Układ oddechowy

Układ oddechowy

człowieka

człowieka

Studia podyplomowe nauczania biologii w

Studia podyplomowe nauczania biologii w

gimnazjach

gimnazjach

i szkołach ponadgimnazjalnych

i szkołach ponadgimnazjalnych

Uniwersytet Warminsko-Mazurski w

Uniwersytet Warminsko-Mazurski w

Olsztynie

Olsztynie

2006\2007

2006\2007

Anatomia funkcjonalna człowieka

Anatomia funkcjonalna człowieka

Teresa Truchan Teresa Gryncewicz

Teresa Truchan Teresa Gryncewicz

Praca wykonana pod kierunkiem

Praca wykonana pod kierunkiem

Dr hab. Anny Robak

Dr hab. Anny Robak

Układ oddechowy człowieka

Układ oddechowy człowieka



Układ oddechowy ma za

Układ oddechowy ma za

zadanie doprowadzenie

zadanie doprowadzenie

tlenu do organizmu a

tlenu do organizmu a

odprowadzenie dwutlenku

odprowadzenie dwutlenku

węgla

węgla



W układzie oddechowym

W układzie oddechowym

możemy wyróżnić

możemy wyróżnić

*Drogi oddechowe –

*Drogi oddechowe –

doprowadzające powietrze

doprowadzające powietrze

*Płuca- gdzie odbywa się

*Płuca- gdzie odbywa się

wymiana gazowa

wymiana gazowa

*Opłucna- błona surowicza

*Opłucna- błona surowicza

pokrywająca i

pokrywająca i

zabezpieczająca

zabezpieczająca

prawidłowe ruchy płuc

prawidłowe ruchy płuc

Układ oddechowy człowieka-nozdrza, jama

Układ oddechowy człowieka-nozdrza, jama

nosowa, gardło

nosowa, gardło



Powietrze

Powietrze

atmosferyczne

atmosferyczne

przechodzi

przechodzi

początkowo

początkowo

przez górne

przez górne

drogi

drogi

oddechowe tj.

oddechowe tj.

przez nozdrza

przez nozdrza

przednie nosa

przednie nosa

zewnętrznego,

zewnętrznego,

dostaje się do

dostaje się do

jamy nosowej , a

jamy nosowej , a

z niej przez

z niej przez

nozdrza tylne do

nozdrza tylne do

jamy gardła. Z

jamy gardła. Z

gardła powietrze

gardła powietrze

dostaje się do

dostaje się do

krtani

krtani

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

krtań, tchawica

krtań, tchawica



Rusztowanie krtani

Rusztowanie krtani

zbudowane jest z

zbudowane jest z

chrząstek

chrząstek

połączonych

połączonych

więzadłami,

więzadłami,

stawami i

stawami i

mięśniami,

mięśniami,

powleczonych od

powleczonych od

wewnątrz błoną

wewnątrz błoną

śluzową.

śluzową.



Krtań bezpośrednio

Krtań bezpośrednio

łączy się z tchawicą,

łączy się z tchawicą,

kilkunastocentymetr

kilkunastocentymetr

ową cewką (rurką),

ową cewką (rurką),

nieco spłaszczoną w

nieco spłaszczoną w

wymiarze przednio-

wymiarze przednio-

tylnym. Jej wymiar

tylnym. Jej wymiar

poprzeczny wynosi

poprzeczny wynosi

15-20 mm.

15-20 mm.

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

oskrzela

oskrzela



U dołu tchawica

U dołu tchawica

rozdwaja się na dwa

rozdwaja się na dwa

oskrzela główne, prawe i

oskrzela główne, prawe i

lewe, doprowadzające

lewe, doprowadzające

powietrze do płuca

powietrze do płuca

prawego i lewego.

prawego i lewego.

Oskrzela główne

Oskrzela główne

zbudowane są jak

zbudowane są jak

tchawica, rozgałęziają

tchawica, rozgałęziają

się wewnątrz płuca na

się wewnątrz płuca na

coraz mniejsze gałęzie,

coraz mniejsze gałęzie,

tworząc tzw. drzewo

tworząc tzw. drzewo

oskrzelowe. Oskrzela

oskrzelowe. Oskrzela

główne dzielą się na

główne dzielą się na

oskrzela płatowe, prawe

oskrzela płatowe, prawe

na 3 (górne, środkowe i

na 3 (górne, środkowe i

dolne), lewe na 2 (górne

dolne), lewe na 2 (górne

i dolne). Oskrzela

i dolne). Oskrzela

płatowe dzielą się na

płatowe dzielą się na

oskrzela segmentowe.

oskrzela segmentowe.

Następne wielokrotne

Następne wielokrotne

podziały na coraz

podziały na coraz

mniejsze gałęzie

mniejsze gałęzie

doprowadzają do

doprowadzają do

powstania najmniejszych

powstania najmniejszych

oskrzeli, z których

oskrzeli, z których

ostatecznie tworzą się

ostatecznie tworzą się

oskrzeliki o średnicy

oskrzeliki o średnicy

światła 0,5 - 1 mm.

światła 0,5 - 1 mm.

