1
Promocja zdrowia jamy ustnej
J. Sobieszcza
ń
ski
Edukacja zdrowotna
jest podstawow
ą
metod
ą
walki z chorobami. Dotyczy to
równie
ż
stomatologii. Inicjowanie prawidłowych
zachowa
ń
zdrowotnych u dzieci i stałe u
ś
wiadamianie
członków społecze
ń
stwa we wszystkich grupach wieku,
warunkuje mo
ż
liwo
ść
zapobiegania chorobom jamy
ustnej i całego układu stomatognatycznego.
System
opieki
zdrowotnej
(stomatologi-
cznej)
15%
Styl
ż
ycia
(w odniesieniu do
narz
ą
du
ż
ucia)
50%
Uwarunkowania
ś
rodowiskowe:
-społeczne
-polityczne
-ekonomiczne
-naturalne
20%
Uwarunkowania
genetyczne
15%
Stan zdrowia
(stan zdrowotny jamy ustnej)
Udział poszczególnych czynników, w ogólnym
stanie zdrowia jednostki
!
!
Według ekspertów
Ś
wiatowej Organizacji Zdrowia,
zdrowie jamy ustnej
, to :
pozytywny standard zdrowotny umo
ż
liwiaj
ą
cy
swobod
ę
mówienia, spo
ż
ywania pokarmów,
utrzymywania kontaktów towarzyskich z innymi
lud
ź
mi, przy braku dyskomfortu czy
skr
ę
powania
Badania wpływu ró
ż
norodnych czynników na stan zdrowia
populacji, ujawniaj
ą
bardzo istotne znaczenie rodzaju
stylu
ż
ycia, a wi
ę
c nawyków zdrowotnych (anty- i
prozdrowotnych) na stan zdrowia. We współczesnej
medycynie wypracowano uzasadniony pogl
ą
d,
ż
e
korzystne uwarunkowania osobnicze nie gwarantuj
ą
dobrego stanu zdrowia jamy ustnej, który w głównej
mierze zale
ż
ny jest od szeroko rozumianych czynników
społecznych.
Oznacza to,
ż
e od samego człowieka i jego otoczenia w
przewa
ż
aj
ą
cej cz
ęś
ci zale
ż
y stan (poziom) zdrowia.
Promocja zdrowia
, według WHO, jest to:
zespół działa
ń
kształtuj
ą
cych prawidłowe zachowania
zdrowotne, u
ś
wiadamiaj
ą
cych pacjentom,
ż
e w znacznej
mierze oni sami s
ą
odpowiedzialni za swoje zdrowie i dbanie
o prawidłowy stan narz
ą
du
ż
ucia, jest ich obowi
ą
zkiem.
Uwa
ż
a si
ę
,
ż
e mo
ż
liwe jest utrzymanie prawidłowego stanu
zdrowia jamy ustnej do ko
ń
ca
ż
ycia, je
ś
li pacjent b
ę
dzie
wiedział, co ma robi
ć
, jak i kiedy.
2
Zakres stomatologicznej edukacji zdrowotnej obejmuje
przede wszystkim:
1. zasady od
ż
ywiania,
2. higien
ę
jamy ustnej,
3. zapobieganie: próchnicy, periodontopatiom,
chorobom błony
ś
luzowej, wadom zgryzu,
szkodliwym nawykom, parafunkcjom
4. kształtowanie
ś
wiadomo
ś
ci potrzeby regularnego
korzystania z zabiegów profilaktycznych
i leczniczych, zwalczanie l
ę
ku przed gabinetem
stomatologicznych.
Metody stosowane w edukacji zdrowotnej
dotycz
ą
cej chorób jamy ustnej dzieli si
ę
na:
1.
