Wykonał: str. kdt Łukasz Piórek

Wykonał: str. kdt Łukasz Piórek

Promotor: st. kpt. mgr inż.

Promotor: st. kpt. mgr inż.

Grzegorz Stankiewicz

Grzegorz Stankiewicz

Poznań 2003

Wykonał: str. kdt Łukasz Piórek

Wykonał: str. kdt Łukasz Piórek

Promotor: st. kpt. mgr inż.

Promotor: st. kpt. mgr inż.

Grzegorz Stankiewicz

Grzegorz Stankiewicz

Poznań 2003



Parametry fizykochemiczne niebezpiecznyc
h związków chemicznych



Parametry pożarowe i wybuchowe niebezpi

ecznych związków chemicznych



Podział niebezpiecznych związków chemicz

nych



Podział zatruć



Czynniki od których zależy oddziaływanie

związków chemicznych na organizm człowiek

a



Oznakowanie materiałów niebezpiecznych



Pododdziały ratownictwa chemicznego



Literatura

Parametry fizykochemiczne

Parametry fizykochemiczne

niebezpiecznych związków

niebezpiecznych związków

chemicznych

chemicznych

1.

Stan skupienia

2.

Ciężar właściwy

3.

Rozpuszczalność w wodzie

MEN

MEN

U

U

Stan skupienia

Stan skupienia

Stały

Ciekły

Gazowy

Gazowy

Gazowy

Krótka charakterystyka:



Gazy są ściśliwe



Przybierają kształt naczynia w którym
się znajdują



Mieszają się w 100%



Gazy można skroplić

Ciekły

Ciekły

Krótka charakterystyka:



Ciecze nie są w 100% mieszalne



Posiadają bardzo małą ściśliwość



Dyfundują (parują)

Stały

Stały

Krótka charakterystyka:



Ciała stałe są nieściśliwe



Dyfundują (parują)

Ciężar właściwy

Ciężar właściwy

Stosunek ciężaru ciała jednorodnego (P) do

jego objętości (V)



Ciężar właściwy jest równy liczbowo
gęstości.



Dla gazu Dp (gęstość względem powietrza)

y

=

P

V

Rozpuszczalność w

Rozpuszczalność w

wodzie

wodzie

Ilość substancji (stałej, ciekłej lub

gazowej) rozpuszczonej w określonej

temperaturze i pod danym ciśnieniem.

Parametry pożarowe i

Parametry pożarowe i

wybuchowe

wybuchowe

niebezpiecznych związków

niebezpiecznych związków

chemicznych

chemicznych

1.

Granice wybuchowości

2.

Temperatura zapłonu

3.

Temperatura zapalenia

4.

Temperatura samozapalenia

MEN

MEN

U

U

Granice wybuchowości

Granice wybuchowości

1.

Dolna granica wybuchowości

:

najniższe stężenie substancji palnej (gazów, par,

pyłów) w mieszaninie z powietrzem, przy którym

może już nastąpić zapalenie się tej substancji

(wybuch) pod wpływem bodźca termicznego.

2.

Górna granica wybuchowości

:

najwyższe stężenie substancji palnej (gazów. par,

pyłów) w mieszaninie z powietrzem, przy którym

może jeszcze nastąpić zapalenie się tej substancji

(wybuch) pod wpływem bodźca termicznego.

Temperatura zapłonu

Temperatura zapłonu

Jest to najnisza temperatura, przy której

ciecz palna ogrzana w określonych
warunkach, wydziela taką ilość palnych
gazów, które nad powierzchnią
wytworzą z powietrzem mieszaninę
palną zdolną zapalić się od bodźca
termicznego (płomienia).

Temperatura zapalenia

Temperatura zapalenia

Jest to najniższa temperatura, do której

należy ogrzać substancję palną, aby
zapaliła się ona bez udziału otwartego
źródła ognia.

Temperatura

Temperatura

samozapalenia

samozapalenia

Jest to najniższa temperatura przy której

Jest to najniższa temperatura przy której

następuje samozapalenie, bez dodatkowego

następuje samozapalenie, bez dodatkowego

bodźca termicznego np.iskry.

bodźca termicznego np.iskry.

