Przyczyny i skutki degradacji środowiska przyrodniczego

Przyczyny i skutki

degradacji

środowiska

naturalnego

WSTĘP

Zmorą współczesnego społeczeństwa są

niemal wszechobecne zanieczyszczenia. Każdego

dnia mamy do czynienia ze skażoną

żywnością, którą spożywamy, zanieczyszczonym

powietrzem, którym oddychamy i tonami

odpadów

będących wynikiem produkcji przemysłowej.

W wyniku swej działalności człowiek emituje do

atmosfery ogromną ilość gazów, zatrzymujących

ciepło, czym zapoczątkowuje szkodliwy proces

zmian klimatycznych.

W naszych lodówkach i innych urządzeniach

stosujemy gazy powodujące zanikanie powłoki

ozonowej, co w konsekwencji może wywołać raka

skóry.

Bezmyślnie rujnujemy ogromne połacie ziemi,

niszczymy obszary leśne, wyrzucamy do rzek tony

trucizn, a do morza wlewamy toksyczne chemikalia.

•Obecna dewastacja środowiska na Ziemi zagraża

bezpieczeństwu naszego społeczeństwa. Musimy

zatem zdać sobie sprawę z tego, że tylko

natychmiastowe, wspólne działania na rzecz ochrony

przyrody i racjonalnej gospodarki zasobami

środowiska mogą przyczynić się do poprawy jego

stanu i mieć ogromne znaczenie, nie tylko dla

nas, lecz także dla przyszłych pokoleń.

Wojsko również przyczynia się do
naruszania równowagi środowiska
naturalnego. Szybki rozwój techniki
wojskowej stwarza wiele zagrożeń
wynikających ze specyfiki funkcjonowania
armii.

Obrona kraju i ochrona środowiska wydają

się na
pierwszy rzut oka wykluczać. Występowanie
zagrożeń
ekologicznych wymusza na Siłach Zbrojnych
rewizję
dotychczasowych zasad prowadzenia szkolenia,
organizacji i prowadzenia ćwiczeń poligonowych.
Konieczne staje się pogodzenie dwóch
przeciwstawnych celów:
    maksymalnego zbliżenia prowadzonych zajęć
do
       realnych warunków panujących na polu
walki
                                       oraz
   maksymalnej ochrony gleby, powietrza i wód
przed
   przekształceniami i zanieczyszczeniami
środowiska.

JAK WOJSKO ODDZIAŁUJE NA

ŚRODOWISKO?

Siły zbrojne wykorzystują (użytkują) środowisko

naturalne:

• wypełniając funkcje bytowo-gospodarcze

służące zapewnieniu odpowiednich warunków dla

pełnienia służby i wypoczynku żołnierzy w

obiektach wojskowych, w koszarach,

• w trakcie przemieszczania się pomiędzy

miejscami stałej dyslokacji oraz do miejsc ćwiczeń

(szkolenia) lub innych działań czasu pokoju,

• podczas działalności szkoleniowej

obejmującej między innymi ćwiczenia poligonowe

w ramach których wykorzystuje się technikę

wojskową.

Ubocznym skutkiem działalności bytowo gospodarczej są

typowe dla większych skupisk ludzkich oddziaływania na

środowisko, obejmujące:

• wprowadzanie do powietrza substancji zanieczyszczających ze

spalania paliw w lokalnych

kotłowniach oraz w silnikach spalinowych,

• odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych (rzadziej do

ziemi),

• wytwarzanie i gromadzenie (na składowiskach własnych

jednostek wojskowych lub na składowiskach gminnych) lub

utylizację różnorodnych odpadów, w tym także odpadów

niebezpiecznych,

• emitowanie hałasu,

• przekształcenia powierzchni ziemi związane z rozbudową

socjalno-bytowej oraz specjalistycznej infrastruktury technicznej

na terenie obiektów wojskowych itp.

Podczas przemieszczania się wojsk z
miejsc stałej dyslokacji do miejsc prowadzenia
ćwiczeń, głównym czynnikiem oddziaływującym
Na środowisko są emisje zanieczyszczeń z
silników spalinowych pojazdów oraz hałas.
Mogą także wystąpić ograniczenia w ruchu
innych pojazdów (część pojazdów wojskowych
posiada nietypowe wymiary), czy nawet
kolizje, wypadki, katastrofy związane z
uwolnieniem do środowiska niebezpiecznych
substancji.

