Wykład 1

WPROWADZENIE DO MAKROEKONOMII. DOCHÓD NARODOWY

Makroekonomia jako nauka i jej relacje z innymi naukami

Popyt i podaż zagregowana

Obieg okrężny

Makroekonomia jest działem ekonomii,

który zajmuje się badaniem gospodarki
narodowej jako całości.

Makroekonomia jako nauka

Makroekonomia zajmuje się badaniem
agregatowych zmiennych ekonomicznych

Makroekonomia zajmuje się takimi
zagadnieniami jak dochód narodowy,
zatrudnienie, inwestycje, inflacja, wzrost
gospodarczy.

płacą za towary i
usługi

dostarczają środki
produkcji

PRZEDSIEBIORST
WA

GOSPODARSTWA
DOMOWE

płacą
wynagrodze

nia

dostarczają dobra i
usługi

Przepływ okrężny

Przepływ okrężny

Przepływ okrężny

Obieg okrężny (bez rządu)

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki
finansow
e

Dobra i usługi

Zapłata za dobra i
usługi

Zasoby

Zasob
y

Kapitał

Ziemia

Praca

Przedsi
ębiorcz
ość

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

P

o

ży

c

z

k

i d

la

fi

rm

O

d

s

e

tk

i i

r

a

ty

k

a

p

it

a

ło

w

e

O

s

zc

zę

d

n

o

ś

c

i

P

o

ży

c

zk

i d

la

lu

d

n

o

s

i

O

d

s

e

tk

i i

r

a

ty

k

a

p

it

a

ło

w

e

Firmy produkują
dobra

Gospodarstwa domowe
konsumują i są właścicielami
wszystkich zasobów

5
zł

Wart
a 5
zł

5 zł

5 zł

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki
finansow
e

Dobra i usługi

Zapłata za dobra i
usługi

Zasoby

Zasob
y

Kapitał

Ziemia

Praca

Przedsi
ębiorcz
ość

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

P

o

ży

c

z

k

i d

la

fi

rm

O

d

s

e

tk

i i

r

a

ty

k

a

p

it

a

ło

w

e

O

s

zc

zę

d

n

o

ś

c

i S

P

o

ży

c

zk

i d

la

lu

d

n

o

s

c

i

O

d

s

e

tk

i i

r

a

ty

k

a

p

it

a

ło

w

e

In

w

e

s

ty

c

je

p

la

n

o

w

a

n

e

Ip

Konsumpcja
prywatna C

Prawo Rynków Say’a:

Każda podaż tworzy
sobie równy popyt =
Musi być równowaga
makro

Keynes:

S nie musi być
równe Ip

Francuz, Jean
Baptiste Say,
urodzony w 1767
r. i zmarły w 1832
r., był zaciętym
liberałem, który
odrzucił
możliwość
wspierania
polityki
gospodarczej
Napoleona
Bonaparte.
Przedsiębiorca i
ekonomista,
znany jest
szczególnie ze
swojego słynnego
"prawa rynków
zbytu".

Podstawowe
dzieło - Traktat
ekonomii
politycznej, 1803.

C - wydatki
gospodarstw
domowych:
- dobra trwałego
użytku np.
telewizor,
samochód, AGD
itp.
- dobra
nietrwałego
użytku np.
żywność, ubrania,
benzyna itp.
- usługi np.
fryzjer,
kształcenie,
opieka medyczna
itp.
 

 

I - wydatki przedsiębiorstw + wydatki gospodarstw domowych na
zakup mieszkań
- inwestycje w kapitał trwały
- inwestycje w zapasy

5
zł

Równowaga makroekonomiczna

Prawo rynków Saya: Każda podaż tworzy sobie równy
popyt

Bo gdy za dużo S to stopy procentowe spadają i rosną
inwestycje

Keynes udowodnił, że I=S przypadkowo.

Gdy zła koniunktura nawet przy niskich stopach
procentowych nie ma inwestycji

 

                             

(1883-1946); baron Tilton,

Od 1909 roku wykładowca ekonomii na Uniwersytecie w Cambridge,
w latach 1911-1945 redaktor Economic Journal, od 1921 roku prezes
wielkiego towarzystwa ubezpieczeniowego; prowadził też własne
przedsiębiorstwo finansowe.

W uporządkowany sposób przedstawił popytową teorię dochodu narodowego
(tzw. teoria Keynesa).

Był doradcą rządu brytyjskiego w czasie I Wojny Światowej. Uczestniczył w
konferencji wersalskiej jako doradca Lloyda George’a. Wywołał znaczne
poruszenie opuszczając konferencję w proteście przeciw nałożeniu reparacji
wojennych na Niemcy.