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

płuca

płuca



płuca: prawe i lewe,

płuca: prawe i lewe,

zawieszone w

zawieszone w

odpowiednich jamach

odpowiednich jamach

opłucnej klatki

opłucnej klatki

piersiowej. Płuco

piersiowej. Płuco

zbudowane jest z

zbudowane jest z

oskrzeli, oskrzelików,

oskrzeli, oskrzelików,

pęcherzyków

pęcherzyków

płucnych, tkanki

płucnych, tkanki

śródmiąższowej oraz

śródmiąższowej oraz

pokrywającej je

pokrywającej je

opłucnej płucnej.

opłucnej płucnej.

Dwie szczeliny, skośna

Dwie szczeliny, skośna

i pozioma, dzielą

i pozioma, dzielą

płuco prawe na 3

płuco prawe na 3

płaty: górny,

płaty: górny,

środkowy i dolny,

środkowy i dolny,

natomiast płuco lewe

natomiast płuco lewe

- jedna szczelina

- jedna szczelina

skośna, dzieli na 2

skośna, dzieli na 2

płaty: górny i dolny.

płaty: górny i dolny.

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

płuca

płuca



Pęcherzyki płucne mają

Pęcherzyki płucne mają

ścianę zbudowaną z

ścianę zbudowaną z

płaskich komórek

płaskich komórek

nabłonkowych

nabłonkowych

noszących nazwę

noszących nazwę

nabłonka oddechowego

nabłonka oddechowego

oraz komórek

oraz komórek

ziarnistych,

ziarnistych,

produkujących i

produkujących i

wydzielających tzw.

wydzielających tzw.

czynnik

czynnik

powierzchniowy

powierzchniowy

pęcherzyka płucnego.

pęcherzyka płucnego.

Od zewnątrz ściana

Od zewnątrz ściana

pęcherzyków jest

pęcherzyków jest

opleciona gęstą siecią

opleciona gęstą siecią

naczyń krwionośnych

naczyń krwionośnych

włosowatych

włosowatych

(włośniczek płucnych).

(włośniczek płucnych).

Pomiędzy powietrzem

Pomiędzy powietrzem

w pęcherzyku a krwią

w pęcherzyku a krwią

włośniczki istnieje

włośniczki istnieje

błonka. Nosi ona nazwę

błonka. Nosi ona nazwę

błony pęcherzykowo-

błony pęcherzykowo-

włośniczkowej. Przez

włośniczkowej. Przez

nią odbywa się

nią odbywa się

wymiana gazów

wymiana gazów

1- gałązka tętnicy płucnej

1- gałązka tętnicy płucnej

2- oskrzela

2- oskrzela

3- gałązki żył płucnych

3- gałązki żył płucnych

4- pęcherzyk płucny opleciony siecią naczyń włosowatych

4- pęcherzyk płucny opleciony siecią naczyń włosowatych

5-grono

5-grono

6 pęcherzyk płucny

6 pęcherzyk płucny

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

oddychanie

oddychanie



Rytmiczne ruchy

Rytmiczne ruchy

oddechowe klatki

oddechowe klatki

piersiowej -

piersiowej -

oddechy (około 16

oddechy (około 16

na min. w

na min. w

spoczynku)

spoczynku)

powodują

powodują

wentylację płuc

wentylację płuc

(przewietrzanie).

(przewietrzanie).

Każdy oddech

Każdy oddech

(czyli cykl

(czyli cykl

oddechowy) składa

oddechowy) składa

się z wdechu (fazy

się z wdechu (fazy

wdechowej) oraz

wdechowej) oraz

wydechu (fazy

wydechu (fazy

wydechowej), w

wydechowej), w

czasie których do

czasie których do

pęcherzyków

pęcherzyków

płucnych jest

płucnych jest

wciągane

wciągane

powietrze

powietrze

atmosferyczne.

atmosferyczne.

Układ oddechowy człowieka-

Układ oddechowy człowieka-

choroby

choroby



Zapalenie płuc

Zapalenie płuc



Ostre zapalenie oskrzeli

Ostre zapalenie oskrzeli



Przewlekłe zapalenie oskrz

Przewlekłe zapalenie oskrz

eli

eli



Rozstrzenie oskrzeli

Rozstrzenie oskrzeli



Odma opłucnej

Odma opłucnej



Rozedma płuc

Rozedma płuc



Niedodma płuc

Niedodma płuc



Obrzęk płuc

Obrzęk płuc



Zator tętnicy płucnej

Zator tętnicy płucnej



Sarkoidoza

Sarkoidoza



Gruźlica

Gruźlica



Ropniak opłucnej

Ropniak opłucnej



Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa



Astma (dychawica)

Astma (dychawica)

oskrzelowa

oskrzelowa



Nowotwory płuca

Nowotwory płuca

Bibliografia

Bibliografia



Aleksandrowicz R., Mały atlas

Aleksandrowicz R., Mały atlas

anatomiczny, Wydawnictwo

anatomiczny, Wydawnictwo

Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.

Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.



www.zdrowie.med.pl\uk

www.zdrowie.med.pl\uk

ddech\choroby

ddech\choroby



www.resmedica.pl/rmart0003

www.resmedica.pl/rmart0003