W ramach działalności szkoleniowej, a
zwłaszcza ćwiczeń wykorzystujących poligony (w
tym poligony leśne) i wymagających użycia
sprzętu bojowego (sprzętu ciężkiego),
prowadzenia szkoleń specjalistycznych
(inżynierskich, chemicznych), wykorzystywania
stacji radiolokacyjnych i innych urządzeń
emitujących promieniowanie niejonizujące,
oddziaływanie na środowisko polega przede
wszystkim na:

• emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do

powietrza (z silników spalinowych, jako

produktów detonacji materiałów wybuchowych

oraz wybuchów bomb i pocisków,

• przekształceniach powierzchni ziemi

(niejednokrotnie o nasileniu równoważnym

z degradacją),

• niszczeniu szaty roślinnej oraz negatywne

oddziaływanie na świat zwierzęcy,

• emisji hałasu,
• zanieczyszczaniu gleby, a w niektórych

przypadkach także i wód podziemnych,

substancjami ropopochodnymi,

• powstawaniu odpadów (związanych z

bytowaniem żołnierzy na poligonach oraz

odpadów „technicznych").

Szczególne zagrożenia dla środowiska
występują podczas szkolenia bojowego
wojsk.

Charakter i skala tych zagrożeń zależy od rodzaju

prowadzonych ćwiczeń, rodzaju szkolących się

jednostek oraz ilości zaangażowanych ludzi i

sprzętu. Można jednak przyjąć, że podczas

szkolenia wojsk na poligonach zawsze będą

występować następujące rodzaje oddziaływań:
• Oddziaływanie związane z koncentracją

określonej ilości ludzi - wiąże się to z

koniecznością zaopatrzenia w wodę i żywność,

powstawaniem określonych ilości ścieków i

odpadów, transportem, ogrzewaniem oraz całą

resztą spraw związanych z obsługą socjalno-

bytową żołnierzy.

• Oddziaływanie związane z koncentracją sprzętu i

prowadzonymi szkoleniami, które w nieuchronny

sposób negatywnie wpływają na środowisko np.:

– strzelania,

– pozoracja pola walki,

– przemarsze i przemieszczenia wojsk,

– huk, dym, hałas silników,

– zniszczenia gleby przez ciężkie pojazdy,

– kopanie schronów,

– maskowanie oraz techniczna obsługa sprzętu,

– zaopatrzenie w paliwo, materiały eksploatacyjne,

amunicję itp.

W trakcie ćwiczeń mogą wystąpić także

nieprzewidziane sytuacje awaryjne, wypadki

lub katastrofy. Stanowią one największe

potencjalne ryzyko dla środowiska

przyrodniczego, a usuwanie ich skutków może

wymagać poważnych nakładów finansowych i

czasu. W tej grupie do najistotniejszych zaliczyć

można:

• zniszczenia drzewostanów w lasach na skutek pożarów

czy przejazdu ciężkich wozów bojowych i czołgów,

• zanieczyszczenie gruntów, a także wód

powierzchniowych lub podziemnych produktami

ropopochodnymi czy innymi substancjami chemicznymi.

Za właściwy nadzór nad

przestrzeganiem zasad ochrony

środowiska podczas ćwiczeń

odpowiadają dowódcy wszystkich

szczebli.

W trakcie prowadzenia ćwiczeń narażone

są w mniejszym lub większym stopniu

wszystkie elementy środowiska

przyrodniczego.

Jednak wpływ na poszczególne elementy

może być różny, różne są również skutki takich

oddziaływań i koszty ewentualnych działań

ograniczających ich wpływ lub prac

rekultywacyjnych prowadzonych w celu

likwidacji skutków oddziaływań negatywnych.
Można wyróżnić następujące zagrożenia:

• Zagrożenie powierzchni ziemi, a przede wszystkim

warstwy glebowej i szaty roślinnej, może prowadzić do

degradacji gleb, zanikania roślinności i wzmożonej erozji. Może

to również prowadzić do zniszczenia stref lęgowych zwierząt.