Substancje mające w określonych warunkach

temperatury zapalenia niższe od temperatury

otoczenia, w odróżnieniu od innych substancji

mających wysokie temperatury zapalenia,

nazywamy samozapalającymi.

Proces, którego kosztem następuje wydzielenie

ciepła, aż do samorzutnego zapalenia się

nazywamy samozapaleniem.

Podział niebezpiecznych

Podział niebezpiecznych

związków chemicznych

związków chemicznych

1.

Ogólno trujące

2.

Szkodliwe

3.

Żrące

4.

Drażniące

5.

Neurotoksyczne

6.

Rakotwórcze

7.

Narkotyczne

8.

Alergiczne

9.

Mutogenne

10.

Upośledzające

MEN

MEN

U

U

Ogólnotrujące

Ogólnotrujące



Powodują ostre lub chroniczne
zatrucie prowadzące często od zejść
śmiertelnych.

Szkodliwe

Szkodliwe



Wszelkiego typu związki o
niekorzystnym oddziaływaniu na
organizm, powodujące często
śmierć.

Żrące

Żrące



Po zetknięciu z żywą tkanką
powodując jej zniszczenie.

Drażniące

Drażniące



Powodują stany zapalne skóry, błon
śluzowych i oczu.

Neurotoksyczne

Neurotoksyczne



Powodują uszkodzenia centralnego
układu nerwowego i nerwów
obwodowych

Rakotwórcze

Rakotwórcze



Powodują zmiany nowotworowe w
organizmie.

Narkotyczne

Narkotyczne



Powodują stany oszołomienia, utraty
przytomności, w ekstremalnych
przypadkach powodują śmierć.

Alergiczne

Alergiczne



Wywołują odczyn typu uczuleniowego
w organizmie.

Mutogenne

Mutogenne



Powodują uszkodzenie aparatu
dziedzicznego , oraz zmiany cech
dziedzicznych potomstwa.

Upośledzające

Upośledzające



Powodują zmiany w rozwoju

wewnątrzmacicznym płodu

Podział zatruć

Podział zatruć



Podział zatruć ze względu na stopień
uszkodzenia zdrowia.



Podział zatruć ze względu na czas eksp
ozycji.

MEN

MEN

U

U

Podział zatruć ze względu

Podział zatruć ze względu

na stopień uszkodzenia

na stopień uszkodzenia

zdrowia

zdrowia



Ciężkie



Lekkie

Dawka trująca
Dawka śmiertelna
Średnia dawka śmiertelna

Najwyższe dopuszczalne stężenie na stanowi

sku pracy

Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe
Najwyższe dopuszczalne stężenie progowe
Próg wyczuwalności węchowej

Dawka trująca

Dawka trująca

(DT) - Oznacz najmniejszą ilość

(DT) - Oznacz najmniejszą ilość

substancji trującej wywołującej

substancji trującej wywołującej

wyraźne objawy zatrucia.

wyraźne objawy zatrucia.

Dawka śmiertelna

Dawka śmiertelna

(DL) – oznacza najmniejszą ilość

(DL) – oznacza najmniejszą ilość

substancji trującej

substancji trującej

powodującej zejście

powodującej zejście

śmiertelne.

śmiertelne.

Średnia dawka śmiertelna

Średnia dawka śmiertelna

(LD50 lub DL50) – jest to ilość

substancji, która po przyjęciu przez

szczury o wadze 200 – 300 g żywej

masy, powoduje śmierć połowy

grupy zwierząt doświadczalnych

przed upływem 14 dni.

Wynik podaje się w miligramach na

kilogram wagi ciała.

Najwyższe dopuszczalne

Najwyższe dopuszczalne

stężenie na stanowisku

stężenie na stanowisku

pracy

pracy

(NDS) – jest to takie stężenie

substancji trującej, które przy

stałym kontakcie z nią w ciągu 8-

godzinnego dnia pracy przez

wieloletni nawet okres nie wywołuje

żadnych objawów zatrucia.

