ŻYLAKI KOŃCZYN
DOLNYCH

ANATOMIA ŻYŁ KOŃCZYN

DOLNYCH

ŻYŁY GŁĘBOKIE
ŻYŁY POWIERZCHOWNE
ŻYŁY PRZESZYWAJACE
( perforatory)

ŻYŁY POWIERZCHOWNE

Leżą w tkance podskórnej
Żyła odpiszczelowa
Żyła odstrzałkowa

Powrót żylny

90% - układem żył głębokich –
położonych podpowięziowo i
biegnących równolegle do
głównych pni tętniczych
10% - powraca układem żył
powierzchownych

Żyła odpiszczelowa

Jest bezpośrednim przedłużeniem
łuku żylnego grzbietowego
stopy.biegnie od przodu do kostki
przyśrodkowej, a następnie wraz z
nerwem

udowo-

goleniowym w kierunku pachwiny
i uchodzi do żyły udowej wspólnej

Żyła odpiszczelowa

Na wysokości kostki średnica 3-5
mm
W miejscu ujścia 4-7 mm
Ma 6-14 zastawek

Żyły odpiszczelowe

dodatkowe przednie i

tylna

Znajdujace się na udzie wpadają
bezpośrednio do głównego pnia
żyły odpiszczelowej.
Ze względu na średnicę trudno je
odróżnić od żyły odpiszczelowej.

żyła odstrzałkowa

Rozpoczyna się na wysokości
stawu skokowego, do tyłu i nieco
poniżej kostki bocznej.
Biegnie pionowo po tylnej
powierzchni łydki i wpada
bezpośrednio do żyły
podkolanowej.

DEFINICJA

Żylakami kończyn dolnych
nazywamy trwałe poszerzenie żył
powierzchownych w postaci
wężowatych sznurów, splotów lub
kłębów, często z balonowatymi
uwypukleniami.

PODZIAŁ

ŻYLAKI PIERWOTNE – o nieznanej
etiologii, występujące przy
prawidłowym obrazie żył głębokich

ŻYLAKI WTÓRNE – pojawiają się po
zapaleniu żył, po urazach lub jako
powikłanie zapalenia żył głębokich

EPIDEMIOLOGIA

20% - 50% populacji w krajach
uprzemysłowionych
Kobiety częściej niż mężczyźni
Zachorowalność 2,6% \ rok dla
kobiet
Zachorowalność 2%\rok dla
mężczyzn

PATOFIZJOLOGIA CHOROBY

ŻYLAKOWEJ

Żylaki pierwotne – występujące
przy prawidłowym stanie żył
głębokich
Żylaki wtórne – powstają w
następstwie niewydolności żył
głębokich, przeszywających lub
pojawienia się przetok tętniczo
żylnych

TEORIE POWSTANIA

ŻYLAKÓW

PIERWOTNYCH

TEORIA OSŁABIENIA ŚCIANY ŻYLNEJ

–

Uszkodzenie ściany żylnej przez

czynniki biochemiczne :
- kolagenazy
- elastaza
- kwaśna fosfataza
- dehydrogenazy

OSŁABIENIE ŚCIANY

Wpływ hormonów płciowych

- leczenie hormonami żeńskimi
- I trymestr ciąży

* estrogeny
* progestageny

TEORIA

NIEWYDOLNOŚCI

ZASTAWEK ŻYLNYCH

Niewydolność zastawek jest
przyczyną:

-

Refluksu

-

Żylaków

-

Nadciśnienia w układzie żylnym

TEORIA

HEMODYNAMICZNE

Czynnikiem prowadzącym do
powstania żylaków jest nadmierne
ciśnienie hydrostatyczne panujące
w układzie żylnym, które po
przekroczeniu zdolności
wyrównawczych ścian naczyń
prowadzi do ich poszerzenia.

Patofizjologia

PRZEWLEKŁEJ

NIEWYDOLNOŚCI

ŻYLNEJ

Uszkodzenie funkcji zastawek żylnych

albo upośledzenie funkcji pompy

mięśniowej jest przyczyną

odwrócenie przepływu krwi w żyłach

- refluksu – i w konsekwencji powoduje

wzrost ciśnienia w krwi w układzie żył

kończyn dolnych. Prowadzi to do

powstania zaawansowanej postaci PNŻ

ze zmianami skórnymi

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE

RYZYKO ROZWOJU Ż. P.

DZIEDZICZNOŚĆ – nie została
jednoznacznie potwierdzona
badaniami.
Stwierdzono, że jeżeli oboje rodzice
mają żylaki to ich występowanie u
dzieci wynosi 90%

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJACE

RYZYKO ROZWOJU Ż.P.

OTYŁOŚC – przekroczenie należnej
masy ciała o 20% wiąże się z
częstszym występowaniem
żylaków kończyn dolnych

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJACE

RYZYKO

CIĄŻA – powszechnie uznaje się, że
żylaki mogą pojawiać się po raz
pierwszy podczas ciąży, lub w jej
trakcie powiększać się.

