Kuna domowa (Martes

foina)

a Kuna leśna (Martes

martes)

SYSTEMATYKA

Domena

Eukarioty

Królestwo

Zwierzęta

Typ

Strunowce

Podtyp

Kręgowce

Gromada

Ssaki

Rząd

Drapieżne

Rodzina

Łasicowate

Rodzaj

Martens

Gatunek

Kuna domowa
( Martes foina)

Domena

Eukarioty

Królestwo

Zwierzęta

Typ

Strunowce

Podtyp

Kręgowce

Gromada

Ssaki

Rząd

Drapieżne

Rodzina

Łasicowate

Rodzaj

Martens

Gatunek

Kuna leśna
(Martes martes)

(Łukasik, 2007)

(Kasprzak,
2005)

Kuna domowa, kamionka

(Martes foina)

• Kuna domowa,

kamionka

(Martes foina) -

synantropijny gatunek niewielkiego ssaka

drapieżnego z rodziny łasicowatych.
Nie dajmy się zmylić określeniu "domowa".
Kuny domowe to istoty na wskroś dzikie,

wprawdzie dają się za młodu oswoić, ale

bardzo łatwo tracą kontakt z zaprzyjaźnioną

osobą.

W

przeciwieństwie

do wielu innych wychowanych przez człowieka

zwierząt, bez trudu potrafią dawać sobie radę

w każdym środowisku. Kuny domowe są

zwierzętami

bardzo

energicznymi

i

samowolnymi.

Kuna domowa

http://lesnictwo.republika.pl/ssaki/kundo.jpg

http://th.interia.pl/51,gd12bc092883148/i483068
.jpg

http://lesnictwo.republika.pl/ssaki/kundo.jpg

Kuna domowa występuje

w niemal całej Europie oraz

w

strefie

klimatu

umiarkowanego Azji aż po

Himalaje

i

Chiny.

W Europie jest spotykana

od

północnej

Danii

po

zachodnią Hiszpanię i - na

południe - po Włochy i niektóre

wyspy na Morzu Śródziemnym

i Egejskim. W Polsce występuje

na

całym

obszarze

kraju,

zwykle w okolicach ludzkich

siedzib, w ruinach, lasach, a

także

w centrach dużych miast. W

stanie

Wisconsin

w

USA

zaadaptowała się do warunków

naturalnych mała populacja

kun domowych, które zostały

tam

sprowadzone

jako

zwierzęta domowe.

Występowanie i

biotop

http://www.knieja.pl/gal/1125040926_528.jpg

Charakterystyka

Podobnie jak większość

małych łasicowatych

charakteryzuje się

wydłużonym ciałem i

krótkimi nogami. Sierść ma

brązowa, na piersi biała

rozwidlona plama; jej

rozwidlenia sięgają aż do

nasady przednich łap

zwierzęcia. Jest to

najprostszy sposób

odróżnienia kuny domowej

od kuny leśnej (Martes

martes), która wprawdzie

też ma łatę na piersi, ale

żółtą i nie rozwidloną.

W odróżnieniu od kuny

leśnej, kuna domowa ma

nagie opuszki palców i stóp.

(http://pl.wikipedia.org/wiki/Kuna_domowa

)

Rozmiary kuny domowej

(http://www.przyrodapolska.pl/sierpien01/kuny.ht
ml)

-długość ciała: 45-53 cm
-długość ogona: 25-30
cm
-masa ciała: 1,1-1,5 kg
(samice nieznacznie
mniejsze od samców)

Pożywienie

• Żywi się gryzoniami, ptakami i ich jajami,

żabami

i owadami. Dość duży udział w jej diecie mają

owoce. W jaskiniach poluje na nietoperze.

W zabudowaniach gospodarskich kuna tępi

szczury

i myszy, wyrządza jednak również szkody wśród

drobiu. Na wspólnych stanowiskach konkuruje

z kuną leśną.

• Kuny domowe, które regularnie wizytują

obejście, kradną jajka i polują na drób. Czynią

spustoszenie

wśród

lęgów

ptaków

śpiewających,

które

gniazdują

w ogrodach.