Jeden z twórców Międzynarodowego Funduszu Walutowego i
Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju.

Główne prace: A Treatise on Money (t. 1 The Pure Theory of Money, 1930; t. 2
The Applied Theory of Money, 1930); Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i
pieniądza (1936, wydanie polskie 1956).

John Maynard Keynes

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki finansowe

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

O

s

zc

zę

d

n

o

ś

c

i S

In

w

e

s

ty

c

je

p

la

n

o

w

a

n

e

Ip

Konsumpcja
prywatna C

Rząd

P

o

d

a

tk

i

Tr

a

n

s

fe

r

y

s

o

c

ja

ln

e

G

Z

a

k

u

p

y

rz

ą

d

o

w

e

Równowaga gdy
G+Ip=Tn+S

Odpływ
:

S, T, C

Dopływ
:

Ip, G, C

Zakupy rządowe: np.
papier uzbrojenie, etc

Transfery
: renty,
emerytur
y,
stypendi
a

Podatki: Pośrednie np.

VAT akcyza i

Bezpośrednie np. PIT,

CIT

Równowa
ga gdy
G+Ip=Tn
+S

G+Ip=T+S
Więc
G-T=S-Ip

RównowagaMakroekonomiczna

Jeśli więc G>T to S>Ip

Deficyt budżetowy uniemożliwia
wykorzystanie wszystkich oszczędności
firmom

Państwo (deficyt) wypiera inwestycje
prywatne

.

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki
finansow
e

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

O

s

zc

zę

d

n

o

ś

c

i S

In

w

e

s

ty

c

je

p

la

n

o

w

a

n

e

Ip

Konsum
pcja
prywatn
a C

Rząd

P

o

d

a

tk

i

n

e

tt

o

G

Z

a

k

u

p

y

rz

ą

d

o

w

e

Równowaga gdy
G+Ip+E=Tn+S+X

Odpływ
:

S, T, C,

Dopływ:

Ip, G, C-X,
E

Z

a

g

ra

n

ic

a

Im

po

rt

(X

)

Ek

sp

ort

E

C-X

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki
finansow
e

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

O

s

zc

zę

d

n

o

ś

c

i S

In

w

e

s

ty

c

je

p

la

n

o

w

a

n

e

Ip

Konsum
pcja
prywatn
a C

Rząd

P

o

d

a

tk

i

n

e

tt

o

G

Z

a

k

u

p

y

rz

ą

d

o

w

e

Równowaga gdy
G+Ip+E=Tn+S+X

Odpływ
:

S, T, C,

Dopływ:

Ip, G, C-X,
E

Z

a

g

ra

n

ic

a

Im

po

rt

(X

)

Ek

sp

ort

E

C-X

Popyt Globalny
AD=G+Ip+E+C-X

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodarstwa
domowe

Rynki
finansow
e

In

w

e

s

ty

c

je

p

la

n

o

w

a

n

e

Ip

Rząd

G

Z

a

k

u

p

y

rz

ą

d

o

w

e

Z

a

g

ra

n

ic

a

Im

po

rt

(X

)

Ek

sp

ort

E

C-X

Popyt Globalny
AD=G+Ip+E+C-X

AD=G+Ip+(E-X)+C

E-X =En
Eksport minus Import to Eksport netto

AD=G+Ip+En+C

Dochód narodowy

Y

O

g

ó

ln

y

p

o

zi

o

m

c

e

n

P

AD

P

2

P

1

Y

2

Y

1

Popyt zagregowany AD maleje gdy rośnie ogólny

poziom cen P bo:

a) Zmniejsza się bogactwo (siła nabywcza gospodarstw

domowych),

b) Rośnie stopa procentowa w wyniku inflacji (a to

zmniejsza kredyty),

c) Zmniejsza się eksport netto (nasze ceny nie są

konkurencyjne wiec spada eksport za to
importowane towary stają się tańsze),

Popyt zagregowany

JEST TO SUMA JAKĄ
GOSPODARSTWA DOMOWE,
RZĄD I PRZEDSIĘBIORSTWA
PLANUJĄ WYDAĆ NA DOBRA I
USŁUGI PRZY RÓŻNYM
POZIOMIE CEN

Popyt zagregowany AD

Dochód narodowy

Y

O

g

ó

ln

y

p

o

zi

o

m

c

e

n

P

AD

0

P

2

P

1

Y

2

Y

1

a) Zmiany dochodów realnych (reakcja AD w tym samym kierunku)
b) Zmiany stopy procentowej (reakcja AD w przeciwnym kierunku),
c) Oczekiwania dotyczące przyszłych odchodów, inflacji stóp

procentowych (reakcja AD zgodna z racjonalnymi
oczekiwaniami),

d) Polityka budżetowa (ekspansywna AD w prawo, restrykcyjna AD

w lewo)

e) Polityka monetarna (ekspansywna AD w prawo, restrykcyjna AD

w lewo)