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE

RYZYKO

WIEK – zwiększa się wraz z wiekiem

STYL ŻYCIA – praca w pozycji
stojącej lub siedzącej, noszenie
obcisłej bielizny, zaparcia, brak
wysiłku fizycznego, palenie tytoniu,
środki antykoncepcyjne

UMIEJSCOWIENIE

ŻYLAKOW

UMIEJSCOWIENIE JEST BARDZO

ZMIENNE
NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKA SIĘ:
Żylaki ż. odpiszczelowej
Żylaki ż. odpiszczelowej dodatkowej

przedniej i tylnej
Żylaki krocza
Żylaki ż. odstrzałkowej

OBJAWY

ZMĘCZENIE
CIĘŻKOŚĆ
OBRZĘKI
BÓL
Pieczenie
Pulsowanie
Kurcze
Parestezje

BADANIE

PRZEDMIOTOWE

Badanie w pozycji stojącej najlepiej na

podwyższeniu
Badanie w pozycji leżącej na plecach

-

typ, stopień zaawansowania

-

Rozległość żylaków

-

Obrzęk okolicy kostek

-

Badanie palpacyjne i opukiwanie

-

Badanie tętna i ucieplenia kończyn

-

Symetria kończyn dolnych

C0

C1

C2

C3

C4

C5

C6

BADANIA DODATKOWE

Próba Trendelenburga
Próba Perthesa
USG- D
Flebografia

Próba Trendelenburga

Próba Perthesa

RÓŻNICOWANIE

Przetoki tętniczo - żylne

LECZENIE

ZACHOWAWCZE
OPERACYJNE

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Brak zgody na operację
Przeciwwskazania do operacji
Niewielkie pojedyncze żylaki
Kobiety w ciąży

LECZENIE UCISKOWE

Stosuje się w zwalczaniu objawów
niewydolności żył i w profilaktyce
zakrzepicy żył głębokich u chorych
leżących.
Podstawowa metoda leczenia
przewlekłej niewydolności żylnej i
obrzęków limfatycznych

Leczenie uciskowe-

mechanizm działania

Ciśnienie wywierane przez bandaż
elastyczny jest wprost proporcjonalne do
jego napięcia i odwrotnie proporcjonalne
do promienia krzywizny płaszczyzny skóry
- prawo Laplace’a.
Ucisk zmniejsza przekrój żył i przywraca
czynność zastawek żylnych przez zbliżenie
ich płatków. Wpływając na obniżenie
ciśnienia żylnego zmniejsza refluks żylny.

Pończochy uciskowe

I klasa – niewielki ucisk – stosuje się w
profilaktyce u pacjentów chodzących, w
przypadku mniejszych żylaków i
niewielkich dolegliwości
II klasa – umiarkowany ucisk stosowane po
zabiegach operacyjnych, po skleroterapii,
po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył,
w czasie leczenia owrzodzeń żylakowych
oraz w profilaktyce zakrzepicy żylnej

Pończochy uciskowe

III klasa – duży ucisk – stosuje się w
zaawansowanej, przewlekłej
niewydolności żylnej, w nasilających się,
ale odwracalnych obrzękach.
IV – klasa- bardzo duży ucisk – stosuje
się w obrzęku limfatycznym, w bardzo
zaawansowanej, przewlekłej
niewydolności żył i w nieodwracalnych
obrzękach.

Leczenie zachowawcze-

obliteracyjne

WSKAZANIA

-teleangiektazje
-żyły siatkowate
-żylaki

- pozostawione po operacji
- nawrotowe
- krwawiące
- umiejscowione w okolicy -

owrzodzenia

Przeciwwskazania do

obliteracji

Uczulenia na środek obliterujacy
Zakrzepica żył głębokich
Choroby układowe
Zakażenia bakteryjne
Krytyczne niedokrwienie kończyn

Powikłania leczenia

obliteracyjnego

Odczyny alergiczne
Odczyny zapalne
Martwica skóry
Zapalenie żył powierzchownych
Zakrzepica żył głębokich
Zatorowość płucna

LECZENIE OPERACYJNE-

WSKAZANIA

Żylaki objawowe
Nawracające zapalenia
Krwawienia z żylaków
Owrzodzenia goleni
Żylaki nawrotowe
Brak poprawy po leczeniu
zachowawczym
Poważny defekt kosmetyczny

PRZECIWWSKAZANIA

Niedokrwienie kończyn
Niedrożność żył głębokich
Skaza krwotoczna
Obrzęk limfatyczny

Rodzaje operacji

Częściowe lub całkowite usunięcie
żyły
Podwiązanie żył przeszywających
Usunięcie poszczególnych żylaków

POWIKŁANIA LECZENIA

OPERACYJNEGO

Krwiaki w obszarze usuniętej żyły
Zaburzenia czucia
Uszkodzenie układu chłonnego
Zakażenia