MOTYWACJA I JEJ

UWARUNKOWANIA

Autor: Ewelina Boroń

CELE LEKCJI

Uczeń:

1. rozumie pojęcie motywacji,

2. rysuje schemat motywacyjny,

3. wymienia i charakteryzuje

poszczególne teorie motywacji.

Motywacja

gotowość

do podjęcia

określonego

działania

pro

ce

s

w

yw

ołu

jąc

y

ok

re

ślo

ne

za

ch

ow

an

i

a

zestaw si

ł

Rysunek 1. Motywacja

DEFINICJA MOTYWACJI

Motywacja to stan gotowości człowieka do podjęcia określonego

działania. Motywowanie to proces oddziaływania,

zestaw sił, które sprawiają, że ludzie zachowują się w określony sposób.

Rysunek 2.

DEFINICJA MOTYWACJI

Przez motywację należy rozumieć w szczególności proces,

który wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje określone

zachowania ludzi spośród innych, alternatywnych

form zachowania.

Rysunek 3.

WARUNKI MOTYWACJI

Osiągnięcie celu musi być

postrzegane przez

człowieka jako użyteczne

Prawdopodobieństwo

realizacji

celu przez jednostkę

musi być wyższe od zera

Rysunek 4.

SCHEMAT MOTYWACYJNY

Potrzeba

(brak)

Poszukiwanie

sposobów

zaspokojenia

potrzeby

Wybór zachowania

pozwalającego

zaspokoić potrzebę

Określenie przyszłych

potrzeb i poszukiwanie

sposobu ich zaspokojenia

Ocena stopnia

zaspokojenia

potrzeby

Rysunek 5.

TEORIE MOTYWACJI

1. treści – koncentrują się na tym, „co” się

motywuje, duże znaczenie mają tu czynniki

wewnętrzne,

2. procesu – koncentrują się na tym, „jak”

się motywuje,

3. wzmocnienia – kładą nacisk na sposoby

uczenia się zachowań, zajmują się tym, w

jaki sposób skutki poprzedniego działania

wpływają na zachowania w przyszłości.

wzmocnienia

wzmocnienia

procesu

procesu

treści

treści

Teorie

motywacji

Teorie

motywacji

Rysunek 6. Teorie motywacji

WYBRANE TEORIE TREŚCI

Teoria hierarchii

potrzeb A. Maslowa

Teoria ERG (Existence,

Relatedness, Growth)

C.P. Alderfera

Dwuczynnikowa teoria

motywacji F. Herzberga

Rysunek 7.

Teoria hierarchii potrzeb A.

Maslowa

Potrzeby

samorealizacji

Potrzeby

szacunku

Potrzeby

przynależności

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby fizjologiczne

Przykłady w organizacji

Przykłady ogólne

ambitna praca

stanowisko służbowe

przyjaciele w pracy

system emerytalny

płaca podstawowa

osiągnięcia

status

przyjaźń

stabilność

żywność

Rysunek 8.

Teoria ERG

(Existence, Relatedness,

Growth) C.P. Alderfera

Trzy kategorie potrzeb:
• egzystencjalne – zaspokajane w pracy

dzięki wynagrodzeniu,

• relacji z innymi – zaspokajane dzięki

interakcjom między współpracownikami,

• rozwoju (wzrostu) – zaspokajane

przez maksymalne wykorzystanie

wiedzy i zdolności.

Teoria ERG

(Existence, Relatedness, Growth)

C.P. Alderfera

potrzeby

relacji z innymi

potrzeby

egzystencjalne

potrzeby

rozwoju (wzrostu)

Rysunek 9.

Teoria ERG

(Existence, Relatedness,

Growth)

C.P. Alderfera

Rezygnuje się tu z zasady

hierarchiczności, uznaje się, że
różne potrzeby mogą być
uaktywnione równocześnie.

Dwuczynnikowa teoria

motywacji F. Herzberga

Skoncentrowano się tutaj na dwóch czynnikach:

zadowoleniu i niezadowoleniu z pracy.

Zadowolenie i niezadowolenie wynikają z dwóch

zbiorów czynników.

Wywołujące zadowolenie to motywatory, a

wywołujące niezadowolenie to czynniki
higieny.

Dwuczynnikowa teoria

motywacji F. Herzberga

Czynniki motywujące to - możliwość

samorealizacji, osiągnięcia sukcesów,
możliwość awansu i rozwoju.

Czynniki higieny decydują o

psychologicznym i społecznym komforcie
pracy. Są to: stosunki z przełożonym,
warunki pracy, stałość pracy,
wynagrodzenie, nadzór.

Dwuczynnikowa teoria

motywacji F. Herzberga

zadowolenie brak zadowolenia

zadowolenie brak zadowolenia

Czynniki motywacji

•osiągnięcia

•uznanie

•awanse i rozwój

•praca

Czynniki higieny

•przełożeni

•warunki pracy

•płaca i bezpieczeństwo

•stosunki interpersonalne

Rysunek 10.

WYBRANE TEORIE

PROCESU

teoria oczekiwań

L. Portera

i E. Lawlera

teoria wyznaczania celów

E. Locke`a

Rysunek 11.

TEORIA OCZEKIWAŃ

l. PORTERA I E. LAWLERA

Teoria ta prezentuje procedurę

postępowania kierowników w celu

motywowania pracowników. Powinni oni

określić nagrody cenione przez każdego z

podwładnych, wyznaczyć pożądany

poziom efektywności podwładnych,

zapewnić osiągalność poziomu

efektywności, wiązać nagrody z

efektywnością, zapewnić proporcjonalność

nagrody do wyników.

TEORIA WYZNACZANIA

CELÓW E. LOCKE`A

Teoria ta zakłada, że człowiek ma

motywację, kiedy postępuje w
sposób prowadzący go do
osiągnięcia wyraźnego celu, który
został przez niego zaakceptowany
i uznany za możliwy do
osiągnięcia.

TEORIA WZMOCNIENIA

Teoria ta zakłada, iż zachowanie

wywołujące nagrody będzie
prawdopodobnie powtarzane, zaś
prawdopodobieństwo powtórzenia
się zachowań pociągających za
sobą karę jest mniejsze.

Techniki modyfikacji

zachowań w teorii

wzmocnienia

wzmacnianie się
zachowania przez
pozytywne skutki

uczenie się unikania
– w celu uniknięcia
nieprzyjemnych
konsekwencji

wygaszanie – polega
na braku wzmocnienia,
zachowanie, które się
ignoruje z czasem
zanika lub ulega
wygaszeniu

Rysunek 12.

PODSUMOWANIE

Znajomość technik motywowania

pracowników jest jednym z
podstawowych elementów wiedzy i
umiejętności każdego kierownika.

Należy pamiętać, iż motywowanie

odgrywa dużą role, gdyż organizacje
istnieją dla ludzi i poprzez ludzi.

Opracowano na podstawie:
Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2000, s. 459.
Sowińska A., Wybrane zagadnienia psychologii ekonomicznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej,
Katowice 2003, s. 80-88.
http://www.placa.pl/motyw.html
http://www.ipz.edu.pl/index.php?dz=slownik&op=spis&id=757