Substancje naturalne w

kosmetyce cz. V

Jadwiga Nartowska

Budowa naskórka

Proces keratynizacji

• Warstwa podstawna – 1 warstwa komórek,

podział komórek – 50 % w trakcie mitozy

• Przemieszczanie w sposób ciągły ku

powierzchni

• Przekształcanie
• Efekt – dotarcie do warstwy „martwych

„ komórek ulegających złuszczaniu

• Czas- około 1 miesiąca
• Migracja z warstwy podstawnej do warstwy

rogowej – około 2 tygodni

Warstwa rogowa – stratum

corneum

• Korneocyty (keratynocyty) – wynik

końcowy rogowacenia

• Martwe- pozbawione jądra
• Ulegają złuszczeniu

• W warstwie podstawnej- komórki

dendrytyczne- melanocyty-

odpowiedzialne za zabarwienie skóry

• 13 % komórek naskórka

Barwa skóry

• Zabarwienie skóry – mechanizm
warunkowane przez melaniny
• Wytwarzane przez melanocyty-

melanosomy - organelle wewnątrz
których – synteza melanin

Melanocyty – przekazują melanosomy

keratynocytom

z którymi migrują na powierzchnię skóry

Barwa skóry - mechanizm

Barwa skóry - mechanizm

• Liczba melanocytów – ustalona w

momencie narodzin

• Rozmieszczone na całej powierzchni

skóry z wyjątkiem dłoni i podeszew stóp

• Liczba nie związana z kolorem skóry
• Różna jest ich aktywność, zawierają

różną ilość melanosomów o różnym
kształcie

Melanosomy

• Dojrzewanie w trakcie migracji
• Eumelanosomy – synteza eumelaniny

– barwnik brązowy

• Feomelanosomy –synteza

feomelaniny

barwnik czerwony

Rasy –zabarwienie skóry

Rasy

• Rasa celtycka – głównie feomelanina –

nie wykazuje działania ochronnego

• Rasa czarna- wyłącznie eumelanina
• Rasa kaukaska- oba barwniki-ważne

proprcje

• Zawartość eumelaniny wzrasta przy

ekspozycji na słońce

• Rasa żółta – podobnie jak grupa

kaukaska

fototypy

• Ludność świata

Synteza melaniny

Wpływ na syntezę melanin

Stymulacja :
Siarka obecna w melanocytach
• MSH – hormon melanotropowy
• ACTH – hormon adrenokortykotropowy
• Estrogeny
• Prostaglandyny E-2 i D-2
• Witamina D

3

Zmniejszanie:
• Kortykosterydy

Zaburzenia barwnikowe

• Bielactwo nabyte- zniszczenie

melanocytów – miejscowe –
prawdopodobnie reakcja
autoimmunologiczna

• Siwizna – proces starzenia – zniszczenie

melanocytów cebulki włosa

• Albinizm- brak syntezy melaniny- brak

zabarwienia skóry, włosów i tęczówki

Zaburzenia barwnikowe

• Fenyloketonuria- brak możliwości

syntezy melaniny– blokowana jest
tyrozyna przez

fenyloalaninę
Melanosomy nie są przekazywane

przez melanocyty – dzieci dotknięte
fenyloketonurią – biała skóra i bardzo
jasne włosy

Przebarwienia

• Plamy starcze – nadmierna

aktywność melanocytów

• Piegi – nieprawidłowe rozłożenie

melanocytów

• Ostuda- zaburzenia hormonalne
• Wisiorek – plamy w miejscu aplikacji

perfum – olejek bergamotowy –
bergapten

Środki przyspieszające

opalanie

• Wpływ na syntezę melaniny
• Bergapten lub 5-metoksypsoralen – 5MOP-

furanokumaryny- uczulanie na światło – obniża

próg odpowiedzi melanocytów na promieniowanie

UV. Uwrażliwiony melanocyt reaguje na

najmniejszą ilość energii.

• Opalenizna pojawia się po pewnym czasie

utajenia

• Stosowanie – obecnie dyskusyjne, możliwośc

rozwoju nowotworu

• Jasna skóra- może powstać rumień, poparzenia –

substancje światłouczulajace.

Środki przyspieszające

opalanie

• DHA- sztuczny opalacz-

dihydroksyaceton, lub izomer
aldehyd glicerylowy w połączeniu z
aminokwasami skóry – barwne
polimery

melanoidyny

Barwa powstaje w 6 godz.
Znika w 6 dni- złuszczanie

Środki przyspieszające

opalanie

• Kantaksantyna- barwnik karotenoidowy-

roślinny- barwi lipidy skóry po zastosowaniu

doustnym – „pigułki opalające”

• Oenobiol – kompleks beta karotenu, likopenu i

witaminy E oraz drożdży selenowych- chroni i

przyspiesza opalanie

• Likopen- podobne właściwości jak kantaksantyna
• Witamina E i beta-karoten – działanie

przeciwrodnikowe – ochrona przed

promieniowaniem UV.

Substancje wybielające

• Antyutleniacze
Witamina C – dawniej kremy z cytryną
Redukuje utlenioną melaninę – dawniej

Hydrochinon- wpływ na syntezę

melaniny- duże stężenie –prowadzi
do zniszczenia melanocytu

Stosowanie – tylko w dermatologii

Substancje wybielające

• Substancje roślinne:
Arbutyna – glikozyd fenolowy
Arctostaphyllos uva ursi
Vaccinium vitis idea
Arbutyna – inhibitor tyrozynazy -

konkurencja z DOPA na poziomie

receptorów dla tyrozynazy

Jest łagodna w działaniu – nie drażni

oczu ani skóry

arbutyna

Zielona herbata – główne

związki

Substancje wybielające -

roślinne

• Zielona herbata – pochodne

katechiny, m.in. galusan
epigalokatechiny

• Hamowanie syntezy melaniny przez

inhibicję tyrozynazy

• Hamowanie przenoszenia

melanosomów z melanocytów do
keratynocytów

Substancje wybielające -

roślinne

• Wyciąg z rumianku
• Antagonista endoteliny – hamuje

melanogenezę bez ingerencji w w
działanie tyrozynazy uniemożliwiając
endotelinie wiązanie się ze swoim
receptorem na melanocycie

Substancje wybielające -

roślinne

• Tyramina - wyciągi z mandarynki

japońskiej-

Citrus unshiu

Hamuje melanogenezę i zmniejsza

produkcję melaniny o 32 %

Kwas cynamonowy

• Cinnamomum cassia Blume

• Badania na zwierzętach– hamujący

wpływ na aktywność tyrozynazy i
ekspresję w melanocytach

• Może być czynnikiem wybielającym
• Kong- 2008

Filtry poch. naturalnego

• Propolis- pochłania promienie UV B i

A

• Kwasy: kawowy, ferulowy,

benzoesowy, alkoholol i aldehyd
cynamonowy, beta bisabolol,
flawonoidy

Filtry poch. naturalnego

• Wyciagi flawonoidowe- z dziurawca i

z rumianku

• Wyciągi zawierające poch.

antracenowe: wyciąg z aloesu i
aloina – duży współczynnik absorpcji

• Oleje- olej z oliwek
• Olej kokosowy (monoi)
• Olej sezamowy

Związki wychwytujące wolne

rodniki

• Dodawane do preparatów z filtrem
• Witamina E
• Beta karoten
• Flawonoidy
• Koenzym Q 10
• Wyciągi z: liści Ginkgo biloba
Rosmarinus officinalis