Metody narracyjne
, polegaj
ą
ce na indywidualnych
rozmowach z pacjentami, b
ą
d
ź
rodzicami dzieci,
prowadzone przez lekarzy stomatologów i higienistki
stomatologiczne. Powinny one mie
ć
charakter ci
ą
gły i by
ć
powtarzane przy ka
ż
dej styczno
ś
ci pacjenta z lekarzem w
gabinecie stomatologicznym. Prowadzone s
ą
tak
ż
e
pogadanki z szersz
ą
grup
ą
pacjentów i dotyczy to
zazwyczaj dzieci i młodzie
ż
y. Ta metoda jest
wykorzystywana najcz
ęś
ciej w przedszkolach, szkołach lub
na obozach w czasie ferii szkolnych.
Metody narracyjne powinny by
ć
wzbogacone o instrukta
ż
higieny jamy ustnej, wykonywany przy pomocy odpowiednich
akcesoriów. Towarzyszy
ć
mog
ą
im pokazy i projekcje filmów
o
ś
wiatowych. Istotna jest w tej metodzie mo
ż
liwo
ść
przeprowadzenia dyskusji z odbiorc
ą
, dzi
ę
ki której pacjent
mo
ż
e rozwin
ąć
interesuj
ą
ce go tematy i pozby
ć
si
ę
nieprawidłowej wiedzy. W wi
ę
kszych o
ś
rodkach mog
ą
by
ć
wydrebnione specjalne pomieszczenia które zapewni
ą
odpowiednie warunki dla tych działa
ń
.
Zwalczanie strachu przed zabiegami stomatologicznymi
powinno polega
ć
na zbudowaniu odpowiedniej relacji mi
ę
dzy
lekarzem a pacjentem, wytłumaczeniu na czym b
ę
dzie
polegał zabieg i wyja
ś
nieniu
ż
e zabiegi stomatologiczne nie
musz
ą
by
ć
bolesne.
2.
Publikacje
, w formie artykułów w pismach
popularnonaukowych, broszur, ulotek, czy plakietek. W
metodzie tej wa
ż
ne jest przekazanie istotnej wiedzy
w przejrzystej, zwartej formie, z uwypukleniem haseł, które
mog
ą
by
ć
łatwo zapami
ę
tane przez odbiorc
ę
.
3.
Formy wizualne
, w postaci plakatów, wystaw, czy gazetek
ś
ciennych. Miejscem propagowania zachowa
ń
prozdrowotnych t
ą
metod
ą
, powinna by
ć
: poczekalnia w
gabinecie stomatologicznym, przychodnia, przedszkole czy
szkoła.
4.
Formy audiowizualne
, jak pokazy slajdów, pokazy
multimedialne z u
ż
yciem animacji komputerowych, strony
internetowe, audycje radiowe i programy telewizyjne. Ta
forma charakteryzuje si
ę
mo
ż
liwo
ś
ci
ą
dotarcia do
najszerszej grupy odbiorców. U
ż
ycie metod nowoczesnej
techniki komputerowej stanowi o atrakcyjno
ś
ci tych
działa
ń
szczególnie w odniesieniu do dzieci, natomiast
animacje pomagaj
ą
zrozumie
ć
trudne do wyja
ś
nienia
fizjologiczne i patologiczne procesy zachodz
ą
ce w jamie
ustnej.
Obecnie najcz
ę
stszy kontakt ze stomatologi
ą
w tej sferze
ma charakter komercyjny (reklamy, akcje koncernów
stomatologicznych).
http://www.colgat
e.com/app/Kids-
World/US/Home
Page.cvsp
3
12 wrze
ś
nia 2008
r. po raz pierwszy w historii obchodzimy
Ś
wiatowy Dzie
ń
Zdrowia Jamy Ustnej, ustanowiony przez
Federacj
ę
FDI, jedn
ą
z najstarszych mi
ę
dzynarodowych
zawodowych organizacji, uznanym
ś
wiatowym, kompetentnym i
niezale
ż
nym głosem stomatologów.
Uchwał
ę
o ustanowieniu
Ś
wiatowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej
FDI przyj
ę
ło jesieni
ą
zeszłego roku w Dubaju.
