Zrozumieć Rogersa

Zuzanna Włodarczyk

• każdy człowiek ma w sobie

potencjał,

dużą energię;

coś czego normalnie nie

dostrzegamy, a co nas napędza; jak ATOM dysponujemy tą energią

Energia

ta pozwala nam uczestniczyć w procesie uczenia się.

Kluczowym jest byśmy umieli z tego potencjału celowo korzystać ,

umieli go kontrolować. Powinien stać się on podstawą dla

naturalnych zdolności i chęci uczenia się.

Carl Rogers proponuje

facylitację

.

facylitacja

• To sztuka wyzwalania i wspierania

naturalnych chęci i zdolności
uczenia się; to stwarzanie w szkole i
klasie przyjaznej, „humanistycznej”
atmosfery zapewniającej uczniowi
komfort psychiczny niezbędny do
wyzwalania tych chęci i zdolności

• Pochwała aktywnego uczenia się,

postrzegania ucznia jako ‘żywego’
podmiotu, dokonującego wyborów,
samokontrolującego się i
wybierającego ścieżkę i sposób
ksztłcenia.

• Krytyka tradycyjnego nauczania

opierającego się głównie na formie
wykładowej i egzaminowej; gdzie
uczeń jest biernym odbiorcą, a nie
sprawcą; gdzie najważniejszy jest
nauczyciel, a nie sam podmiot
procesu uczenia się

• W swej teorii

facylitacja

opiera się na 4

odrębnych, ale powiązanych ze sobą i
wspierających się wzajemnie koncepcjach:

 T. terapii
 T. osobowości
 T. ‘osoby w pełni funkcjonalnej’
 T. relacji interpersonalnych

W podejściu Rogersa nauczyciel/ facylitator:

• Odznacza się postawą humanistyczną:
 Autentyzmem osobowego bycia
 Akceptacją
 Empatycznym zrozumieniem

• Umiejętnie komunikuje autentyczne nastawienie emocjonalne, jest

prawdziwy, pozbawiony „maski”, daje uczniowi poczucie
bezpieczeństwa i pole do ujawniania wszystkich swoich pomysłów i
emocji

• Troszczy się o dobre funkcjonowanie psychiczne ucznia

• Tworzy i organizuje zewnętrzne warunki, w których przebiega proces

znaczącego uczenia się

• Działa wpierając aktywność uczniów

• Wewnętrznie umiejscawia środek wartościowania (ocena wydarzeń,

rzeczy i osób nas otaczających wynika nie z oczekiwań innych, ale z
naszego własnego prawdziwego osądu)

• Uczy samodzielnego podejmowania decyzji i wartościowania swoich

pomysłów i działań

• Uczy skutecznego rozwiązywania problemów

• Otwiera na nowe doświadczenia

• Żywo uczestniczy w życiu grupy klasowej

Nauczyciel/ Facyliatator/ Lider/

Osoba przewodnik

• W modelu edukacyjnym opartym na podejściu

skoncentrowanym na osobie (PCA):

 Dzieli odpowiedzialność za proces uczenia się z innymi
 Dostarcza materiałów do uczenia się korzystając z własnych doświadczeń,

wiadomości, książek itp.

 Pomaga uczniowi w skonstruowaniu jego osobistego programu uczenia się

(z wykorzystaniem wiedzy na temat zainteresowań i doświadczeń ucznia)

 Stwarza atmosferę sprzyjającą uczeniu się (troska, autentyzm,

wzajemne słuchanie się)

 Posiada umiejętności interpersonalne (pojmuje ucznia w ujęciu

holistycznym- jako całość)

 Koncentruje się na uczniu (sam jest tylko pomocnikiem)
 Wykazuje się znajomością zainteresowań i doświadczeń ucznia
 Dostosowuje tematy zajęć i formy pracy do indywidualnych
potrzeb, zainteresowań i predyspozycji każdego ucznia

C. Rogers swoją teorię

znaczącego uczenia się

oparł na

stosowanej przez siebie psychoterapii.

• Nauczyciel

(terapeuta) wykazuje się w tym podejściu:

o Autentyzmem osobowego bycia- jest sobą, w relacji z uczniem nie

przybiera żadnej maski; dzięki temu relacja miedzy uczniem (podmiotem
uczącym się), a nauczycielem (facylitatorem) jest prawdziwsza, a jej
efektywność większa; to relacja osoba-osoba

o Akceptacją- samego siebie oraz ucznia; wynikają z tego w dalszej

kolejności troska o drugiego człowieka, wykluczenie chęci zdominowania
ucznia, uniknięcie oceniania, osądzania, klasyfikowania; nauczyciel ma
„bezwarunkowo pozytywne nastawienie”, ufa w zdolności i chęci
poznawcze ucznia

o Empatycznym zrozumieniem- nauczyciel wchodzi w świat

wewnętrznych przeżyć ucznia, stara się go zrozumieć, by ten mógł poczuć
się swobodniej i mógł być sobą

Uczeń/ Osoba ucząca się:

• Jest rzeczywistym podmiotem własnego uczenia się
• Jest kierowany przez naturalność ciekawość
• Wychodzi z własną inicjatywą
• Jest osobiście zaangażowany
• Konstruuje swój własny program uczenia się
• Ma swobodę twórczą
• Dokonuje samooceny/ własnej ewaluacji
• Określa zakres potrzebnej mu wolności
• Sam dokonuje wyborów w kwestii form uczenia się
• Jest samoodpowiedzialny
• Posiada umiejętność gromadzenia materiałów pomocniczych

Pytania do dyskusji:

• Jednym z podstawowych elementów podejścia nauczyciela jest

„empatyczne zrozumienie”. Czy możemy faktycznie przyjąć takie
założenie, czy możliwe jest pełne wczucie się w sytuację, odczucia
drugiego człowieka, i czy na podstawie tego naszego „współodczuwania”
budować relację z uczniem?

• Wg koncepcji Rogersa nauczyciel powinien wykazywać się umiejętnościami

interpersonalnymi, być niemalże terapeutą. Jednakże np. w Polsce bardzo
duża część nauczycieli to osoby uczące niejako z przypadku, pracujące w
szkole nie z pasji a z konieczności. Czy w takiej sytuacji możliwe jest aby
takich pedagogów doprowadzić do poziomu rogersowkiego facylitatora?

• Wg koncepcji Rogersa nauczyciel powinien dobrze poznać zainteresowania

i doświadczenia ucznia, by móc stworzyć mu warunki sprzyjające uczeniu
się. Powinien także dostosować tematy lekcji i formy pracy indywidualnie
do każdego dziecka. Czy jednak przy tak licznych klasach jest to w ogóle
możliwe?