Stwardnienie rozsiane -

charakterystyka choroby

i fizjoterapia

Stwardnienie rozsiane

• Jest chorobą przewlekłą charakteryzującą się

wieloogniskowym uszkodzeniem układu

nerwowego.

• Dochodzi do uszkodzenia oraz rozpadu osłonek

mielinowych włókien nerwowych.

• Na skutek zaniku osłonek dochodzi do zaburzeń

przewodzenia,

a nawet całkowitego przerwania przekazywania

impulsów nerwowych.

• Konsekwencją narastającego procesu destrukcji jest

uszkodzenie aksonu i powstanie tzw. blizny

glejowej.

Stwardnienie rozsiane c.d

• Starsze, wcześniej powstałe ogniska mają dość

zwartą konsystencję, są stwardniałe, zbliznowaciałe

w odróżnieniu od "miękkich" (z obecnością licznych

komórek zapalnych) świeżo powstałych zmian. Stąd

nazwa schorzenia: "stwardnienie".

• Uszkodzenie włókien nerwowych może wystąpić we

wszystkich regionach układu nerwowego, co w

konsekwencji prowadzi do wystąpienia

różnorodnych tzw. „rozsianych” objawów. Dlatego

choroba nosi miano :” rozsianego".

Charakterystyka SM

• Choroba ma podłoże immunologiczne.

Charakteryzuje się :

– okresami remisji i nawrotów objawów,
– objawy są różne w zależności od postaci,
– występowaniem u ludzi młodych 20 – 45 r.ż,
– częściej chorują kobiety.

Przyczyny

• Dotychczas nie ustalono przyczyny, można jedynie

przypuszczać,

że istotną rolę odgrywają:

– zakażenia wirusowe,
– zatrucia,
– zaburzenia żywieniowe.

Objawy

• Zapalenie nerwu wzrokowego.
• Objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego w postaci:

– zaburzeń ruchowych (osłabienie, ciężkość, a następnie

sztywność kończyn);

– zaburzeń czuciowych (drętwienie, mrowienie, parestezje w

obrębie kończyn);

– objaw Lhermitta (przechodzenie prądu przez plecy przy

zgięciu głowy);

– zaburzenia w oddawaniu moczu;
– zaburzenia seksualne.

• Uszkodzenia pnia mózgu – stwierdza się:

– zaburzenia widzenia w postaci przymglenia i podwójnego

widzenia;

– zaburzenia równowagi i koordynacji;
– zaburzenia ruchowe i czuciowe w obrębie twarzy;
– objawy opuszkowe, prowadzące do zaburzeń połykania;
– zawroty głowy i wymioty.

Objawy c.d

• Zaburzenia mózgowe (pojawiają się u osób z

długotrwałym procesem chorobowym). Występuje:

– niedowład połowiczy;
– niedowidzenie połowicze;
– zaburzenia zachowania;
– napady padaczkowe;
– labilność emocjonalna;
– stany depresyjne lub maniakalne;
– zaburzenia funkcji poznawczych, pamięci.

Fizjoterapia

• Poprzez fizjoterapię można osiągnąć wyraźną

poprawę możliwości ruchowych chorego, ucząc go

koncentracji i pewnego rodzaju automatycznego

przebiegu ruchu.

• Ćwiczenia konsekwentnie i wielokrotnie powtarzane,

dają dobre efekty fizjoterapii.

• Celem fizjoterapii jest:

– poprawa ogólnej ruchomości,
– poprawa równowagi – utrzymanie stabilności tułowia,
– poprawa koordynacji,
– zmniejszenie napięcia mięśniowego,
– unikanie zbyt silnych obciążeń,
– reedukacja chodu,
– poprawa postawy.

Metody fizjoterapii

• Ćwiczenia stopniowe:

– od pełnego do coraz mniejszego zakresu ruchu,
– od szybkich do wolnych,
– od symetrycznych do asymetrycznych,
– od małego obciążanie do większego (unikanie zbyt silnych),
– od krótkiego czasu trwania ćwiczeń do wydłużania.

• Wszystkie typy ćwiczeń w zależności od stanu

pacjenta , od biernych do oporowych (unikanie zbyt

silnych ).

• Gdy pacjent jest leżący to profilaktyka przeciw

przykurczowa, odleżynowa, zaburzenia oddychania.

• Przy spastycznych zaburzeniach ruchu stosować

metodę Bobach.

Metody fizjoterapii c.d

• Ćwiczenia koordynacyjne np.PNF np. rytmiczna

stabilizacja, zmiana kierunku ruchu na przeciwny.

• Stosowanie krioterapii unikanie ciepła.
• Stretching.
• Ćwiczenia w wodzie.
• Dostosować terapię do fazy choroby ostra/

przewlekła:

– w ostrej ograniczamy się do ruchów biernych i zamiany

pozycji,

– w przewlekłej stosujemy metody.

• Ćwiczenia Frenkla w ataksji.