Dzie
ń
12 wrze
ś
nia nie został wybrany przypadkowo. Data ta ma
swoj
ą
symbolik
ę
i tradycj
ę
. Jest to data urodzin wielkiego
propagatora idei zdrowia jamy ustnej, zało
ż
yciela FDI dra
Charlesa Godona, który urodził si
ę
12 IX 1854 r. oraz rocznica
przełomowej konferencji
Ś
wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO)
po
ś
wi
ę
conej podstawowej opiece zdrowotnej, równie
ż
stomatologicznej (Ałma Ata, 12 IX 1978 r.).
Ś
wiatowy Dzie
ń
Zdrowia Jamy Ustnej
Kiedy i co powinno by
ć
przekazywane?
Działania edukacyjne powinny rozpoczyna
ć
si
ę
ju
ż
,
kiedy kobieta jest w ci
ąż
y. Dotyczy to propagowania
higienicznego trybu
ż
ycia, odpowiedniej diety, ze
szczególnym uwzgl
ę
dnieniem witamin i mikroelementów.
Po narodzinach dziecka ci
ęż
ar odpowiedzialno
ś
ci za
jego zdrowie spoczywa na obojgu rodzicach, b
ą
d
ź
opiekunach. Osoby te nale
ż
y informowa
ć
o negatywnym
działaniu lepkich, słodkich pokarmów i płynów,
negatywnych skutkach u
ż
ywania smoczków, konieczno
ś
ci
stosowania regularnych zabiegów higienicznych w jamie
ustnej.
Wyczulenie na złe nawyki i parafunkcje mo
ż
e ustrzec
dziecko przed wadami zgryzu. Lekarze stomatolodzy
powinni informowa
ć
o mo
ż
liwo
ś
ciach stosowania
preparatów zawieraj
ą
cych fluor, w postaci kropel lub
tabletek, drog
ą
endogenn
ą
, a dzi
ę
ki znajomo
ś
ci
zawarto
ś
ci fluoru w wodzie i w powietrzu na danym
terenie powinni ustala
ć
odpowiednie dawki tych
preparatów.
Edukacja zdrowotna powinna by
ć
kontynuowana do
ko
ń
ca
ż
ycia pacjenta i uparcie powtarzana. Pami
ę
tajmy
ż
e to co dla lekarza jest oczywiste dla pacjentamo
ż
e by
ć
niejasne.
Nale
ż
y podkre
ś
li
ć
,
ż
e sukces promocji zdrowia
prowadzonej przez lekarza stomatologa jest zale
ż
ny
od rodzaju relacji (kontaktu) z pacjentem. Nawi
ą
zanie
wła
ś
ciwych relacji jest mo
ż
liwe przy przestrzeganiu
regularnych wizyt w gabinecie stomatologicznym.
Słu
ż
y to utrzymaniu prawidłowego procesu profilaktyki i
leczenia.
Zaniedbania w zakresie o
ś
wiaty zdrowotnej :
1. Nie wszyscy lekarze szerz
ą
o
ś
wiat
ę
zdrowotn
ą
2. Zbyt mało czasu lekarz po
ś
wi
ę
ca edukacji
pacjenta
3. Zbyt rzadko lekarz udziela odpowiednich
informacji (powinny by
ć
cyklicznie powtarzane)
4. Brak kontroli realizacji zalece
ń
5. Nie wszyscy pacjenci stosuj
ą
si
ę
do zalece
ń
–
brak ch
ę
ci, motywacji, mo
ż
liwo
ś
ci finansowych
6. Bł
ę
dne stosowanie si
ę
do zalece
ń
– z powodu
złego ich przedstawienia, b
ą
d
ź
złego
zrozumienia lub ograniczonych mo
ż
liwo
ś
ci
realizacji.