Najwyższe dopuszczalne

Najwyższe dopuszczalne

stężenie chwilowe

stężenie chwilowe

(NDS

ch

) – jest to stężenie czynników

szkodliwych dla zdrowia – ustalone

jako wartości średnie – które nie

powinno powodować ujemnych zmian

w stanie zdrowia pracownika oraz jego

przyszłych pokoleń, jeśli utrzymuje się

ono w środowisku pracy nie dłużej niż

30 minut w czasie zmiany roboczej.

Najwyższe dopuszczalne

Najwyższe dopuszczalne

stężenie progowe

stężenie progowe

(NDSP) – jest to stężenie czynników

szkodliwych dla zdrowia, które ze
względu na zagrożenie zdrowia lub
życia pracownika nie mogą być
przekroczone w środowisku pracy.

Próg wyczuwalności

Próg wyczuwalności

węchowej

węchowej

Jest to dana liczbowa określająca

minimalną ilość danej substancji
w atmosferze, która może być
już wyczuwalna przez zmysł
powonienia człowieka.

Podział zatruć ze względu

na czas ekspozycji



Ostre



Chroniczne (przewlekłe)



Podostre

Ostre

Ostre



występują w wyniku działania na
organizm dużych ilości substancji
trujących i przebiegają gwałtownie, z
szybko zmieniającymi się objawami,
kończąc się z reguły śmiercią po
upływie 1-2 dni, często kilku godzin, a
nawet minut.

Chroniczne (przewlekłe)

Chroniczne (przewlekłe)

Rozwijają się w wyniku
długotrwałego działania na organizm
małych ilości substancji trujących.

Schorzenia te charakteryzują się powolnym

przebiegiem (miesiące, lata), często bez
wyraźnie widocznych objawów.

Podostre

Podostre



charakter mieszany pomiędzy
zatruciami ostrymi i chronicznymi.

Czynniki od których zależy

Czynniki od których zależy

oddziaływanie związków

oddziaływanie związków

chemicznych na organizm

chemicznych na organizm

człowieka

człowieka

1.

Rodzaju substancji

2.

Droga wchłaniania

3.

Dawka

4.

Przemian jakim ulegają w

organizmie

5.

Cech indywidualnych

MEN

MEN

U

U

Drogi wchłaniania

Drogi wchłaniania

A.

Drogi oddechowe

B.

Przewód pokarmowy

C.

Powierzchnia skóry

Drogi oddechowe

Drogi oddechowe



Następują zatrucia w ilości 90-95%.



Następuje przenikanie gazów, par

cieczy lub ciał stałych.

Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy



Przenikają głównie ciała stale,

ciecze, w nielicznych przypadkach
gazy i opary – możliwe przy
niedostatecznej higienie osobistej,
przypadkowe albo wynikające z
działań samobójczych.

Powierzchnia skóry

Powierzchnia skóry



Głównie ciała stałe i ciecze, a także
niektóre gazy i pary łączące się z
wilgocią skóry człowieka, wywołujące
działania drażniące i inne.
Takie przypadki mają miejsce przede
wszystkim przy bezpośrednim
zetknięciu się z daną substancją
zwykle przez polanie powierzchni
ciała.

Dawka

Dawka

(Czas ekspozycji) długość oddziaływania

pewnej ilości środka w określonym

czasie na organizm człowieka.

Ilość substancji trującej, konieczna do

Ilość substancji trującej, konieczna do

wywołania widocznych objawów

wywołania widocznych objawów

zatrucia.

zatrucia.

Oznakowanie materiałów

Oznakowanie materiałów

niebezpiecznych

niebezpiecznych

1.

Oznakowanie butli.

2.

Oznakowanie rurociągów.

3.

Oznakowanie przesyłek transportowych:

Pomarańczowe tablice ostrzegawcze
Diament niebezpieczeństwa
HAZCHEM CODE
ADR.

MEN

MEN

U

U

Oznakowanie butli

Oznakowanie butli

Oznakowanie rurociągów

Oznakowanie rurociągów

Woda (w stanie ciekłym)

Para

Oleje i Ciecze Palne

Gazy (także w stanie

skroplonym)

Kwasy i Zasady

Powietrze

Inne Ciecze

Pomarańczowe tablice

Pomarańczowe tablice

ostrzegawcze

ostrzegawcze

Pomarańczowe tablice z czarnym obwodem

umieszczane z tyłu i z przodu pojazdu od
strony kierowcy na wysokości nie mniejszej
niż 0,5m i nie większej niż 2m

Wymiary tablic:

30cm/40cm, czarny pasek –

grubość 1,5cm

Mogą występować

bez numerów

Tablice na których są numery, oznaczają
poszczególne substancje niebezpieczne,
wyszczególnione w wykazie

.

