Elektroterapia

- terapia polem elektrycznym

Zjawiska fizyko-chemiczne
w elektroterapii

Zjawiska elektrochemiczne

Przepływ prądu elektrycznego przez elektrolity tkankowe wywołuje elektrolizę tj.
proces rozpadu elektrolitu z wydzieleniem na elektrodach metalu lub gazów.

W zetknięciu z elektrodami jony pobierają
ładunek przeciwny do znaku i ulegają
zobojętnieniu:

Wolne atomy sodu i chloru reagują w wodą
zgodnie z reakcjami:

Na katodzie wydziela się wodór
cząsteczkowy
oraz powstaje wodorotlenek sodowy,
a na anodzie tlen i kwas chlorowodorowy.

NaOH i HCl w środowisku wodnym ulegają
dysocjacji.
W wyniku tego w otoczeniu katody nadmiar
jonów wodorotlenowych powoduje odczyn
zasadowy a nadmiar jonów wodorowych
w sąsiedztwie anody wywołuje odczyn kwaśny.

Katoda(-)

Anoda(+)

2Na + 2H

2

O 2NaOH + H

2

2Cl + H

2

O 2HCl

+ O

2 Na

+

+ 2

elektrony

2 Na

2 Cl

-

- 2

elektrony

2 Cl

NaOH Na

+

+ OH

-

HCl H

+

+ Cl

-

pH pH

Zjawiska elektrokinetyczne

Zjawiska elektrokinetyczne

polegają na

przesunięciu względem siebie faz : rozproszonej i
rozpraszającej koloidów tkankowych pod
wpływem pola elektrycznego.

Jednym ze zjawisk elektrokinetycznych jest

elektroforeza

czyli ruch jednoimiennych jonów

fazy rozproszonej układu koloidowego
względem fazy rozpraszającej.

Zjawiska elektrotermiczne

Zjawiska elektrotermiczne

polegają na powstaniu w tkankach ciepła w wyniku tarcia
zachodzącego pomiędzy poruszającymi się w polu elektrycznym
jonami a środowiskiem.

Prąd stały wpływa w istotny sposób na zwiększenie

temperatury tkanek, w wyniku:

•

rozszerzania naczyń krwionośnych.

Zachodzi ono pod wpływem bezpośredniego,

pobudzającego działania na :

•

naczynia lub nerwy układu wegetatywnego

•

oraz drogą powstawania w tkankach ciał rozszerzających

naczynia krwionośne pod wpływem prądu elektrycznego.

Elektroterapia prądem stałym

Reakcje nerwów i mięśni

szkieletowych

na prąd stały

Prąd stały w czasie przepływu nie powoduje skurczu

mięśnia. Skurcz mięśni może wystąpić tylko w czasie
zamykania
i otwierania obwodu.

Wynika to z właściwości fizjologicznej mięśni

określonej prawem Du Bois Reymonda:

przyczyną bodźca nie jest sam prąd lecz

dostatecznie szybka zmiana jego natężenia w czasie.

Z tego więc powodu skurcz mięśnia może nastąpić

w czasie włączania i wyłączania prądu stałego.

Reakcje naczyń krwionośnych

na prąd stały

Stały prąd elektryczny powoduje

rozszerzenie naczyń

krwionośnych

, które objawia się zaczerwienieniem skóry pod

elektrodami. Odczyn ten jest bardziej widoczny pod katodą,
słabiej pod anodą. Wyróżnić w nim można trzy okresy:

•

rozszerzenie naczyń powierzchniowych skóry

•

zmniejszenie lub ustąpienie rozszerzenia naczyń po upływie ok.

30 min.

•

rozszerzenie położonych głębiej naczyń krwionośnych,

wywołujące przekrwienie tkanek utrzymujące się kilka godzin.

Istotny ze względów praktycznych jest fakt, że ogrzanie

skóry
po zabiegu galwanizacji, powoduje wystąpienie intensywnego
rumienia cieplnego, co może być następstwem utrzymującego się
przekrwienia naczyń głębiej położonych.

Prąd galwaniczny stały

DAWKI NATĘŻENIA PRĄDU

STAŁEGO

ustala się w zależności od:

 powierzchni elektrody
czynnej,
 czasu trwania zabiegu,
 rodzaju i umiejscowienia
schorzenia,
 wrażliwości chorego na prąd
elektryczny.

Prąd galwaniczny stały

DAWKI NATĘŻENIA PRĄDU STAŁEGO w przeliczeniu na 1 cm

2

elektrody czynnej

 Dawka słaba:
od 0,01 do 0,1 mA/cm

2

 Dawka średnia
do 0,3 mA/cm

2

 Dawka mocna
do 0,5 mA/cm

2

• Galwanizacja stabilna

poprzeczna.

Prąd przepływa przez
poprzeczny wymiar
kończyny.

• Galwanizacja stabilna

podłużna.

Przepływ prądu jest

zgodny z podłużnym
wymiarem kończyny.

