Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

w Warszawie

Wydział Nauk Ekonomicznych

Konrad Mikulski

Numer albumu: 161686

Magdalena Michalczyk

Numer albumu: 161685

Systemy informatyczne w logistyce

Praca zaliczeniowa na przedmiot Gospodarka Elektroniczna

Logistyka, studia II stopnia, dzienne, I rok

Praca wykonana pod kierunkiem

dr Marcina Wysokińskiego

Warszawa, 2016

Spis treści:

1. Wstęp 3

2. Systemy klasy MRP i MRP II 4

3. Systemy klasy ERP i ERP II 6

4. Systemy klasy SCM 9

5. Charakterystyka systemów klasy WMS 11

6. EDI 14

7. System LIS 15

8. Kody kreskowe 17

9. Innowacja z zakresu gospodarki elektronicznej 19

Wstęp

Druga połowa XX wieku oraz początek XXI wieku to czas ogromnego rozwoju gospodarczego, skutkowało to zmianami w obszarze nauki oraz środowiska biznesowego. Również logistyka nie mogła przejść obojętnie obok tych zmian. Wpływ na nią wywarło ciągłe rozszerzenie i doskonalenie różnych obszarów wiedzy, rozkwit technologii informatycznych oraz możliwość realizowania coraz większych wymagań i potrzeb klientów.¹

Logistyka stanowi obecnie metodę zarządzania całym łańcuchem dostaw w przedsiębiorstwie oraz między nimi, definiowaną jako planowanie, wdrażanie oraz kontrolę przepływu produktów, czyli towarów i usług, wraz z przepływem finansów oraz informacji, począwszy od oryginalnego źródła, poprzez wszelkie formy pośrednie, aż do ostatecznego klienta. Istotę logistyki stanowi integrowanie zarządzania wraz z tradycyjnymi obszarami produkcji, finansów oraz marketingu.²

Ponadto współczesna logistyka stanowi powiązanie procesów przemieszczania, magazynowania oraz dystrybucji dóbr w łańcuchach logistycznych. Powoduje to, iż stosunkowo szybko jej osiągnięcia stosowane są z sukcesem do praktyki gospodarczej w postaci kompleksowych koncepcji zarządzania logistycznego. Realizowane jest to dzięki wdrażaniu nowoczesnych technologii przepływu informacji oraz materiałów, identyfikacji towarów, a także powstawaniu zintegrowanych systemów informatycznych.³

Efektywne zarządzanie przedsiębiorstwem nie jest możliwe bez narzędzi informatycznych. Umożliwiają one obniżenie kosztów oraz zwiększenie przychodów, a także podejmowanie rzetelnych decyzji przez menedżerów.⁴ W kontekście zaś logistyki zwiększone znaczenie wykorzystywania nowoczesnych systemów informatycznych oraz szukanie nowych rozwiązań czy technologii spowodowane jest nieustannym naciskiem na podniesienie efektywności funkcjonowania przedsiębiorstw. Podstawę optymalnego systemu logistycznego stanowi szybka oraz dokładna informacja, która nie byłaby możliwa bez zastosowania zdobyczy dziedziny informatyki.⁵

Do celów informatycznego wspomagania obszaru logistyki stosowane są głównie następujące kategorie oprogramowania:

• Systemy klasy ERP ( z ang. Enterprise Resource Planning) – oferujące wspomaganie zarządzanie w kontekście całego przedsiębiorstwa;

• Systemy typu SCM ( z ang. Supply Chain Manegement) – wykorzystywane przy zarządzaniu łańcuchami dostaw;

• Systemy typu WMS ( z ang. Warehouse Manegement System) – wyspecjalizowane narzędzia służące do efektywnego zarządzania procesami magazynowymi. ⁶

Przy omawianiu systemów informatycznych w logistyce należy również wspomnieć o systemach klasy MRP, kodach kreskowych, RFID czy EDI.

Systemy klasy MRP i MRP II

Systemy MRP (z ang. Material Requirements Planning) polegają na planowaniu potrzeb materiałowych. Według chronologii powstawania zintegrowanych systemów zarządzania logistycznego powstały jako pierwsze. Zostały one wprowadzone na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. ⁷

Istota systemu MRP opiera się na optymalizacji gospodarki magazynowej poprzez zdefiniowanie ilości zamawianych materiałów, czasu oraz miejsca ich dostawy. System ten powstał w oparciu o istniejące już powiązania strukturalne wyrobów, norm zużycia materiałów, a także zapotrzebowania na produkowane wyroby.⁸ Wśród danych wejściowych można wyróżnić: główny harmonogram produkcji, struktury materiałowe, dane na temat zapasów, różnorodne czynniki planistyczne, informacje o zmianach zachodzących w otoczeniu, a także kontrolę etapów produkcji.⁹ MRP umożliwia kontrolę rodzajów, ilości, oraz terminów produkcji, również sterowanie zapasami oraz ich uzupełnianiem.¹⁰

MRP polega na ustalaniu planów zleceń produkcji oraz zleceń zakupu (co, ile, kiedy) dla wszelkich pozycji rodzajowych potrzebnych do realizacji MPS (Głównego planu produkcji). Dzięki niemu możliwe jest zweryfikowanie wykonalności wstępnego MPS. MRP dostarcza dane wejściowe do planowania wymaganych zdolności produkcyjnych, określa harmonogram uwolnienia zaplanowanych zleceń zakupu, harmonogram uwolnienia zaplanowanych zleceń produkcyjnych, a także listę wymaganych działań. ¹¹

