RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA

Istnienie zegara biologicznego (rytmu
biologicznego) – decydującego o kolejności zdarzeń życiowych w

ciągu

doby, regulującego przebieg snu i aktywności życiowej w ciągu dnia

– jest

udowodnione; znane są dowody doświadczalne i naukowe

wyjaśniające jego

lokalizację i mechanizm działania.

Zegar biologiczny umożliwia dostosowanie procesów życiowych
organizmu do cyklicznie zmieniających się pór doby, tak by m.in.
praca i wypoczynek przypadały na godziny dzienne, a sen
następował w nocy.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

Rytm biologiczny może ulegać ,, rozregulowaniu” w wyniku warunków
środowiskowych i obyczajów współczesnego człowieka.
Zmieniony tryb życia jako wynik pracy zmianowej, a zwłaszcza pracy

nocnej,

może przyczyniać się do nieprawidłowego biegu zegara biologicznego i w
konsekwencji do dolegliwości zdrowotnych.
Zjawisko to nazywane jest desynchronizacją wewnętrznych rytmów
Biologicznych.

Wykonywanie wielu zawodów jest związane z wykonywaniem pracy w
stałych , ale bardzo nietypowych godzinach, np.: piekarze ,,chleb nasz
powszedni ,, pieką nocą, drukarze prasy
codziennej, dostawcy żywności i zaopatrzenia dla dużych aglomeracji
miejskich wykonują te czynności również nocą, mleczarze i pracownicy
sortowni

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

pocztowych pracują we wczesnych godzinach rannych; pracownicy służby
zdrowia, średni personel i lekarze decydują o życiu i zdrowiu pacjentów w
ciągu całej doby – podobnie służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo
publiczne (policja, straże miejskie, straż pożarna itp.) pełnią dyżury przez
24 godziny na dobę.
W przemyśle, w służbach publicznych istnieje wiele regulacji pracy
zmianowej, różnią się one sposobem rotacji zmian i czasem ich trwania.
W tak rozumianej pracy zmianowej wyróżnia się zmiany ranne, popołudniowe
i nocne. Definicje racy zmianowej i nocnej są zawarte w międzynarodowych
aktach prawnych, m.in. w Konwencji nr 171 Międzynarodowej Organizacji
Pracy i Zaleceniu nr 178 z czerwca 1990 r; Dyrektywie Unii Europejskiej
93/104/EC z 1993r i Zaleceniu Światowej Organizacji Zdrowia z 1994r

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

(Konferencja w Pekinie). Według nich praca w porze nocnej oznacza każdą
pracę wykonywaną w okresie nie krótszym niż siedem następujących po
Sobie godzin, włączając okres pomiędzy godzinami 24:00 – 5:00. Termin
,, praca zmianowa „ odnosi się do jakiejkolwiek metody organizacji pracy w
systemie zmianowym, kiedy to pracownicy zastępują siebie nawzajem na tych
samych stanowiskach pracy wg pewnego wzoru, łącznie z wzorem
rotacyjnym; praca zmianowa może być ciągła lub nie, wiążąca się z
potrzebą pracy o różnych porach doby, przez pewna liczbę dni w tygodniu.
Powyższa definicja pracy nocnej nie jest identyczna z definicja obowiązującą
zgodnie z Kodeksem Pracy (stan prawny na10 maja 2004r), który mówi w
Rozdziale szóstym Art. 151 7 że:
$1. Praca nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00

RYTM BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA

cd.

$2. Pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co

najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej ¼

czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocna,

JEST PRACUJĄCYM W NOCY.

W warunkach synchronizacji rytmów endogennych z fazami dnia i nocy ,
człowiek śpi w porze nocy, a aktywny jest w porze dnia. Odwrócenie tego
porządku poprzez pracę w porze nocy i sen w porze dnia , jest przyczyną
występowania objawów określanych jako zespół długu czasowego.