Galwanizacje

Galwanizacje

- pas galwaniczny wg Szczerbaka

Całkowity pas
galwaniczny :
podkład wilgotny
otacza okolicę biodrową
i obejmuje od przodu
częściowo pachwiny.

Natężenie prądu:
stopniowane od kilku do
maximum 20 mA.

Czas zabiegu: 10-12 min.

(+)
anoda

(-)
katoda

(-)
katoda

(+)
anoda

Galwanizacje

- kołnierz galwaniczny wg Szczerbaka

Natężenie prądu: 6 - 16 mA

Czas zabiegu: 6 - 20 min.

Dawkowanie zaczynamy od:
6 mA i 6 min.

Natężenie prądu i czas
zabiegu zwiększane
stopniowo
w każdym następnym
zabiegu o 2 mA i 2 min. Aż
do dawki maksymalnej.

(+)
anoda

(-)
katoda

Galwanizacja mięśni twarzy

•

Elektroda czynna typu Bergoniego ( z folii) połączona z katodą (-);

• Elektroda bierna (+) ułożona na tylnej okolicy barkowej po stronie
przeciwnej;

• Natężenie prądu: 3 - 5 mA;

• Czas zabiegu: 15 - 20 min.

(-)
katoda

Elektrostymulacja prądami

impulsowymi małej częstotliwości

punkty motoryczne mięśni w obrębie

głowy i szyi

K(-)

A(+)

K(-)

A(+)

K(-)

A(+)

A(+)

K(-)

A(+)

K(-)

A(+)

K(-)

A(+)

Jonoforeza

Polega na wprowadzaniu
w celach leczniczych
przez nieuszkodzoną
skórę, za pomocą
prądu galwanicznego,
jonów leków
ulegających dysocjacji
elektrolitycznej w wodzie.

Jonofreza

Dawkowanie natężenia prądu galwanicznego

zależy od lokalizacji elektrod oraz ich wielkości.

Zwykle stosuje się dawki od 0,1 do 0,3 mA/cm

2

.

Zbyt duże dawki prądu mogą powodować uszkodzenia
skóry.

Wykres dopuszczalnej
wartości natężenia
prądu
w zależności od
wielkości elektrody
czynnej.

/

wg Molitor i

Fernandez /

Jonoforeza - metodyka zabiegu

W przypadku jonoforezy stosuje się podwójne podkłady.

Bezpośrednio na skórze układa się niezbyt gruby podkład z lekiem,

a na ten nakłada się gruby podkład właściwy (1,5 - 2 cm.). Podkład

powinien przekraczać na obwodzie granice elektrody co najmniej

o 2 cm.

Jonoforeza - metodyka zabiegu

na okolicę lędźwiowo-krzyżową

W przypadku jonoforezy z żeli,
lek nakłada się bezpośrednio na skórę.

wg dr I. Pasternak
- Mlądzkiej

Jonoforeza - metodyka zabiegu

na staw barkowy

Jonoforeza - metodyka zabiegu

na staw kolanowy

Elektroterapia

prądami impulsowymi

małej i średniej częstotliwości

Jolanta

Kujawa

Prądy stosowane w terapii

fizykalnej

•

Prądy małej częstotliwości  0 - 1000 Hz

w tym prąd galwaniczny

•

Prądy średniej częstotliwości  1000 - 100 000 Hz

prądy zmienne,
prądy interferencyjne,
prądy średniej częstotliwości

•

Prądy wielkiej częstotliwości  500 kHz - 5000 MHz

krótkie fale :  = 11, 06 m

fale decymetrowe :  = 0,69 m

mikrofale :  = 0,125 m.

PRĄDY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI



Charakteryzują się: czasem

trwania impulsu, czasem
narastania i opadania
natężenia, amplitudą
natężenia, częstotliwością
impulsów.



Wykorzystywane do

elektrostymulacji mięśni
i nerwów, oddziaływania
przeciwbólowego,



Elektrodiagnostyki

.



Są to prądy o różnym

przebiegu i
częstotliwości
od 0,5 do1000 Hz.

Prąd galwaniczny i podstawowe

rodzaje prądów małej częstotliwości

Całokształt metod diagnostycznych, mających na celu
stwierdzenie rodzaju, lokalizacji i ciężkości
uszkodzenia układu nerwowo-mięśniowego
oraz prowadzenie kontroli skuteczności leczenia.

Ocena pobudliwości mięśni szkieletowych na prąd
stały.

Reguła Pflügera

KZS

- przy zamykaniu obwodu skurcz występuje najpierw pod elektrodą

ujemną, przy dalszym zwiększaniu natężenia także pod anodą -

AZS.

Jeżeli natężenie prądu nadal jest zwiększane, skurcz mięśnia wystąpi
także przy otwieraniu obwodu: najpierw pod anodą -

AOS,

później również

pod katodą -

KOS.