W wyniku dalszej ewolucji systemów zintegrowanych powstały systemy klasy MRP II (z ang. Manufacturing Resources Planning), które to stopniowo stawały się coraz bardziej kompleksowymi narzędziami, sukcesywnie obejmując kolejne obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa.¹²

Opracowane zostały w latach osiemdziesiątych XX wieku przez Amerykańskie Stowarzyszenie Sterowania Produkcją i Zapasami (APICS, z ang. American Productiona and Inventory Control Society). ¹³

Zasadnicze założenia MRP II przedstawiają się następująco:

• Planowanie sprzedaży oraz produkcji w różnych terminach, włączając również planowanie kroczące, czyli opracowanie harmonogramu produkcji wszystkich detali niezbędnych do zrealizowania planu produkcji w określonym czasie, przy zachowaniu minimalnego stanu zapasów, a nawet produkcji z elementami zarządzania Just in Time, a także przyjmowanie zamówień, nadzorowanie ich realizacji oraz spedycji, w tym zwłaszcza wspomaganie logistyki i EDI.

• Wykonywanie kontroli zasileń materiałowo-technicznych, włączając w to przyjmowanie dostaw wraz z elementami kontroli jakości;

• Zarządzanie zapasami oraz produkcją w toku w celu osiągnięcia minimalizacji kosztów (zarządzanie kosztami);

• Zarządzanie finansami poprzez efektywne dostarczanie w trybie on-line informacji na temat jednostkowych kosztów produkcji.¹⁴

Istota systemów klasy MRP II sprowadza się do tego, iż cały cykl produkcyjny zostaje ściśle opisany, począwszy od zamówień na materiały, poprzez wszystkie fazy produkcji, skończywszy na sprzedaży wyrobów gotowych. Umożliwia to dokładne określenie potrzeb materiałowych niezbędnych do produkcji oraz uzyskanie wielu informacji analitycznych niezbędnych do zarządzania ekonomicznego. ¹⁵

Oficjalny opis MRP II zawiera 16 następujących grup funkcji, które ma on za zadanie spełniać:

• Planowanie sprzedaży oraz produkcji (z ang. Sales and Operation Planning, SOP);

• Zarządzanie popytem (z ang. Demand Manegement, DEM);

• Harmonogramowanie spływu produkcji finalnej (z ang. Masters Production Scheduling, MPS);

• Planowanie potrzeb materiałowych (z ang. Material Requirement Planning, MRP);

• Wspieranie zarządzania strukturami materiałowymi (z ang. Bill of Material Subsystem, BOM);

• Transakcje strumienia materiałowego (z ang. Inventory Transaction System, INV);

• Kierowanie zleceniami (z ang. Scheduled Receipt Subsystem, SRS);

• Sterowanie warsztatem produkcyjnym (z ang. Shop Floor Control, SFC);

• Planowanie zdolności produkcyjnych (z ang. Capacity Requirement Control, CRP);

• Kierowanie stanowiskiem roboczym (z ang. Input/Output Control, I/OC);

• Zakupy materiałowe (z ang. Purchasing, PUR);

• Planowanie zasobów dystrybucyjnych (z ang. Distrubution Resource Planning, DRP);

• Narzędzia oraz pomoce warsztatowe (z ang. Tooling Pianning and Control);

• Interfejsy modułów finansowych (z ang. Financial Planning Interface);

• Symulacje (z ang. Simulations);

• Pomiar wyników (z ang. Performance Measurment). ¹⁶

Systemy klasy ERP i ERP II

Systemy Planowania Zasobów Przedsiębiorstwa ( z ang. Enterprise Resource Planning – ERP) wchodzą w skład bogatej oferty zintegrowanych oraz wielomodułowych systemów informatycznych służących do wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem.¹⁷ Powstały w latach 90 XX wieku.

System ERP to system organizowania, definiowania i standaryzowania procesów biznesowych koniecznych do efektywnego planowania oraz kontroli organizacji, daje on możliwość wykorzystania przez przedsiębiorstwo swojej wewnętrznej wiedzy oraz doświadczenie do poszukiwania zewnętrznych korzyści.¹⁸

System ERP określany jest także jako pakiet oprogramowania służący do planowania zasobów przedsiębiorstwa, który jest gotowy do zastosowania w firmie, stanowiący zintegrowany zbiór modułów (aplikacji), obsługujący wszystkie biznesowe funkcje przedsiębiorstwa oraz mający możliwość dynamicznej konfiguracji.¹⁹ Systemy te umożliwiają optymalne wykorzystanie zasobów, a także uporządkowanie zachodzących w przedsiębiorstwie procesów, natomiast generowane przez nie wszechstronne analizy finansowe stanowią ogromne udogodnienie dla naczelnego kierownictwa przy podejmowaniu decyzji. Niezwykle ważną cechą ERP jest elastyczność oraz możliwość dopasowania się do specyfiki danego przedsiębiorstwa, co umożliwia integrowanie się wszystkich jednostek przedsiębiorstwa przedstawione na rysunku nr 1.²⁰

Rysunek 1. Systemy informatyczne wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem

Źródło: na podstawie: A. Koliński. Znaczenie systemów informatycznych w logistyce. Prezentacja z dnia 01.09.2012r. zamieszczona na stronie: https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/znaczenie-systemow-informatycznych-w-logistyce/attachment/759