Wymiary tablic

Wymiary tablic

40 cm

30 cm

{

{

Bez numerów

Bez numerów

Na pojeździe występuje mieszany
asortyment (wiele substancji).

Oznacza przewóz substancji
szczególnie niebezpiecznych.

Pomarańczowe tablice

Pomarańczowe tablice

ostrzegawcze

ostrzegawcze

()

W

Liczniku

Liczniku oznacz

numer

rozpoznawczy

niebezpieczeństwa

W

Mianowniku

Mianowniku

oznacza numer

ONZ-oski z katalogu

substancji

niebezpiecznych

Przykładowe oznaczenia i
opisy.

Pomarańczowe tablice

Pomarańczowe tablice

ostrzegawcze

ostrzegawcze

Licznik (pierwsza cyfra)

2

– gaz

3

– ciecz zapalna

4

– ciało stałe (palne)

5

– materiał utleniający

6

– materiał trujący

8

– materiał żrący

X

- absolutny zakaz

kontaktu z wodą

Pomarańczowe tablice

Pomarańczowe tablice

ostrzegawcze

ostrzegawcze

Licznik (druga {trzecia} cyfra)

0

- brak dodatkowego zagrożenia

1

- właściwości wybuchowe

2

- zdolność wytwarzania gazu

3

- łatwo zapalność

5

- właściwości utleniające

6

- właściwości trujące

7

- właściwości promieniotwórcze

8

- właściwości żrące

9

- inne niebezpieczne właściwości

Przykładowe oznaczenia i

Przykładowe oznaczenia i

opisy.

opisy.

30

1203

Ciecz zapalna

Numer ONZ-oski z

katalogu substancji

niebezpiecznych

X36

123

3

Absolutny zakaz kontaktu

z wodą, ciecz zapalna,

materiał trujący

Numer ONZ-oski z

katalogu substancji

niebezpiecznych

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

Jest systemem natychmiastowej oceny

niebezpieczeństwa w wypadkach z

materiałami niebezpiecznymi.

Umieszczany jest na większości

przesyłek pochodzących z USA.

Tworzy on ujednolicony przez

National Fire Protection Association (NFPA)

system umożliwiający szybkie rozpoznanie

głównych zagrożeń:

- zagrożenia zdrowia (pole niebieskie);

- zagrożenia pożarowego (pole czerwone);

- niebezpieczeństwa reakcji (pole żółte);

- radioaktywności (pole białe).

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

1

1

–

–

Kolor Biały:

Kolor Biały:



PUSTE POLE – woda dopuszczalna jako

środek gaśniczy;



W – nie używać wody jako środka

gaśniczego;



„KONICZYNKA” – przy uwolnieniu

materiału niebezpieczeństwo

promieniowania (materiał radioaktywny).

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

2

2

– Kolor Żółty (WYBUCHOWOŚĆ)

– Kolor Żółty (WYBUCHOWOŚĆ)

:

:



4 – duże niebezpieczeństwo eksplozji;



3 - niebezpieczeństwo eksplozji pod wpływem

działania ciepła lub silnego wstrząśnięcia (np.przy

uderzeniach).Wydzielić strefę zagrożenia.Gasić

tylko

zza osłony.



2 – możliwe silne reakcje chemiczne.Konieczne

podjęcie wzmożonych środków ostrożności.Gaszenie z

zachowaniem bezpiecznego dystansu.



1 – przy ogrzaniu materiał niestabilny.Konieczne

zachowanie środków ostrożności.



0 – brak niebezpieczeństwa w normalnych warunkach.

