Negatywne skutki palenia
papierosów
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna
Wydział Zdrowia Publicznego
II rok pielęgniarstwa
Iwona Nowakowska
Papieros - wyrób tytoniowy składający się z rurki z cienkiej bibułki (gilzy) o średnicy do 1
cm i długości do 12 cm (zwykle 85 mm), wewnątrz której znajduje się mieszanka
tytoniowa zawierająca spreparowane liście różnych odmian tytoniu (lub rzadziej
marihuany, cracku czy innych substancji działających narkotycznie).
papieros
gilzownica - urządzenie do ręcznej produkcji papierosów
.
Nałóg to zakorzeniona dysfunkcja sprawności woli przejawiająca się
w chronicznym podejmowaniu szkodliwych dla organizmu decyzji,
które są sprzeczne z przesłankami rozeznania intelektualnego.
Przyczyną nałogu jest mentalne uzależnienie od bodźca lub grupy
bodźców, przejawiające się dezintegracją władz psychicznych:
intelektu i woli. W odróżnieniu jednak od uzależnienia, będącego
jedynie składową, w nałogu mamy do czynienia ze świadomym
łamaniem imperatywów rozeznania intelektualnego.
Egzemplifikacją wyszczególnionej zależności będzie przykład
chorego, któremu dla złagodzenia bólu, podaje się morfinę. Osoba
taka nie ma świadomości intelektualnej. Brak rozeznania
intelektualnego wskazuje, że mamy do czynienia z uzależnieniem, a
nie nałogiem. Klasycznym przykładem, obrazującym mechanizm
nałogu, jest nikotynizm. Nałogowy palacz doskonale wie, że palenie
szkodzi. Bagatelizuje jednak dane dostarczane mu przez intelekt.
Wola podejmuje zatem sprzeczną z rozeznaniem intelektualnym
decyzję i człowiek uzależniony od nikotyny sięga po papierosa.
Następuje konflikt pomiędzy rozeznaniem intelektualnym, które
podpowiada, iż palenie jest szkodliwe, a decyzją woli. Jeżeli
dezintegracja jest utrwalona, mamy do czynienia z nałogiem.
.
• Podczas palenia papierosa zawarta w dymie
papierosowym nikotyna, czynnik powodujący
uzależnienie, dostaje się do krwi i wywiera swoje
działanie na organizm palacza. Oprócz nikotyny dym
tytoniowy zawiera tysiące innych szkodliwych, także
rakotwórczych, substancji chemicznych np.
benzopiren, ciała smołowate, cyjanowodór, arsen,
fenole, formaldehyd itp.
• Podobną rolę spełnia fajka (zamiast w papierze, który
spala się wraz z tytoniem, spreparowane liście
umieszczone są w niepalnym, najczęściej
drewnianym cybuchu) oraz cygaro (tu zamiast
papieru jest wysuszony, ale nierozdrobniony, liść
tytoniu. Małe cygaro, zbliżone wyglądem do
papierosa, to cygaretka).
.
• choroby układu krążenia - choroba niedokrwienna
serca, zawał mięśnia sercowego, miażdżyca
zarostowa kończyn dolnych, wzrost ciśnienia
tętniczego i przyspieszenie akcji serca.
• choroby układu oddechowego - rozedma płuc,
przewlekłe zapalenie oskrzeli, nowotwory płuc,
jamy ustnej, warg, języka, krtani.
• papierosy mogą być źródłem impotencji u
mężczyzn, zaburzenia płodności u kobiet,
zwiększają ryzyko: poronienia, urodzenia martwego
płodu lub śmierci niemowlęcia, raka szyjki macicy.
• palenie papierosów powoduje także nowotwory
gardła, przełyku, nerek, pęcherza moczowego,
żołądka, jelita grubego, trzustki, a nawet białaczkę.
.
.
Głównymi składnikami dymu tytoniowego (w 85% masy
dymu) są: azot, tlen i dwutlenek węgla.
Pozostałe składniki to:
* nikotyna - alkaloid roślinny, mający zarówno działanie
pobudzające, jaki i hamujące w obrębie zwojów
nerwowych.
o zwiększa stężenie
+ katecholamin
+ glukozy
+ kortyzolu
+ wolnych kwasów tłuszczowych
+ wazopresyny
+ β-endorfin
* tlenek węgla w ilości 2-6%, który powoduje
pojawienie się karboksyhemoglobiny, która nie przenosi
tlenu (poziom karboksyhemoglobiny u osób niepalących
wynosi około 1%, u umiarkowanych palaczy około 5%, do
15% u osób wypalających duże ilości tytoniu, co oznacza
że około 1/6 hemoglobiny jest niezdolna do transportu
tlenu).