Ćwiczenia oddechowe

• W przypadku stwardnienia rozsianego wskazany jest

każdy rodzaj ćwiczeń oddechowych.

• Przykurcze i osłabienie dotykają również tułowia

oraz mięśni klatki piersiowej i przepony.

• Brak ruchu prowadzi do zmniejszenia się wydajności

pracy płuc.

• Regularnie wykonywane ćwiczenia oddechowe

hamują postęp choroby w tym kierunku. Poza tym

mają one charakter przygotowujący do

przeprowadzania innych etapów fizjoterapii.

• Ćwiczenia oddechowe należy opracować w taki

sposób, by pacjent mógł je wykonywać również

samodzielnie.

Masaż ręczny,

masaż z użyciem

aparatów

• Poprawnie wykonywany masaż sprzyja odprężeniu

oraz zmniejsza przykurcze i poprawia ukrwienie.

• W żadnym wypadku nie może on jednak zastępować

ćwiczeń aktywnych.

Zabiegi

hydroterapeutyczne

• Ruch w wodzie lub pływanie są istotną częścią

fizjoterapii.

• Pacjent, podczas hydroterapii ma poczucie większej

pewności i kontroli nad swoim ciałem, gdyż woda

wyhamowuje nagłe i niekontrolowane ruchy.

• Chory znajdujący się w wodzie, tracąc pozornie na

wadze, może poruszać się z dużo większą łatwością

niż zazwyczaj i potrzebuje mniej siły do zachowania

równowagi ciała.

• Wykonując ćwiczenia w wodzie, pacjent doświadcza

lepszej skuteczności swego wysiłku.

• Ruch w wodzie stanowi dobrą formę przygotowania

do typowych trudniejszych ćwiczeń terapeutycznych.

Zabiegi

hydroterapeutyczne c.d

• Temperatura wody powinna być dopasowana do

indywidualnych potrzeb poszczególnego ćwiczącego.

Większość chorych woli chłodniejsze kąpiele. Czują

się w nich bardziej sprawni i rozluźnieni. W tym

przypadku poleca się temperaturę 23-26 st.C.

Niektórym pacjentom odpowiada cieplejsza woda,

ale doświadczenie pokazało, że przy temperaturze

wyższej niż 30 st. C ćwiczący szybko się męczy.

• Zależnie od możliwości ośrodka, w którym przebywa

chory,

w tygodniu wskazane jest przeprowadzanie 1-2

ćwiczeń hydroterapeutycznych trwających 10-20

minut.

• Przez cały czas należy zwracać uwagę na

samopoczucie pacjenta, ponieważ osoby cierpiące na

stwardnienie rozsiane ulegają często nagłemu

zmęczeniu.

Ćwiczenia zmysłu dotyku

• Pacjent uczy się na nowo kontrolować zmysł dotyku

poprzez zajmowanie się rozmaitymi materiałami.

• Próbuje przy tym określić rodzaj tworzywa, strukturę

powierzchni, temperaturę, wielkość kształt itp.

Muzykoterapia

• W SM poleca się muzykoterapię pasywną oraz

stosowanie

muzyki jako elementu towarzyszącego ćwiczeniom.

Techniki odprężania i

relaksacji

• Techniki relaksacyjne są godne polecenia w

przypadku SM.

• Każdy okres, w którym choroba ma łagodniejszy

przebieg powinien zostać wykorzystany do

odpoczynku, odprężenia

i zebrania sił.

• Techniki relaksacyjne wpływają też regenerująco na

psychikę pacjenta, który dzięki temu może bardziej

realistycznie podejść

do swojej choroby, ocenić jej stan i aktualny

przebieg.

Ćwiczenia

hipoterapeutyczne

• Jazda na koniu jest dla chorego bardzo przyjemnym

przeżyciem. Zmniejsza napięcia mięśni, pomaga w

ćwiczeniu równowagi, umacnia wiarę w siebie i

motywację do dalszej pracy.

• Uczestnik zajęć siedzi na koniu bez używania sidła.

W ten sposób ruch zwierzęcia przenoszony jest

bezpośrednio na jeźdźca.

• Terapię mogą przeprowadzać wyłącznie fachowcy, a

pacjent przez cały czas musi znajdować się pod

kontrolą.

• Należy też podkreślić, że już sam kontakt z końmi

wpływa na większość chorych odprężająco i

uspokajająco.

Sport

• Dobre wyniki przynosi pływanie, tradycyjna

gimnastyka, rozbudowane ćwiczenia gimnastyczne

dla osób niepełnosprawnych bądź też wędrówka do

określonego celu urozmaicona różnymi zadaniami,

których wykonanie jest miarą poprawnego

przeprowadzenia całego ćwiczenia.

• Zajęcia sportowe służą choremu do łatwiejszego

pokonywania trudności wynikłych z choroby.

• Osiągnięcie lepszej sprawności fizycznej jest równie

ważne

jak poprawa stanu psychicznego, polepszenie wiary

w siebie

i przeżycie samozadowolenia.

Dziękuję, za uwagę.