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

3

3

- Kolor Czerwony (PLANOŚĆ):

- Kolor Czerwony (PLANOŚĆ):



4 – materiał ekstremalnie łatwopalny przy

każdej temperaturze;



3 – niebezpieczeństwo zapalenia przy normalnej

temperaturze;



2 – niebezpieczeństwo zapalenia przy ogrzaniu;



1 – niebezpieczeństwo zapalenia przy kontakcie

z ogniem (płomieniem);



0 – nie występuje niebezpieczeństwo zapalenia

w normalnych warunkach.

DIAMENT

DIAMENT

NIEBEZPIECZEŃSTWA

NIEBEZPIECZEŃSTWA

4

4

–

–

Kolor Niebieski (ZAGROŻENIE ZDROWIA):

Kolor Niebieski (ZAGROŻENIE ZDROWIA):



4 – bardzo niebezpieczny, unikać kontaktu z

płynem lub parami bez pełnej ochrony.Unikać

obecności w strefie zagrożenia;



3 – bardzo niebezpieczny, obecność w strefie

zagrożenia tylko w pełnym ubraniu ochronnym

i

aparacie izolującym;



2 – niebezpieczny, obecność w strefie zagrożenia

tylko w aparacie ochrony dróg oddechowych;



1 – małe niebezpieczeństwo, zalecane maski z

wkładami

filtrującymi;



0 – brak zagrożenia.

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE

System określany również jako EMAC – Emergency Action

Code.

Na obszarze Wielkiej Brytanii używa się zamiast tablicy

ostrzegawczej podzielonego na 5 części szyldu, który

zawiera informacje potrzebne do podjęcia akcji

ratowniczej.

Znajdują się w nim informacje o:

- odpowiednim doborze środków gaśniczych,

- konieczność zatamowania dopływu substancji do

kanalizacji lub możliwości rozcieńczenia substancji

wodą,

- możliwość zajścia gwałtownych lub wybuchowych

reakcji,

- rodzaju koniecznych do zastosowania ochron osobistych,

- konieczność rozważenia ewakuacji.

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE

składa się z liczb i

liter.Liczba stoi na pierwszym miejscu

i informuje o rodzaju właściwego

środka gaśniczego.Litery opisują

rodzaj wymaganych środków ochrony

osobistej, możliwość zaistnienia

reakcji i środki ostrożności przy

wycieku lub ulatnianiu się substancji.

(A) Rodzaj środka gaśniczego

1. Prąd wodny zwarty

2. Prąd wodny rozproszony

3. Piana

4. Proszek

(B) Technologia działań:

1.

2.

3.

4.

P

V

Ochrona pełna

Rozcieńczyć (można spuszczać do ka

nalizacji)

R

S

V

Ochrona dróg oddechowych (ODO

)ODO tylko przy pożarze

S
T

ODO

T

ODO tylko przy pożarze

W

V

Ochrona pełna

Obwałować (nie wolno spuszczać do

kanalizacji)

X

Y

V

ODO

Y

ODO tylko przy pożarze

Z

ODO

Z

ODO tylko przy pożarze

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE



Objaśnienia symboli i oznaczeń
cyfrowych:

1.

Działać zwartym prądem wody.

2.

Działać prądem mgłowym wody.

3.

Stosować piany gaśnicze.

4.

Działać proszkami gaśniczymi (nie może
dojść do kontaktu substancji z wodą –
niebezpieczeństwo silnej reakcji).

HAZCHEM – CODE

HAZCHEM – CODE



Objaśnienia symboli i oznaczeń cyfrowych:

Objaśnienia symboli i oznaczeń cyfrowych:

V

– substancja może reagować gwałtownie lub wybuchać.

„Ochrona pełna”

- pełne ubranie chemiczne + aparat

izolujący dróg oddechowych (niezależny od powietrza

obiegowego).

„Ochrona dróg oddechowych” (ODO)

– aparat

izolujący dróg oddechowych + rękawice ochronne.

„Rozcieńczyć”

– substancja, za zgodą instytucji

odpowiedzialnych za ochronę środowiska może (po

znacznym rozcieńczeniu) zostać wprowadzona do

kanalizacji.

„Obwałować”

– należy uniemożliwić wniknięcie

substancji do kanalizacji lub wód gruntowych.

E

– rozważyć przeprowadzenie ewakuacji.