* faza cząstek stałych
smoła - czyli agregat cząstek dymu tytoniowego pozbawiony nikotyny i
wilgoci - działanie kancerogenne o wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne - działanie kancerogenne
o fenol i krezol - działanie kancerogenne i drażniące drogi oddechowe
o β-naftyloamina - działanie kancerogenne
o N-nitrozonornikotyna - działanie kancerogenne
o benozo-a-piren - działanie kancerogenne
o metale śladowe o działaniu kancerogennym
+ nikiel
+ arsen
+ polon 210
o indol i karbazol będące akceleratorami nowotworowymi
o katechol będący kancerogenem
* faza gazowa
o substancje o działaniu kancerogennym:
+ nitrozoaminy
+ hydrazyna
+ chlorek winylu
o substancje o działaniu drażniącym i toksycznym na nabłonek rzęskowy
układu oddechowego
+ cyjanowodór
+ aldehyd octowy
+ akroleina
+ amoniak
+ formaldehyd
+ tlenki azotu
Wpływ na rozwój nowotworów
Wdychanie dymu tytoniowego ma udowodnione znaczenie w
powstawaniu następujących nowotworów (zwiększa ryzyko
wystąpienia):
* rak płuca
* rak krtani
* rak jamy ustnej
* rak przełyku
* rak gardła
* rak pęcherza moczowego
* rak żołądka
* rak wargi dolnej
* rak trzustki
* rak prącia
* rak nerki
* rak szyjki macicy
Wpływ na inne układy organizmu człowieka
Pozostały (pozanowotworowy) wpływ na organizm ludzki:
* zwiększanie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego:
o miażdżyca
o choroba niedokrwienna serca
o zawał mięśnia sercowego
o naczyniowe choroby ośrodkowego układu nerwowego
* przewlekła obturacyjna choroba płuc
* choroby przewodu pokarmowego
o choroba wrzodowa
o dyspepsja
* impotencja
* wpływ na ciążę i rozwój płodu
o utrudnienie zapłodnienia
o zwiększenie ryzyka samoistnego poronienia,
obumarcia płodu i zgonu dziecka w okresie okołoporodowym
o niedorozwój płodu (dzieci matek palących mają
średnio mniejszą masę urodzeniową o 170g)
o dym tytoniowy ma również wpływ na późniejszy
rozwój fizyczny i intelektualny dziecka
* przedwczesne wystąpienie:
o starzenie się skóry
o zaćmy
o zwyrodnienia plamki żółtej oka
o zmian w obrębie krążków międzykręgowych o typie
dyskopatii
* interakcje lekowe
o zmniejszenie poziomu leków
+ propranolol
+ teofilina
+ propoksyfen.
Współczesna medycyna dostarcza wielu dowodów na to, że nałóg palenia
tytoniu nie jest obojętny dla ludzkiego zdrowia. Podobnie jak alkohol
powoduje on wiele chorób i prowadzi do uzależnienia.
Palenie tytoniu jest w Polsce zjawiskiem masowym, występuje niezależnie
od płci i wieku, szacuje się, że w naszym kraju nikotynizm dotyczy około
50 procent dorosłych mężczyzn i 30 procent kobiet.
Nałóg palenia w znacznym stopniu występuje także wśród ludzi młodych.
Przyczyny dla których sięgają oni po papierosy są różne, jednak można
wśród nich wyróżnić następujące:
* chęć zaszpanowania
* pragnienie rozładowania napięcia
* stres
* strach przed odrzuceniem przez rówieśników
* moda
* wpływ reklam w czasopismach i na bilbordach
* nuda
* ciekawość
Palenie tytoniu ma bardzo negatywny wpływ na organizm człowieka. W dymie
Palenie tytoniu ma bardzo negatywny wpływ na organizm człowieka. W dymie
tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji o działaniu toksycznym,
tytoniowym znajduje się ponad 4000 różnych substancji o działaniu toksycznym,
mutagennym (uszkadzającym DNA), taratogennym (uszkadzającym płód) oraz
mutagennym (uszkadzającym DNA), taratogennym (uszkadzającym płód) oraz
kancerogennym (powodującym rozwój nowotworów).
kancerogennym (powodującym rozwój nowotworów).
Nikotyna jest to alkaloid, który wywołuje biologiczne uzależnienie. Działa ona na
Nikotyna jest to alkaloid, który wywołuje biologiczne uzależnienie. Działa ona na
wszystkie narządy naszego ciała, w szczególności na:
wszystkie narządy naszego ciała, w szczególności na:
* ośrodkowy układ nerwowy
* ośrodkowy układ nerwowy
w zależności od stężenia nikotyna powoduje albo
w zależności od stężenia nikotyna powoduje albo
pobudzenie (płytkie zaciąganie) albo uspokojenie (głębokie zaciąganie). Jest to główne
pobudzenie (płytkie zaciąganie) albo uspokojenie (głębokie zaciąganie). Jest to główne
źródło uzależnienia biologicznego
źródło uzależnienia biologicznego
* układ krążenia pod wpływem palenia występuje przyspieszenie czynności pracy
* układ krążenia pod wpływem palenia występuje przyspieszenie czynności pracy
serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, skurcz naczyń obwodowych.
serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, skurcz naczyń obwodowych.