Systemy klasy ERP oparte są na jednej, wspólnej bazie danych, dzięki temu raz wprowadzone dane mogą być wielokrotnie wykorzystywane we wszystkich modułach, nie prowadząc przy tym do negatywnych konsekwencji, np. utraty spójności, dokładności czy przydatności danych. Nowoczesne aplikacje ERP działają w trybie on-line, dzięki czemu informacje są uaktualniane w czasie rzeczywistym oraz dostępne w momencie podejmowania decyzji przez menedżerów.²¹

Systemy klasy ERP wywarły kolosalny wpływ na funkcjonowanie wielu przedsiębiorstw. Wprowadziły wzorce oraz standardy dotyczące metod zarządzania organizacją i stały się komponentami, elementami infrastruktury informacyjnej, obsługującymi element procesu biznesowego. ²²

Wśród najważniejszych zalet systemu ERP należy wymienić:

• Przekształcenie danego przedsiębiorstwa w organizację kierowaną informacjami;

• Postrzeganie danej firmy jako przedsiębiorstwa globalnego;

• Odzwierciedlanie zintegrowanej natury przedsiębiorstwa;

• Modelowanie przedsiębiorstwa zorientowanego na procesy;

• Zapewnienie pracy w czasie rzeczywistym;

• Podnoszenie strategii IT do poziomu strategii biznesowej;

• Reprezentowanie zaawansowanego podejścia do wzrostu wydajności produkcyjnej;

• Wprowadzanie nowych modeli implementacji systemów komputerowych;

• Stanowienie ogólnodostępnego środowiska zorientowanego na użytkownika.²³

Zaawansowana technologia informatyczna, Internet, zastosowanie komputerowych systemów wspomagania decyzji oraz systemów eksperckich spowodowały, iż zmianie uległy potrzeby biznesowe, a w konsekwencji potrzeby logistyczne. W rezultacie tych zmian kolejna generacja ERP zyskała nazwę ERP II. ERP II stanowi zbiór aplikacji, metod zarządzania, procesów gospodarczych, technologii oraz usług, które są wartościowe dla klientów oraz akcjonariuszy, gdyż umożliwiają oraz optymalizują operację i procesy finansowe, wewnątrz firmy oraz między firmami partnerskimi. Porównanie systemów ERP oraz ERP II przedstawiono w tabeli nr 1.

Tabela 1. Porównanie systemów ERP i ERP II

Kryterium	ERP	ERP II
Rola	Optymalizacja przedsiębiorstwa	Partycypacja w łańcuchu wartości przedsiębiorstwa/umożliwienie korzystania z e-handlu
Domena	Produkcja	Wszystkie branże i segmenty
Zakres funkcjonalny	Produkcja, sprzedaż, dystrybucja i procesy finansowe	Procesy przemysłowe i międzybranżowe z uwzględnieniem aplikacji komplementarnych
Procesy	Wewnętrzne	Wewnętrzne połączenie ze środowiskiem zewnętrznym
Architektura	Umożliwia korzystanie z Internetu, zamknięcia, monolityczna	Bazująca na Internecie, otwarta, komponentowa
Dane	Tworzenie i wykorzystywane wewnątrz przedsiębiorstwa	Tworzenie, udostępnianie i wykorzystywane wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa.

Źródło: na podstawie: C. Olczak, E. Ziemba (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 127

Systemy klasy SCM

W logistyce, obok systemów typu ERP i WMS wyróżnia się systemy SCM. SCM (z ang. Supply Chain Manegement) oznacza zarządzanie łańcuchem dostaw. SCM funkcjonuje w obrębie przepływu informacji, produktów oraz usług. W kontekście wewnętrznej działalności przedsiębiorstwa, zarządzanie łańcuchem dostaw obejmuje kwestie związane z zaopatrzeniem, produkcją oraz dystrybucją, zaś w ujęciu działalności na zewnątrz, integruje przedsiębiorstwo z jego dostawcami oraz klientami. ²⁴

System typu SCM jest aplikacją, której celem jest nawiązywanie ścisłej współpracy przedsiębiorstw uczestniczących w procesie wytwarzania oraz sprzedaży, a także eliminacja zbędnych strat oraz zakłóceń. Organizacja nie jest postrzegana już jako samodzielna jednostka, lecz staje się elementem większego łańcucha dostaw. Głównym założeniem SCM jest integracja poszczególnych systemów informatycznych umożliwiająca swobodny przepływ informacji w obu kierunkach.²⁵

Wśród korzyści wynikających z użytkowania systemu SCM należy wymienić:

• zwiększenie zysku we współpracy z dostawcami,

• udoskonalenie obsługi klienta,

• minimalizację niedoborów materiałowych,

• redukcję kosztów związanych z transportem materiałów,

• wzrost konkurencyjności, poprzez zoptymalizowanie przepływu materiałów oraz towarów i redukcja kosztów magazynowania, również planowanie przepływów materiałowych,

• uzyskanie przejrzystości łańcucha dostaw, również wśród partnerów handlowych,

• sprawne dostosowanie przedsiębiorstw do zmieniających się warunków oraz sytuacji rynkowych z myślą o kliencie.²⁶

Systemy klasy ESC określane są często jako rozwiązania komplementarne w stosunku do ERP. Z tego powodu SCM nie należy rozpatrywać bez uprzedniej implementacji w środowisku przedsiębiorstwa systemu klasy ERP. W tabeli nr 2 przedstawione jest porównanie systemów klasy ERP i SCM.

Tabela 2. Porównanie systemów klasy ERP oraz SCM.