ADR

ADR

ADR to umowa europejska dotycząca

międzynarodowego przewozu drogowego
materiałów

niebezpiecznych

(ADR)

sporządzona w Genewie 30 września
1957

r.

pod

auspicjami

Komisji

Gospodarczej Narodów Zjednoczonych,
opracowana i wydana przez Europejski
Komitet

Transportu

Wewnętrznego,

ratyfikowana przez Polskę w 1975r.

Nalepki A
DR

ADR

ADR



Klasa 1a

–

Materiały i przedmioty wybuchowe.



Klasa 1b

–

Przedmioty wypełnione materiałami wybuchowymi.



Klasa 1c

–

Materiały zapalające, ognie sztuczne i podobne materiały.



Klasa 2

–

Gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem.



Klasa 3

–

Materiały ciekłe zapalne.



Klasa 4,1

–

Materiały stałe zapalne.



Klasa 4.2

–

Materiały samozapalne.



Klasa 4.3

–

Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.



Klasa 5.1

–

Materiały utleniające, podtrzymujące palenie.



Klasa 5.2

–

Nadtlenki organiczne.



Klasa 6.1

–

Materiały trujące.



Klasa 6.2

–

Materiały budzące odrazę lub zaraźliwe.



Klasa 7

–

Materiały promieniotwórcze.



Klasa 8

–

Materiały żrące.



Klasa 9

–

Różne niebezpieczne materiały i przedmioty.

SUBSTANCJE I PRZEDMIOTY

SUBSTANCJE I PRZEDMIOTY

WYBUCHOWE

WYBUCHOWE



Uwagi:

1.

** - miejsce na wpisanie podklasy; nie należy

wypełniać

w przypadku gdy skłonność do

wybuchu jest

zagrożeniem

2.

* - miejsce na wpisanie grupy zgodności; nie

należy wypełniać w przypadku gdy skłonność

do

wybuchu jest zagrożeniem dodatkowym

GAZY PALNE

GAZY PALNE

GAZY NIEPALNE I

GAZY NIEPALNE I

NIETRUJĄCE

NIETRUJĄCE

GAZY TRUJĄCE

GAZY TRUJĄCE

MATERIAŁY CIEKŁE

MATERIAŁY CIEKŁE

ZAPALNE

ZAPALNE

MATERIAŁY STAŁE ZAPALNE,

MATERIAŁY STAŁE ZAPALNE,

SAMOREAKTYWNE I

SAMOREAKTYWNE I

MATERIAŁY WYBUCHOWO

MATERIAŁY WYBUCHOWO

ODCZULONE

ODCZULONE

MATERIAŁY

MATERIAŁY

SAMOZAPALNE

SAMOZAPALNE

MATERIAŁY WYTWARZAJĄCE

MATERIAŁY WYTWARZAJĄCE

W KONTAKCIE Z WODĄ

W KONTAKCIE Z WODĄ

GAZY ZAPALNE

GAZY ZAPALNE

MATERIAŁY UTLENIAJĄCE

MATERIAŁY UTLENIAJĄCE

NADTLENKI

NADTLENKI

ORGANICZNE

ORGANICZNE

MATERIAŁY UTLENIAJĄCE

MATERIAŁY UTLENIAJĄCE

MATERIAŁY ZAKAŹNE

MATERIAŁY ZAKAŹNE

MATERIAŁY

MATERIAŁY

PROMIENIOTWÓRCZE

PROMIENIOTWÓRCZE

„FISSILE” – „ROZSZCZEPIALNY”

MATERIAŁY ŻRĄCE

MATERIAŁY ŻRĄCE

RÓŻNE MATERIAŁY I

RÓŻNE MATERIAŁY I

PRZEDMIOTY

PRZEDMIOTY

NIEBEZPIECZNE

NIEBEZPIECZNE

OZNAKOWANIE PRZESYŁEK ZAWIERAJĄCYCH

OZNAKOWANIE PRZESYŁEK ZAWIERAJĄCYCH

OGRANICZONE ILOŚCI MATERIAŁÓW

OGRANICZONE ILOŚCI MATERIAŁÓW

NIEBEZPIECZNYCH WYŁĄCZAJĄCYCH STOSOWANIE

NIEBEZPIECZNYCH WYŁĄCZAJĄCYCH STOSOWANIE

PRZEPISÓW ADR

PRZEPISÓW ADR

(z wyj.działu 3.4)

(z wyj.działu 3.4)

Znak

LQ

LQ – „

LQ

LQ” - -”

Limited Quantities

Limited Quantities” - oznacza, że

do przewozu tego materiału lub przedmiotu

niebezpiecznego nie mają zastosowania przepisy

innych działów ADR (oprócz działu 3.4; kody LQ 0-

29).

