Teoria sytuacyjna
uwarunkowań

Struktura mechanistyczna i
organiczna

Zadania organizacji działającej na
zasadzie struktury organicznej:

- wciągać do procesów innowacyjnych wiele grup

poszukiwawczych;

- akceptować różnorodność punktów widzenia, wielość

idei i pomysłów;

- dopuszczać niepewność na wszystkich szczeblach

(niepewność stymuluje poszukiwanie informacji i
tworzenie różnych rozwiązań);

- zmniejszać zakres kontroli hierarchicznej, a zwiększać

rolę wewnętrznych mechanizmów kontroli jednostki i
uznania grupy koleżeńskiej;

- rozpraszać władzę, co sprzyja działalności innowacyjnej

(koncentracja władzy stanowi powszechnie uznany
hamulec działalności innowacyjnej).

Cechy systemu organicznego:

-

każde zadanie wykonywane jest w kontekście konkretnych potrzeb oraz
społecznych warunków towarzyszących realizacji celu organizacji, pełna
integracja celów indywidualnych z celami organizacji;

-

wiedza i doświadczenie specjalistyczne uczestników organizacji ma
charakter dobrowolnej kontrybucji na rzecz realizacji wspólnych celów
całej organizacji;

-

rozmieszczenie wiedzy idzie w parze z lokalizacją władzy, która lokowana
jest gdziekolwiek w strukturze, przy czym miejsce to jest wówczas
centrum władzy, komunikacji i kontroli w stosunku do uczestników
realizujących dane zadanie;

-

indywidualne zadania są słabo określone i wykazują znaczną zmienność w
czasie (są stale redefiniowane) w zależności od aktualnych potrzeb oraz
ogólnej sytuacji organizacji i środowiska;

-

podstawą autorytetu jest rzeczywista wiedza a nie władza wynikająca z
zajmowanego stanowiska;

-

zaangażowanie się pracowników w działanie na rzecz organizacji
wynikające z wewnętrznej potrzeby i przekonania o słuszności realizacji
zadań są cenione wyżej aniżeli formalna lojalność i posłuszeństwo;

- działalność organizacji uwarunkowana jest wysokimi

kwalifikacjami oraz dojrzałością społeczno – zawodową i
kulturą zarówno jej uczestników, jak i otoczenia;

- kontakty między uczestnikami organizacji mają charakter

luźnych, wielokierunkowych konsultacji;

- treścią komunikowania się są rzadziej porady, informacje i

zalecenia wskazujące sposoby zachowań niż wzorce działania,
wynikające z przepisów i decyzji władz;

- środki i sposoby aktualnie realizowanych zadań zależą od

swobodnego wyboru uczestników organizacji;

- kontrola ma charakter indywidualnej samokontroli uzupełnianej

deskretnym nadzorem kierownika grupy zadaniowej

Parametry

struktury

Typ struktury organizacyjnej

mechanistyczny

organiczny

Cele

Narzucone z zewnątrz

Formułowane wewnątrz

instytucji przez dyskusje w

grupach

Podział pracy

Stabilny i ściśle określony Płynny, wynikający z ciągłej

redefinicji zadań

Specyfika

obowiązków

Szczegółowa, o

charakterze funkcjonalnym

Umożliwiająca swobodny

wybór zadania

Wzorce

działania

Liczne i silnie

sformalizowane w

przepisach

organizacyjnych

Zwyczaje oraz porady i

zalecenia wskazujące sposoby

zachowań

Komunikacja

Głównie silnie

sformalizowanymi

kanałami pionowymi

Luźna wielokierunkowa

(pionowa, pozioma, skośna)

szeroka konsultacja

Rozpiętość

kierowania

Wąska potencjalna,

formalna i rzeczywista

Szeroka potencjalna i

rzeczywista

Forma

struktury

Smukła i sztywna

Płaska i bardzo elastyczna

Motywacja do

działania

Wynikająca z obawy przed

sankcjami za naruszenie

przepisów

Wynikająca z wewnętrznej

potrzeby realizacji celu

całościowego instytucji

Lokalizacja

władzy

Na najwyższym szczeblu

kierowania

Nieokreślona i zmienna, w

zależności od realizowanych

zadań

Autorytet

władzy

Wynikający wyłącznie z

hierarchii zajmowanego

stanowiska

Zdeterminowany wyłącznie

rzeczywistą wiedzą i kulturą

uczestników organizacji

Kontrola

Skoncentrowana na

szczycie hierarchii oraz

sprawowana bieżąco przez

bezpośrednich

przełożonych

Samokontrola uczestników,

uzupełniona dyskretnym

nadzorem kierownika grupy

zadaniowej

Zdolność do

zmian

Wysoce ograniczona,

wynikająca z tendencji do

wyizolowania się z

środowiska

Nieograniczona,

zapewniająca wysoki stopień

harmonii ze środowiskiem