Kryterium/ /rodzaj systemu	ERP	SCM
Zadanie	Zapewnia integrację oraz optymalizację wewnętrznych procesów biznesowych w ramach pojedynczej jednostki	Umożliwia integrację oraz optymalizację wewnętrznych procesów biznesowych w ramach pojedynczej organizacji oraz między jej partnerami biznesowymi z całego łańcucha dostaw
Zasięg	Optymalizacja przepływu informacji oraz fizycznej dystrybucji zachodzi w ramach pojedynczej organizacji; Zakłady produkcyjne są traktowane jako odrębne jednostki, co skutkuje tym, iż w każdym z nich funkcjonuje odrębny MRP	Optymalizacja przepływu informacji, fizycznej dystrybucji i finansów następuje w całym łańcuchu dostaw; W planowaniu uwzględnia się wiele lokalizacji, ich wzajemne zależności, globalny łańcuch dostaw oraz partnerów handlowych danej firmy
Cel	Ograniczone narzędzie dostarczające właściwych oraz wykonalnych planów biznesowych związanych z dostępnością wymaganych kluczowych zasobów	Nieograniczone narzędzia zapewniające plany biznesowe, be względu na dostępność kluczowych zasobów
Funkcje	Zarządzanie produkcją, finansami oraz zasobami ludzkimi	Zarządzanie produkcją, zapasami, logistyką oraz planowanie łańcucha dostaw
Implementacja	Dotyczy głównie konfiguracji oraz integracji różnych składowych systemu	Dotyczy głównie funkcji planowania oraz realizacji łańcucha dostaw
Miejsce przechowywania danych	W bazie danych	Nie przechowuje się informacji w bazie danych, lecz korzysta się z modeli danych rezydujących w pamięci
Odbiorcy rozwiązania	Większość przedsiębiorstw	Duże i średnie przedsiębiorstwa posiadające rozproszoną strukturę, obejmującą własną sieć produkcyjną oraz dystrybucyjną włącznie z wieloma magazynami.

Źródło: na podstawie: W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 104.

Systemy SCM podobnie jak ERP umożliwiają optymalizację zasadniczych procesów w przedsiębiorstwie. Prócz tego wspomagają równocześnie procesy charakterystyczne dla biznesu elektronicznego, takie jak: współpraca z dostawcami, partnerami oraz klientami. Każde przedsiębiorstwo może korzystać z przejrzystości przepływu towarów, kontroli nad zapasami, prognoz oraz planów kooperatorów. ²⁷

Charakterystyka systemów typu WMS i SCM

Systemy informatyczne klasy ERP w zakresie gospodarki materiałowej oferują jedynie generowanie i obsługę dokumentacji magazynowej związanej ze zmianą stanu magazynowego, w ujęciu ilościowo – wartościowym. Do dokumentów tych zalicza się najpowszechniejsze przyjęcia zewnętrzne, przesunięcia międzymagazynowe oraz dokumenty wydania. Podsystem ten zwany modułem, oferuje także funkcjonalność raportowania na podstawie informacji zapisanych w bazie danych. Dokumenty magazynowe pozostają elementem procesów zaopatrzenia oraz sprzedaży i nie są bezpośrednio związane z fizycznym umiejscowieniem towarów na konkretnym miejscu magazynowym. W związku z tym, system klasy ERP nie wspomaga zarządzania składowaniem zapasów. Rozwiązaniem problemu jest wykorzystanie systemu informatycznego realizującego funkcjonalność magazynową, którego główną cechą jest nadzór nad lokowaniem jednostek logistycznych i ich prawidłowe wydawanie. Osiąga się to poprzez zastosowanie systemów automatycznej identyfikacji towarów, jednostek logistycznych, a także miejsc składowania. Na terenie magazynu funkcjonującego, według przyjętych zasad logistyki, powinien funkcjonować system wspierający zarządzanie magazynem, czyli magazynowy system informatyczny w postaci systemu typu WMS, potrafiący wykorzystać infrastrukturę sprzętową służącą do automatycznej identyfikacji²⁸.

Do modułów funkcjonalnych systemu typu WMS można zaliczyć²⁹:

• Mapę magazynu – zapewniający wizualizację rozmieszczenia regałów magazynowych wraz z poziomem ich zadysponowania,

• Zlecenia magazynowe i stany na lokalizacjach – moduł zapewniający redagowanie zleceń magazynowych, takich jak: przyjęcie, wydanie towaru, podmiany towaru, dokładki towarów do lokalizacji poborowych, zbiórki palet i opakowań,

• Zlecenia inwentaryzacyjne – obszar umożliwiający przeprowadzenie korekty błędnych stanów na lokalizacjach bez wstrzymywania procesu wydawania i przyjmowania towarów, a także wychwycenie pomyłek magazynierów.

• Lokalizacje dynamiczne – możliwości przypisania grupy rotacyjnej towarów do miejsc paletowych według analizy ABC lub XYZ oraz możliwość przypisania stałych lokalizacji dla towarów o niskiej rotacji,

• Generator marszruty – tworzący optymalną ścieżkę przejścia magazynierów według zdefiniowanych kryteriów, takich jak najkrótsza droga do pokonania, najkrótszy czas do realizacji zlecenia,

• Monitor magazynu – moduł dla kardy kierowniczej do prowadzenia statystyk pracy magazynu,

• Obsługa zleceń magazynowych (hand-held) – dzięki obsłudze urządzeń przenośnych typu hand-held, możliwe jest przesyłanie informacji w czasie rzeczywistym do bazy danych. Moduł obsługuje także pracę z czytnikami kodów kreskowych 2D i RFID.