Powierzchnia ziemi narażona jest przede
wszystkim na dwa rodzaje degradacji :

- poprzez przekształcenie powierzchni ziemi i

mechaniczne zniszczenie warstwy glebowej

(budowa fortyfikacji, przejazdy ciężkiego sprzętu

itp.) oraz

- zanieczyszczenie substancjami chemicznymi.

Zagrożenie powierzchni ziemi powodują także

odpady powstające podczas ćwiczeń wojsk

(zarówno bytowe jak i „technologiczne").

• Zagrożenie wód podziemnych i

powierzchniowych może prowadzić do pogorszenia
jakości wód i ograniczenia, a nawet uniemożliwienia
wykorzystywania tych wód do jakichkolwiek celów.
Głównym zagrożeniem dla wód podziemnych są
zanieczyszczenia przenikające z powierzchni terenu,
a dla wód powierzchniowych bezpośrednie
wprowadzanie zanieczyszczeń i ścieków do wód lub
spływy powierzchniowe z obszarów
zanieczyszczonych.

• Pogorszenie jakości powietrza, związane z

emisją substancji zanieczyszczających.
Co prawda zanieczyszczenia ulegają

szybkiemu przemieszczeniu i rozproszeniu,

mogą jednak prowadzić do przejściowego

pogorszenia jakości powietrza, a w niektórych

przypadkach, przy większych koncentracjach i

długotrwałym oddziaływaniu aktywnych

substancji chemicznych powodować nawet

degradację środowiska na znacznych

obszarach (np. osłabiając odporność zdrowotną

niektórych gatunków drzew i krzewów w lasach

lub też zmieniając strukturę gatunkową

populacji owadów, ułatwiając gradacje

szkodników).

Dlatego ograniczanie szkodliwych emisji z

każdego źródła jest szczególnie istotne.

• Zagrożenia świata roślinnego i

zwierzęcego mogą powodować bardzo

wymierne i najlepiej widoczne efekty

negatywnego oddziaływania na środowisko.
Poligony wojskowe to miejsca, na których

okresowo występują, niejednokrotnie dość

znaczące negatywne oddziaływania na

świat roślinny i zwierzęcy.
Paradoksalnie jednak, ograniczony dostęp

osób postronnych oraz stosunkowo długi

okresy „ciszy" pomiędzy ćwiczeniami

powodują, że część poligonów to

atrakcyjne tereny dla zagrożonych

gatunków, na których istnieją potencjalne

warunki spokojnego funkcjonowania

złożonych ekosystemów.

Dlatego też przy planowaniu ćwiczeń
powinno się w możliwie największym
stopniu identyfikować szczególnie wrażliwe
ekosystemy, tak aby prowadzone działania
i niebezpieczne oddziaływania miały
miejsce z dala od obszarów lęgowych i stref
bytowania zwierząt, czy też od miejsc
występowania cennych i zagrożonych
gatunków roślin itp.

Szczególną ochroną należy objąć bytująca
na poligonach dziką zwierzynę, oraz te
zbiorowiska roślinne, które stanowią
siedliska zwierząt.

• Zagrożenie środowiska hałasem

i wibracjami w toku ćwiczeń wojsk jest
nieuchronne.

Hałas może przede wszystkim powodować

płoszenie zwierzyny i nie stanowi poważniejszego
zagrożenia dla innych komponentów środowiska
naturalnego. Ponadto prowadzone na poligonach
obserwacje wskazują, że zwierzęta
przyzwyczajają się do hałasu, o ile nie wiążą się z
nim inne bezpośrednie zagrożenia.

• Zagrożenie promieniowaniem

(elektromagnetycznym),
emitowanym podczas ćwiczeń wojsk,
może być w wielu przypadkach (ze
względu na duże natężenia
oddziaływań) groźne dla środowiska.

Oddziaływania te zawsze będą

występować podczas procesu

szkoleniowego, a przedmiotem

troski organizatorów ćwiczeń

powinno być ich minimalizowanie.

