Rynkowe systemy ograniczania emisji
Rynkowe systemy ograniczania emisji
Maciej Litniewski
Paweł Miśkiewicz
Na przykładzie Europejskiego Systemu Handlu Emisjami CO
Na przykładzie Europejskiego Systemu Handlu Emisjami CO
2
2
Plan prezentacji
Plan prezentacji
Koncepcja systemu handlu emisjami
Powstanie Europejskiego Systemu HE
Przyznawanie uprawnień do emisji
Wpływ Systemu na gospodarkę
Korzyści z wprowadzenia Systemu
Amerykański System Handlu SO2
Narzędzia polityki ochrony
Narzędzia polityki ochrony
środowiska
środowiska
Istota handlu emisjami
Istota handlu emisjami
Handel emisjami (ang.: emissions trading) jest jednym z instrumentów
polityki ekologicznej państwa, który służy do ograniczania emisji zanieczyszczeń
Jeden z najbardziej rynkowo zorientowanych instrumentów
Polega na zdefiniowaniu zbiorczego limitu emisji dla dużej grupy źródeł
emitujących dane zanieczyszczenie
Zgodnie z określonym algorytmem, pulę dopuszczalnych emisji rozdziela się na
wszystkie źródła objęte systemem poprzez wydanie im odpowiedniej liczby
uprawnień do emisji. Uprawnienia te mogą być zbywalne pomiędzy uczestnikami
systemu
Na koniec okresu rozliczeniowego każde źródło musi posiadać liczbę uprawnień
nie mniejszą od ilości wyemitowanych zanieczyszczeń
Za każdą tonę emisji ponad liczbę posiadanych uprawnień nakładana jest
wysoka kara
Ten mechanizm zapewnia, że łączna emisja nie przekroczy ustalonych
zbiorczych limitów
System handlu emisjami stymuluje redukcję emisji tam, gdzie jest to
najtańsze
Uzyskanie tych samych redukcji emisji przy zastosowanie handlu emisjami jest
30-60% tańsze niż podejście nakazowo-kontrolne
Historia powstania
Historia powstania
Grudzień 1997 – podpisanie Protokołu z Kioto,
zobowiązanie do redukcji 5,7% emisji gazów
cieplarnianych w porównaniu do 1990 roku. Protokół
zaleca wdrożenie instrumentów ograniczających
zanieczyszczenie atmosfery.
Luty 2005 – ratyfikacja protokołu z Kioto przez 141
krajów, emitujących 61% gazów cieplarnianych.
Październik 2003 – dyrektywa 2003/87/WE
Parlamentu i Rady Europy wprowadzająca System
Handlu Emisjami w Europie
Grudzień 2004 – polska „Ustawa o handlu
uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji”
Podstawowe zasady systemu
Podstawowe zasady systemu
Sześć fundamentalnych zasad
Ograniczenie-handel (ang.: cap-and-trade): całkowity limit emisji (tzw.
czapka, czyli cap) ustalany jest dla grupy zakładów i/lub sektorów, a
następnie uprawnienia do emisji odpowiadające całkowitemu limitowi
rozdzielane są pomiędzy te zakłady - emitentów zanieczyszczeń. Zakłady
mogą wykorzystać uprawnienia do wypełnienia swych celów
redukcyjnych, sprzedać je lub zachować na przyszłe okresy
rozliczeniowe.
Początkowo skierowany jest głównie do dużych emitentów
zanieczyszczeń.
Wdrożenie systemu odbywa się etapami w połączeniu z okresowym
dokonywaniem oceny i możliwością jego poszerzenia o inne gazy i sektory.
Plany alokacji uprawnień do emisji są opracowywane i zatwierdzane
okresowo.
Obejmuje obecnie obszar UE, ale stwarza również możliwość włączenia
pozostałych państw poprzez zastosowanie elastycznych mechanizmów.
Plan alokacji emisji
Plan alokacji emisji
Krajowy Plan Rozdziału Emisji tworzony jest na
podstawie:
całkowitej ilości praw do emisji do rozdziału,
liczby uprawnień do emisji poszczególnych działach,
wykazu instalacji wraz z przyznaną dla nich liczbą
uprawnień,
liczby krajowych uprawnień do emisji w ramach
rezerwy dla nowych instalacji,
liczby uprawnień stanowiącą pulę przeznaczoną na
aukcje,
procentowego udziału jednostek redukcji emisji.
Zasady tworzenia Krajowego
Zasady tworzenia Krajowego
Planu Rozdziału Emisji
Planu Rozdziału Emisji
Najważniejsze zasady tworzenia Planu
Narodowy plan powinien odzwierciedlać cele zawarte w Protokole z Kioto, jak
również ich aktualny stan realizacji i prognozowany postęp prac w tym
zakresie. Niezmiernie istotna pod tym względem jest również całkowita
liczba przydzielonych uprawnień. Dokonanie zbyt dużego przydziału
uprawnień może spowodować konieczność poniesienia większych kosztów
redukcji emisji CO2, prawdopodobnie w mniej efektywny ekonomicznie
sposób niż handel, przez inne, nie objęte systemem, sektory gospodarki
danego państwa.
Podczas dokonywania przydziału uprawnień poszczególnym instalacjom
należy wziąć pod uwagę posiadane przez nie możliwości redukcji emisji CO2.
Liczba przyznanych uprawnień nie powinna być wyższa niż indywidualne
potrzeby każdej instalacji.
Kraje członkowskie UE, które zamierzają wykorzystać kredyty uzyskane w
ramach realizacji projektów JI oraz CDM w celu wywiązania się z zobowiązań
zawartych w Protokole z Kioto, powinny potwierdzić to w opracowanych
planach.