* układ oddechowy
* układ oddechowy
nikotyna zwiększa głębokość i częstość oddechów.
nikotyna zwiększa głębokość i częstość oddechów.
* układ pokarmowy
* układ pokarmowy
- małe dawki nikotyny pobudzają perystaltykę jelit, duże
- małe dawki nikotyny pobudzają perystaltykę jelit, duże
znacznie ją opóźniają
znacznie ją opóźniają
Zdrowotne powikłania wynikające z palenia papierosów mieszczą się w trzech
Zdrowotne powikłania wynikające z palenia papierosów mieszczą się w trzech
podstawowych grupach schorzeń: nowotworach, chorobie wieńcowej serca oraz
podstawowych grupach schorzeń: nowotworach, chorobie wieńcowej serca oraz
niewydolności płuc.
niewydolności płuc.
* Nowotwory złośliwe
* Nowotwory złośliwe
Wykazano, że u 90- 95% palaczy następuje rozwój nowotworów złośliwych płuc, jamy
Wykazano, że u 90- 95% palaczy następuje rozwój nowotworów złośliwych płuc, jamy
ustnej, gardła, przełyku oraz krtani. Ujawnienie się rodzaju i pierwszych objawów
ustnej, gardła, przełyku oraz krtani. Ujawnienie się rodzaju i pierwszych objawów
choroby zależy od wielu czynników, m.in. typu tytoniu, wieku rozpoczęcia palenia,
choroby zależy od wielu czynników, m.in. typu tytoniu, wieku rozpoczęcia palenia,
ilości wypalanych papierosów, czasu palenia, etc. Czas od zadziałania czynnika
ilości wypalanych papierosów, czasu palenia, etc. Czas od zadziałania czynnika
rakotwórczego do rozwinięcia pełnych objawów choroby wynosi od 15- 20 lat. Po
rakotwórczego do rozwinięcia pełnych objawów choroby wynosi od 15- 20 lat. Po
zaprzestaniu palenia ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę po 5 latach, zaś po
zaprzestaniu palenia ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę po 5 latach, zaś po
10 zrównuje się z tym jakie istnieje w przypadku osób niepalących.
10 zrównuje się z tym jakie istnieje w przypadku osób niepalących.
* Choroba wieńcowa serca
* Choroba wieńcowa serca
Nikotyna wywołuje podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszoną akcję serca oraz
Nikotyna wywołuje podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszoną akcję serca oraz
znaczne obciążenie pracy serca. Prowadzi to do zwiększonego zużycia tlenu przez
znaczne obciążenie pracy serca. Prowadzi to do zwiększonego zużycia tlenu przez
mięsień sercowy, a u niektórych osób może wywołać zawał serca.
mięsień sercowy, a u niektórych osób może wywołać zawał serca.
Warto pamiętać, że substancje rakotwórcze znajdują się zarówno w głównym
Warto pamiętać, że substancje rakotwórcze znajdują się zarówno w głównym
strumieniu dymu jak i w tzw. bocznym, na który narażone są osoby niepalące. Dlatego
strumieniu dymu jak i w tzw. bocznym, na który narażone są osoby niepalące. Dlatego
przebywanie w obecności osób palących naraża je na podobne skutki
przebywanie w obecności osób palących naraża je na podobne skutki
i konsekwencje zdrowotne. Dzieci palących rodziców są w zasadzie takimi samymi
i konsekwencje zdrowotne. Dzieci palących rodziców są w zasadzie takimi samymi
palaczami, jak ich bliscy.
palaczami, jak ich bliscy.
Sięgając po papieros powinniśmy więc pamiętać, że narażamy na rozwój wielu, często
Sięgając po papieros powinniśmy więc pamiętać, że narażamy na rozwój wielu, często
śmiertelnych chorób nie tylko siebie, ale także osoby, które przebywają w naszym
śmiertelnych chorób nie tylko siebie, ale także osoby, które przebywają w naszym
bliskim otoczeniu.
bliskim otoczeniu.
Palenie papierosów przez uczniów szkół w Radzionkowie - prezentacja
wyników badań
Przeprowadzone badania potwierdziły stwierdzoną w 1999 roku
prawidłowość jedynie mniejszość ankietowanych uczniów pali papierosy.