Rozród i długość życia

• Okres rui kamionki przypada na lipiec

i sierpień, ciąża przedłużona trwa długo,
nawet 9 miesięcy. Ruja dodatkowa
przypada na styczeń i luty. Młode rodzą
się ślepe,
w liczbie od 2 do 8. Ssą mleko przez 3
miesiące. Dojrzałość płciową osiągają po
2 latach.

• Kuna domowa żyje średnio 8-10 lat. Jej

naturalnymi wrogami są wilki, psy i lisy.

Kuna leśna -Martes

martes

• Kuna leśna, zwana także

tumakiem

zamieszkuje prawie całą Europę zachodnią i

północną Azję aż po Ob i Irtysz. W Polsce

występuje prawie wszędzie, ale jest bardzo

nieliczna. Żyje w lasach całego kraju,

najchętniej w gęstych lasach mieszanych.

Trzyma się stale obranej przez siebie części

lasu. Urządza legowisko

w dziuplach starych drzew, najchętniej

dębów,

w opuszczonych gniazdach lub zarośniętych

kamionkach - czyli przepustach pod

drogami.

Pożywienie

• Kuna leśna żywi się głównie złowionymi

drobnymi zwierzętami i ptactwem. Zjada

również jaja ptasie, jagody i owoce leśne

(szczególny jej przysmak to jagody

jarzębiny). Tumak łapie zarówno myszy,

jak i zające, króliki, a nawet małe

sarniątka. Atakując stara się ofiarę

zadławić albo przegryźć jej gardło lub

arterie szyjne, często potem odgryza

głowę. Ze szczególną zawziętością ściga

wiewiórki. Padliny w zasadzie nie rusza.

Długość życia

• Maksymalny wiek

jaki osiąga

tumak

to 10 lat, ale

niektórzy autorzy

podają nawet 17-

18 lat (Jurgenson

1956). Wrogami

naturalnymi kuny

leśnej są większe

od niej drapieżniki

włóczące się psy,

bieliki, puchacze,

jastrząbie

gołębiarze.

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monogr
afie/kuna/ogolnie.htm

Charakterystyka

• W ekosystemach

tumak

odgrywa ważną rolę

w utrzymywaniu równowagi wśród gryzoni,

wśród myszowatych. Tumak znakomicie wspina

się

na drzewa, przeskakując z jednego drzewa

na drugie, pokonuje nieraz odległość nawet 3.5

metra. Zmysł wzroku, słuchu i węchu ma

doskonale rozwinięty. Spotkany na ziemi,

bardzo szybko ucieka w zarośla i gąszcze,

jednak siedząc na drzewie potrafi bardzo długo

obserwować człowieka i nie reagować

ucieczką. Kuna leśna jest w Polsce zwierzęciem

łownym. Pożytek stanowi piękne puszyste

futro.

Wygląd kuny leśnej

• Kuna leśna jest wielkości kota domowego, ale ma

tułów silnie wydłużony, głowę wąską o

wyciągniętym pysku, oczy stosunkowo duże. Nos ma

czarny lub ciemny. Uszy są małe, prawie trójkątne, o

końcach zaokrąglonych, obramowane jaśniejszym

paskiem. Rozstaw uszu mierzony od wewnętrznego

skraju wynosi średnio 47 mm. Sierść jest długa,

miękka, jedwabista, barwy od jasno

do ciemnobrązowej, kasztanowej. Na gardle

znajduje się plama zmiennego kształtu, barwy od

żółtej do białej. Nie dochodzi ona jednak nigdy do

przednich łap. Kończyny są pięciopalczaste

zakończone ostrymi pazurami, opuszki palców i

śródręcza owłosione. Ogon jest puszysty, długością

równy połowie długości ciała. Grzbiet kończyny

i ogon są nieco ciemniejsze od reszty ciała.

Kuna leśna - Martes

martes

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kuna/wyglad.htm

Co o kunie wiedzieć

warto?