Ograniczanie emisji CO
Ograniczanie emisji CO
2
2
Ograniczanie źródeł emisji CO
2
w celu
dostosowania do poziomu wymaganego przez Kioto
Zmniejszanie emisyjności
Zmniejszanie emisyjności
gospodarki
gospodarki
Zmniejszanie emisji CO
2
mimo stałego wzrostu PKB
wymaga zmniejszenia emisyjności
Przykład efektywnego
Przykład efektywnego
ograniczania emisji
ograniczania emisji
Ograniczenia administracyjne vs System Handlu Emisjami
Elektrownia A
Planowana
produkcja
Przyznany
limit emisji
Elektrownia B
Planowana
produkcja
Przyznany
limit emisji
Sprzedaż uprawnienia
Cena tony CO2
Cena tony CO2
2005
2006
2007
Wahania ceny tony uprawnienia do emisji CO
2
w latach 2005-2007
Zakres systemu
Zakres systemu
Docelowy zakres odpowiadający protokołowi z Kioto
Wszystkie gazy cieplarniane (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu,
fluorowęglowodory, perfluorokarbony, sześciofluorek siarki)
Wiele sektorów gospodarki
Początkowo zakres celowo ograniczony
Ograniczana tylko emisja CO
2
Tylko duże instalacje przemysłu energetycznego i ciepłowniczego oraz
wybrane energochłonne sektory przemysłowe
Cel: zebranie doświadczeń z funkcjonowania systemu
Obecny stan systemu
12 000 instalacji
45% łącznej emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej
30% całkowitej, ogólnoświatowej wielkości emisji gazów cieplarnianych
Korzyści makroekonomiczne
Korzyści makroekonomiczne
Korzyści z handlu emisjami
Redukcja emisji – ograniczenie emisji w wartościach
bezwzględnych, zgodnie z poziomem całkowitego limitu (cap).
Umożliwienie efektywnego dostosowania się Polski i innych krajów
członkowskich UE do zaostrzonych limitów emisji SO2 i NOx,
oczekiwanych najpóźniej po 2010r.
Korzyści społeczne: redukcje emisji osiągane są niższym kosztem,
niż przy użyciu innych instrumentów.
Konkurencja na rynku handlu emisjami prowadzi do opracowywania i
wykorzystywania nowych technologii.
Niskie koszty administracyjne: Systemy HE wymagają mniejszej
liczby pracowników administracji (na tonę zredukowanej emisji) w
porównaniu do regulacji bezpośrednich.
Poprzez zastosowanie całkowicie elektronicznej obsługi systemu
stworzono nową jakość w klasie systemów publicznych.
Istotna poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej.
Utrwalenie korzystnych tendencji ożywienia gospodarczego.
Zmniejszenie stopy bezrobocia.
Korzyści dla przedsiębiorstw
Korzyści dla przedsiębiorstw
Korzyści z uczestnictwa w Systemie Handlu Emisjami
Obowiązek monitorowania i raportowania wielkości emisji
zmusza przedsiębiorstwa będą zmuszone do opracowania
budżetów i wdrożenia systemu zarządzania emisjami.
Ze względu na wartość rynkową uprawnień do emisji dwutlenku
węgla, przedsiębiorstwa wykorzystają wiedzę i pomysłowość
swoich pracowników (głównie inżynierów) do określenia
ekonomicznie efektywnych sposobów redukcji wytwarzanych
emisji
poprzez bieżące udoskonalenie procesu produkcyjnego
poprzez inwestowanie w nowe technologie.
Generowanie popytu na usługi:
doradcze i konsultingowe
finansowe
Inne systemy handlu
Inne systemy handlu
emisjami
emisjami
Handel emisjami SO
2
w USA
Wprowadzony w 1990 roku jako poprawki do Ustawy o czystym powietrzu
(Clean Air Act)
Uczestnikami są elektrownie.
Program Acid Rain nałożył limit poziomu emisji z roku 1980, umożliwił zachowywanie
jednostek redukcji emisji na przyszłe okresy.
Wykorzystanie zaawansowanych systemów i procedur monitorowania, raportowania i
weryfikacji danych (systemy ciągłego monitoringu).
Podmioty są zobowiązane do przekazywania corocznych zestawień emisji.
Obecnie wielkości emisji rejestrowane w sposób ciągły przez elektroniczną platformę w
EPA, co znacząco ogranicza koszty administracyjne działania programu.
Obawiano się wysokich kosztów:
Początkowo szacowano cenę tony SO
2
na 1000 USD
W rzeczywistości poniżej 200 USD
Obecnie ok. 130 USD za tonę
Redukcje emisji SO2 w programie Acid Rain osiągnięto dużo mniejszym kosztem, niż
byłoby to możliwe przy użyciu innych instrumentów.
Elektrownie zredukowały emisję w większym stopniu od wymaganego i zachowały
nadmiarowe uprawnienia do emisji na przyszłe okresy rozliczeniowe.
Pytania?
Dziękujemy za uwagę
Źródła
Źródła
Centrum Informacji o Rynku Energii
(
)
Urząd Regulacji Energetyki (
)
Emisje CO
2
– Portal Internetowy (
)
Przewodnik po handlu emisjami dla przedsiębiorstw,
Center for Clean Air Policy
Handel uprawnieniami do emisji jako instrument ochrony
środowiska, Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki
nr 1/2007
Ochrona powietrza – priorytety, regulacje prawne, handel
emisjami, Narada Kadry Kierowniczej ochrony środowiska,
Warszawa-Dębe 10.02.2005