4
Autorzy bada
ń
socjologicznych (Ainamo, Green, Hamp,
Jensen) wyodr
ę
bnili przyczyny niskiej zgłaszalno
ś
ci
osób do gabinetów dentystycznych, i były to:
- brak czasu
- odkładanie terminów wizyt, bez okre
ś
lenia na
kiedy
- nierealna, bezkrytyczna samoocena stanu
zdrowia jamy ustnej (szczególnie przyz
ę
bia i błony
ś
luzowej)
- słaba wi
ęź
informacyjna mi
ę
dzy stomatologiem a
pacjentem lub potencjalnym pacjentem.
Do inwencji lekarza i jego zespołu, nale
ż
y wi
ę
c przekonuj
ą
ce
motywowanie i ewentualne przypominanie osobom
zgłaszaj
ą
cym si
ę
do stomatologa nieregularnie o konieczno
ś
ci
odbycia wizyty kontrolnej (program taki był prowadzony na
poziomie populacji kraju w Finlandii).
W promowaniu zdrowia jamy ustnej stomatolog powinien
posługiwa
ć
si
ę
w najlepszej intencji swoj
ą
wiedz
ą
i
inteligencj
ą
. Szczególne znaczenie ma indywidualne
podej
ś
cie do ka
ż
dego pacjenta, a nawet stosowanie
odpowiednich metod socjotechnicznych (w krajach
zachodniej Europy, jak RFN i Skandynawii organizowano
specjalne kursy kształc
ą
ce w kierunku wykorzystywania
metod socjotechnicznych dla u
ż
ytku promocji zdrowia)
Praktyczne korzy
ś
ci wynikaj
ą
ce z
prawidłowej promocji zdrowia jamy
ustnej:
DLA PACJENTA:
1. Lepsze samopoczucie
2. Lepszy wygl
ą
d
3. Mniejsze nakłady finansowe dla
utrzymania dobrego stanu jamy ustnej
4. Lepsza wydolno
ść
ż
ucia
5. Mo
ż
liwo
ść
przekazywania wiedzy
dzieciom i otoczeniu
DLA LEKARZY DENTYSTÓW:
1. Wi
ę
ksza skuteczno
ść
zabiegów
2. Łatwiejsza praca w sensie praktycznym
3. Mo
ż
liwo
ś
c lepszego planowania
komleksowego leczenia jamy ustnej
4. Znacznie lepszy komfort pracy (czysto
ść
jamy
ustnej)
5. Zrozumienie przez pacjenta zalece
ń
– lepszy
kontakt interpersonalny
6. Mniej reklamacji
Profilaktyka próchnicy z
ę
bów
PRÓCHNICA
BAKTERIE
PŁYTKI
NAZ
Ę
BNEJ
CZAS
PODATNO
ŚĆ
Z
Ę
BA
W
Ę
GLOWODANY
Próchnica z
ę
bów jest chorob
ą
o zło
ż
onej etiologii.
Skuteczne działania profilaktyczne, w odniesieniu do tej
choroby, powinny dotyczy
ć
ka
ż
dego ze znanych
czynników kariogennych. Wła
ś
ciwie prowadzone
działania profilaktyczne powinny dotyczy
ć
:
1. wpływu na struktur
ę
twardych tkanek z
ę
ba w okresie
rozwoju i po wyrzni
ę
ciu,
2. likwidowania płytki naz
ę
bnej,
3. izolowania powierzchni z
ę
bów, predysponowanych do
próchnicy, od działania czynników próchnicotwórczych,
przez uszczelnianie bruzd i zagł
ę
bie
ń
.