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/f
auna/ssaki/monografie/kuna/wyglad.h
tm

Uwaga, co warto wiedzieć:

•W okresie nadmiaru pokarmu
kuna leśna robi zapasy, np. jajek
ptasich, zagrzebując je w ziemi
by je potem spożyć

•W ciągu jednej nocy, tumak
potrafi przebyć odległość około
10 km

•Kuna leśna potrafi bez szkody
dla swego zdrowia zeskoczyć na
cztery łapy z wysokości nawet
20 metrów

Tryb życia i terytorium

• Kuny leśne czyli tumaki są aktywne głównie

nocą, tylko głodne polują jeszcze w

godzinach rannych. Prowadzą życie

koczownicze. Za kryjówkę służą im dziuple,

opuszczone gniazda ptaków drapieżnych

i wiewiórek. Na jesień udział pokarmu

roślinnego może stanowić nawet do 100%

diety. W okresie nadmiaru pokarmu kuna

leśna robi zapasy. Ich łowisko jest zwykle

dużo większe od areału osobniczego. Ten

ostatni obliczany jest zależnie od warunków i

ilości pokarmu na od 5 do 23 km

2

.

Na wielkość areału duży wpływ wywiera

także

liczba wrogów i konkurentów.

Terytorium zajmowane przez

tumaka znakowane jest

wydzieliną gruczołów

zapachowych i odchodami.

Kuna leśna znakomicie

wspina się na drzewa i

przeskakuje z jednego na

drugie, nie ustępując w tej

sztuce wiewiórce, na którą

zresztą zawzięcie poluje.

Zdecydowanie najczęściej

kuna leśna poluje jednak

na ziemi, jest bardzo

zwinna i szybka. Idąc po

ziemi często staje słupka,

by ogarnąć wzrokiem

większą przestrzeń przed

sobą. Drapieżnik ten ma

znakomicie rozwinięte

zmysły wzroku, słuchu i

węchu. Stosunek płci

w populacji kun wynosi jak

1:1

z lekką przewagą samców

w niektórych siedliskach.

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kun
a/zycie.htm

Rozród

• Tumak

osiąga

dojrzałość płciową w
wieku około 15
miesięcy. Cieczka
rozpoczyna się z
końcem czerwca i trwa
do 1 sierpnia. Ciąża
jest przedłużona i trwa
od 260 do 305 dni.
Młode przychodzą na
świat w marcu i
kwietniu. Kuna leśna
ma w ciągu roku tylko
jeden miot z 3 czasami
5 młodymi.

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kuna/zy
cie.htm

Młode tumaki

• Młode

tumaki

otwierają oczy po 34-38

dniach. Co ciekawe w pierwszych dwóch

tygodniach życia, młode tumaki mają na

karku pole aktywnych gruczołów, które z

czasem się resorbuje i całkowicie zanika.

Funkcja i znaczenie tych gruczołów nie jest

jeszcze znana. Pierwszy raz młode kuny

opuszczają swoje gniazdo po około 44

dniach. Okres laktacji trwa około dwa i pół

miesiąca. Co prawda rozpad rodziny u kun

następuje już na koniec lata i na początku

jesieni, ale młode tumaki osiągają

samodzielność dopiero po 6 miesiącach

życia.

Zrzucanie sierści u

tumaka

• Termin linki czyli zrzucania sierści,

zachodzącego okresowo u zwierząt,

regulowanego hormonalnie (u ssaków,

przystosowanie do warunków

klimatycznych), u tumaka jest

przedmiotem dyskusji naukowców i

badaczy tego gatunku. Jedni (Feriancova i

Hanzak 1965) twierdzą, że tumaki maja

dwie linki - na wiosnę i na jesień, inni

(Hurrell 1968), że całkowita linka przebiega

tylko raz w roku - na wiosnę. Włos zimowy

wyrasta we wrześniu i w połowie

października tumak już ma futro zimowe.

Tropy

• Łapy kuny leśnej przypominają łapy

zająca. Przednie mają pięć palców
zakończonych pazurami. Opuszki
palcowe i środkowa są pokryte sztywną
i gęstą sierścią, dlatego szczególnie
zimą, można je rozróżnić tylko
na wyraźnych tropach. Włosy na
stopach ułatwiają kunie chwytanie się
śliskich, wilgotnych lub pokrytych
szronem gałęzi.

