Definicja, przedmiot i
zakres ergonomii



W literaturze spotkać można wiele
definicji ergonomii. Nie są one
wzajemnie sprzeczne czy
konkurencyjne, lecz raczej się
uzupełniają, akcentując różne
odcienie znaczeniowe, zależnie od
pierwotnej dyscypliny naukowej
autorów definicji.

Na pierwszym miejscu należy przytoczyć definicję
zamieszczoną w Statucie Polskiego Towarzystwa
Ergonomicznego z 1983 r. (Rozdz. II §11),



"Ergonomia jest to nauka stosowana,
zmierzająca do optymalnego
dostosowania narzędzi, maszyn,
urządzeń, technologii, organizacji i
materialnego środowiska pracy oraz
przedmiotów powszechnego użytku
do wymagań i potrzeb fizjologicznych,
psychicznych i społecznych
człowieka".

W statucie Międzynarodowego Stowarzyszenia
Ergonomicznego (IEA) w 1967 r. zawarto następujące
określenie tej nowej dyscypliny wiedzy:



"Ergonomia zajmuje się związkami
zachodzącymi pomiędzy człowiekiem
a jego zajęciem, sprzętem i
otoczeniem (materialnym) w
najszerszym znaczeniu, włączając w
to pracę, wypoczynek, sytuację w
domu i w podróży".

Międzynarodowe Biuro Pracy (ILO)
w 1961 r. określiło ergonomię jako:



"...łączne zastosowanie niektórych
nauk biologicznych i technicznych dla
zapewnienia, w stosunkach pomiędzy
człowiekiem a pracą, optymalizacji
warunków wzajemnego dostosowania,
w celu zwiększenia wydajności pracy i
przyczynienia się do pomyślności
pracownika"

Komitet Ergonomii Polskiej Akademii Nauk
w 1982 r. zaaprobował takie
sformułowanie:



"...zadaniem ergonomii jest optymalne

dostosowanie wytworów materialnych

człowieka i warunków ich użytkowania do

właściwości psychicznych i fizjologicznych

człowieka, uwzględniając czynniki

środowiska materialnego oraz środowiska

społecznego. Celem ergonomii jest

zapewnienie dobrostanu człowieka

(zadowolenia, dobrego samopoczucia,

satysfakcji, poczucia komfortu) w systemie

człowiek-technika zarówno w działalności

zawodowej, jak i pozazawodowej

Można wyróżnić następujące
elementy pojawiające się w różnych
definicjach ergonomii:



jest to nauka stosowana (w
odróżnieniu od nauk teoretycznych)
dlatego, że tematyka badań wynika z
zapotrzebowania praktycznego, a
dorobek naukowy może i powinien
być weryfikowany przez
zaprojektowanie i zrealizowanie zmian
w zastanej rzeczywistości,



charakteryzuje się humanocentryzmem,

tzn. ocena rozwiązań technicznych i

organizacyjnych, związanych ze

współdziałaniem człowieka i środków

technicznych, dokonywana jest przy

założeniu, że dobro (dobrostan) człowieka

musi być traktowane priorytetowo w

stosunku do kryteriów technicznych lub

ekonomicznych, co w kontekście

inżynierskim przekłada się na zasadę,

zgodnie z którą technikę należy dostosować

(doprojektować, dopasować) do człowieka, a

człowieka do techniki - jedynie w

ograniczonym zakresie



akcentowana jest konieczność
harmonijnego, efektywnego
współdziałania człowieka i środków
technicznych,



zainteresowania ergonomii dotyczą
określonego systemu działania,
złożonego z podsystemu ludzkiego i
podsystemu technicznego



zainteresowania ergonomii rozciągają
się na wszystkie przejawy
kontaktów człowieka ze środkami
technicznymi, mające miejsce
podczas pracy, nauki, rekreacji,
sportu, podróży, zajęć domowych,
leczenia, rehabilitacji, wspomagania
niepełnosprawności itd.