Instytucje bezpieczeństwa

regionalnego

Co to jest bezpieczeństwo

regionalne?

• Bezpieczeństwo regionalne- element

szerszego pojęcia „ bezpieczeństwo
międzynarodowe”, oznacza brak
zagrożenia lub ochronę przed nim w
skali regionalnej. Jest zapewnienie
przez organizacje regionalne w
ramach samoobrony zbiorowej.

1

1

Słownik terminów z zakresu Bezpieczeństwa narodowego; AON; Warszawa 2009

Instytucje bezpieczeństwa

regionalnego

Do instytucji bezpieczeństwa

regionalnego zaliczamy:

• NAFTA

• NATO

• ONZ

• G4

• OBWE

• UE

• Trójkąt Weimarski

Nafta

• – Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu

lub Północnoamerykańska Strefa Wolnego

Handlu– umowa zawarta pomiędzy USA, Kanadą i

Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi państwami

strefę wolnego handlu. W przeciwieństwie do UE

nie tworzy ponadpaństwowych ciał rządowych, jej

prawo nie jest nadrzędne w stosunku do prawa

narodowego. Kraje należące do NAFTA zniosły

stawki celne w handlu wzajemnym, zachowując

jednak autonomiczne stawki celne w handlu z

krajami trzecimi. Porozumienie NAFTA weszło w

życie 1 stycznia 1994.

Przyczyny powstania

• Główne przesłanki, które sprzyjały powstaniu porozumienia

Naftą (Kanada – St. Zjednoczone) to fakt, że kraje te miały

wspólne interesy gospodarcze. Istotną rolę odgrywało

bliskie położenie geograficzne oraz język. W XX wieku

pojawia się możliwość budowy w Europie Zachodniej

jednolitego rynku. Ta sytuacja mobilizuje Stany

Zjednoczone, których głównym celem staje się budowa

nowego bloku handlowego. Zaczynają prowadzić rozmowy z

Kanadą, których końcowym efektem ma być zawarte

porozumienie handlowe. Nowo powstałe porozumienie

gospodarcze ma być nie tylko konkurencyjne w stosunku do

Europy i Japonii, ale ma również zapewnić Stanom

Zjednoczonym przewodnictwo w sferze gospodarczej.

• Główne założenia
• Układ zakładał 15 - letni okres

przejściowy, podczas którego zostaną

zniesione cła na artykuły przemysłowe. W

handlu artykułami rolnymi miała nastąpić

liberalizacja. NAFTA stwarza warunki dla

uczciwej konkurencji na obszarze strefy

wolnego handlu oraz zapewnia skuteczną

ochronę praw własności intelektualnej

każdej ze stron. Porusza takie kwestie jak:

zasady rozwiązywania sporów, prawa

pracownicze, inwestycje zagraniczne,

standardy techniczne i ochrona

środowiska.

Cele

• osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich

• dogodny klimat do inwestycji prywatnych

• stworzenie warunków politycznych służących

rozwojowi wzrostu gospodarczego

• ustalenie cen ropy naftowej

Przyszłość NAFTA

• Wejście w życie układu Północnoamerykańskiej

Strefy Wolnego Handlu wiązało się z powstaniem

obszaru handlowego liczącego 364 miliony ludzi.

Największy obszar wolnego handlu na świecie.

Istnieją plany poszerzenia układu o nowe państwa

Ameryki Środkowej i Południowej. Ich inicjatorem są

Stany Zjednoczone, które pod swoim przywództwem

chcą stworzyć regionalne ugrupowanie o charakterze

ekonomiczno - politycznym.

G4

• Grupa czterech państw dążących do uzyskania stałego

członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Ich współpraca ma

jedynie charakter wzajemnego poparcia i koordynacji działań w

osiągnięciu wspólnego celu.

• Aspiracje Grupy G4 poparły Francja i Wielka Brytania

• Każdy z krajów G4 napotyka silną opozycję ze strony swoich

regionalnych konkurentów:

• Niemcy - Włoch,
• Japonia - Chin i Korei Południowej,
• Brazylia - Argentyny i Meksyku,
• Indie - Pakistanu, obawiających się zbytniego wzmocnienia

sąsiada na arenie międzynarodowej i mających własne aspiracje

do stałego członkostwa w Radzie. Ponadto, własnego stałego

przedstawiciela w RB pragnie mieć Afryka. Największe aspiracje z

tego kontynentu wykazują: Republika Południowej, Afryki, Nigeria,

Egipt i Algieria. Inne zainteresowane kraje stałym

przedstawicielstwem w RB ONZ to: Arabia Saudyjska, Pakistan.

NATO

• Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO

jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia

1949. NATO jest organizacją stawiającą sobie za cel zbiorową ochronę

swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia

bezpieczeństwa międzynarodowego. Z

prawnomiędzynarodowego

punktu widzenia NATO jest międzynarodową organizacją opartą na

sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Zgodnie z Traktatem

Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się

przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków

międzynarodowych.

• Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie – środkami

politycznymi i militarnymi – wolności i bezpieczeństwa wszystkim

państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje

podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa:

• zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na

rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu

konfliktów;

• zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku

na terytorium każdego państwa członkowskiego;

• rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną

współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do

programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady

Partnerstwa;

• wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy

się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu.

OBWE

• Na konferencji przeglądowej w Budapeszcie w 1994, szefowie państw i

rządów podjęli decyzje o utworzeniu OBWE w dokumencie ze spotkania

budapeszteńskiego czytamy "...KBWE jest strukturą bezpieczeństwa

obejmującą państwa od Vancouver aż po Władywostok.

• Współpraca w ramach OBWE opiera się na dwóch zasadach równości

państw i konsensu przy podejmowaniu decyzji dotyczących dwóch

kluczowych koncepcji:

• koncepcji kooperatywnego bezpieczeństwa, (co-operative security),

stawiającej sobie za cel wzajemne współdziałanie we wspierających się

strukturach bezpieczeństwa;

• koncepcji niepodzielnego i wszechstronnego bezpieczeństwa

(indivisible and comprehensive security), obejmującego aspekty

polityczno wojskowe, gospodarcze i prawa człowieka.

• Polska również jest aktywną stroną OBWE. Warszawa jest siedzibą

powołanego w 1992 Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka

OBWE (ODIHR). Sprawuje ono kontrolę nad przestrzeganiem praw

człowieka, w tym także praw mniejszości narodowych oraz zasad

demokracji na terenie państw członkowskich. Biuro współpracuje ściśle

z Wysokim Komisarzem OBWE do spraw Mniejszości Narodowych. Przy

biurze powstał punkt dla rozwoju kontaktów pomiędzy różnymi

organizacjami romskimi w Europie.

UE

• W TUE w artykule 2 wśród celów Unii wymienione są m.in.:

• promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez

zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w

obrocie handlowym między państwami członkowskimi,

• wzmacnianie obrazu Unii jako jednego ciała politycznego

mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej

poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej,

• dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego i poczucia

przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli

poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej

swobody przepływu ludzi w obrębie Unii,

• rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i

sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE poprzez

wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą

poprawę poziomu życia państw uboższych,

• ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich,

wyrównanie rozwoju gospodarczego regionów,

ONZ

• Główne cele działalności ONZ dotyczą

współpracy politycznej, gospodarczej i społecznej

między narodami, utrzymania pokoju i

bezpieczeństwa międzynarodowego, obrony

praw człowieka, poszanowania zobowiązań

międzynarodowych, pomocy krajom

rozwijającym się. Karta Narodów Zjednoczonych

ustanowiła szereg organów i instytucji oraz ich

kompetencje: Zgromadzenie Ogólne, Rada

Bezpieczeństwa, Sekretariat, Rada

Gospodarczo-Społeczna, Rada Powiernicza ,

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

Trójkąt Weimarski

właśc. Komitet Wspierania Współpracy Francusko –Niemiecko-Polskiej

– organizacja powołana przez ministrów spraw zagranicznych

trzech państw europejskich: Polski, Niemiec i Francji w 1991 roku w

celu rozwoju współpracy między tymi państwami i promocji

odradzającej się Polski na arenie międzynarodowej.
Działalność Trójkąta Weimarskiego sprowadza się do organizowania

szczytów z udziałem przywódców krajów członkowskich, a także −

co roku – spotkań na szczeblu ministrów spraw zagranicznych.

Pierwsze takie spotkanie odbyło się 28 sierpnia 1991 w Weimarze

pomiędzy Krzysztofem Skubiszewskim (Polska), Rolandem Dumas

(Francja) i Hansem-Dietrichem Genscherem (Niemcy).

• Dotychczasowe szczyty miały też miejsce w: Poznaniu (1998),

Nancy (1999), Hambach (2001), Wrocławiu (2003) i ponownie w

Nancy (2005). Szczyt w Weimarze, planowany na czerwiec 2006

roku, został przesunięty z powodu niedyspozycji zdrowotnej

prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Szczyt ostatecznie odbył się dnia

5 grudnia 2006 roku w Mettlach (Niemcy). Następny odbył się 7

lutego 2011 w Warszawie.

Podsumowanie

Obecnie kiedy Polska jest członkiem NATO i

Unii Europejskiej, musimy uwzględnić fakt, że

oczekuje się od wszystkich jednostek

organizacyjnych w tym szczególnie

administracji publicznej daleko idącej

sprawności organizacyjnej i profesjonalizmu

w obszarze bezpieczeństwa, ochrony życia i

zdrowia, a także przeciwdziałaniu

katastrofom naturalnym i sytuacjom

kryzysowym spowodowanych przez

człowieka.

 

BIBLIOGRAFIA

1. Słownik terminów z zakresu Bezpieczeństwa narodowego;

AON; Warszawa 2009

2. Zadania obronne samorządu terytorialnego – Materiał

studyjny; AON; Warszawa 2006

3. Europejskie, narodowe i regionalne aspekty

bezpieczeństwa; Marcinkowski A., Mierzejewski D., Pająk K.;
PWSZP - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Poznań;
2010

Dziękujemy za uwagę