Politechnika Poznańska  Wydział Maszyn Roboczych i Transportu

Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych

Wykład 21



Systemy informacyjne logistyki

(LIS)

dr inż. Michał Maciejewski

[e-mail]

Systemy informacyjno-informatyczne

w transporcie

2

Plan wykładu

• Systemy informacyjno-informatyczny

• Systemy informatyczne zarządzania
• Zintegrowane systemy zarządzania
• Systemy informacyjne logistyki
• Architektura LIS

3

System informacyjny

• Definicja

Wielopoziomowa struktura, która pozwala
użytkownikowi danego systemu na transformowanie
określonych informacji wejścia na pożądane
informacje wyjścia za pomocą odpowiednich
procedur i modelu

(Kisielnicki, Sroka)

4

System informacyjny

• Elementy systemu informacyjnego SI

SI = {P, I, T, O, M, R}

– SI – system informacyjny danej organizacji

– P – użytkownicy systemu („zbiór podmiotów”)
– I – zasoby informacyjne (stan, zachodzące zmiany)
– T – narzędzia techniczne
– O – rozwiązania systemowe
– M – metainformacje
– R – relacje pomiędzy zbiorami

(Kisielnicki, Sroka)

5

System informatyczny

• Definicja

Wyodrębniona część systemu informacyjnego, która
jest z punktu widzenia przyjętych celów
skomputeryzowana

(Kisielnicki, Sroka)

6

System informatyczny

• System informacyjny a informatyczny

– System informacyjny

zasady obiegu informacji i dostępu do niej

– System informatyczny

jedno z narzędzi służących obsłudze systemu

informacyjnego

7

System informatyczny

• Komputeryzacja systemów informacyjnych

– jest coraz powszechniejszym sposobem zwiększenia

sprawności działania systemu zarządzania procesami

– KOSZTY:

• sprzęt
• oprogramowanie
• wdrożenie
• szkolenia

– ZYSKI:

• formalizację struktury organizacyjnej
• zwiększenie rozpiętości kierowania
• automatyzowanie zadań
• dostarcza niezwłocznie żądane informacje
• ułatwia pracę grupową w przedsiębiorstwach

posiadających wiele oddziałów

• …

8

Plan wykładu

• Systemy informacyjno-informatyczny

• Systemy informatyczne zarządzania

• Zintegrowane systemy zarządzania
• Systemy informacyjne logistyki
• Architektura LIS

9

System informatyczny zarządzania

• Definicja

Ta część systemu informacyjnego przedsiębiorstwa,
w której ramach generowanie i gromadzenie danych
źródłowych, ich przetwarzanie i analiza oraz
prezentowanie informacji odbywa się przy
wykorzystaniu metod, technik, technologii i narzędzi
(komputerów)

(Kisielnicki, Sroka)

Systemy informatyczne zarządzania

• Ewolucja

– SET – systemy ewidencyjno-transakcyjne
– SID – systemy informacyjno-decyzyjne
– SWD – systemy wspomagania decyzji
– SE – systemy eksperckie
– SIK – systemy informowania kierownictwa
– SSI – systemy sztucznej inteligencji
– ZSI – zintegrowane systemy informatyczne

10

Systemy informatyczne zarządzania

• SET – systemy ewidencyjno-transakcyjne

– cel: przetwarzanie dużej liczby danych źródłowych

– czasochłonne, masowe, powtarzające się operacje

(nużące przy ręcznym wykonywaniu)

– zastosowanie: księgowość, systemy płac,

gospodarka magazynowa…

11

Systemy informatyczne zarządzania

• SID – systemy informacyjno-decyzyjne

– cel: poprawa sprawności zarządzania na poziomie

operacyjno-taktycznym (tj. krótki horyzont czasu)

– wspomaga kontrolę, sterowanie i koordynowanie w

krótkim horyzoncie czasu

– zastosowanie: sterowanie produkcją, prognoza

sprzedaży, monitoring…

12

Systemy informatyczne zarządzania

• SWD – systemy wspomagania decyzji

– cel: narzędzie zarządzania na poziomie

strategicznym

– analiza sytuacji, możliwych wariantów decyzyjnych,

prognozowanie wyników podjętych decyzji, próba
oszacowania jakościowego i ilościowego

– zastosowanie: prognozowanie długoterminowe,

optymalizacja procesów, wariantowanie

13

Systemy informatyczne zarządzania

• SE – systemy eksperckie

– cel: wybór najlepszego rozwiązania określonego

problemu

– ekspertyzy, udzielanie autmatycznych wyjaśnień,

porad wraz z uzasadnieniem (mechanizm
wnioskujący + zaszyta wiedza ekspercka)