Uszkodzenie układu nerwowo-mięśniowego powoduje zmianę

pobudliwości nerwu lub mięśnia oraz odpowiedzi niezgodne z
prawami skurczu.

Elektrodiagnostyka

Ocena ilościowa układu nerwowo-

mięśniowego.

Elektrodiagnostyka

Reobaza

- najmniejsza progowa wartość natężenia

impulsu
prostokątnego / o czasie trwania 1000 ms./, która
wywołuje minimalny skurcz mięśnia.

WARTOŚĆ REOBAZY DLA ZDROWEGO MIĘŚNIA = 5
mA.

Chronaksja

- najkrótszy czas impulsu prądu stałego,

o natężeniu równym podwójnej reobazie, potrzebny
do wywołania minimalnego skurczu mięśnia.

DLA NORMALNIE UNERWIONEGO MIĘŚNIA WARTOŚĆ
CHRONAKSJI < od 1ms.

Badanie stanu pobudliwości

układu nerwowo-mięśniowego

Krzywa l/t

Krzywa I/t to wykres przedstawiający zależność

pobudzenia od natężenia prądu (i) i czasu przepływu (t).

W przypadku elektrodiagnostyki czynnikiem

depolaryzującym błonę komórkową, jest impuls elektryczny:

•

o określonym czasie trwania

(szerokości impulsu)

•

oraz amplitudzie

(natężeniu prądu).

Depolaryzacja błony komórki nerwowej jest wynikiem

stymulacji ponadprogowym bodźcem, który musi
charakteryzować się:

•

odpowiednią energią

, tj. ładunkiem elektrycznym:

iloczynem natężenia i czasu trwania.

Badanie stanu pobudliwości

układu nerwowo-mięśniowego

Krzywa l/t

Krzywą I/t uzyskuje się poprzez naniesienie w układzie współrzędnych

wartości czasu i wartości natężenia wywołującego minimalny skurcz mięśnia,
odpowiadającym impulsom o różnym czasie trwania od 0,01 ms do 3000 ms.

•

Analiza krzywej l/t wnosi informacje o stanie pobudliwości układu

nerwowo-mięśniowego i pozwala ustalić parametry impulsów najbardziej
odpowiednich do elektrostymulacji
diagnozowanego mięśnia.

Jest wykorzystywana przy:

•

sprawdzaniu wyników stosowanego leczenia

•

ocenie dynamiki procesu chorobowego

Krzywe l/t zdrowego mięśnia

dla impulsów prostokątnych i

trójkątnych

1

1,5

2

2,5

5

10

15

30

40

50

60

70

80

I[

m

A

]

próg akomodacji

2 x reobaza

reobaza

0.1

0.2

0,5

1

2

5

50

20

10

500

300

1000

200

100

chronaksja

czas użyteczny

t[ms]

Krzywe l/t całkowicie odnerwionego

mięśnia

dla impulsów prostokątnych i

trójkątnych

1

1,5

2

2,5

5

10

15

30

40

50

60

70

80

I[

m

A

]

0.1

0.2

0,5

1

2

5

50

20

10

500

300

1000

200

100

chronaksja

t[ms]

próg akomodacji

reobaza

Krzywe l/t częściowo odnerwionego

mięśnia

dla impulsów prostokątnych i

trójkątnych

1

1,5

2

2,5

5

10

15

30

40

50

60

70

80

I[

m

A

]

0.1

0.2

0,5

1

2

5

50

20

10

500

300

1000

200

100

t[ms]

węzły krzywych
patologicznych

Elektrodiagnostyka

Wyznaczanie współczynnika akomodacji.

Badanie zdolności akomodacji, czyli właściwości przystosowania się
układu
nerwowo-mięśniowego do impulsów trójkątnych:

-

określenie wartości „reobazy” dla impulsu trójkątnego o czasie trwania

1000 ms.
Otrzymana wartość natężenia prądu - stanowi wartość progu
pobudliwości.

- określenie reobazy tj.wartości progu pobudliwości dla impulsów
prostokątnych
o czasie trwania 1000 ms.

wartość progu pobudliwości mięśnia dla imp.

trójkątnego

Współczynnik akomodacji =

wartość progu pobudliwości mięśnia dla imp.

prostokątnego

DLA MIĘŚNI ZDROWYCH WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA AKOMODACJI =

2 - 4.

Wartość współczynnika akomodacji

< od 2

przemawia za zaczynającym się

lub istniejącym częściowym odczynem zwyrodnienia.

Wartość współczynnika akomodacji

< od 1

świadczy o utracie zdolności

akomodacji
= ciężki odczyn zwyrodnienia

Odczyn miasteniczny (Jolly’ego)

Odczyn obserwowany u chorych
z rozpoznaniem

miasthenia gravis.

Normalny mięsień

stymulowany w punkcie
motorycznym daje utrzymujący
się skurcz tężcowy w czasie
przepływu prądu
o odpowiednim natężeniu.