Do głównych korzyści wynikających z wdrożenia systemu WMS zalicza się redukcję towaru w magazynie, eliminację pomyłek w procesach logistycznych, zmniejszenie ilości drukowanych dokumentów oraz zmniejszenie ilości reklamacji. Dzięki systemowi WMS, możliwa jest także redukcja drogi pokonywanej przez operatorów i wózki, minimalizacja „pustych przejazdów” oraz wyeliminowanie uszkodzeń towaru, co przekłada się na zmniejszenie ilości reklamacji. Kolejnymi korzyściami stosowania systemu obsługi procesów magazynowych jest możliwość wykonywania inwentaryzacji przy pomocy mobilnych terminali, zmniejszenie kosztów obsługi magazynu w wyniku podniesienia wydajności i poprawy jakości 7 Oferta firmy SENTE Systemy Informatyczne Sp. z o.o. Dokument elektroniczny. Tryb dostępu: www.sente.pl, stan z dn.16.06.2011 r. Tomasz Kanicki 92 Economy and Management – 4/2011 dostaw, poprawa organizacji i jakości pracy, ale przede wszystkim poprawa jakości obsługi klienta w wyniku eliminacji nieprawidłowości w kompletacji towaru³⁰.

W logistyce, obok systemów typu ERP i WMS wyróżnia się systemy SCM. System typu SCM, czyli system zarządzania łańcuchem dostaw jest aplikacją, któ- rej zadaniem jest nawiązywanie ścisłej współpracy podmiotów gospodarczych uczestniczących w procesie wytwarzania i sprzedaży oraz eliminacja zbędnych strat i zakłóceń. Przedsiębiorstwo nie jest postrzegane już jako samodzielna jednostka, ale staje się elementem większego łańcucha dostaw. Głównym założeniem koncepcji SCM jest integracja poszczególnych systemów informatycznych zapewniająca swobodny przepływ informacji w obu kierunkach. Obecnie koszty związane z przestojami i opóźnieniami dostaw mogą być bardzo wysokie. Informacje niepełne lub błędne pochodzące od dystrybutora o poziomie sprzedaży lub brak informacji z działu marketingu o potrzebach klientów, powodują generowanie nieadekwatnych do rzeczywistych potrzeb zamówień³¹.

EDI

Przepływ danych pomiędzy operatorem logistycznym a jego klientami jest niezwykle ważnym wyzwaniem stojącym przed nowoczesnymi systemami informatycznymi. Najważniejszym problemem stojącym na drodze takiej komunikacji jest wielość funkcjonujących w różnych przedsiębiorstwach systemów, używających zróżnicowanych sposobów zapisu i transmisji danych. Funkcjonujące zatem w  przedsiębiorstwach systemy muszą być przygotowane do rozpoznawania i  akceptowania dokumentów napływających za pomocą EDI (Electronic Data Interchange – Elektroniczna wymiana danych)³².

EDI jest więc wymianą danych między organizacjami, a ściślej miedzy ich komputerami, w uporządkowanej i nadającej się do dalszego przetwarzania formie. Celem EDI jest wyeliminowanie wielokrotnego wprowadzania danych oraz przyspieszenie
i zwiększenie dokładności przepływu informacji dzięki połączeniu odpowiednich aplikacji komputerowych w firmach uczestniczących w wymianie. Użycie EDI pozwala poprawić czasową dostępność informacji logistycznej, poszerzyć i uściślić dane, a także zmniejszyć pracochłonność procesu³³. EDI – Elektroniczna wymiana danych umożliwia automatyczne przesyłanie informacji pomiędzy systemami komputerowymi, a tym samym intensywną kooperację z  wyraźnymi korzyściami dla obydwu stron - a więc zarówno dostawców, jak i detalistów. Podstawę tego systemu kooperacji stanowi wymiana informacji pomiędzy stronami³⁴. Wśród korzyści wymienić należy przede wszystkim³⁵:

• skrócenie czasu i zmniejszenie kosztów związanych z pozyskiwaniem zleceń dla operatora i generowaniem zleceń dla klienta,

• redukcję błędów i zwiększenie dokładności dokumentów dzięki wyeliminowaniu wielokrotnego wprowadzania tych samych danych do systemów informatycznych,

• usprawnienie obiegu płatności, szczególnie poprzez skrócenie czasu realizacji cyklu obsługi zamówień i weryfikacji faktur,

• utrwalenie więzi biznesowych pomiędzy partnerami (na skutek dokonanej pracy i  inwestycji partnerzy nie są skłonni do poszukiwania innych kontrahentów w  razie wystąpienia trudności we współpracy),

• operator otrzymuje dostęp w czasie rzeczywistym do informacji o bieżących potrzebach klienta, uzyskując możliwość szybszej reakcji na te potrzeby,

• klient uzyskuje możliwość bieżącego sprawdzania informacji o stanie magazynowym swoich towarów, aktualnych i dokonanych dostawach, statusie nadanych przesyłek itp.,

• klienci mają możliwość otrzymania faktury jeszcze przed fizyczną dostawą towaru,

obie strony zyskują możliwość generowania z systemu raportów dotyczących statystyk związanych z ich działalnością, które następnie mogą być wykorzystane dla optymalizacji pozostałych procesów biznesowych. Reasumując, należy stwierdzić, że wykształcanie silnych więzi między organizacyjnych, wspartych techniką informatyczną, sprzyja skróceniu cyklu realizacji zamówienia (cyklu dostawy), zwiększeniu rotacji zapasów, obniżce kosztów transportu i  redukcji nadmiernych czynności, np. przez uproszczenie procesu zamówień między przedsiębiorstwami. Wszystkie te efekty wpływają korzystnie na poziom obsługi klienta
i zwiększenie sprzedaży. Pogłębianie stosunków kooperacyjnych przy wykorzystaniu technologii informacyjnej staje się niezbędne w funkcjonowaniu międzynarodowych systemów logistycznych.³⁶

