają spółgłoski, a wartość

samogłosek zmieniają znaki diakrytyczne,

• sylabariusz – symbole oznaczają sylaby, np. katakana i hiragana;

• pismo złożone lub pismo mieszane – w jednym systemie pisma występuje kilka

podsystemów, np. pismo japońskie, na które składają się sylabariusze hiragana i

katakana, oraz ideogramy chińskie – kanji,

• pismo ideograficzno-fonetyczne (piktofonetyczne) – w jednym znaku pisma

występują elementy fonetyczne i semantyczne (taką strukturę ma ok. 80 proc.

znaków chińskich).

• pismo węzełkowe.