CZYNNIKI KLIMATYCZNE A
WEGETACJA ROŚLIN
KLIMAT
1)
to przeciętny stan atmosfery
dla danego rejonu w
poszczególnych
miesiącach,
lub
przebiegi
kompleksów
pogody
charakterystyczne dla danego regionu
opisywane na podstawie ich częstości i
powtarzalności w przebiegu
rocznym.
CZYNNIKI KLIMATOTWÓRCZE
Szerokość
geograficzna
–
decyduje
o
przychodzie i stratach energii w zakresie
bilansu promieniowania;
Rodzaj podłoża odgrywa zasadniczą rolę w
przemianach cieplnych /pojemność cieplna/;
Rodzaj
pokrycia
podłoża
powoduje
zróżnicowanie albedo;
Okresowe – pokrywa śniegu w strefie
umiarkowanej, wielkość upraw – gatunki roślin,
lasy – liściaste – zrzucające liście na zimę;
Odległości od wód – wpływ łagodzący.
POTENCJALNE ZAGROŻENIE W OKRESIE
ZIMOWYM:
Silne mrozy, przy braku lub
niedostatecznie grubej pokrywie śnieżnej;
Długotrwała i gruba pokrywa śnieżna;
Odwilże atmosferyczne i glebowe;
Gwałtowne roztopy i powodzie;
Silne i mroźne wiatry przy braku, lub
niedostatecznie grubej pokrywie śnieżnej;
Pokrywa lodowa,
POTENCJALNE ZAGROŻENIE W OKRESIE
WEGETACJI
Długotrwałe i nadmierne opady deszczu;
Posuchy atmosferyczne i glebowe;
Nadmierne skrócenie okresu wegetacyjnego;
Niedobory usłonecznienia i ciepła;
Burze i silne wiatry;
Przymrozki;
Grady;
Powodzie
Bezpośredni wpływ czynników wyraża
się:
–
Przemarzaniem;
1)
–
Wysmalaniem;
2)
–
Wymarzanie
3)
–
Wyprzeniem;
4)
–
Wymoknięciem;
5)
–
Wyleganiem;
6)
–
Uszkodzeniami gradowymi
Pośredni
wpływ
przejawia
się
zmniejszeniem
odporności
na
niesprzyjające
warunki
środowiska,
podatność na choroby i szkodniki.
FENOLOGICZNE PORY ROKU
Fenologia to nauka zajmująca się
badaniem
zjawisk
przyrody
zachodzących w świecie roślin
i zwierząt w zależności od
warunków
środowiska
(meteorologicznych).
Przyrządami
pomiarowymi
są:
rośliny - przyrządy fitofenologiczne
- zwierzęta–przyrządy
zoofenologiczne.
1.
Zaranie wiosny;
2.
Wczesna wiosna;
3.
Pełnia wiosny;
4.
Wczesne lato;
5.
Lato;
6.
Wczesna jesień;
7.
Jesień;
8.
Zima.
PORA FENOLOGICZNA
STADIUM ONTOGENEZY
CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA
ZARANIE
WIOSNY
-
najwcześniej od południowego
zachodu (II-III) –najpóźniej –
północny wschód (1,2 dekada
VI)
Najdłużej trwająca w P.
- budzenie się wegetacji ze
spoczynku zimowego
- zakwitanie drzew i krzewów
oraz bylin, których kwiaty
rozwijają się przed rozwojem
liści: leszczyny, wierzby iwy,
osiki,
wiązu
pospolitego,
białokrzewu,
derenia
właściwego, cisa pospolitego,
przylaszczki
pospolitej,
podbiału pospolitego, zawilca
gajowego, kaczeńca.
WCZESNA WIOSNA –
3 dekada III – druga połowa V
najkrócej trwająca w P.
- rozpoczyna się listnienie i
kwitnienie
- zakwitają drzewa, krzewy,
byliny, których kwiaty rozwijają
się równocześnie z rozwojem
pierwszych liści. Rozpoczyna
się listnienie drzew później
zakwitających.
Zakwitają:
czeremcha
zwyczajna,
porzeczka
czerwona,
porzeczka
złota,
poziomka
pospolita, czereśnia, wiśnia
pospolita,
borówka
czarna,
głóg dwuszyjkowy.
Ukazują się pierwsze liście:
kasztanowca
zwyczajnego,
brzozy
brodawkowej,
buka
zwyczajnego,
dębu
szypułkowatego,
klonu
zwyczajnego,
lipy
drobnolistnej.
PEŁNIA WIOSNY -
od 10 – 25 V
najkrócej trwająca w P.
- rozpoczyna się kwitnienie
drzew, krzewów, bylin po
ukazaniu się pierwszych liści
-
kwitną:
jarzębina,
kasztanowiec, narcyz, bez lilak,
żarnowiec miotlasty, pigwa
pospolita,
- zielenieje las liściasty.
WCZESNA LATO –
Przesuwa się równoleżnikowo
(bez gór) – 5.VI → po 15.VI.
Najdłużej trwające w P.
- rozpoczyna się kwitnienie
zbóż,
-
kończy
–
w
porze
dojrzewania wczesnych jagód
- kwitnie: - żyto ozime, dziki
bez czarny, pokrzyk wilcza
jagoda,
malina
właściwa,
winorośl właściwa, ligustur
pospolity.
LATO –
przesuwa się jw.
Najdłużej trwające w P.
- kwitnienie, dojrzewanie
- kwitnie lilii białej, lip,
- dojrzewają owoce porzeczki
czerwonej, maliny właściwej,
żyta ozimego, jarzębiny.
PORA FENOLOGICZNA
STADIUM ONTOGENEZY
CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA
WCZESNA JESIEŃ –
Wkracza od północnego
wschodu – 1-5. IX.
- dojrzewają owoce,
- pełnia kwitnienia wrzosu
zwyczajnego
-
dojrzewają
owoce
kasztanowca zwyczajnego,
ligusturu pospolitego
JESIEŃ -
wkracza jw. od 10. X.
- zmiany barw liści i ich
opadanie
- przygotowanie di
spoczynku zimowego
ZIMA -
- pora spoczynku.
PORA FENOLOGICZNA
STADIUM ONTOGENEZY
CHRAKTERYSTYCZNE ZJAWISKA
Pytania
1.
Wyjaśnić pojęcie „klimat”
2.
Omówić czynniki klimatotwórcze
3.
Podać potencjalne zagrożenia w okresie zimowym
4.
Podać potencjalne zagrożenia w okresie wegetacyjnym
5.
Jak wyraża się bezpośredni i pośredni wpływ czynników na rośliny
6.
Wyjaśnić pojęcie „fenologia”, „ przyrządy fitofenologiczne, zoofenologiczne”
7.
Przedstawić fenologiczne pory roku
8.
Krótko omówić poszczególne pory fenologiczne: skąd napływają, jak długo trwają, fazę
ontogenezy, przykłady