ZNAK OSTRZEGAJĄCY O

ZNAK OSTRZEGAJĄCY O

GAZOWANIU

GAZOWANIU

ZNAK DLA SUBSTANCJI

ZNAK DLA SUBSTANCJI

O PODWYŻSZONEJ

O PODWYŻSZONEJ

TEMPERATURZE

TEMPERATURZE

ZNAK OPAKOWANIOWY

ZNAK OPAKOWANIOWY

NARODÓW

NARODÓW

ZJEDNOCZONYCH

ZJEDNOCZONYCH

Znaki i symbole

Znaki i symbole

informacyjne

informacyjne

substancji chemicznych

substancji chemicznych

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

WYBUCHOWE

WYBUCHOWE

E

E

WŁAŚCIWOŚCI UTLENIAJĄCE

WŁAŚCIWOŚCI UTLENIAJĄCE

O

O

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

ZAPALAJĄCE

ZAPALAJĄCE

F

F

NATĘŻONE WŁAŚCIWOŚCI

NATĘŻONE WŁAŚCIWOŚCI

ZAPALAJĄCE

ZAPALAJĄCE

F+

F+

WŁAŚCIWOŚCI TRUJĄCE

WŁAŚCIWOŚCI TRUJĄCE

T

T

NATĘŻONE WŁAŚCIWOŚCI

NATĘŻONE WŁAŚCIWOŚCI

TRUJĄCE

TRUJĄCE

T+

T+

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

DRAŻNIĄCE

DRAŻNIĄCE

Xn

Xn

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

SZKODLIWE

SZKODLIWE

Xi

Xi

WŁAŚCIWOŚCI ŻRĄCE

WŁAŚCIWOŚCI ŻRĄCE

C

C

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

NIEBEZPIECZNE DLA

NIEBEZPIECZNE DLA

ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKA

N

N

Pododdziały ratownictwa

Pododdziały ratownictwa

chemicznego

chemicznego



Zastęp



Pluton



Dekontaminacja

MEN

MEN

U

U

Zastęp

Zastęp

13 ratowników
3 samochody

SRChem

SRt

GBA

Rysunek rozwinięcia zastępu che

micznego

GBA

GBA

Dowódca

Dowódca

- pomiary na granicy strefy, może ją

powiększyć.ma przy sobie mierniki, identyfikuje

substancję.

Przodownik I roty

Przodownik I roty

– na podmiankę z

przodownikiem z SRt.

Pomocnik I roty

Pomocnik I roty

– pomaga dowódcy GBA.

Przodownik II roty

Przodownik II roty

i

Pomocnik II roty

Pomocnik II roty

–

przeprowadzają dekontaminację i zabezpieczenie

pożarowe.

Kierowca

Kierowca

– funkcja pomocnicze, obsługuje pompy.

SRt

SRt

Dowódca

Dowódca

– jest Meldunkowym,przy stoliku

przy

bramce wejścia do strefy

koordynuje działania wewnątrz strefy

mierzy czas, prowadzi dokumentację.

Ratownik

Ratownik

– wchodzi na podmiankę razem

z Przodownikiem I roty z GBA.

Kierowca

Kierowca

– odpowiada za agregaty, pompy,

oświetlenie.funkcje pomocnicze dla

kierowcy z SRChem.

SRChem

SRChem

Dowódca

Dowódca

– jest dowódcą akcji.

Przodownik

Przodownik

i

Pomocnik I roty

Pomocnik I roty

-

przeprowadzają rozpoznanie wstępne w strefie,

co się stało,

identyfikują medium, dokonują

pierwszych uszczelnień, czy są osoby zagrożone.