5
Dla prawidłowego rozwoju z
ę
bów i profilaktyki próchnicy
bardzo wa
ż
na jest dieta. Dotyczy to składu posiłków, ich
konsystencji, sposobu i cz
ę
stotliwo
ś
ci jedzenia. Pokarmy
powinny by
ć
pełnowarto
ś
ciowe, bogate w witaminy
(szczególnie A, C i D) i sole minerale, a ich twardo
ść
odpowiednia, tzn. taka, aby nie przeci
ąż
a
ć
z
ę
bów lub
uszkadza
ć
ich, ale stanowi
ć
wystarczaj
ą
ce obci
ąż
enie dla
łuków z
ę
bowych, co jest wa
ż
ne dla ich rozwoju. Poza tym
pokarmy twarde maj
ą
mniejsze zdolno
ś
ci adhezyjne do
szkliwa, a nawet własno
ś
ci oczyszczaj
ą
ce. Przyjmowanie
pokarmów powinno by
ć
regularne i zako
ń
czone
szczotkowaniem z
ę
bów. Bardzo niebezpieczne jest
„podjadanie” mi
ę
dzy posiłkami, szczególnie kiedy nie
nast
ę
puje po nich mycie z
ę
bów. Najsilniejsze działanie
próchnicotwórcze wywieraj
ą
w
ę
glowodany, w szczególno
ś
ci
lepkie i adhezywne, których eliminacja b
ą
d
ź
ograniczanie w
diecie s
ą
wskazane
Z
ę
by człowieka tu
ż
po wyr
ż
ni
ę
ciu i pojawieniu si
ę
w jamie ustnej
nara
ż
one s
ą
na odkładanie si
ę
na ich powierzchni płytki
naz
ę
bnej. Jej tworzenie rozpoczyna si
ę
od selektywnej adsorpcji
glikoprotein
ś
liny, w wyniku czego powstaje błonka nabyta
(pellicle). Nast
ę
pnie bakterie zasiedlaj
ą
t
ę
błonk
ę
tworz
ą
c
kolonie. S
ą
to głównie Streptococcus sanguis i s. mutans. Na
tym etapie mo
ż
na ju
ż
mówi
ć
o płytce naz
ę
bnej. To jej obecno
ść
na powierzchni z
ę
ba warunkuje powstawanie próchnicy. Bardzo
wa
ż
ne jest wi
ę
c, codzienne stosowanie zabiegów usuwania tej
płytki z powierzchni z
ę
bów, podczas szczotkowania. Wpływa to
pozytywnie nie tylko na stan z
ę
bów, ale ma równie
ż
decyduj
ą
ce
znaczenie w utrzymaniu zdrowia przyz
ę
bia. Szczotkowanie
z
ę
bów powinno nast
ę
powa
ć
po ka
ż
dym posiłku, a w sytuacji,
kiedy jest to technicznie niemo
ż
liwe zaleca si
ę
stosowanie
bezcukrowych gum do
ż
ucia, podnosz
ą
cych pH w jamie ustnej.
Jednak warto
ść
profilaktyczna gum do
ż
ucia jest znacznie
ni
ż
sza ni
ż
szczotkowania z
ę
bów, dlatego te
ż
ż
ucie ich nie mo
ż
e
go zast
ą
pi
ć
.
Bardzo wa
ż
ne jest dopasowanie twardo
ś
ci i kształtu szczotki
do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz przestrzeganie
terminów jej wymiany.
Ś
redni czas przydatno
ś
ci szczoteczki,
okre
ś
la si
ę
na 2–3 miesi
ą
ce. W ostatnich latach zaleca si
ę
równie
ż
stosowanie szczotek elektrycznych, które ułatwiaj
ą
dokładne usuni
ę
cie płytki naz
ę
bnej, szczególnie u osób
upo
ś
ledzonych umysłowo lub takich, u których istniej
ą
fizyczne
przeszkody utrudniaj
ą
ce zabiegi higieniczne.
