Biopsja aspiracyjna

cienkoigłowa (BAC,

punkcja)

•Metoda pobierania materiału komórkowego

(cytologicznego) poprzez nakłucie guza cienką

igłą.

• Dzięki zmniejszonej łączności, która cechuje

utkanie tkankowe większości nowotworów, bez

trudu aspiruje się (zasysa) do światła igły

komórki z litych guzów rozrastających się w

głębi tkanek.

•Stosuje się do ustalenia

rozpoznania wyczuwalnych i niewyczuwalnych

guzów. W przypadku guzów

niewyczuwalnych biopsję wykonuje się pod

kontrolą badań topograficznych (obrazowych)

np. tomografii komputerowej (TK),

mammografii, scyntygrafii, ultrasonografii 

(USG). Jest to tzw. biopsja celowana (lub inaczej:

selektywna, wybiórcza).

Wskazania

• 1. Zmiany wykrywane fizykalnie (badaniem palpacyjnym):

• a) ogniska, które mogą być zmianami nowotworowymi, w

szczególności ze względu na asymetrię, brak przesuwalności

wobec otaczających tkanek, twardość, nieregularne obrysy,

zaciągnięcia lub owrzodzenia skóry,

• b) zmiany, które mogą być wznową leczonego uprzednio

nowotworu,

• c) powiększone węzły chłonne z powodu przerzutu raka,

• d) wszelkie guzowate zmiany u kobiet o zwiększonym

rodzinnym ryzyku zachorowania na raka sutka (bez względu

na wyniki badań obrazowych).

• 2. Zmiany wykrywane jedynie metodami obrazowania (przy

negatywnym wyniku badania fizykalnego):

• a) zmiany, które mogą mieć charakter nowotworowy,

• b) zmiany, które nie mogą być poddane systematycznej

kontroli przy zastosowaniu metod obrazowania.

Technika wykonania BAC

• 1. Sprzęt

• a) uchwyt do zamontowania strzykawki o pojemności 10-20 ml,

• b) igły nr 22-25G (0,6-0,7 mm).

• 2. Sposób pobrania materiału

• a) Jeśli możliwe jest badanie palpacyjne, należy unieruchomić

zmianę jedną ręką, a drugą - w której trzymany jest uchwyt z

umocowaną w nim strzykawką - należy dokonać wkłucia i

zaaspirować materiał.

• b) Jeśli wykrycie zmiany możliwe jest jedynie metodami

obrazowania, to wkłucia dokonuje się za pomocą odpowiedniej

głowicy USG

• c) Materiał należy pobierać z centralnej części zmiany, o ile nie jest

to zmiana torbielowata.

• d) Na szkiełku podstawowym należy umieścić zaaspirowany

materiał znajdujący się w igle.

• e) W przypadkach stwierdzenia metodami obrazowania ognisk

odpowiadających martwicy lub włóknieniu w centrum zmiany,

należy pobierać materiał z ich obrzeża.

Rezonans magnetyczny

• Generalnie możliwość obrazowania w tym badaniu zachodzi

m.in. dlatego, że chory podczas badania w pozycji leżącej

na plecach wprowadzany jest do tunelu o jednorodnym i

stałym polu magnetycznym. Wykorzystywana jest więc

właściwość jąder wodoru. Mówiąc obrazowo - tworzona jest

mapa rozkładu jąder atomowych wodoru w ciele człowieka.

Jeśli sygnałom tym przypisze się odpowiednią skalę

szarości, to ujawnią się one na ekranie monitora

telewizyjnego i na zdjęciach jako obszary o różnym stopniu

zaczernienia.

• Uzyskiwanie obrazów warstwowych natomiast jest możliwe

w tym badaniu przez wybiórcze pobudzanie protonów, a

następnie przetwarzanie danych przez komputer.

Wskazania do wykonania badania z wykorzystaniem

rezonansu magnetycznego są bardzo podobne jak w

przypadku tomografii komputerowej. Warto jednak podkreślić,

iż badanie to jest jeszcze dokładniejsze i wnosi więcej

informacji, choćby dlatego że dostarcza wiadomości na temat

wielkości, kształtu i umiejscowienia różnych zmian

chorobowych, a to dzięki możliwości trójwymiarowego

obrazowania oraz większej czułości kontrastowej.

Za pomocą rezonansu uzyskuje się bardzo dobre obrazy

kręgosłupa i otaczających go przestrzeni. Rezonans

magnetyczny może zastąpić tomografię komputerową również

w diagnostyce nowotworów oraz procesów zapalnych.

Drugim istotnym obszarem zastosowań klinicznych rezonansu

jest układ mięśniowy i szkieletowy. Metoda ta bowiem

umożliwia uwidocznienie elementów niedostępnych badaniu

za pomocą promieni rtg np. szpiku kostnego. Duże znaczenie

ma także możliwość wykorzystania rezonansu w angiografii.

Różnice w intensywności sygnałów, jakie emituje krew i ściany

naczyń, umożliwiają bardzo dobre uwodocznienie jam serca i

mięśnia sercowego.