WSKAZÓWKI DLA DOWÓDCÓW

I ĆWICZĄCYCH PODODDZIAŁÓW

W lasach oraz na terenach śródleśnych,

jak również w odległości do 100 m od

granicy lasu, zabrania się działań i

czynności mogących wywołać

niebezpieczeństwo pożaru:

• rozniecania ognia poza miejscami

wyznaczonymi do tego celu,

• korzystania z otwartego płomienia,

• wypalania wierzchniej warstwy gleby

i pozostałości roślinnych.

Zgodnie z ustawą o lasach, w

lesie zabrania się:

• zanieczyszczania gleby i wód,

• zaśmiecania,

• rozkopywania gruntu,

• niszczenia grzybów oraz grzybni,

• niszczenia lub uszkadzania drzew, krzewów

lub innych roślin,

• niszczenia urządzeń i obiektów

gospodarczych, turystycznych i

technicznych oraz znaków i tablic,

• zbierania płodów runa leśnego i ściółki w

zabronionych i oznakowanych miejscach,

• biwakowania poza miejscami

wyznaczonymi,

• wybierania jaj i piskląt, niszczenia lęgowisk i gniazd

ptasich, a także niszczenia legowisk, nor i mrowisk,

• płoszenia, ścigania, chwytania i zabijania dziko

żyjących zwierząt,

• hałasowania oraz używania sygnałów dźwiękowych,

z wyjątkiem przypadków wymagających wszczęcia

alarmu.

Należy przestrzegać stref ciszy wokół rejonów
bytowania ptaków i zwierząt będących pod
ochroną.

Niedozwolone jest samowolne

niszczenie drzewostanów przez

oddziały ćwiczące.

Za nieuzasadnione straty powstałe

w drzewostanach odpowiedzialność

ponoszą dowódcy oddziałów

lub kierownik ćwiczeń.

OBOWIĄZEK DOWÓDCÓW W

ZAKRESIE OCHRONY

ŚRODOWISKA

Dowódcy ćwiczących wojsk są

zobowiązani do organizowania

pracy w sposób zapewniający

ochronę środowiska, a w

szczególności:

• zapewniający przestrzeganie polskich

przepisów o ochronie środowiska,

• zapewniający funkcjonowanie urządzeń

chroniących środowisko,

• zapewniający usuwanie przyczyn, zagrożeń

lub naruszeń środowiska.

Ćwiczące oddziały powinny być dokładnie
zapoznane z przebiegiem granic pól roboczych,
pasów taktycznych oraz lokalizacją obozowisk,
parków samochodowych i czołgowych,
dostępnych dróg dojazdowych dla pojazdów
kołowych i gąsienicowych.

W razie nadzwyczajnego zagrożenia
środowiska, jednostka ćwicząca
zobowiązana jest do bezzwłocznego
zawiadomienia komendy poligonu.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

• Za organizację ćwiczeń i zapewnienie

bezpieczeństwa w czasie ich trwania
odpowiada kierownik ćwiczeń. Spoczywa na
nim również obowiązek zapewnienia w
możliwie najlepszy sposób, w istniejących
warunkach, ochrony środowiska naturalnego.

• Jednostki wojskowe, a także ich dowódcy,

ponoszą przewidzianą polskim prawem
odpowiedzialność za szkody wynikające z
działań lub zaniechań wpływających
szkodliwie na środowisko naturalne.

Podczas przemarszów

pamiętaj, że:

• Zabronione jest zjeżdżanie z dróg poligonowych,

wjeżdżanie w las, wjeżdżanie na pasy przeciwpożarowe,

korzystanie pojazdami gąsienicowymi z dróg

przeznaczonych dla ruchu kołowego i dróg

przeciwpożarowych.

• Należy do niezbędnego minimum ograniczyć wjeżdżanie

w zarośla, krzaki, zagajniki oraz indywidualne

maskowanie przy pomocy „żywych" roślin.

• Przy prowadzeniu pojazdów gąsienicowych należy unikać

gwałtownego zatrzymywania i ruszania, gwałtownych

skrętów i wykorzystywać duży promień skrętu.