Objawy te

szybko przemijają, gdy zachodzi ostra desynchronizacja zewnętrzna,

mająca

Miejsce np. w chwili rozpoczęcia pracy nocnej lub po przylocie do nowej
strefy czasowej. Mają one charakter przewlekły przy wieloletniej pracy w
systemie zmianowym, na zmianie nocnej.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

Objawy subiektywne i obiektywne towarzyszące zespołowi długu

czasowego:

 rozdrażnienie, zmieszanie
 zaburzenia snu
 obniżenie siły mięśniowej
 zaburzenia perystaltyki jelitowej
 zaburzenia poczucia odległości i upływu czasu
 pogorszenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Osobnicze zróżnicowanie możliwości adaptacyjnych do pracy nocnej

oznacza

różną tolerancję pracy zmianowej i nocnej bez względu na wiek

pracownika.

Dobra tolerancja zmieniających się schematów aktywności życiowej (praca-
wypoczynek – sen) przejawia się :

RYTM BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA

cd.

obiektywnie – brakiem charakterystycznych zaburzeń zdrowotnych,
subiektywnie – pozytywna postawą wobec systemu pracy i jego

konsekwencji

dla życia poza pracą. Występuje rzadko i dotyczy ok. 10% populacji
pracowników zmianowych.

Objawy braku tolerancji pracy zmianowej/nocnej:
 zaburzenia snu i, funkcji układu pokarmowego i sercowo-

naczyniowego

 chroniczne zmęczenie , zaburzenia psychoneurotyczne
 zaburzenia funkcjonowania społecznego
 nasilenie palenia papierosów i spożywania używek, alkoholu,

leków

 niechęć do dalszego wykonywania pracy zmianowej.

RYTM BIOLOGUICZNY

CZŁOWIEKA cd.

Skutki pracy zmianowej najczęściej rozpatruje się w trzech

podgrupach, jako:

 skutki socjologiczne
 skutki biologiczne
 skutki zdrowotne.

Skutki socjologiczne pracy zmianowej
Upośledzenie:
 udziału w życiu społecznym i politycznym
 korzystania z form wypoczynku(relaksu)

zinstytucjonalizowanego

 aktywności pozazawodowej i towarzyskiej
 życia rodzinnego.

RYTM BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA cd.

Skutki biologiczne pracy zmianowej
 Wykonywanie pracy umysłowej w niekorzystnych fazach

rytmu okołodobowego

 Niezgodność faz rytmów czynności fizjologicznych

(trawienia i rytmów przewodu pokarmowego, nietypowe
pory przyjmowania posiłków)

 Zmiany charakterystyk rytmów okołodobowych
 ,,niepełnowartość” snu.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

Skutki zdrowotne pracy zmianowej

Schorzenia układu
pokarmowego

Bóle nadbrzusza, zgaga,

zaburzenia

perystaltyki jelitowej,
choroba wrzodowa.

Zaburzenia

neuropsychiatryczne

Nerwice, stany lękowe,

depresje,

Lekomanie.

Zaburzenia snu

Zmiany w wydzielaniu

hormonów,

zmiany w hypnogramach,

różne

postacie bezsenności, deficyt

snu.

Schorzenia układu krążenia
Choroba wieńcowa,

nadciśnienie

Tętnicze.

RYTM BIOLOGICZNY CZŁOWIEKA

cd.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

RYTM BIOLOGICZNY

CZŁOWIEKA cd.

HORMONY TKANKOWE

Hormony tkankowe -

hormony

uczestniczące w lokalnym

pozanerwowym sterowaniu działaniem narządów. Należą do nich

hormony

przewodu pokarmowego, które regulują wraz z nerwami układu
autonomicznego czynności wydzielnicze gruczołów żołądkowych i
jelitowych oraz wątroby i trzustki.

Są to związki heterogenne, wytwarzane przez komórki lub grupy

komórek,

uwalniane bezpośrednio do krwi lub też w układzie nerwowym,
oddziaływuja na swoiste narządy lub w miejscu swojego powstania.

HORMONY TKANKOWE cd.

Do hormonów tkankowych wytwarzanych w błonie śluzowej

przewodu

pokarmowego, które kontrolują wydzielanie soków

trawiennych i motorykę

przewodu pokarmowego należą:

1.Gastryna

2.Sekretyna

3.Cholecystokinina

HORMONY TKANKOWE cd.

4.Peptyd hamujący czynność żołądka (GIP)

5. Wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP)

6. Motylina

7.Peptyd uwalniający gastrynę(GRP)

8.Somatostatyna

HORMONY TKANKOWE cd.