W przypadku miastenii

skurcz tężcowy jest początkowo
prawidłowy, po czym słabnie aż
do zupełnego wygaśnięcia.
Po przerwie wypoczynkowej
odczyn skurczu tężcowego
ponownie wystąpi, ale znów

szybko wygasa skutkiem
zmęczenia.

Stymulacja jednobiegunowa

Elektrodę bierną

umiejscawia się najczęściej
proksymalnie w stosunku
do miejsca stymulowanego.

Elektrodą czynną

jest zwykle elektroda punktowa, którą
za pośrednictwem podkładu lub żelu
przewodzącego, pobudza się punkty
neuromotoryczne mięśni
lub pni nerwowych.

Stymulacja jednobiegunowa

Elektrodę bierną

umiejscawia się najczęściej

proksymalnie
w stosunku do miejsca stymulowanego.

Elektrodą czynną

jest zwykle elektroda punktowa,

którą za pośrednictwem podkładu lub żelu przewodzącego,
pobudza się punkty neuromotoryczne mięśni lub pni
nerwowych.

Stymulacja dwubiegunowa

Stosowana jest w elektroterapii mięśni z
wykorzystaniem prądu:

•

impulsowego prostokątnego

•

impulsowego trójkątnego,

•

innych prądów stymulujących

mięśniówkę.

Dwie płaskie elektrody, wielkością
dobrane do wielkości mięśnia,
układa się nad przeciwnymi
biegunami brzuśćca mięśniowego.

Stymulacja dwubiegunowa

- terapia z użyciem impulsów trójkątnych.

Specjalnym rodzajem
stymulacji dwubiegunowej
jest terapia atonii jelitowej

z użyciem impulsów
trójkątnych.

Dwie duże, płaskie
ektrody układa się nad
bocznymi częściami
śródbrzusza, przeciwlegle
do siebie.

Elektrostymulacja prądami

impulsowymi małej częstotliwości

punkty motoryczne mięśni kończyny

górnej

Elektrostymulacja prądami

impulsowymi małej częstotliwości

punkty motoryczne mięśni kończyny

dolnej

K(-)

A(+)

K(-)

A(+)

K(-)

A(+) A(+)K(-)

A(+)

K(-)

A(+)K(-)

A(+)

Elektrostymulacja prądami

impulsowymi małej częstotliwości

punkty motoryczne mięśni kończyny

dolnej

Elektroterapia prądami impulsowymi

małej częstotliwości.

Metoda tonolizy w leczeniu porażeń

spastycznych:



Stymulacja mięśnia spastycznego krótkim impulsem,



W okresie rozluźnienia mięśnia spastycznego stymulacja

mięśnia antagonistycznego serią impulsów modulowaną w

amplitudzie o obwiedni zbliżonej kształtem do trapezu.

tI

1

, tI

2

- czasy impulsów, tp

1

, tp

2

- czasy opóźnień

Elektroterapia przeciwbólowa

dwubiegunowa

Dwie płaskie elektrody układa
się w taki sposób aby prąd
przepływał przez całe pole
docelowe np. zajęty staw.
Wielkość elektrod dobiera się
w zależności od miejsca
poddawanego terapii.
Metoda elektroterapii stosowana
z użyciem prądów:

•

diadynamicznych,

•

prądu Träberta

•

prądu stałego, prowadzona

najczęściej w obrębie kończyn.

PRĄDY DIADYNAMICZNE (DD)

BERNARDA



Powstałe w wyniku
prostowania prądu
sinusoidalnie zmiennego



Wykazują silne działanie
przeciwbólowe
i przekrwienne.

Prądy

diadynamicz

ne

Dwie składowe:

• komponent prądu
stałego,

• komponent prądu
sinusoidalnie
zmiennego.

Wywodzą się z dwóch
podstawowych prądów
impulsowych
o częstotliwości:
40 i 100 Hz.

Zgodnie z teorią bramki kontrolnej Wall'a i

Melzack'a, stymulacja włókien nerwowych
szybko przewodzących typu A, hamuje
przewodzenie włókien wolno przewodzących
typu C, odpowiedzialnych za połączenie
receptorów bówych z tylnymi rogami rdzenia
kręgowego.
Bramkę kontrolną stanowi wspólny układ
synaptyczny, który obciążony impulsacją
z włókien typu A, hamuje przewodzenie bólu.

Elektroterapia prądami

impulsowymi

TENS

Transcutaneus Electrical Nerve

Stimulation

Przezskórna stymulacja

nerwów

TENS wykorzystywane jest głównie do przewlekłej terapii
przeciwbólowej oraz do stymulacji mięśni szkieletowych

Prąd impulsowy TENS poddawany jest

modulacji

częstotliwościowej

i

amplitudowej,

która

ma

na

celu

opóźnienie adaptacji oraz tworzenie
przerw odpoczynkowych w trakcie sesji.