– zastosowanie: diagnozy, planowanie strategiczne,

weryfikacja koncepcji strategicznych

14

15

Plan wykładu

• Systemy informacyjno-informatyczny
• Systemy informatyczne zarządzania

• Zintegrowane systemy zarządzania

• Systemy informacyjne logistyki
• Architektura LIS

16

Zintegrowane systemy zarządzania

• Definicja

Zintegrowany system zarządzania
przedsiębiorstwem to modułowo zorganizowany
zintegrowany system informatyczny, obsługujący
wszystkie sfery jego działalności:

– marketingu i planowania oraz zaopatrzenia,
– techniczne przygotowanie produkcji i jej sterowanie,

dystrybucję, sprzedaż, gospodarkę remontową,

– prace finansowo – księgowe i gospodarka zasobami

ludzkimi.

• Najbardziej zaawansowane merytorycznie i

technologicznie

• Zarządzanie przedsiębiorstwem o dowolnej

wielkości

Zintegrowane systemy zarządzania

• Budowa modułowa

– każdy moduł – oddzielna sfera funkcjonalna

przedsiębiorstwa

• marketing
• planowanie
• zaopatrzenie
• techniczne przygotowanie produkcji
• sterowanie produkcją
• dystrybucja
• sprzedaż
• gospodarka remontowa
• prace finansowo-księgowe
• gospodarka zasobami ludzkimi

17

Zintegrowane systemy zarządzania

• Sposoby integracji systemu

– integracja funkcjonalna

• dostęp do funkcji systemu dla wszystkich użytkowników
• wspólny interfejs graficzny
• wymiana danych/informacji pomiędzy zadaniami (o

różnych funkcjach)

– integracja fizyczna

• wspólna platforma sprzętowo-programowa
• modularność (integracja modułów)
• architektura klient-serwer
• przetwarzanie informacji w czasie rzeczywistym
• wielowarstwowość (zastosowanie oprogramowania klasy

middleware – możliwość zmiany sprzętu i infrastruktury)

• dostęp do systemu baz danych
• otwartość
• skalowalność

18

Zintegrowane systemy zarządzania

19

• Pojedyncze systemy

dziedzinowe: sprzedaż,

kadry, płace, itp.

• Cząstkowość rozwiązań
• Wielu dostawców

komponentów systemu

• Niespójność funkcjonalna i

słaba integracja

• Zależność od jednej

platformy sprzętowej

• Słabe wspomaganie

procesów zarządzania

• Brak rachunkowości

zarządczej i kontrolingu

• Rosnące koszty utrzymania
• Ograniczone możliwości

rozwojowe

STAN OBECNY

• Kompleksowość funkcjonalna
• Integracja danych i procedur
• Jeden dostawca - integrator

rozwiązania

• Niezależność sprzętowo-

programowa

• Wykorzystanie możliwości

intra-, ekstra- i internetu oraz

multimediów

• Pełne wspomaganie procesów

zarządzania w ramach

orientacji procesowej

• Realizacja rachunkowości

zarządczej i kontrolingu

zgodnie z systemem

MRPII/ERP

• Uwzględnienie systemu

jakości wg przyjętych

standardów

STAN POŻĄDANY

20

Plan wykładu

• Systemy informacyjno-informatyczny
• Systemy informatyczne zarządzania
• Zintegrowane systemy zarządzania

• Systemy informacyjne logistyki

• Architektura LIS

Systemy informacyjne logistyki

• Logistic information system (LIS)

– zarządzanie procesami planowania, realizowania i

kontrolowania sprawnego i efektywnego
ekonomicznie przepływu surowców, materiałów,
wyrobów gotowych oraz odpowiedniej
informacji z punktu pochodzenia do punktu
konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta

– przykłady

obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ
informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne,
realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i
zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów
produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe,
pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie
odpadami, transport i składowanie

21

Systemy informacyjne logistyki

• Reguła

7R

:

– R

ight product

– R

ight quantity

– R

ight value

– R

ight place

– R

ight time

– R

ight customer

– R

ight price

zapewnienie dostępności właściwego produktu we
właściwej ilości, we właściwym czasie, właściwej
jakości, właściwym miejscu, właściwemu klientowi
we właściwej cenie

22

Systemy informacyjne logistyki

• Funkcjonalność LIS (1)

– zarządzanie łańcuchem dostaw

• optymalizacja zarządzania, planowania i realizacji

zleceń oraz usługi związane z handlem zagranicznym

– magazynowanie

• integracja wykonywanych operacji z różnorodnymi

łańcuchami dostaw klientów, co zapewnia realizację
wszystkich procesów związanych z inwentaryzacją,
fizycznych ruchów materiałowych, operacji pobierania i
pakowania oraz pozostałych usług