9.Enterogastron

10.Serotonina

11.Bradykinina

12.Angiotensyna II

13.Histamina

HORMONY TKANKOWE cd.

14.Erytropoetyna

15.Prostaglandyny

HORMONY TKANKOWE cd.

Gastryna - jest peptydem wytwarzanym przez ściany żołądka

(odżwiernik –

żołądka przy jego rozciąganiu, drażnieniu mechanicznym).

Stymuluje on wytwarzanie soku żołądkowego(który jest

bogaty w

kwas solny, a ubogi w peptynę), co umożliwia trawienie

białek.

Nadmiar gastryny może prowadzić do nadkwaśności i

wrzodów.

Sekretyna – jest polipeptydem wytwarzanym przez błonę śluzową
dwunastnicy. Stymuluje on wytwarzanie soku jelitowego i

żółci

oraz pobudza wytwarzanie soku trzustkowego.

HORMONY TKANKOWE cd.

Peptyd żołądkowo-jelitowy ( z ang. GIP – Gastric Inhibitory Polypeptide) –
dawniej uważano go za hormon kontrolujący
motorykę żołądka, jednak efekt ten następuje

w

stężeniach wyższych niż fizjologiczne, a jego
właściwe działanie ogranicza się do

zwiększenia

wydzielania insuliny, której stężenie jest

wyższe

przy podawaniu doustnym niżeli dożylnym.

Enterogastron – jest peptydem wytwarzanym przez śluzówkę dwunastnicy.
Pomaga on w hamowaniu ruchów żołądka.

HORMONY TKANKOWE cd.

Cholecystokinina (CCK dawniej zwana pankreozyminą) –
jest peptydem produkowanym przez błonę
śluzową jelita cienkiego – dwunastnicy i jelita
czczego. Zadaniem CCK jest stymulacja
wydzielania żółci i soku trzustkowego. Bodżcem
do zwiększonego wydzielania CCK są głównie
produkty częściowego trawienia tłuszczów.
CCK ma również działanie hamujące uczucie
głodu. Wspomaga działanie CCK wazoaktywny
peptyd jelitowy VIP (z ang. Vasoactive Intestinal
Peptide) produkowany w jelitach, trzustce i
niektórych strukturach mózgu.

HORMONY TKANKOWE cd.

Motylina - hormon produkowany przez wyściółkę jelita. Stymuluje skurcze
mięśni gładkich jelita i odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu
układu trawiennego.

Serotonina - wytwarzana w płytkach krwi, powoduje zwężenie naczyń
krwionośnych dzięki czemu zapobiega dużej utracie krwi po
zranieniu. W błonie śluzowej jelit pobudza perystaltykę ,
natomiast w ośrodkowym układzie nerwowym działa jako
neoroprzekażnik pobudzający.

Bradykinina - powstaje w osoczu krwi. Rozszerzając naczynia krwionośne
przyczynia się do zmniejszenia ciśnienia krwi.

HORMONY TKANKOWE cd.

Angiotensyna II - powstaje w osoczu , jej powstanie powoduje renina
podnosi ciśnienie krwi, i zwiększa
wydzielanie aldosteronu z kory nadnerczy.

Histamina - powstaje w różnych tkankach i narządach. Odpowiada za
reakcje uczuleniowe i stany zapalne. Pobudza wydzielanie

HCL

przez komórki okładzinowe ściany żołądka, rozszerza

naczynia

krwionośne, obniżając ciśnienie krwi.

Erytropoetyna – wydzielana w nerkach (odpowiedzialne za to są ciałka
przykłębuszkowe), pobudza szpik do erytropoezy ,
np. po masywnym krwotoku.

HORMONY TKANKOWE cd.

Wazoaktywny peptyd jelit (VIP) – rozszerza naczynia

krwionośne w

przewodzie pokarmowym,

hamuje motorykę

żołądka i wydzielanie soku

żołądkowego

oraz zwiększa wydzielanie

soku jelitowego,

trzustkowego i żółci.