Elektroterapia prądami

impulsowymi

TENS Przezskórna stymulacja nerwów

Prąd impulsowy używany w tej metodzie składa się z impulsów
prostokątnych bipolarnych symetrycznych lub asymetrycznych.
Czas trwania impulsu jest krótki, natomiast amplituda stosunkowo
wysoka.
Impulsacja: do kilkudziesięciu Hz.

Porównanie różnych rodzajów

elektrostymulacji przeciwbólowej TENS

Elektrostymulacja prądami

impulsowymi małej częstotliwości

TENS - ułożenie elektrod

•

Rozmieszczenie elektrod

na kończynie górnej:

korzeń nerwu, wyrostek barkowy
łopatki, nadkłykieć boczny kości
ramiennej, punkt hoku.

•

Rozmieszczenie
elektrod na
kończynie
dolnej:

korzeń nerwu,
mięsień
pośladkowy,
dół podkolanowy,
okol. kostki
bocznej.

(+) w miejscu
odczuwania bólu,

(-) proksymalnie

TENS w bólach

podbrzusza

Metodyka elektroterapii przeciwbólowej

prądami małej częstotliwości

TENS w bólach stawu krzyżowo-
biodrowego

Stymulacja nerwu promieniowego.

Metodyka elektroterapii przeciwbólowej

prądami małej częstotliwości

Stymulacja nerwu pośrodkowego.

Stymulacja przeciwbólowa (TENS) nerwu trójdzielnego.

Metodyka elektroterapii przeciwbólowej

prądami małej częstotliwości

Terapia prądem o wysokim

napięciu HV

Prąd HV (high voltage) jest to podwójny impuls trójkątny

o krótkim czasie trwania (50-300µs) i wysokiej amplitudzie (100-500V).

Istota stymulacji polega na uzyskaniu dużego szczytowego

przepływu prądu, który jest w stanie miejscowo zdepolaryzować
włókna nerwów czuciowych przy małym średnim natężeniu prądu
(krótki czas impulsu), co eliminuje niekorzystne efekty galwaniczne.

0,1ms
10ms

t

Elektroterapia prądem Träberta

- impulsowym, prostokątnym o niezmiennych

parametrach

•

Istota terapii prądem Träberta polega na wprowadzeniu mięśni

w drżenie o częstotliwości ok. 140Hz.

Jest to prąd impulsowy, prostokątny o niezmiennych parametrach.

•

Stymulacja daje efekt delikatnego i bezpiecznego masażu, relaksuje mięśnie w polu terapeutycznym,

zwiększa procesy regeneracyjne, daje szybki wpływ analgetyczny, obniża aktywność układu
współczulnego.

•

Prąd Träberta stosowany jest w terapii zespołów bólowych związanych z chorobami kręgosłupa,

neuralgii, myalgii
z komponentą spastyczną oraz innych chorób obwodowego
układu nerwowego.

Elektroterapia prądem Träberta

- określenie dopuszczalnej dawki

Składowa galwaniczna dla ww. prądu wynosi 2/7



0,286,

gdyż t

imp

. = 2 ms, okres ( t

imp.

+

t przer.

) = 7 ms.

Zakładana bezpieczna dawka przy stosowaniu prądu
galwanicznego
= 0,2 mA/cm

2

.

0,2 mA/cm

2

.

0,286
Dopuszczalne natężenie prądu dla elektrody o pow. 70 cm

2

= 49 mA.



0,7 mA/ cm

2

.

Dopuszczalna dawka prądu Tr

äberta wynosi:

Stymulacja segmentarna wg

Träberta:

ułożenie elektrod nr 1 (szyjne).

Zabieg polega na stymulacji prądem (Ultra Reizstrom)
okolicy kręgosłupa w miejscach opisanych przez Träberta

Elektroda 1: C

2

- C

6

Elektroda 2: Th

1

-

Th

5

E
1

E
2

Elektroda ujemna
na obszarze bólu.

Stymulacja segmentarna wg

Träberta:

ułożenie elektrod nr 2 (piersiowe

górne).

Zabieg polega na stymulacji prądem (Ultra Reizstrom)
okolicy kręgosłupa piersiowego w miejscach opisanych przez
Träberta.

Elektroda 1: C

7

- Th

5

Elektroda 2: Th

6

-

Th

10

E
1

E
2

Stymulacja segmentarna wg

Träberta:

ułożenie elektrod nr 3 (piersiowo-

lędźwiowe).

Zabieg polega na stymulacji prądem (Ultra Reizstrom)
okolicy kręgosłupa w miejscach opisanych przez Träberta.

Elektroda 1: Th

5

-

Th

9

Elektroda 2: Th

12

-

L

5

E
1

E
2

Stymulacja segmentarna wg

Träberta

ułożenie elektrod nr 4 ( lędźwiowo-

krzyżowe).

Zabieg polega na stymulacji prądem (Ultra Reizstrom)
okolicy kręgosłupa w miejscach opisanych przez Träberta.

