ZESPÓŁ PRZEWLEKŁEGO ZMĘCZENIA A ZABURZENIA WEGETATYWNE U CHORYCH NA STWARDNIENIE ROZSIANE
Zespół zmęczenia jest częstym symptomem u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. U wielu z nich wysuwa się on na pierwszy plan zgłaszanych dolegliwości. Patofizjologiczne mechanizmy tego zespołu nie są wystarczająco poznane. Być może ma on bezpośredni związek z demielinizacją i uszkodzeniami neuroendokrynnymi, prowadzącymi do zmniejszenia szybkości przewodzenia nerwowego, co utrudnia przetwarzanie bodźców w OUN i prowadzi do szybszego uczucia znużenia. Możliwe jest także, że u podstaw zespołu leży uszkodzenie tworu siatkowatego aktywującego.
Celem pracy była ilościowa i jakościowa ocena zespołu zmęczenia u chorych na stwardnienie rozsiane, z odniesieniem do ich stanu klinicznego, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń wegetatywnych.
Badanie objęło 29 pacjentów (8 mężczyzn, 21 kobiet) w wieku od 18 do 56 lat (średnia 43,3; mediana 46) z rozpoznaniem SM o przebiegu zwalniającym(? wszyscy?) o średnim czasie trwania choroby 7,86 lat. U wszystkich chorych przeprowadzono ankietę zawierającą zmodyfikowaną skalę nasilenia zespołu zmęczenia opracowaną przez Multiple Sclerosis Council, skalę natężenia zmęczenia wg Krupp'a oraz kwestionariusz zaburzeń wegetatywnych wg Lowe'a. Odnotowano także czas trwania choroby, dominujące objawy i aktualną ocenę stanu klinicznego w skali Kurtzk'ego (EDSS). Analizie poddano wyniki ankiety i zależności między wszystkimi parametrami charakteryzującymi stan chorych.
Wśród badanych chorych średnia wartość skali EDSS u chorych wyniosła 3,48 (maksymalna wartość- 10), dominującymi objawami były niedowład (55%), zaburzenia równowagi (55%) oraz zaburzenia widzenia (48%). Średnia wartość w skali Fatigue Severity Scale wyniosła 27 (zakres wartości 9- wysokie nasilenie, 63 - niskie nasilenie zmęczenia); natomiast średnia wartość w skali Modified Fatigue Impact Scale wyniosła 38,1 (zakres wartości 0 - niskie nasilenie, 84 - wysokie nasilenie zmęczenia). Średnia wartość uzyskana przy ocenie zaburzeń wegetatywnych wyniosła 7,76 (zakres wartości 0-22). Korelacja obliczona przy pomocy funkcji współczynnika korelacji i rozkładu-t wykazała wprost proporcjonalny związek miedzy skalą EDSS i wynikami ankiety MFIZ oraz między objawami dyzautonomii i wynikami w skali MFIZ; dla skali FSS wykazano odwrotnie proporcjonalną zależność zarówno z punktami w skali EDSS jak i wynikami uzyskanymi w kwestionariuszu dotyczącym zaburzeń wegetatywnych.