Somatostatyna – hamuje motorykę i wydzielanie soków

trawiennych

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA

Od wielu tysięcy lat człowiek czerpał i będzie czerpał wiele ze
środowiska przyrodniczego, w którym żyje. Interakcja , czyli sposób
oddziaływania na siebie człowieka i środowiska w którym żyje jest zależna od
wielu czynników. W przyrodzie występują także liczne zmiany zachodzące w
sposób naturalny, które dokonują się stale, lecz przebiegają powoli,
nieszkodliwie dla człowieka.

Człowiek wykorzystuje środowisko przyrodnicze w sposób
niekonwencjonalny, prowadząc do nadmiernej eksploatacji surowców
naturalnych, zanieczyszczając środowisko różnego rodzaju odpadami,

niszcząc

zielone lasy, wprowadzając wiele szkodliwych substancji do atmosfery, co w
konsekwencji prowadzi do zubożenia świata fauny i flory.

WPLYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZLOWIEKA cd.

Na przełomie ostatnich dziesięcioleci człowiek stara się naprawiać

wszelkie

błędy swojego postępowania względem środowiska, w którym żyje.
Wprowadza nowoczesne technologie produkcyjne, prowadzi szeroko

pojętą

edukację ekologiczną wśród dzieci i młodzieży, zakłada nowe formy

ochrony

przyrody po to, aby zachować środowisko naturalne w jak najmniej
zmienionej postaci.

Zanieczyszczenia atakują organizm człowieka różnymi drogami;

ponieważ

wszystkie elementy środowiska są ze sobą połączone wystarczy
zanieczyszczenie jednego, by wywrzeć wpływ na nasze zdrowie.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Zanieczyszczenie

powietrza

Głównym żródłem zanieczyszczenia powietrza są:
- emisje gazów (SO2, NO2, CO); pochodzące z różnych żródeł:
przemysłowych (huty, elektrociepłownie);
komunalnych (paleniska domowe);
silników spalinowych (środków transportowych;
- zanieczyszczenia pyłowe (tlenki metali alkalicznych, krzemionki,
toksyczne metale: ołów, kadm, chrom, nikiel);
- zanieczyszczenia organiczne ( z których najbardziej niebezpieczne są
o działaniu karcinogennym substancje smołowe

zawierające

wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i

digoksyny.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Konsekwencje zanieczyszczeń powietrza dla zdrowia

człowieka

W wyniku badań i obserwacji, stwierdzono, że niektóre choroby i
dolegliwości mogą być związane z oddziaływaniem zanieczyszczonego
powietrza. Zaliczamy tu między innymi :
- choroby układu oddechowego (zapalenia błon śluzowych: jamy

nosowej,

gardła, oskrzeli, nowotwory płuc),
- zaburzenia OUN (bezsenność, bóle głowy, złe samopoczucie) ,
- choroby oczu, zapalenie spojówek,
- reakcje alergiczne ustroju,
- zaburzenia w układzie krążenia, choroby serca.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁIOWIEKA cd.

Dwutlenek siarki powoduje:
- choroby dróg oddechowych i strun głosowych,
- nieżyty oskrzeli (długotrwałe wdychanie niskich stężeń),
- stany kurczliwe oskrzeli,
- może powodować zaburzenia funkcjonowania narządów, w

których się

kumuluje; tchawica, oskrzela, wątroba, śledziona, mózg,

węzły chłonne,

- duże stężenia w atmosferze doprowadzają do zmian w

rogówce.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Tlenek węgla (w dużych stężeniach doprowadza do zatrucia,

a nawet śmierci

organizmu)powoduje:
- wypieranie tlenu ze związku z hemoglobiną,
- niedotlenienie organizmu, a w szczególności mózgu i mięśnia

sercowego.

Objawami zatrucia są: bóle i zawroty głowy, oszołomienie,

duszności,

wymioty, przyśpieszony oddech, kołatanie serca, utrata

przytomności.

Po przebytym zatruciu tlenkiem węgla są możliwe powikłania:

nerwobóle,

zaburzenia czynności OUN, serca i płuc.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Tlenki azotu różnią się między sobą nie tylko budową

chemiczną ale i

Toksycznością, np. NO2 jest czterokrotnie bardziej

toksyczny niż NO.