Czynno
ś
ci szczotkowania ułatwiaj
ą
powszechnie dost
ę
pne,
w bardzo szerokiej gamie, pasty i szczotki do z
ę
bów. Prawie
wszystkie pasty posiadaj
ą
fluor, w ró
ż
nej postaci, oraz
szereg dodatków warunkuj
ą
cych ich przydatno
ść
, w ró
ż
nych
zakresach wieku pacjentów i przy okre
ś
lonych chorobach
jamy ustnej. Pasty do z
ę
bów wyparły ju
ż
praktycznie, kiedy
ś
stosowane proszki do czyszczenia z
ę
bów, które były tanim
i skutecznym, ale mniej wygodnym w u
ż
yciu
ś
rodkiem
higieny jamy ustnej
Szczotkowanie z
ę
bów nale
ż
y do podstawowych zabiegów w
higienie jamy ustnej, ale cz
ę
sto niewystarczaj
ą
cym. Włókno
szczotki nie si
ę
ga do wszystkich powierzchni z
ę
bów, w
zwi
ą
zku, z czym potrzebne s
ą
akcesoria dodatkowe, aby
poprawi
ć
dokładno
ść
usuwania płytki naz
ę
bnej. Do
ś
rodków
tych nale
żą
: nici dentystyczne, wykałaczki (stosowane
rzadziej, z powodu mo
ż
liwo
ś
ci uszkadzania brodawek
mi
ę
dzyz
ę
bowych), szczoteczki mi
ę
dzyz
ę
bowe i
jednop
ę
czkowe. Przedmioty te s
ą
szczególnie niezb
ę
dne u
osób, które maj
ą
stałe aparaty ortodontyczne lub posiadaj
ą
szyny, mosty protetyczne, a tak
ż
e uzupełnienia oparte na
wszczepach. Przydatnym uzupełnieniem w czynno
ś
ciach
higieny jamy ustnej jest stosowanie płukania. Najcz
ęś
ciej do
tego celu u
ż
ywane s
ą
płyny z fluorem, dodatkami
antybakteryjnymi, przeciwzapalnymi i od
ś
wie
ż
aj
ą
cymi. W
chorobach przyz
ę
bia stosuje si
ę
cz
ę
sto płukanki ziołowe
oraz płyny z dodatkiem chlorheksydyny.
W profilaktyce próchnicy szczególne miejsce zajmuje
fluor, w postaci jonu fluorkowego, poł
ą
czonego z
kationem organicznym lub nieorganicznym. Działanie
kariostatyczne fluoru opiera si
ę
na kilku mechanizmach
6
W okresie przederupcyjnym z
ę
ba:
-Katalizuje powstawanie mineralnej fazy szkliwa, czyli
hydroksyapatytu [Ca10(PO4)6(OH)2].
-Podstawienie grupy fluorkowej w miejsce grupy
hydroksylowej w hydroksyapatycie.
-Sprzyja prawidłowemu tworzeniu sieci krystalicznej,
zapobiegaj
ą
c powstawaniu
ś
rubowych i kraw
ę
dziowych
dyslokacji przestrzennych.
-Promuje tworzenie wi
ę
kszych kryształów apatytów, o ni
ż
szej
zawarto
ś
ci w
ę
glanów.
-Uczestniczy w procesie odwadniania i pozbawiania
substancji organicznych nowopowstałego szkliwa.
-Wpływa na korzystniejsz
ą
struktur
ę
morfologiczn
ą
z
ę
ba –
płytsze bruzdy i zaokr
ą
glone guzki z
ę
bów.
W okresie poerupcyjnym z
ę
ba:
-Podstawienie grupy fluorkowej w miejsce hydroksylowej w
hydroksyapatycie szkliwa, dzi
ę
ki czemu powstaje bardziej
odporny fluoroapatyt.
-Zakłócanie pocz
ą
tkowej adherencji bakterii do błonki
nabytej.
-Blokowanie enzymów bakteryjnych (enolazy i kinazy
pirogronianowej) flory płytki naz
ę
bnej.
-Hamowanie transportu glukozy przez błon
ę
komórkow
ą
bakterii.
-Hamowanie produkcji wielocukrów wewn
ą
trz- i
zewn
ą
trzkomórkowych przez bakterie próchnicotwórcze.