Popyt zagregowany
wyjściowy

AD

1

AD

-1

Popyt zagregowany
zmniejszony

Popyt zagregowany
zwiększony

Y

3

P

0

wz

ro

st

sp

ad

e

k

Determinanty Popytu zagregowanego AD

Dochód narodowy

Y

O

g

ó

ln

y

p

o

zi

o

m

c

e

n

P

AS

P

2

P

1

Y

2

Y

1

Podaż zagregowana AS rośnie gdy rośnie ogólny poziom

cen P bo:

a) Zwiększają się zyski producentów w okresie krótkim

(ceny sprzedawanych produktów rosną a koszty przez
jakiś czas nie),

b) Producenci myślą ze wzrost cen oznacza wzrost popytu

AD więc produkują więcej

Podaż zagregowana

JEST TO OGÓLNA PRODUKCJA
DÓBR I USŁUG
WUTWORZONYCH W
GOSPODARCE PRZY RÓZNYM
POZIOMIE CEN

Podaż zagregowana AS

Dochód narodowy

Y

O

g

ó

ln

y

p

o

zi

o

m

c

e

n

P

AS

0

P

2

P

1

Y

2

Y

1

a) Zmiany podaży zasobów (reakcja AS w tym samym kierunku)
b) Zmiany technologii i wydajności pracy (reakcja AS w tym samym

kierunku),

c) Oczekiwania dotyczące przyszłych zysków, inflacji etc. (reakcja

AD zgodnie z teorią racjonalnych oczekiwań),

Podaż zagregowana
wyjściowa

AS

1

AS

-1

Podaż
zagrego
wana
zmniejs
zona

Podaż zagregowana
zwiększona

Y

3

P

0

wzrost

spade

k

d) Zmiany płac (reakcja AS w tym

samym kierunku)

e) Szoki podażowe (np. gwałtowny

wzrost cen ropy oznacza spadek
AS)

Determinanty Podaży zagregowanej AS

Dochód narodowy

Y

O

g

ó

ln

y

p

o

zi

o

m

c

e

n

P

AS

P

0

Y

0

Podaż zagregowana AS równa się popytowi

zagregowanemu AD

Podaż zagregowana

AS=AD

Równowaga Makroekonomiczna

Popyt zagregowany

AD

Poziom cen równowagi

Dochód narodowy równowagi

Równowaga makroekonomiczna

Firmy

Gospodar-
stwa
domowe

Rynki
finansow
e

Zaplata za zasoby:
płaca,

renta,
dywidenda/zysk/ %

O

sz

cz

ęd

no

śc

i S

In

w

es

ty

c

je

pla

no

w

a

ne

Konsumpcja

prywatna C

Rząd

P

o

d

a

tk

i n

e

tt

o

G

Z

a

k

u

p

y

rz

ą

d

o

w

e

PK

B

Amort
yzacja

br

utt

o

Inw

es

tyc

j

e n

ett

o

PKN

Pod

atki

poś

red

nie

s

u

b

s

y

d

ia

net

to

Podatki pośrednie-
subsydia= Podatki
pośrednie netto

PKN w cenach

czynników

wytwórczych

Dochody

zagraniczn

ych

czynników

produkcji

uzyskane w

Polsce

Do

ch

od

y

po

lsk

ich

cz

yn

nik

ów

pro

du

kc

ji u

zy

sk

an

e

za

gr

an

icą

Dochody uzyskane przez
nasze czynniki za granicą
– dochody uzyskane w
Polsce przez obce
czynniki = Dochody netto
polskich czynników z
zagranicy

ne

tt

o

Doch

ód

Naro

dow

y

Z

U

S

Zyski
niepodzielone

P

od

at

k

i C

IT

Tr

a

n

sf

e

ry

Dochod

y

Osobiste Do

ch

o

d

y

R

o

zp

o

rz

ą

d

za

ln

e

P

IT

Dochód
Narodowy to
właściwe
wynagrodzeni
e czynników
produkcji

Doch Rozp.+ PIT-Transfery soc.+ZUS+CIT+Zyski niep-Dochody netto
z własności zagr+Amortyzacja+ Podatki pośrednie=PKB