Powodują one:
- obniżanie zdolności obronnych organizmu,
- działanie drażniące na oczy i drogi oddechowe,
- zaburzenia w oddychaniu,
- choroby alergiczne, np. astmę.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Zanieczyszczenia powietrza powodują również inne zjawiska jak:
- Smog( mgła inwersyjna) jest to szczególnie niebezpieczny rodzaj

połączenia dymu i mgły lub pary wodnej.

Wyróżniamy m.in. smog fototechniczny (typu Los Angeles)

powstający w warunkach klimatu tropikalnego oraz smog siarkowy
(londyński)

powstający w wielkich aglomeracjach klimatu umiarkowanego. Ten

ostatni

charakteryzuje się wysoką koncentracją sadzy, tlenków siarki i węgla,

działa parząco, poraża drogi oddechowe, szkodliwie oddziałuje na

układ krążenia. Powoduje liczne zachorowania i nagłe zgony ludzi.
To zjawisko występuje w Krakowie, Zakopanym, na Górnym Śląsku,
w Kotlinie Jeleniogórskiej.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

STRÓJ CZŁOWIEKA cd.

- Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne, np. śniegu i deszczu,

zawierające

produkty przemian tlenków azotu, dwutlenku siarki, tlenków węgla.
U ludzi powodują poparzenia (oczy, powieki), podrażnienia dróg
oddechowych.

- Dziura ozonowa to niekorzystne zjawisko ubytku ozonu w atmosferze,
związane z zanieczyszczeniem związkami reagującymi z ozonem
(freony, chlorek metylu, czterochlorek węgla, bromek metylu i tlenki
azotu). Konsekwencją zmniejszania ozonu jest zwiększenie natężenia
promieniowania ultrafioletowego, zabójczego dla organizmów żywych.
Zmniejszenie o kilka procent ozonosfery może spowodować choroby

skóry i oczu (zaćma i ślepota) oraz liczne mutacje genetyczne.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

- Efekt cieplarniany (szklarniowy) związany z

zatrzymywaniem pewnej ilości ciepła emitowanego do
atmosfery. Jest on spowodowany głównie wzrostem
zawartości gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla, freony,
metan, podtlenek azotu).

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Zdrowotne konsekwencje zanieczyszczeń wód

Wśród krajów europejskich Polska jest krajem o najuboższym

zasobie

wody. Na 38% powierzchni ocenia się deficyt wody.
Zanieczyszczenie wód to niekorzystne zmiany ich właściwości

fizycznych,

chemicznych i bakteriologicznych, spowodowane wprowadzaniem w
nadmiarze substancji nieorganicznych, organicznych,

radioaktywnych,

cieplnych, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystanie wody

do picia

i celów gospodarczych.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

STRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Podział zanieczyszczeń:
- naturalne: pochodzące z domieszek zawartych w wodach

powierzniowych

lub podziemnych (zasolenie, zanieczyszczenie

humusem,

związkami żelaza);
- sztuczne: antropogeniczne, związane z działalnością człowieka.

Wg innego podziału zanieczyszczenia możemy podzielić na:
- biologiczne: spowodowane obecnością drobnoustrojów

patogennych

jak: bakterie, grzyby, wirusy, glony, pierwotniaki;
- chemiczne: oleje, benzyna, smary, pestycydy, węglowodory

aromatyczne, sole metali ciężkich, fenole, krezole, radioizotopy.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

STRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Degradacja gleb

Pod tym pojęciem rozumiemy pomniejszenie i

zniszczenie ekologicznej

i produkcyjnej wartości gleby, stopniowy spadek zawartości

próchnicy,

zakwaszenie, zasolenie, ubytek składników pokarmowych i

zanieczyszczenie

chemiczne.
Czynniki degradujące możemy podzielić na:
- naturalne – zachodzące bez udziału człowieka oraz
- antropogeniczne – spowodowane przez człowieka.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

STRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Spośród wielu czynników niekorzystne zmiany w glebach powodują:

- pożary, erozja, trzęsienia ziemi,

-

przemysłowo-chemiczne zanieczyszczenia; zwłaszcza metalami

ciężkimi,

nawozami, kwaśnymi i kwasotwórczymi
składnikami mineralnymi

,

-

chemizacja rolnictwa,

-

odkrywkowa i podziemna eksploatacja kopalin,

- techniczna zabudowa, budownictwo mieszkaniowe, przemysłowe,
szlaki komunikacyjne,
- składowanie odpadów przemysłowych i bytowo-gospodarczych.

