Grupy formalne i

nieformalne:

istota, cechy,

rola, wady i zalety

Iwona Mitros

Rodzaje grup

Grupę

można zdefiniować jako dwie lub więcej

osób, które współdziałają i wzajemnie na siebie
oddziałują w dążeniu do wspólnego celu.
W organizacjach występują trzy rodzaje grup:

1) grupy nakazowe, składające się z kierowników

i ich podwładnych;

2) komitety i zespoły zadaniowe, tworzone do

wykonania określonych czynności;
3) grupy nieformalne, pojawiające się niezależnie
od tego czy kierownicy ich pragną lub zachęcają
do ich powstania, czy nie.

Grupy formalne

• typ

grupy społecznej

charakteryzujący się

sformalizowanymi stosunkami między
jednostkami, sztywną strukturą,
sformalizowaną kontrolą społeczną i
zazwyczaj przypisanymi rolami odgrywanymi
przez członków takiej grupy.

• Struktura tego typu grupy charakteryzuje się

przede wszystkim bezosobowymi, rzeczowymi
więziami. Grupy formalne organizowane są
dla realizacji konkretnego celu

Grupy formalne c.d.

Kierownicy celowo tworzą GF i zobowiązują
je do wykonania określonych zadań,
zgodnych z celami organizacji.
W GF każdy członek jest świadomy swojej
roli, członkostwo jest zwykle określone
hierarchiczne.
Do GF zaliczamy: grupy nakazowe,
komitety i zespoły zadaniowe.

Grupy nieformalne

Powstają tam, gdzie ludzie stale spotykają się ze sobą
i współdziałają.
Powstają spontanicznie, służą do zaspokojenia
potrzeb społecznych i psychologicznych. Rozwijają się
niezależnie od grup formalnych (mogą powstać
wewnątrz lub poza nimi).
Członkowie GNF podporządkowują niektóre swoje
indywidualne potrzeby potrzebom grupy jako całości.
W zamian za to grupa popiera i chroni. GNF mogą
sprzyjać interesom organizacji: gra w piłkę w sobotnie
poranki wzmacnia więzi graczy z organizacji, lub
przeciwstawiać się jej celom: wysokie normy
wydajności, które są uznawane za szkodliwe dla
grupy.

Zalety grup nieformalnych

1. Utrwalają wspólne wartości społeczne i kulturowe.

Członkowie GNF na ogół podzielają pewne normy i
wartości. W codziennych kontaktach te normy i
wartości oddziałują na zachowania na zachowania
i następuje dalsze ich wzmacnianie.

2. Zapewniają społeczne zadowolenie, pozycję i

bezpieczeństwo. W dużej firmie wielu pracowników
uważa, że dla pracowników są oni jedynie
anonimowymi wykonawcami. W swoich GNF zaś
stanowią grono przyjaciół, dzielących się żartami i
troskami. GNF zaspokajają ludzkie potrzeby
przyjaźni i wsparcia, dostrzegają indywidualność.

Zalety

grup nieformalnych c.d.

3. Ułatwiają porozumiewanie się członków między

sobą. Członkowie GNF, dla zdobycia informacji
dotyczących ich spraw, tworzą własne kanały
komunikacyjne obok oficjalnych, ustanowionych
przez kierownictwo.

4. Pomagają w rozwiązywaniu problemów. Grupa

może poradzić sobie z troskami i problemami jej
członków.

Wady grup nieformalnych

1.

Konformizm. Grupy nieformalne zazwyczaj
działają jako grupy odniesienia, skłaniając swoich
członków do konformizmu. Nadmierny
konformizm może zniechęcać do innej
działalności: twórczej czy stanowczej, z obawy
przed utratą aprobaty grupy. Organizacja traci,
gdyż jej członkowie wykazują mniej inicjatywy i
skłonności do innowacji.

2. Konflikt. Zapewnienie społecznego zadowolenia

może ulepszyć środowisko pracy, ale może też
pozostać w sprzeczności z potrzebami
kierownictwem.

Wady grup nieformalnych c.d.

3. Plotka. Każda organizacja musi zetknąć się z

siecią plotkarską – systemem łączności GNF, za
pomocą której równie szybko rozprzestrzeniane
są prawdziwe i nieprawdziwe pogłoski.

4. Opór wobec zmian. Może stanowić przeszkodę w

dążeniu do zmian.

Normy grupowe a efektywność

działania organizacji

Normy grupowe ustalane dla grupy mogą sprzyjać

zarówno wysokiej, jak i niskiej wydajności jej członków.
Z czasem członkowie grupy oczekują określonych

zachowań od siebie oraz od innych jej członków i w tym

celu wywierają a siebie naciski. Jeśli pracownik nie

dostosuje się do norm grupy, inni jej członkowie próbują

go przekonać do poddania się tym normom. Podejmują z

nim dyskusję lub kierują pod jego adresem żartobliwe

uwagi.
Takie wymuszone podporządkowanie się ma swoje strony

ujemne: może dławić inicjatywę i innowację oraz

ograniczać wydajność. Czasami nawet skłaniać do

niepożądanych działań.
Naciski grupowe mają również pozytywne aspekty.

Utrzymują możliwe do przewidywania wzorce pracy,

sprzyjają pracy zespołowej oraz chronią interesy

indywidualne i grupowe.