PALENIE PAPIEROSÓW A ZDROWIE JAMY USTNEJ

Palenie tytoniu jest najpopularniejszym nałogiem na całym świecie dotyczącym ponad miliarda ludzi. W Polsce palenie papierosów jest niezwykle rozpowszechnione i pomimo stopniowego spadku ilości wypalanych papierosów rocznie, nadal jesteśmy jednym z wiodących krajów na świecie. Z tego powodu palenie tytoniu stanowi jedną z głównych przyczyn występowania poważnych chorób ogólnych, jak i tych objawiających się w jamie ustnej.

 

Dym tytoniowy to mikstura wielu związków chemicznych, w której większość stanowią silnie toksyczne substancje działające na nasz organizm rakotwórczo, mutagennie i cytotoksycznie. Głównym winowajcą powodującym uzależniające działanie tytoniu na nasz organizm jestnikotyna. To właśnie ona przyczynia się w większości do powstawania stanów patologicznych występujących w jamie ustnej.
Według badań, nikotyna wykazuje dużą zdolność przenikania do wszystkich tkanek i narządów, zwłaszcza do mózgu, a procesy zachodzące pod jej wpływem między innymi polepszają samopoczucie, obniżają apetyt, poprawiają zdolność do zapamiętywania. Z tego powodu związek ten w wyniku regularnego stosowania powoduje silne uzależnienie uznawane za przewlekłą i trudną do wyleczenia chorobę.

Oprócz wielu poważnych szkód w organizmie człowieka wyrządzanych przez palenie papierosów, poniżej przedstawiam główne problemy objawiające się w jamie ustnej:

Przebarwienia zębów

Osad nikotynowy bardzo łatwo wnika wgłąb szkliwa i zębiny naszych zębów. Najłatwiej ulegają przebarwieniom powierzchnie wypełnień, zwłaszcza okolic szyjki zęba, gdzie można zauważyć granicę pomiędzy wypełnieniem a szkliwem. Wszelkie zagłębienia, rysy, dołki w szkliwie zębów stwarzają miejsce odkładania się osadów z dymu papierosowego. Osad ten jest czarnobrunatny i stwarza więcej trudności w usunięciu niż osady z kawy lub herbaty.
U osób palących zaleca się zatem częstsze wykonywanie zabiegów profesjonalnego oczyszczania zębów, czyli skalingu i piaskowania, a dodatkowo do codziennej higieny jamy ustnej przydadzą się specjalne pasty dla palaczy zawierające w składzie więcej substancji zwalczających przebarwienia. Należy jednak pamiętać, że często pasty typowe dla palaczy mają bardzo wysoki współczynnik RDA, czyli działają silnie ścierająco, co może prowadzić do powstawania nadwrażliwości zębów.

Zwiększone odkładanie się kamienia nazębnego

W wyniku działania nikotyny, obniża się pH płytki nazębnej i jednocześnie wzrasta stężenie jonów wapnia i fosforu w ślinie, co sprzyja szybszej mineralizacji płytki i odkładania się kamienia nazębnego. Pod wpływem nikotyny zmienia się również skład bakteryjny płytki nazębnej. Produkty jej metabolizmu sprzyjają zasiedlaniu powierzchni zębów oraz kieszonek dziąsłowych przez bakterie beztlenowe, charakterystyczne dla stanów zapalnych przyzębia. Dodatkowo, kamień nazębny łatwo chłonie przebarwienia oraz zapach z dymu papierosowego.

Mikrooparzenia jamy ustnej

Dym tytoniowy ma podwyższoną temperaturę, a jego styczność z wrażliwą błoną śluzową jamy ustnej powoduje mikrourazy oraz odczyny zapalne. Stałe zaciąganie się dymem papierosowym powoduje szybsze rogowacenie nabłonka występującego na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej, co może prowadzić do powstania patologicznych zmian zapalnych – leukoplakii. Leukoplakia jest chorobą uznawaną za stan przedrakowy, a zmiany jej towarzyszące mogą się przeobrazić w zmiany nowotworowe.