-

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Chemiczne zanieczyszczenia gleb powodują zachwianie równowagi
biologicznej środowiska glebowego, a jednym z jego objawów jest
,,zmęczenie gleby”, czyli obniżenia żyzności na skutek zachwiania

równowagi

dynamicznej poprzez zanieczyszczanie lub nieumiejętne nawożenie).
Przemysłowe zanieczyszczenie gleb spowodowane jest przez:
- związki siarki : odpowiedzialne za zakwaszenie gleb co przyczynia

się do złego przyswajania składników pokarmowych;

- związki sodu : odpowiedzialne za zasolenie gleby;
- związki azotowe;
- ropa naftowa i jej pochodne;
- związki metali ciężkich;
- substancje radioaktywne.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Rolnicze zanieczyszczenie gleb ma związek z intensyfikacją

nawożenia

mineralnego, nadmiernego stosowania gnojowicy oraz

używania chemicznych

środków ochrony roślin.

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

Oddziaływanie ołowiu i kadmu na organizm człowieka

Ołów to najdawniej poznana trucizna występująca w środowisku.
Dostaje się do organizmu drogą pokarmową z żywnością , wodą oraz przez
drogi oddechowe. Wchłonięty przedostaje się do krwi gdzie jest akumulowany
w narządach. Najwolniej, najdłużej i w największej ilości zalega w kośćcu.
Szybko może się przekształcić w formę szybko wymienną. Czynniki
predystynujące to: głód, zaburzenia przewodu pokarmowego, przemiany
materii, wypicie nadmiernej ilości alkoholu, gorączka, zakwaszenie
organizmu, wysiłek fizyczny, cukrzyca, niewydolność nerek, niewydolność
Oddechowa. Z moczem wydalanych jest 76% ołowiu, z kałem 16%, innymi
drogami-pot 8%.
Dzieci są bardziej narażone na działanie ołowiu, gdyż bioakumulacja zaczyna

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

się już w okresie płodowym, ze względu na dość łatwe przenikanie przez
łożysko. Objawy występowania ołowiu w organiżmie:
- ukł. krążenia: uszkodzenia ukł. eryblastycznego, niedokrwistość ołowicza,
nadciśnienie tętnicze, przyśpieszenie miażdżycy;
- ukł. nerwowy: uszkodzenie mózgu- encefalopatia ołowicza, zapalenie
wielonerwowe kończyn górnych, osłabienie, niedowład lub
całkowite porażenie mięśni prostowników rąk;
- narządy zmysłów: uszkodzenie nerwu słuchowego, uszkodzenie narządu
wzroku;
- ukł. pokarmowy: zakłócenia czynności gruczołów żołądkowych,
uszkodzenie wątroby, uszkodzenie funkcjonowania jelita
grubego, uszkodzenie dziąseł,

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

- ukł. wydalniczy: zakłócenia fizologiczne nerek.
Kadm dostaje się podobnie jak ołów drogą pokarmową i drogi oddechowe.
Głównym żródłem są zakłady przemysłowe, woda, pożywienie na terenach
silnie zurbanizowanych i przemysłowych. W płucach kadm wiąże się z
erytrocytami i białkami osocza a następnie gromadzi się w wątrobie.
U kobiet ciężarnych stężenie kadmu w łożysku jest wielokrotnie większe niż
we krwi matki czy płodu. Objawami chronicznego działania kadmu są:
- ukł. kostny: zaburzenia struktury fizykochemicznej elementów kostnych i
ich funkcjonowania, podatność na złamania i pęknięcia,
deformacja ukł. kostnego, bóle pleców, trudności w
chodzeniu, zakłócenia gospodarki wapniowo-fosforanowej,
zespół ,, Itai – itai”;

WPŁYW ŚRODOWISKA NA

USTRÓJ CZŁOWIEKA cd.

- ukł. wydalniczy: uszkodzenie i zaburzenie procesów

fizjologicznych nerek;

- ukł. oddechowy: uszkodzenie i schorzenia dróg

oddechowych oraz płuc;

- ukł. pokarmowy: uszkodzenia i schorzenia przewodu

pokarmowego.