-Wpływ na procesy demineralizacji i remineralizacji
powierzchownych warstw szkliwa – obecnie mechanizm ten
uwa
ż
any jest za najwa
ż
niejszy w pozytywnym działaniu
fluoru na z
ę
by
Metody stosowania fluoru w stomatologii mo
ż
na podzieli
ć
na
dwie du
ż
e grupy: endogenn
ą
i egzogenn
ą
. Pierwsza z nich
polega na wprowadzeniu fluoru do organizmu przez przewód
pokarmowy, aby dostał si
ę
do płynów ustrojowych. Fluor
omywaj
ą
c zawi
ą
zek z
ę
ba wpływa pozytywnie na jego
struktur
ę
. Uzyskuje si
ę
to przez spo
ż
ywanie wody pitej, soli
kuchennej lub innych produktów
ż
ywno
ś
ciowych
zawieraj
ą
cych zwi
ą
zki fluoru. Jednak nie ma tutaj pełnej
kontroli nad ilo
ś
ci
ą
wchłoni
ę
tego fluoru, dlatego te
ż
stosuje
si
ę
podawanie tabletek fluorkowych o dokładnie
sprecyzowanej dawce. Metody fluoryzacji endogennej nie
mog
ą
by
ć
stosowane w rejonach, gdzie st
ęż
enie fluoru w
wodzie i w powietrzu jest wysokie. Informacje na ten temat
powinny by
ć
dost
ę
pne dla stomatologa w regionalnych
stacjach sanitarno-epidemiologicznych.
Fluoryzacja egzogenna polega na aplikacji fluoru na
powierzchni
ę
szkliwa wyrzni
ę
tych z
ę
bów. W metodzie tej
stosuje si
ę
:
-płukanie,
-szczotkowanie,
-wcieranie i powlekanie,
-aplikacj
ę
na ły
ż
kach,
- jonoforez
ę
z
ę
bów preparatami o wy
ż
szych st
ęż
eniach
zwi
ą
zków fluoru ni
ż
w pastach do z
ę
bów.
W przeci
ą
gu wielu lat powstały ró
ż
ne metody
stosowania profilaktyki fluorkowej, o ró
ż
nej skuteczno
ś
ci.
Obecnie najcz
ęś
ciej u
ż
ywane s
ą
lakiery fluorowe, których
zalet
ą
jest adhezja do szkliwa i przedłu
ż
ony czas kontaktu
z z
ę
bem.
Inn
ą
metod
ą
profilaktyki fluorkowej jest stosowanie laków
szczelinowych. Sens tej metody polega na wypełnieniu
bruzd i szczelin na powierzchni z
ę
ba płynnym materiałem
kompozytowym z dodatkiem fluoru. Zabiegi te skutecznie
zapobiegaj
ą
zaleganiu resztek pokarmowych w trudnych
lub niemo
ż
liwych do oczyszczenia miejscach. Dodatkow
ą
korzy
ś
ci
ą
jest powolne wydzielanie fluoru z materiału.
Krytycznym punktem w tej metodzie jest kwalifikacja
z
ę
bów do u
ż
ycia laku, gdy
ż
przykrywana bruzda musi by
ć
wolna od próchnicy. Dlatego te
ż
metoda ta stosowana jest
wcze
ś
nie, tu
ż
po wyrzni
ę
ciu z
ę
ba
Nowoczesn
ą
metod
ą
walki z próchnic
ą
, stoj
ą
c
ą
na
pograniczu profilaktyki i leczenia, jest ozonoterapia. Metoda
ta polega na wykorzystaniu alotropowej odmiany tlenu –
ozonu (trójatomowy tlen). Ozonoterapia jest stosowana w
medycynie ju
ż
od wielu lat, natomiast w stomatologii
mo
ż
liwo
ś
ci jej zastosowania pojawiły si
ę
niedawno. Ozon
posiada silne działanie bakteriobójcze, a jego aplikacja na
z
ą
b umo
ż
liwia usuni
ę
cie prawie 100% bakterii
próchnicotwórczych z ogniska próchnicowego. Autorzy
bada
ń
, z tego zakresu, podkre
ś
laj
ą
mo
ż
liwo
ść
pó
ź
niejszej
remineralizacji, tak odka
ż
onego ubytku. Prace nad ocen
ą
efektywno
ś
ci ozonoterapii w stomatologii trwaj
ą
.
7
koniec.