Zbiorowości, grupy i

organizacje

Środowisko społeczne

• To jednorodny zbiór takich samych lub

podobnych pozycji i ról

• Integracja zbiorowości to solidarność

mechaniczna (poczucie wspólnoty oparte

na podobieństwie ról, funkcji, sytuacji

życiowej, wykonywanego zawodu, itp..)

• Solidarność środowiskowa = mentalność

środowiskowa + zaufanie a priori +

lojalność środowiskowa

• Zjawisko endogamii środowiskowej –

tendencja do zawierania małżeństw z

partnerami o podobnej pozycji społecznej

Krąg społeczny

• Jest to zestaw typowych pozycji z którymi

powiązana jest jednostka z racji pełnionej w

społeczeństwie roli (np. lekarz z racji statusu

wchodzi w interakcje nie tylko z innymi

lekarzami, ale także z pielęgniarkami,

pacjentami, rejestratorkami, dyrekcją itp)

• Każda pozycja w obrębie kręgu społecznego

to pozycja perymetryczna

• konflikt w ramach pozycji społecznej (np.

Profesor medycyny) lub konfliktem pomiędzy

segmentami roli

Konglomerat pozycji

• Doktor Kowalski jest nie tylko lekarzem, ale

także ojcem, mężem, czyimś synem,

dyrektorem szpitala, ślązakiem, Polakiem,

katolikiem, myśliwym i tenisistą, kierowcą,

bywa też pacjentem = konglomerat pozycji

• Nie wszystkie w/w pozycje są równorzędne,

pozycja, którą dana kultura desygnuje na

najważniejszy nazywać będziemy pozycją

naczelną a te o mniejszej wadze kulturowej

podrzędnymi

• Dysonans pomiędzy poglądami, konflikt

interesów, konflikt pomiędzy rolami

Organizacje formalne

• Współczesne społeczeństwo jest

społeczeństwem organizacji
formalnych, czyli dużymi grupami
wtórnymi utworzonymi z myślą o
osiągnięciu konkretnego celu lub
zestawu celów. Organizacje te są
starannie zaprojektowane i zawierają
formalną strukturę statusów i roli, a
także mniejsze grupy

Cechy wspólne organizacji

formalnych - biurokratyzm

• Celowe i racjonalne planowanie (kierują się

racjonalnością)

• Są sformalizowane (podział pracy, hierarchia,

przepisy i regulacje, bezosobowość, istnieją

formalne spisane kartoteki i dokumenty,)

• Pracownicy organizacji powinni wykazywać

kompetencje techniczne w wykonywaniu

obowiązków i dążyć do awansu

• Personel administracyjny jest zatrudniany w

celu zapewnienia organizacji właściwego

działania

Ograniczenia biurokracji:

• Nieskuteczność
• Zmiana celów
• Rozrost biurokracji
• Sztywność
• Tendencja do przekształcania w

oligarchię (system w którym
mniejszość rządzi większością)

Inne formy organizacji

1. Organizacje japońskie
2. Kolektywizm
3. Reforma organizacyjna

Organizacje a

społeczeństwo

• Duże organizacje biurokratyczne przyczyniają się do

zwiększenia i ograniczenia ludzkiej wolności. Oparcie

procesu decyzyjnego a zwłaszcza polityki społecznej

na racjonalnych zasadach a nie na przesłankach

osobistych poszerza zakres wolności, sprzyjając

bezstronnej sprawiedliwości, a nie faworyzowaniu

jednostek. Z drugiej strony biurokracje przywiązują

większą wagę do przeszłości i obiektywizmu niż do

niuansów konkretnej sytuacji. We współczesnym

społeczeństwie organizacje formalne pomagają w

osiąganiu celów grupowych a jednocześnie szkodzą

jednostce. W ostatecznym rozrachunku jednak

organizacje biurokratyczne zwiększają

produktywność i skuteczność przez co przynoszą

korzyść wielu ludziom.

Pojęcie struktury społecznej

• Struktura społeczna jest to sieć

relacji pomiędzy poszczególnymi
rolami społecznymi (kształt, forma
organizacji) – czyli konfiguracja
stosunków społecznych

• Wg Simmels socjologia powinna

badać tylko czyste formy społeczne,
formułować ich właściwości i prawa

Rodzaje struktur

• Autorytarna – władzę pełni jednostka pozostałe

pozycje w grupie są równorzędne

• Hierarchiczna – decyzje, władzę ma ten, kto jest

wyżej w hierarchii, decyzje podejmowane są

jednoosobowo, odpowiedzialność jednoosobowa na

każdym szczeblu

• Demokratyczna – wszyscy członkowie są równi

decyzje podejmuje się większością głosów – grupa

jest jednolita i spoista

• Klikowa – grupa w której nie wszyscy członkowie

darzą się uznaniem i przyjaźnią ale tworzą się w jej

obrębie wyraźne podgrupy „kliki”, co otwiera

możliwość napięć i konfliktów

Struktura pokrewieństwa

• S. bilateralna
• S.unilinearne
- Matki
- Ojca

Struktury komunikacyjne

• Okrąg
• Koło
• Linia
• „Y”

Mikro a makrostruktura

• Mikrostruktura to sieć powiązań pomiędzy

elementarnymi składnikami życia

społecznego (nierozkładalnymi, np. struktura

grupowa jako sieć powiązań pomiędzy jej

członkami)

• Makrostruktura to struktura II rzędu sieć

powiązań pomiędzy złożonymi obiektami

społecznymi, a więc takimi, które same są

wyposażone w strukturę (np. Struktura

polityczna jako sieć powiązań między partiami

politycznymi, rządem, grupami nacisku,

samorządami lokalnymi)