Elektroda 1: Th

9

- L

3

Elektroda 2: L

5

- S

4

E
1

E
2

DODATKOWE MOŻLIWOŚCI ODDZIAŁYWANIA

POLA ELEKTRYCZNEGO

POPRZEZ STOSOWANIE ZABIEGÓW:



Przezskórnej stymulacji elektrycznej
(TENS
transcutaneous electrical
nerve stimulation)

•

Elektrostymulacji

czynnościowej

·

Elektrostymulacji

w skrzywieniach

bocznych

kręgosłupa

Rosyjska stymulacja – prądy

Kotza

•

2500 Hz , modulacja

50Hz

•

max. skurcze mięśniowe :

powinny trwać 10-15 sek.

•

Tu: on: 10 s, off: 50 s

•

10 skurczów w czasie

stymulacji

•

10-30 % silniejsze niż

skurcze dowolne



 szybkości – 10-15 sesji



 siły – 20-25 sesji



 wytrzymałości > 35

sesji

•

Efekt przeciwbólowy: „on”-12 s., „off”- 8
s.

Czas zabiegu: 15-20 min.

•

Efekt przekrwienia: „on”- 2 s., „off”- 2 s.

Czas zabiegu: 7-10 min.

Czasy stymulacji mogą być nieznacznie
dłuższe gdy stymulujemy dużą grupę
mięśniową.

Rosyjska stymulacja – prądy

Kotza

efekt przeciwbólowy, przekrwienie

Prądy średniej

częstotliwości

•

Prądy modulowane

w amplitudzie:
- unipolarnie
- bipolarnie

•

Częstotliwość

modulacji:

0 - 100 Hz

Interdynamic ID-4C

Częstotliwość: w granicach 3900 – 4100 Hz.

Interferencja dwóch prądów

Różnica
częstotliwości = 100
Hz

I

1

, I

2

- amplitudy

natężenia prądów

Prądy interferencyjne

stereodynamiczne

Powstają w wyniku interferencji w tkankach prądów średniej
częstotliwości ok. 5 kHz, stosowanych w trzech niezależnych
obwodach zabiegowych.

Przestrzenne
i wielomiejscowe
oddziaływanie
wektora
interferencji

Kanał A

Kanał A

W przypadku prądu

interferencyjnego

dynamicznego wprowadzono
dodatkową modulację obu kanałów,
przez co obszar najskuteczniejszego
oddziaływania
terapeutycznego prądu omiata
cyklicznie obszar pomiędzy
elektrodami (vector scanning). Efekt
ten dodatkowo zwiększa objętość
przestrzeni poddanej stymulacji, a
ciągła zmiana położenia pola
interferencji opóźnia proces
adaptacji.

K

a

n

a

ł

B

Pole oddziaływania terapeutycznego
prądu interferencyjnego
dynamicznego.

Prąd interferencyjny

dynamiczny

K

a

n

a

ł

B

K

a

n

a

ł

B

Kanał A

Kanał A

Prąd interferencyjny

statyczny powstaje na jednej
z osi symetrii ułożenia
elektrod,
a jego właściwości są
najbardziej zbliżone do
prądu powstałego
w wyniku klasycznej
interferencji.

K

a

n

a

ł

B

Pole oddziaływania
terapeutycznego
prądu interferencyjnego
statycznego

.

Prąd interferencyjny

statyczny

K

a

n

a

ł

A

Prąd średniej częstotliwości modulowany amplitudowo

powstaje
w generatorze oraz aplikowany jest za pomocą dwóch elektrod
(jeden kanał). Jego właściwości biofizyczne są takie same jak w
klasycznej interferencji, jednak charakteryzuje się nieco gorszą
przestrzennością.

Zalecany jest w elektroterapii prowadzonej na małym polu w

trudno dostępnych miejscach.

K

a

n

a

ł

A

Pole oddziaływania terapeutycznego
prądu interferencyjnego
jednokanałowego

Prąd interferencyjny

jednokanałowy



 określa w jakich stosunkach czasowych występuje modulacja amplitudy

czyli natężenia prądu terapeutycznego oraz jaka jest głębokość tej
zmiany.



 umożliwia prowadzenie zabiegu przerywanego, który składa się z:

- kilkudziesięciosekundowej fazy aktywnej, w której generowany jest prąd
terapeutyczny
- oraz kilkusekundowej fazy fazy odpoczynku.



Modulacja ta ma na celu opóźnienie procesu adaptacji do zadanego

natężenia
prądu oraz złagodzenie niekorzystnych skutków zabiegu u pacjentów źle
tolerujących elektroterapię.

Program AM składa się z dwóch faz:



faza aktywna - 35s



faza odpoczynku 5s

35s

5
s

Przykład:

Program modulacji

amplitudy AM (amplitude

modulation)

Niektóre programy AM modulują w amplitudzie

niepełnym zakresie np.: od 100% do 88% nastawionego
natężenia prądu.

Modulację tego typu wykorzystuje się podczas

elektroterapii
w dużym zakresie spektrum częstotliwości podstawowej.