• Należy omijać zarośla, zagajniki cenne zbiorowiska roślin

oraz akweny wodne, wydmy i skarpy.

W czasie obsługi technicznej

sprzętu należy przestrzegać

następujących zasad:

• Obsługę sprzętu należy przeprowadzać tylko w

miejscach wyznaczonych.

• W przypadku konieczności posługiwania się

materiałami pędnymi i smarami oraz napraw

sprzętu

należy wybrać miejsca zabezpieczone

przed przenikaniem zanieczyszczeń do gruntu

(wykorzystując istniejące miejsca

wybetonowane, parkingowe itp.).

• Nie dopuszczać do rozlania paliwa.

• Użytkownicy silników spalinowych są obowiązani

do utrzymania tych silników w stanie pełnej

sprawności technicznej zabezpieczającej

powietrze przed nadmiernym zanieczyszczeniem.

PREWENCJA

ŚRODOWISKOWA

O wszystkich sytuacjach
zagrażających środowisku
naturalnemu należy niezwłoczne
meldować. Podjęcie szybkich
działań umożliwia z reguły
ograniczenie szkód i uniknięcie
żmudnych i kosztownych prac
rekultywacyjnych.

CO ŻOŁNIERZE MUSZĄ ZROBIĆ PO

ĆWICZENIACH?

• Ćwiczące wojska zobowiązane są do

uporządkowania całego użytkowanego terenu w

trakcie lub bezpośrednio po zakończeniu

ćwiczeń, w celu odtworzenia pierwotnego stanu

obiektów (prace porządkowe, remontowe,

usunięcie zniszczeń drogowych

i leśnych, naprawa infrastruktury szkoleniowej i

obozowisk).

• W zakres tych działań wchodzą również prace

na rzecz środowiska - usuwanie odpadów,

substancji szkodliwych, wycinki uszkodzonych

drzew itp.

JAK NALEŻY POSTĘPOWAĆ Z

ODPADAMI?

• Wszelkie odpady należy gromadzić w miejscach

wyznaczonych i przeznaczonych do tego celu lub w

odpowiednich pojemnikach i kontenerach, w sposób

zabezpieczający środowisko przed zanieczyszczeniem.

• Zabrania się zakopywania śmieci i odpadów na terenie

ośrodków szkolenia oraz porzucania lub spalania na

powierzchni ziemi.

• Jeżeli jest to możliwe, należy prowadzić segregację

odpadów.

• Przepracowane oleje należy zbierać i gromadzić w

szczelnych, odpowiednio oznakowanych pojemnikach

(zbiornikach) przy punktach kontroli pojazdów i halach

remontowych.

Akty prawne regulujące

ochronę środowiska

Najważniejsze akty prawne regulujące

sprawy

dotyczące ochrony środowiska.

• Ustawa z dnia 27.04.2001r. Prawo

ochrony środowiska (Dz. U. nr 62 poz.

627 z późn. zmianami).

• Ustawa z dnia 27.07.2001r. o wprowadzeniu

ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy

o odpadach oraz o zmianie niektórych

ustaw. (Dz. U. nr 100 poz. 1085)

• Ustawa z dnia 16.04.2004r. o ochronie

przyrody. (Dz. U. nr 92 poz. 880)

Najważniejsze przepisy resortowe dotyczące

ochrony środowiska.

- Decyzja MON nr 57/MON z dnia 23.12.2002r. w

sprawie określenia jednostek organizacyjnych

odpowiadających za nadzór nad przestrzeganiem

przepisów o ochronie środowiska w Siłach

Zbrojnych.

- Rozkaz Dowódcy Wojsk Lądowych nr 22 z dnia

17.02.2003r. w sprawie organizacji ochrony

środowiska w Wojskach Lądowych.

- Wytyczne Szefa Logistyki Wojsk Lądowych z dnia

14.03.2003r. w sprawie przygotowania informacji

o stanie środowiska na terenach będących w

dyspozycji Wojsk Lądowych.

- Rozkaz Dowódcy POW nr 80 z dnia 21.03.2003r.

w sprawie organizacji ochrony środowiska w

POW.