• udostępnienie funkcjonalności zarządzania zadaniami i

zasobami, co umożliwia optymalizację operacji
pobierania z magazynu przy jednoczesnej kontroli i
monitorowaniu uzupełnień w czasie rzeczywistym

23

Systemy informacyjne logistyki

• Funkcjonalność LIS (2)

– wymiana danych za pomocą urządzeń zdalnych oraz

stosujących technologię identyfikacji radiowej

• bezpośrednie połączenie urządzeń mobilnych z

systemem informacyjnym logistyki w celu realizacji
płynnej i natychmiastowej wymiany danych

– zarządzanie jednostkami obsługi

• śledzenie towarów zgrupowanych (np. na paletach)

oraz jednoznaczna ich identyfikacja w magazynie i w
ramach łańcuchów dostaw

– zarządzanie zdarzeniami w ramach łańcucha dostaw

• optymalizacja procesów monitorowania,

zawiadamiania, symulacji, kontroli oraz pomiarów

– wspomaganie decyzji (Business Intelligence)

• pomiar wszystkich kluczowych wskaźników

efektywności (KPI)

24

Systemy informacyjne logistyki

• Funkcjonalność LIS (3)

– zarządzanie finansami

• zwiększa zdolność do przetwarzania i interpretacji

danych finansowych oraz biznesowych

• zarządzanie rentownością, efektywnością biznesową i

wzrostem

– zarządzanie relacjami z klientami

• identyfikacja kluczowych klientów oraz efektywną

współpracę z nimi

• przewidywanie wymogów spedytorów i sprostanie im
• identyfikacja nowych szans biznesowych

– zarządzanie kosztami frachtu

• obliczanie kosztów wysyłki, które zazwyczaj zawierają

ceny poszczególnych przewoźników, cło, podatki oraz
inne koszty ruchów materiałowych

25

Systemy informacyjne logistyki

• Funkcjonalność LIS (4)

– zarządzanie taborem i aktywami trwałymi

• śledzenie, konserwacja i naprawy składników aktywów

trwałych - w tym także sprzętu, takiego jak urządzenia
wykorzystywane w magazynach i flota transportowa

• zarządzanie nieruchomościami

26

Systemy informacyjne logistyki

• Korzyści biznesowe LIS (1):

– niższe koszty

• Rozwiązania LIS powinny zapewniać pełen wgląd w koszty w

czasie rzeczywistym, co gwarantuje dostępność informacji
koniecznych do podejmowania trafnych decyzji związanych z
zarządzaniem kosztami

• Płynna integracja ze spedytorami oraz partnerami umożliwia

realizację łańcuchów dostaw bez obiegu papierowych
dokumentów, co pozwala na dalszą redukcję kosztów

– obniżenie całkowitego kosztu eksploatacji

• Dzięki rozwiązaniom LIS można zintegrować wszystkie

funkcje biznesowe bez potrzeby wprowadzania kosztownych
interfejsów, koniecznych w przypadku zastosowania
rozwiązań "wyspowych"

• System LIS powinien zapewniać obsługę całego łańcucha

logistycznego - dzięki czemu spełnia wymogi spedytorów,
osób zarządzających magazynami i przewoźników - a także
obsługę realizacji innych działań przeprowadzanych w
organizacji

27

Systemy informacyjne logistyki

• Korzyści biznesowe LIS (2):

– zwiększenie jakości usług

• Rozwiązania LIS dają gwarancję pełnej przejrzystości

łańcuchów dostaw, co umożliwia szybsze świadczenie
usług jeszcze bardziej dopasowanych do wymagań
klientów

• Monitorowanie żądań i reklamacji spedytorów pozwala

na przewidywanie potrzeb klientów oraz podejmowanie
na czas działań korekcyjnych

– większa satysfakcja spedytorów i wyższy wskaźnik

ich zatrzymania

• Dzięki zapewnieniu spedytorom pełnego wglądu w

łańcuch dostaw możliwe jest sprostanie coraz bardziej
wysublimowanym wymogom klientów

• Zarządzanie zdarzeniami zapewnia spedytorom więcej

czasu na reakcję na sytuacje związane z
magazynowaniem

28

Systemy informacyjne logistyki

• Korzyści biznesowe LIS (3):

– optymalizacja wykorzystania aktywów trwałych i zasobów

• Monitorowanie zadań, aktywów trwałych i zasobów - w tym

także gwarancji na sprzęt transportowy i magazynowy -
zapewnia nieustanne i efektywne wykorzystanie aktywów
trwałych i zasobów

– zoptymalizowane zarządzanie ryzykiem

• Rozwiązania LIS zapewniają w czasie rzeczywistym informacje

o projektach, procesach, efektywności działań oraz rynkach, a
także ostrzegają o zmianach w zapotrzebowaniu, wymogach
klientów i warunkach ekonomicznych