Natężenie prądu jest zmniejszane, gdy zaczyna się faza

niskiej częstotliwości;



Natężenie prądu jest stopniowo podnoszone do wartości

nastawionej, gdy aparat zaczyna generować częstotliwość
najwyższą.

Można też uzyskać odwróconą korelację natężenia prądu

i częstotliwości (zastosowanie w TENS).

Opisane efekty można uzyskać kojarząc odpowiednie

programy AM i FM o podanych długościach poszczególnych
faz.

Program modulacji amplitudy

AM (amplitude modulation)

6
s

4
s

4
s

4
s

6
s

I

88%

FM 5
AM 3

t

6
s

1
s

6
s

I

88%

FM 6
AM 4

t

1
s

6
s

6
s

Aby wykorzystać pełen zakres możliwości terapeutycznych aparatu

programy modulacji częstotliwości FM i modulacji amplitudy AM
należy

kojarzyć

w następujący sposób:

FM5 + AM3
FM6 + AM4

Współpraca programów

AM i FM

Impulsy prostokątne

częstotliwość 20-100Hz;

szerokość impulsu równa szerokości

przerwy

Fala nośna

sinusoidalny
prąd średniej
częstotliwości
2500 Hz

Prąd Kotz’a

modulowany

amplitudowo

Częstotliwość nośna 4100Hz kanał I

Częstotliwość nośna 4000Hz kanał II

wygaszenie amplitud

wzmocnienie amplitud

Interferencja częstotliwościowa:

w wyniku nakładania się amplitud fal przesuniętych fazowo

powstaje sinusoidalna obwiednia prądu interferencyjnego.



zmodulowana
częstotliwość
nośna 4000 Hz
I kanał



zmodulowana
częstotliwość
nośna 4000 Hz
II kanał



wzmacniani
e amplitudy
obwiedni

Interferencja

amplitudowa

- w wyniku sumowania się amplitud fal zgodnych
fazowo powstaje wypadkowy prąd interferencyjny
o tej samej charakterystyce i podwójnym natężeniu.

Interferencja
egzogenna.

Elektrolecznictwo prądami wielkiej
częstotliwości
HF - high frequency

Zastosowanie kliniczne

•

pól elektrycznych,

• magnetycznych

• fal elektromagnetycznych

prądów zmiennych o zakresie
częstotliwości:

od 300 kHz do 300 GHz

Elektrolecznictwo prądami wielkiej
częstotliwości
HF - high frequency -

diatermia

krótkofalowa

Obecnie w lecznictwie

wykorzystywane są następujące

częstotliwości i długości

fal elektromagnetycznych :

•

Krótkie fale, ciągłe i

impulsowe,

w polu kondensatora

i w polu cewki:

długość 11,06

m,

częstotliwość 27,12 MHz

Terapia impulsowym polem
elektromagnetycznym wielkiej
częstotliwości

• Terapuls GS 200

aparat wytwarzający

drgania elektromagnetyczne
o częstotliwości 27,12 MHz  0,6 %

formowane w impulsy /60 i 100 s/,

regulowaną skokowo.

•

Moc szczytowa impulsu: 300W, 500W,

700 W, 850 W, 1000 W.

z częstotliwością od 80 do 600
Hz

Elektrolecznictwo prądami wielkiej

częstotliwości

HF - high frequency

•

Mikrofale i fale decymetrowe

Długość fali „decymetrowej” :

69

cm

Długość fali mikrofalowej :

12,4

cm

Diatermia krótkofalowa DKF

- metodyka zabiegów

Odległość elektrod kondensatorowych od

skóry

• Mała: 1-2 cm.

Tego rodzaju odległość stosuje się tylko przy
występowaniu procesu chorobowego w podskórnej tkance
tłuszczowej,
np. czyraku, ropniu gruczołów potowych.

• Średnia: 3-5 cm.

Zapewnia możliwość głębszego nagrzania tkanek.
Stosuje się do zabiegów w przypadku procesów
chorobowych zachodzących głębiej w tkankach.

• Bardzo duża: 6-10 cm.

Taki odstęp stosuje się do głębokiego przegrzania tkanek.

Wpływ wielkości elektrod i ich odległości od

obiektu

na układ linii sił pola elektrycznego

w metodzie kondensatorowej diatermii

krótkofalowej

a) elektrody równej wielkości ustawione pod kątem przy

jednakowej odległości brzegów elektrod od obiektu,

b) elektrody równej wielkości przy skośnym ustawieniu jednej
z nich,
c) elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej, małej

odległości od obiektu,

d) elektrody równej wielkości ustawione w jednakowej

odległości od obiektu (równomierne przegrzanie),

e) elektrody równej wielkości w niejednakowych odległościach

od obiektu,

f) elektrody większe od obiektu w jednakowej, dużej odległości

od obiektu (głębokie przegrzanie).