- Wytyczne Szefa logistyki POW nr 90 z dnia

01.04.2003r.

sprawie

przygotowania

informacji o stanie środowiska w jednostkach
i instytucjach Wojsk Lądowych na obszarze
POW.

- Polityka Resortu Obrony Narodowej w

zakresie ochrony środowiska (styczeń 2002r.)

- Decyzja nr 85/MON z dnia 07.04.2003r. w

sprawie określenia zadań w zakresie
przekazywania do AMW niektórych
składników mienia Skarbu Państwa.

NA SZCZEBLU CSAiU

Rozkaz specjalny z dnia

31.12.2007 r.

Komendanta Centrum Szkolenia

Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu

w sprawie organizacji ochrony

środowiska naturalnego na

2008 rok.

Ponadto

1. Ochrona powietrza

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06.06.2002r. w

sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w

powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w

powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych

poziomów niektórych substancji.

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.11.2001r. w

sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga

zgłoszenia. (Dz.U. nr 140 poz. 1585)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30.07.2001r. w

sprawie wprowadzenia do powietrza substancji

zanieczyszczonych z procesów technologicznych i operacji

technicznych. (Dz.U. nr 87 poz. 957)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13.06.2003r. w

sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów emisji.

(Dz.U. nr 110 poz. 1057)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 04.08.2003r. w

sprawie standardów emisyjnych z instalacji. (Dz.U. nr 163

poz. 1584)

2. Gospodarka wodno-ściekowa

• Ustawa z dnia 18.07.2001r. Prawo wodne (Dz.U. nr

115 poz. 1229 z późn. zmianami).

• Ustawa z dnia 07.06.2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu

w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. nr

72 poz. 747)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia

08.07.2004r. w sprawie warunków jakie należy spełnić

przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz

w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla

środowiska wodnego (Dz.U. nr 168 poz. 1763)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19.11.2002r.

w sprawie wymagań dotyczących jakości wody

przeznaczonej do spożycia przez ludzi. (Dz.U. nr 203

poz. 1718)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia

24.05.2004r. w sprawie wzorów tablic informacyjnych

o strefie ochrony ujęcia wody.

3. Gospodarka odpadowa oraz materiały

niebezpieczne.

• Ustawa z dnia 27.04.2001r. o odpadach. (Dz.U. nr 62 poz.

628 z późn. zmianami)

• Ustawa z dnia 11.05.2001r. o opakowaniach i odpadach

opakowaniowych. (Dz.U. nr 63 poz. 638 z późn. zmianami)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w

sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11.12.2001r. w

sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby

ewidencji odpadów. (Dz.U. nr 152 poz.1736)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11.12.2001r. w

sprawie w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla

których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów

oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które

mogą prowadzić uproszczoną ewidencje odpadów. (Dz.U. nr

152 poz. 1735).

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14.06.2000r. w

sprawie listy rodzajów odpadów które wytwarzający może

przekazać osobom fizycznym do wykorzystania. (Dz.U. 51

poz. 620)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29.01.2002r. w

sprawie rodzajów odpadów innych niż niebezpieczne oraz

rodzajów instalacji i urządzeń, w których dopuszcza się ich

termiczne przekształcanie. (Dz.U. 18 poz 176)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 09.04.2002r. w

sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych,

których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu

go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym

ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. (Dz.U. nr

58 poz. 535)

• Ustawa z dnia 11.01.2001r. o substancjach i preparatach

chemicznych. (Dz.U. nr 11 poz. 84 z późn. zmianami)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 03.07.2002r. w

sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i

preparatu niebezpiecznego. (Dz.U. nr 140 poz. 1171)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14.03.2003r. w

sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz

pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub

zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty

niebezpieczne. (Dz.U. nr 61 poz.552)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20.09.2000r. w

sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać

bazy i stacje paliw płynnych. (Dz. U. 98 poz. 1067)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia

20.12.2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
warunków technicznych jakim powinny odpowiadać
bazy i stacje paliw. (Dz.U. nr 1 poz.8 z 2003r.)

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 02.04.2004r. w sprawie sposobów i
warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania
wyrobów zawierających azbest. (Dz.U. nr 71 poz.
649).

Document Outline