Zwiększone ryzyko wystąpienia chorób przyzębia

Nikotyna zakłóca mikrokrążenie w naczyniach błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł. Skutkiem takich zaburzeń jest niedokrwienie dziąseł i osłabienie mechanizmów obronnych komórek krwi, co sprzyja powstawaniu przewlekłych stanów zapalnych wywołanych przez bakterie płytki nazębnej. Z racji tego, że nikotyna powoduje mikrozakrzepy, zmniejsza się krwawienie z dziąseł, a stan zapalny jest słabiej wykrywalny, niż u osób niepalących. Krwawienie dziąseł powinno być pierwszym sygnałem alarmowym, aby zwrócić uwagę na stan zdrowia przyzębia, a jego redukcja w idealny sposób maskuje pojawiający się problem, który z czasem staje się przewlekły. Osoby palące mają o wiele częściej problemy z nawracającymi stanami zapalnymi dziąseł.

Zaburzenie gojenia i regeneracji błony śluzowej

Palenie tytoniu zaburza prawidłowe procesy naprawcze tkanek. Nikotyna i jej metabolity łatwo przenikają wgłąb tkanek łącząc się z fibroblastami, czyli komórkami odpowiedzialnymi za wytwarzanie tkanki łącznej (np. skrzepu po usuniętym zębie). Tlenek węgla występujący w dymie papierosowym oraz cyjanowodór zmniejszają dopływ tlenu do tkanek skutecznie utrudniając gojenie i regenerację. Ponadto osłabiają odpowiedź immunologiczną (mechanizmy odpornościowe), przez co powodują zaostrzenie stanów zapalnych dziąseł oraz utrudniają prawidłową reakcje na stosowane leczenie. U osób palących często można zauważyć problem tak zwanego „suchego zębodołu” po ekstrakcji zęba. Jest to bardzo przykra i bolesna dolegliwość związana z zaburzeniem gojenia się rany i wytworzenia prawidłowego skrzepu. Palenie papierosów może mieć również istotny wpływ na przebieg gojenia i powodzenie jakichkolwiek zabiegów chirurgicznych.

Język czarny włochaty

Związany jest z bezpośrednim zaciąganiem się dymem papierosowym. Na skutek podwyższonej temperatury dochodzi do przyspieszenia rogowacenia nabłonka wyścielającego język oraz błony śluzowej policzków i dziąseł.  Często powstaje wówczas kserostomia, czyli suchości jamy ustnej. Z powodu nadmiernej suchości, pojawiają się warunki do rozwoju grzybów wywołującychkandydozę, czyli grzybicę jamy ustnej. Z kolei kandydoza w połączeniu z ciągłym chemicznym drażnieniem błony śluzowej powoduje rozrost brodawek znajdujących się na języku, które przebarwiają się od dymu papierosowego tworząc tak zwany język czarny włochaty. Poprzez przerost brodawek, zwłaszcza tylnej okolicy języka, na ich powierzchniach kumulują się drobnoustroje, resztki pokarmowe oraz osady z dymu. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej bez oczyszczania języka prowadzi dodatkowo do powstania przykrego zapachu z ust.

Palenie papierosów oprócz spustoszenia jakie sieje w całym organizmie dość znacząco objawia się w zmianach w jamie ustnej.  Decydując się na codzienne wydatki związane z zakupem papierosów należy również uwzględnić częstsze wizyty u stomatologa, aby skutecznie zapobiegać postawaniu powyższych problemów. Nie każda osoba paląca przejawia się zaniedbaniami higienicznymi, sama znam osoby regularnie palące, a posiadające nienaganną higienę jamy ustnej. Trzeba jednak mieć świadomość jakie problemy zdrowotne może wywołać palenie papierosów, które mogą pojawić się prędzej czy później. I właśnie dla tej świadomości powstał ten wpis.