Wyniki odpowiedzi na pytanie ankiety: Czy obecnie palisz papierosy?
prezentuje poniższa tabela oraz wykres:
GIMNAZJUM PONADPODSTAWOWA
Uzyskane dane potwierdzają fakt, że wśród badanych uczniów
częściej palą chłopcy niż dziewczyny, natomiast częściej dziewczyny
w szkołach średnich niż w gimnazjum (procent palących chłopców jest
podobny w obu typach badanych szkół).
Jeżeli chodzi o ilość wypalanych papierosów, to palący najczęściej
przyznają się do palenia 1- 5 papierosów dziennie. Dane
wcześniejszych badań wskazywały na nieco większe ilości wypalanych
przez młodych palaczy papierosów ( w granicach 6-10 dziennie).
Jednak zwraca uwagę niepokojący fakt, że palące dziewczyny w szkole
średniej wypalają więcej papierosów dziennie niż ich koledzy.
Ile papierosów wypalasz w ciągu dnia?
Nadal duży procent (47% młodzieży szkół ponadpodstawowych oraz
31% - młodzieży gimnazjum) ma za sobą doświadczenie często
jednorazowe - zapalenia w swoim życiu papierosa. Porównując te dane z
danymi ukazującymi ilość osób palących obecnie, można w miarę
optymistycznie, choć z dużą ostrożnością, stwierdzić, że to pierwsze i
jak dotychczas jedyne - doświadczenie u większości próbujących nie
przekształciło się w nałóg.
Jak trudno zerwać z nałogiem, wiedzą tylko ci, którym się to udało. 20 listopada
obchodzimy Międzynarodowy Dzień bez Papierosa. Być może jest to doskonała okazja,
by zerwać z nikotynowym uzależnieniem.
Chrześcijańska Służba Charytatywna od 17 do 21 listopada organizuje pięciodniową
terapię antynikotynową „Rzucam palenie”. Spotkania odbywać się będą w klubie
Rebus od godz. 18.– W tym roku już po raz czwarty organizujemy terapię
antynikotynową. O rewelacyjności tego programu świadczy niezwykła, bo aż 80-proc.,
skuteczność stosowanej przez nas metody wśród uczestników, którzy odbyli
pięciodniowy cykl spotkań – informuje Marek Lewosiński, kierownik żorskiej filii
Chrześcijańskiej Służby Charytatywnej.Udział w terapii jest bezpłatny, a – jak
zapewniają organizatorzy – jedyny koszt, który ponosi uczestnik, to zwiększona ilość
wypijanej wody, zjadanej marchewki i przeżutej gumy do żucia. Ponad to każdy
„wyleczony palacz” otrzyma kupon konkursowy, który po wysłaniu na adres fundacji
Promocja Zdrowia weźmie udział w losowaniu nagród. Terapia antynikotynowa „Rzuć
palenie” wspiera działania znanego propagatora niepalenia prof. Witolda Zatońskiego
i jego fundację Promocja Zdrowia.
Zapłata za palenie papierosów jest wysoka i nie mówimy tylko o pieniądzach. Zwróć uwagę na inne
ważniejsze koszty oprócz ceny, za które palacz musi zapłacić.
Fizyczne
Fizyczne
* Kaszel, zadyszka
* Brak energii, słaba koncentracja
* Matowa skóra, palce odbarwione przez nikotynę, przedwczesne zmarszczki
* Obniżona płodność, ryzykowna ciąża, zagrożenie dziecka
* Uszkodzone kubki smakowe, żółte zęby
* Rak płuc, emphysema, wylew, atak serca - lista nie ma końca...
* Złe krążenie, gangrena, amputacje
Społeczne
Społeczne
* Zanieczyszczanie powietrza szkodliwymi związkami
* Dzieci bardziej narażone na chorobę astmy,zapalenia oskrzeli i ucha
* Dym papierosowy dostaje się w Twoje oczy
* Nieświeży, nie wywietrzony dom.
* Nikotynowe plamy na twoich ścianach oraz na twoich palcach.
* Niszczenie ubrań i mebli
* Zwiekszone ryzyko pożaru w domu
Finansowe
Finansowe
* Według dzisiejszych tendencji, 20 letni palacz wyda ok 45000 złotych w ciągu następnych 20 lat.
* Wakacje, którymi mógłbyś się ucieszyć
* Oszczędności, za które mógłbyś zbudować dom, samochód albo inne ważne rzeczy, które
mógłbyś posiadać
* Zabawki i rozrywki, które mógłbyś dać swoim dzieciom.
Emocjonalne
Emocjonalne
* Wykluczenie przez potencjalnych partnerów i możliwość tracenia wspólnych więzi
* Uczucie bycia niewolnikiem papierosów
* Wiecznie obecna, dokuczliwa wina, że powinieneś rzucić palenie
* Dezaprobata i niechęć, powiększający się nacisk od społeczeństwa, które nie chce być
poddawane wpływom dymu tytoniowego.