System LIS

Logistyczne systemy informacji LIS ( ang. Logistic Information System) – to przepływy informacyjne które towarzyszą przepływom dóbr materialnych oraz usług w systemach produkcyjnych. Wszystkie przepływy informacji sprawiają, że system logistyczny jest efektywny, jasny i jest w stanie pokonać bariery wyłaniające się w procesach przepływu. LIS jest narzędziem realizowania podstawowych celów logistyki. Pełni on 4 funkcje³⁷:

• Funkcja danych,

• Funkcja koordynacji

• Funkcja sterowania

• Funkcja komunikacji/obsługa klienta

Typowy system logistyczny ma do czynienia z szerokim zakresem wymagań klienta. Jedni klienci zamawiają regularnie standardowe ilości (ładunki paletowane), inni zamawiają nieregularne zmienne ilości. Pojawiają się pilne, niespodziewane zamówienia wymagające ekspedycji przez system. W związku z czym, że zamówienia natrafia w pierwszej kolejności na system informacyjny dostawcy, dużego znaczenia nabiera elastyczność i zdolność reagowania tego systemu. Równie ważny jest sposób, w jaki system informacyjny gwarantuje właściwy przepływ informacji między dostawcą a jego klientami Aby system informacji logistycznej mógł stanowić podstawę planowania musi mieć wbudowaną możliwość prognozowania popytu na podstawie danych pobranych w momencie przyjmowania zamówień. Wejście do systemu stanowią przyjęte zamówienia, a związane z nimi dane przygotowują system informacyjny do wykonania różnorodnych zadań. Sterowanie funkcjonowaniem systemu możliwe jest wyłącznie dzięki logistycznemu systemowi informacyjnemu. Do bazy danych muszą zostać wprowadzone dane z poziomów serwisu dla poszczególnych produktów i kategorii klienta, jak również wskaźniki amortyzacji oraz koszty budżetowe. Umożliwia to monitorowanie w zestawieniu z bazą danych, a także przegląd wariantów w przypadku, kiedy jest to konieczne³⁸. Istotą LIS-u jest gromadzenie i przetwarzanie informacji i na tej podstawie są podejmowanie odpowiednie decyzje w celu koordynowania działań logistycznych. LIS udostępnia niezbędne informacje do podejmowania działań logistycznych w przedsiębiorstwie to jednak uwzględnia koordynację podjętych decyzji z innymi ogniwami systemu logistycznego dla realizowania podstawowych celów logistyki. Podstawowym środkiem technicznym logistycznego systemu informacji są wszelkiego rodzaju sieci teleinformatyczne, które wykorzystują media przesyłowe. Stanowią medium dla EDI i warunkują wykorzystanie pozostałych technik i środków. Służą one nie tylko pozyskiwaniu, ale także wymianie danych i ich emitowaniu na zewnątrz, np. do klientów lub kontrahentów. Sieci informatyczne umożliwiają dostęp do niezliczonej liczby banków danych i serwisów informacyjnych, z których można pobierać rozmaite dane, np. aktualne taryfy przewozowe i celne, kursy walut, dane statystyczne, dane demograficzne czy inne aktualności gospodarcze. Istnieją także specjalne serwisy informacyjne dotyczące zagadnień logistycznych. Przykładem jest działający w Polsce – System Informacji Towarowej. Kluczowe dla logistyki jest czerpanie informacji z kanału marketingowego. Wyniki badań marketingowych służące opracowaniu prognoz popytu dostępne są poprzez system informacji marketingowej MIS (Marketing Informations System). Zbudowany jest on na podobnej zasadzie jak LIS i służy działalności marketingowej łącząc przedsiębiorstwo z rynkiem³⁹.

Kody kreskowe

Przemieszczane w kanałach logistycznych i składowane w punktach węzłowych systemów logistycznych ogromne ilości różnorodnych towarów nastręczały trudności z ich identyfikowaniem i kontrolą przepływów. Stąd jednym z pierwszych zastosowań techniki komputerowej w logistyce była automatyczna identyfikacja. Polega ona na automatycznym identyfikowaniu obiektów na podstawie odczytanej informacji, dokonywanym w systemie komputerowym przy użyciu wyspecjalizowanych urządzeń elektronicznych (czytników), przy wykorzystaniu bazy danych o tych obiektach. Identyfikacja tych towarów najczęściej odbywa się na podstawie wydrukowanego na ich opakowaniu symbolu numerycznego, przedstawionego w postaci kodu kreskowego. Odczytany kod porównywany jest z  zapisanymi w bazie danych kodami towarów, którym przyporządkowano nazwy i  ceny⁴⁰.