•

małe elektrody równej
wielkości ustawione
w jednakowej, dużej
odległości od obiektu

•

rozproszenie linii sił
w środkowej części pola

•

elektrody większe od
obiektu w jednakowej,
dużej odległości od
obiektu

•

głębokie przegrzanie

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od wielkości elektrod i odległości

od obiektu

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od wielkości elektrod i odległości

od obiektu

•

elektrody równej wielkości ustawione
w jednakowej, małej odległości
od obiektu - znaczne przegrzanie
powierzchni okolicy zabiegowej,

•

elektrody równej wielkości ustawione
pod kątem przy jednakowej
odległości brzegów elektrod od
obiektu,

•

elektrody równej wielkości przy
skośnym ustawieniu jednej z nich.

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od wielkości elektrod i odległości od

obiektu.

• elektrody równej wielkości

•

zbliżenie jednej z elektrod
do powierzchni zabiegowej

•

przegrzewanie tkanek
wybranej okolicy zabiegowej

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od wielkości elektrod i odległości

od obiektu.

•

elektrody równej wielkości

ustawione
w jednakowej
odległości od obiektu

•

równomierne przegrzanie

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od wielkości elektrod i odległości

od obiektu

•

ustawienie jednej
elektrody

•

przegrzanie wybranej
powierzchni zabiegowej

Układ linii sił pola elektrycznego diatermii

krótkofalowej

w zależności od ułożenia elektrod

b.)

przebieg linii sił pola

w nagrzewaniu
podłużnym

a.) przebieg linii sił pola
w nagrzewaniu
poprzecznym

a.)

b.)

Dawkowanie krótkich fal

Dawkowanie krótkich fal zależy od:

rodzaju choroby, jej okresu i reaktywności pacjenta.

Dawki subiektywne wg Schliephakego

:

I -

bardzo mała

, nie wywołuje wrażeń cieplnych,

tzw.

dawka atermiczna

II -

mała

, wywołuje progowe wrażenia cieplne,

tzw.

dawka oligotermiczna

III -

średnia

, wywołuje wyraźne, przyjemne wrażenia cieplne,

tzw. dawka termiczna

IV - duża

, wywołuje silne, ale nie nieprzyjazne wrażenia cieplne,

tzw.

dawka hipertermiczna

Nie należy nigdy stosować więcej niż 12 - 15 zabiegów w serii.

Metoda indukcyjna - cewkowa

(sprzężenie indukcyjne

)

Służy do głębokiego nagrzania mięśni i narządów

wewnętrznych

za

pomocą

pola

magnetycznego

wielkiej

częstotliwości.

Skóra i tkanka tłuszczowa podskórna ulegają słabemu

ogrzaniu. Część ciała poddawana zabiegowi nie znajduje się w polu
elektrycznym pomiędzy dwoma elektrodami, lecz w magnetycznym
polu wielkiej częstotliwości indukowanym przez prąd elektryczny
wielkiej częstotliwości przepływający przez cewkę. Ponieważ jest to
prąd zmienny, natężenie pola i jego kierunek ulegają ciągłej zmianie
wraz ze zmianą częstotliwości. Rytmicznie zmieniające się pole
elektromagnetyczne ma komponent elektryczny i magnetyczny, przy
czym komponent magnetyczny zmniejsza się wraz ze zwiększającą
się odległością w stosunku 1 / r

2

, a elektryczny 1/ r

3

. W bliskim polu

cewki

przeważa

komponent

magnetyczny

nad elektrycznym. Powstające w organizmie prądy wirowe lepiej
nagrzewają tkanki z dużym przewodnictwem elektrycznym, tzn. o
dużej zawartości wody, np. mięśnie, krew.

Aplikatory mikrofal

i fal decymetrowych

(promiennik)

• Okrągły,

przeznaczony

do zabiegów na małych
ograniczonych polach

• Podłużny,

mogący objąć

energią np. część kończyny,
kręgosłup, etc.

• Wydrążony

, mający kształt

cylindra z niecką w części
środkowej (tzw. aplikator
muldowy, „Pyrodor”).
W odróżnieniu od aplikatora
okrągłego i podłużnego
przystawia się go
bezpośrednio do ciała.

• Prąd zmienny wysokiej częstotliwości 1 MHz,
• wzbudzenie pola elektrycznego pomiędzy płytkami

kondensatora.

Terapia polem elektrycznym wielkiej

częstotliwości

Skanlab 25 BODYWAVE

• Głębokie przegrzanie tkanek,
• Długość fali: 300 m.

Względna proporcja intensywności przegrzania tkanki

podskórnej i mięśniowej przez poszczególne zabiegi

z użyciem pola elektromagnetycznego wielkiej

częstotliwości

Rodzaj

Tkanka podskórna Mięśnie

Diatermia krótkofalowa
Metoda kondenstatorowa

++++++++++

+

Metoda indukcyjna

+

++

Fale decymetrowe

++++

+

Mikrofale

+

+