• Odcisk kończyny tumaka

jest zwykle zamazany,

wyraźne są tylko ślady

pazurów. Kończyny tylne

również maja pięć palców i

również są pokryte bujnym

włosem. Odcisk kończyny

przedniej jest większy od

odcisku kończyny tylnej.

Trop kończyny przedniej

kuny leśnej ma około 4 do

4.5 cm długości

i 2.5 do 3.5 cm szerokości.

Długość odcisku łapy tylnej

wynosi od 3 do 3.5 cm, a

szerokość około 3 cm.

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kuna/tr
opy.htm

• Gdy kuna porusza się

wolno, odciski jej

kończyn układają się

nieregularnie wzdłuż

linii środkowej tropów

(rysunek a), na

otwartych

przestrzeniach, kuna

może poruszać się

skokami. Trop wtedy

składa się z par

podwójnych odcisków

ułożonych po obu

stronach linii

środkowej tropów

(rysunek b).

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kuna/tropy.htm

Podczas bardzo szybkich susów,

kończyny tylne wyrzuca przed

przednie. Długość skoków kuny leśnej

wynosi od 60 do 100 cm. Odróżnienie

tropów

tumaka

od kuny domowej czyli

kamionki

jest bardzo trudne. Jedyną

różnicą jest odciskanie się opuszek

palcowych. Odbicia tych opuszek na

tropie kuny domowej są bardzo ostre,

gdyż włosy porastające podeszwy tego

gatunku są bardzo krótkie, natomiast

odbicia opuszek

na tropie tumaka są zamazane.

Porówn

aj tropy

http://www.wolinpn.pl/html/przyroda/fauna/ssaki/monografie/kuna/gf
x/tropy.jpg

Odchody

• Odchody składowane są albo do

regularnych latryn, jak ma to
miejsce np. u borsuka, albo
wykładane na widocznych
miejscach. Mają one kształt
wałeczków, barwy ciemnej,
długości około 40 do 120 mm.
Widoczna jest w nich sierść, pióra i
chityna owadów, połączone śluzem.

Ślady żerowania

• Ślady żerowania mogą stanowić pojedyncze

krople krwi lub kilka piór rozrzuconych na

śniegu.

W przypadku niesienia dużej zdobyczy w

pysku, po jednej stronie tropu można

dostrzec ślady pozostawione przez zwisające

łapy czy ogon upolowanego zwierzęcia.

Podobnie jak lis tak i kuna porzuca

upolowane ryjówki z powodu ich przykrego

zapachu. Dziuple zamieszkane przez kuny

można poznać po widocznych na korze

zadrapaniach od ostrych pazurów tych

zwierząt oraz po większej ilości odchodów

zgromadzonych pod dziuplami. Odchody

kuny leśnej mają zapach piżma.

Morfologia kuny

domowej a leśnej

Cecha

Kuna leśna

Kuna domowa

Barwa i kształt

plamy na szyi

Żółta lub

pomarańczowa, w

kształcie śliniaczka,

kończy się na

wysokości piersi

Biała, rozwidla się aż

na przednie łapy

Barwa nosa

Czarna

Cielista

Kształt głowy

Uszy dłuższe i bliżej

ustawione niż u kuny

domowej

Uszy krótsze i

szerzej rozstawione

niż u kuny lesnej

Owłosienie łap

Łapy mocno

owłosione, zimą

przykrywają opuszki

słabo owłosione

Włosy nigdy nie

przykrywają

opuszków palców

Zagadnienia:

• Kuna domowa –

charakterystyka, występowanie i
biologia gatunku.

• Kuna leśna – charakterystyka,

występowanie
i biologia gatunku.

• Cechy różniące kunę domową od

kuny leśnej.

Prezentacja przygotowana na
podstawie:

1.„Świat zwierząt” J. Romanowski,
Wyd. PWRiL, Poznań 1999

2.Przyroda Polska nr 8/ 2001, Lech
Wilczek ,,Kuny domowe”

Dziękuję za uwagę
)