W niniejszej części pracy automatyczna identyfikacja zostanie ograniczona tylko do kodów kreskowych, które dzięki swojemu zastosowaniu przynoszą ogromne korzyści przedsiębiorstwu. Kod kreskowy przyjęło się definiować jako określoną kombinację liniowo ułożonych jasnych i ciemnych kresek o zróżnicowanych szerokościach, odzwierciedlającą w usystematyzowany sposób ciąg ściśle określonych znaków w celu ich maszynowego odczytu. Odczyt następuje szybko i bezbłędnie.⁴¹ Aktualnie znanych jest ponad 200 kodów, ale w zasadzie stosuje się ich 8. Najczęściej używanymi kodami są kody EAN. Kody umożliwiają przedsiębiorstwom produkcyjnym i handlowym dostosowanie się do potrzeb i wymagań odbiorców. System EAN nie zawiera żadnych informacji o produkcie, a jedynie go identyfikuje. Informacje o produkcie gromadzone są bowiem w pamięci komputera, a dostęp do nich możliwy jest właśnie dzięki wprowadzonemu systemowi EAN. Numer identyfikacyjny EAN składa się z 13 cyfr, a na jego strukturę składają się:

• pierwsze trzy cyfry - prefiks kraju pochodzenia produktu (krajowej instytucji przyznającej numery producentom);

• kolejne cztery lub pięć cyfr - zarezerwowane jest dla konkretnych producentów lub dystrybutorów towarów;

• następne pięć cyfr - nadawane jest przez producenta, który w ten sposób znakuje swoje wyroby;

• cyfra ostatnia - komputerowa cyfra kontrolna - służy do sprawdzenia poprawności odczytywania symbolu kodu przez czytnik.⁴²

Kody kreskowe można stosować również dla jednostek wysyłkowych, dla których opracowano specjalne etykiety transportowe. Ustalono wiele ich odmian dla różnych opakowań: skrzyń, palet czy kontenerów. Etykiety takie zawierają szczegółowe dane nie tylko o zawartości opakowania transportowego, ale także adres odbiorcy i dostawcy, miejsce dostawy, datę, wagę, nr seryjny itd. Dane te są często bardzo szczegółowe, na przykład miejsce dostawy może obejmować numer magazynu wraz z numerem rampy. Dane te przedstawione są w postaci kodów kreskowych, jak i w postaci czytelnej wzrokowo.⁴³

Automatyczna identyfikacja jest tylko narzędziem, które wykorzystane w  przemyślany sposób pozwala na faktyczne usprawnienie łańcucha dostaw. Takie wspomaganie procesów logistycznych daje wymierne korzyści:

• w handlu - zmniejszenie zapasów, zwiększenie sprzedaży,

• w procesach magazynowania - zmniejszenie poziomu zapasów, a co za tym idzie powierzchni magazynowych i kosztów magazynowania,

• w transporcie - zlikwidowanie tzw. wąskich gardeł, ograniczenie pomyłek i  zaginięć ładunków,

• w sferze produkcji - zmniejszenie kapitału obrotowego, minimalizacja zapasów, ograniczenie błędnych dostaw części na linię produkcyjną.

Ponadto dzięki wprowadzeniu kodów kreskowych możliwe są korzyści w zakresie:

• przyjęcia produktów – zidentyfikowanie otrzymanych produktów, wprowadzenie danych z automatycznego odczytu eliminuje błędy w zapisach, stany magazynowe produktów w systemie informatycznym są szybko aktualizowane, wszystkie rozbieżności między dokumentami i stanem faktycznym dostawy są szybko wykrywane;

• inwentaryzacji - znaczne skrócenie czasu przeprowadzania inwentaryzacji, dokładne określenie produktów i ich lokalizacji; szybkie sporządzenie maszynowego protokołu inwentaryzacji;

• robót w toku - przebieg produkcji jest kontrolowany w czasie rzeczywistym przez komputerowy system planowania produkcji, monitorowanie procesów umożliwia lepsze planowanie zasobów i uniknięcie tzw. „wąskich gardeł", rejestrowany jest rzeczywisty czas pracy, likwidacja ręcznie wypełnianych formularzy redukuje do minimum, ilość błędów i dodatkowych czynności związanych z ręcznym wprowadzaniem danych do systemu informatycznego;

• kompletacji dostawy (zamówienia) - kompletowane pozycje są szybko odnajdowane i wybierane zgodnie z zamówieniem, wyeliminowane zostają pomyłki przy kompletacji i pakowaniu do opakowań wysyłkowych, automatycznie emitowane specyfikacje wysyłki są tworzone szybko i bezbłędnie, przy wykorzystaniu elektronicznej wymiany danych można natychmiast powiadomić odbiorcę o przygotowaniu wysyłki i  terminie dostawy;

Reasumując, znakowanie opakowań kodami kreskowymi odgrywa dużą rolę zarówno w obrocie handlowym, transporcie i magazynowaniu w zakresie usprawnienia prac ewidencyjnych. Stanowi ono również jeden z podstawowych warunków uczestnictwa producenta w międzynarodowym obrocie handlowym.

Innowacja z zakresu gospodarki elektronicznej

Netflix zaczął działać w Polsce

Podczas targów CES w Las Vegas, Netflix oficjalnie ogłosił uruchomienie swej usługi w kilkudziesięciu kolejnych krajach, w tym również w Polsce. Nasi rodacy mogą już korzystać z amerykańskiej platformy filmowej, jednak wygląda na to, że jej start nie został zbyt dobrze przygotowany i pojawiają się już pierwsze opinie negatywne. Netflix to amerykańska platforma filmowa oferująca nieograniczony dostęp do seriali telewizyjnych oraz filmów w cenie kilkudziesięciu złotych. Nasi rodacy wreszcie doczekali się jej oficjalnego startu na polskim rynku i mogą już dołączyć do kilkudziesięciu milionów subskrybentów z całego świata, którzy od dawna z niej korzystają. W porównaniu do cen polskich platform VOD ceny są wprawdzie zbliżone, jednak oferta Netflixa nie zachwyca. Prawdopodobnie z powodu umów licencyjnych oraz praw autorskich, w ofercie platformy nie znajdziemy wielu popularnych seriali, w tym uwielbianego przez widzów House of Cards, a w przypadku innych seriali brakuje części epizodów. Nie wszystkie filmy i seriale mają też polskie napisy, ale miejmy nadzieję, że z czasem będzie się to zmieniać.