– zmniejszenie liczby błędów

• Rozwiązania LIS powinny być przyjazne dla użytkownika
• System powinien umożliwiać obsługuę urządzeń stosujące

technologię identyfikacji radiowej (RFID)

• Ich wykorzystanie umożliwia także zatrudnienie pracowników

o niższych kwalifikacjach, co przyczynia się do zmniejszenia
wydatków na płace

29

Systemy informacyjne logistyki

• Korzyści biznesowe LIS (4):

– rozszerzony zasięg

• Dzięki zastosowaniu rozwiązań dostępnych w ramach

LIS możliwa jest obsługa różnorodnych łańcuchów
dostaw związanych z różnymi branżami, co zapewnia
powiększenie bazy klientów oraz uniezależnienie się od
jednej branży

– wzrost przychodów

• Monitorowanie potrzeb klientów umożliwia szybką

reakcję na dodatkowe szanse w zakresie outsourcingu,
rozszerzenie oferty świadczonych usług poza same
usługi transportowe oraz zapewnia ugruntowaną
pozycję w ramach łańcuchów logistycznych
obsługiwanych klientów

30

31

Plan wykładu

• Systemy informacyjno-informatyczny
• Systemy informatyczne zarządzania
• Zintegrowane systemy zarządzania
• Systemy informacyjne logistyki

• Architektura LIS

Architektura LIS

• Trójwarstwowa koncepcja LIS

– przetwarzanie transakcyjne online

(OLTP, ang. Online Transaction Processing),

– hurtowania (składnica) danych

(ang. Data Warehouse)

– przetwarzanie analityczne online

(OLAP, ang. Online Analytical Processing).

32

Architektura LIS

• Trójwarstwowa koncepcja LIS

33

Architektura LIS

• OLTP

– pracuje w czasie rzeczywistym
– zbieranie i przetwarzanie danych
– zmiany we wspólnych bazach danych i plikach
– transakcje wykonywane są natychmiastowo
– rezultaty są natychmiast udostępniane w bazie

danych (gdy transakcja jest zrealizowana pomyślnie)

– przykłady

• system rezerwacji biletów lotniczych
• system rozliczeń bankowych

34

Architektura LIS

• OLTP

– podstawa operacyjnego działania przedsiębiorstwa,

np.

• przyjmowanie zamówień
• rejestracja nowych klientów
• przechowywanie należności i zobowiązań

– wprowadzanie nowych danych i korekty starych
– użytkownicy zajmują się pojedynczymi rekordami
– wykonywane są ogromne ilości powtarzalnych

operacji

– ważna jest szybkość przetwarzania

35

Architektura LIS

• Przetwarzanie transakcyjne w OLTP

36

Architektura LIS

• Hurtownia danych

– warstwa pośrednia między OLTP a OLAP

– działanie

• pobiera dane z bazy danych systemu OLTP
• wykonuje na nich operacje czyszczenia, standaryzacji

oraz agregacji

• zapisuje dane do bazy danych OLAP

– dane w hurtowni są:

• odizolowane od OLTP
• są załadowywane cyklicznie (wsadowo) a nie w czasie

rzeczywistym

• pogrupowane tematycznie

37

Architektura LIS

• OLAP

– pozwala na budowanie wielowymiarowych kostek

danych na podstawie informacji znajdujących się w
hurtowniach danych

– dane w kostkach są zorganizowane w sposób

pozwalający na ich przeglądanie i porównywanie
jednocześnie poprzez:

• wiele wymiarów
• w postaci dwuwymiarowego arkusza danych

38

Architektura LIS

• OLAP

– kostki danych pozwalają na tworzenie niemal

nieskończonej ilości kombinacji widoków i porównań

– tradycyjny arkusz pozwala na przeglądanie i

porównywanie danych tylko w postaci dwuwymiarowej

– wielowymiarowe analizy – odpowiedzi złożone zapytania

biznesowe, np.:

„Jaki produkt najlepiej się sprzedawał w południowej części
Polski, w 4 kwartale 2006 roku, z rozróżnieniem na sprzedaż
internetową i bezpośrednią?"

– łatwość zadawania zapytań, szybkość uzyskiwania

odpowiedzi i przejrzysty sposób prezentacji wyników

– wysoka wydajność dostępu do ogromnej ilości

zagregowanych danych

39

Architektura LIS

• Przykładowa kostka

40

Architektura LIS

41

Architektura LIS

42

Architektura LIS

• Przykładowy przepływ danych z modułu

sprzedaży

43

Architektura LIS

• Przepływ danych

44

45

Dziękuję…