Kierowca

Kierowca

– jest magazynierem, kompletuje i

przygotowuje (łączy) sprzęt potrzebny do

przeprowadzenia akcji i donosi go

do granicy

strefy, do bramki wejścia, gotowy do użytku.

M

M

D

D

Pluton

Pluton



18 ratowników



5 samochodów:



GBA



SRChem



GCBA



SRt



SDł lub SOp



Rysunek rozwinięcia plutonu chemicz
nego

GBA

GBA



Dowódca zastępu

i

II rota

– prowadzi

pomiary



I rota

– jest to rota asekuracyjna, po

wycofaniu roty z I strefy wchodzi on do akcji
jako II rota, jest w największej gotowości
(najwyższy stopień ochrony chemicznej
ciała)



Kierowca

– obsługuje autopompę i sprzęt

SRChem

SRChem



Rota

– jest to pierwsza rota ratownicza

wchodząca do I strefy



Kierowca

– pomaga przy zakładaniu ubrań

ochronnych, pomaga przy zakładaniu

urządzeń

łączności (radiostacje nasobne

+ urządzenia

łączności

bezprzewodowej), wydaje sprzęt z
samochodu, przygotowuje sprzęt do akcji,

przebywa ciągle w pobliżu samochodu

GCBA

GCBA



Dowódca zastępu

i

rota

– buduje

zaopatrzenie

wodne, organizuje

zabezpieczenie przeciwpożarowe (woda
+ piana) miejsca akcji,

urządza „punkt

dekontaminacji” na miejscu

akcji



Kierowca

– obsługuje autopompę i sprzęt

SRt

SRt



Rota

– jest to rota transportowa, donosi

sprzęt od

samochodów (II strefa) do

granicy strefy I, przygotowuje sprzęt i pompy

do użycia, pracuje

w zależności od sytuacji

w ubraniach pełnej ochrony chemicznej



Kierowca

– przygotowuje sprzęt do akcji,

buduje oświetlenie miejsca akcji i zasilanie w

energię

elektryczną, dokonuje przeglądu

sprawności wydawanego do akcji sprzętu

SDł

SDł



Dowódca

– jest Kierownikiem Akcji

Ratowniczej



Kierowca

– jest do ciągłej dyspozycji KAR,

przekazuje polecenia i wiadomości

M

M

D

D

Dekontaminacja

Dekontaminacja

Dekontaminacja

Dekontaminacja

jest to szereg

zabiegów mających na celu usunięcie z

powierzchni lub struktury wewnętrznej

materiału związków chemicznych.

Podział dekontaminacji:

Podział dekontaminacji:

1.

Dekontaminacja wstępna

2.

Dekontaminacja właściwa

Dekontaminacja

Dekontaminacja

wstępna

wstępna

Polega na częściowym usunięciu z

powierzchni ubrania poprzez spłukanie
substancji niebezpiecznych lub innych
zanieczyszczeń.

Polega na częściowym usunięciu z

powierzchni ubrania poprzez spłukanie
substancji niebezpiecznych lub innych
zanieczyszczeń.

Dekontaminacja

Dekontaminacja

właściwa

właściwa

Polega na usunięciu substancji

niebezpiecznych, które pozostały po

przeprowadzonej dekontaminacji wstępnej.

Dekontaminacja właściwa obejmuje procesy

chemiczne, które mogą być

przeprowadzone automatycznie,

półautomatycznie, ręcznie oraz procesy

fizyczne, które mogą być przeprowadzone

automatycznie lub ręcznie.

Literatura

Literatura

1)

1)

Jerzy Ranecki

Jerzy Ranecki

„Ratownictwo chemiczno –

ekologiczne”

Poznań 1998

2)

2)

Praca zbiorowa

Praca zbiorowa

„Materiały szkoleniowe z

zakresu ratownictwa chemiczno-
ekologicznego”

Szkoła Aspirantów PSP Poznań

3)

3)

Andrzej Wojnarowski, Anna Obolewicz-Pietrusiak

Andrzej Wojnarowski, Anna Obolewicz-Pietrusiak

„Podstawy ratownictwa chemicznego”

FIREX, Warszawa 2001r.

MEN

MEN

U

U