Bibliografia:

1. Christopher Martin, Strategia zarządzania dystrybucją. Praktyka logistyki biznesu, Agencja wyd. Placet, Warszawa 1996,

2. Coyle J. J.; Bard E. J.; Langley Jr. C. J.: Zarządzanie logistyczne; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2002;

3. Gołembska E,. Kompendium wiedzy o logistyce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010;

4. Gołembska E., Szymczak M.: Logistyka międzynarodowa; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2004

5. Gołembska E.: Kompendium wiedzy o logistyce; Wydawnictwo Naukowe PWN; Poznań 1999

6. Kanicki T. Systemy informatyczne w logistyce. Tryb dostęu:http://www.zneiz.pb.edu.pl/data/magazine/article/181/pl/2.5_kanicki.pdf

7. Kauf S.: Badania rynkowe w sferze marketingu i logistyki; Uniwersytet Opolski; Studia i Monografie nr 340; Opole 2004;

8. Koliński A. Znaczenie systemów informatycznych w logistyce. Prezentacja z dnia 01.09.2012r. zamieszczona na stronie: https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/znaczenie-systemow-informatycznych-w-logistyce/attachment/759.

9. Majewski J., 2006. Informatyka w magazynie, Biblioteka Logistyka, Poznań;

10. Nowak W., 2009. Przewodnik po aplikacjach WMS: kontrola jakości i wpływ na koszty prowadzenia firmy. Nowoczesny magazyn, Wydawnictwo Forum, Kwiecień-Maj;

11. Oferta firmy SENTE Systemy Informatyczne Sp. z o.o. Dokument elektroniczny. Tryb dostępu: www.sente.pl, stan z dn.16.06.2011

12. Olczak C., Ziemba E. (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007;

13. Rydzkowski W.: Usługi logistyczne; Biblioteka Logistyka; Poznań 2004;

14. Serafin E. Systemy informatyczne w logistyce, Logistyka 3/2014, tryb dostępu: http://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/298-artykuly-na-plycie-cd-1/4340-artykul.

15. Stanisławski K., 2009. Infrastruktura informatyczna wspierająca logistykę przedsiębiorstw. (w:) R. Kozłowski, A. Sikorski (red.). Nowoczesne rozwiązania w logistyce. Wolters Kluwer, Kraków;

16. Tonndorf H. G.: Logistyka w handlu i przemyśle”; Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu; Kraków 1998

17. Wieczerzycki W. „Zintegrowane systemy informacyjne” w Ciesielski M. (red.): Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw, PWE, Warszawa 2009;

18. Wieczerzycki W. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012;

19. http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/pdf.php?id=12831

20. http://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/273-artykuly-na-plycie-cd-2/3516-artykul

21. http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/rudnicki/default_pliki/MRP.pdf

---

1. C. Olczak, E. Ziemba (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 124↩

2. E. Gołembska. Kompendium wiedzy o logistyce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 18.↩

3. C. Olczak, E. Ziemba (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 124↩

4. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 69↩

5. E. Serafin. Systemy informatyczne w logistyce, Logistyka 3/2014, s. 5655., http://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/298-artykuly-na-plycie-cd-1/4340-artykul.↩

6. T. Kanicki. Systemy informatyczne w logistyce. http://www.zneiz.pb.edu.pl/data/magazine/article/181/pl/2.5_kanicki.pdf↩

7. C. Olczak, E. Ziemba (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 125↩

8. Tamże↩

9. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 74↩

10. http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/pdf.php?id=12831↩

11. http://www.ioz.pwr.wroc.pl/pracownicy/rudnicki/default_pliki/MRP.pdf↩

12. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 75.↩

13. http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/pdf.php?id=12831↩

14. tamże↩

15. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 75.↩

16. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 76.↩

17. E. Serafin. Systemy informatyczne w logistyce, Logistyka 3/2014, s. 5655., http://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/298-artykuly-na-plycie-cd-1/4340-artykul.↩

18. A. Koliński. Znaczenie systemów informatycznych w logistyce. Prezentacja z dnia 01.09.2012r. zamieszczona na stronie: https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/znaczenie-systemow-informatycznych-w-logistyce/attachment/759.↩

19. Wieczerzycki W. „Zintegrowane systemy informacyjne” w Ciesielski M. (red.): Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw, PWE, Warszawa 2009, s. 288.↩

20. C. Olczak, E. Ziemba (red.). Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 126↩

21. Tamże↩

22. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 77↩

23. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 78-79.↩

24. A. Koliński. Znaczenie systemów informatycznych w logistyce. Prezentacja z dnia 01.09.2012r. zamieszczona na stronie: https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/znaczenie-systemow-informatycznych-w-logistyce/attachment/759.↩

25. T. Kanicki. Systemy informatyczne w logistyce. http://www.zneiz.pb.edu.pl/data/magazine/article/181/pl/2.5_kanicki.pdf↩

26. A. Koliński. Znaczenie systemów informatycznych w logistyce. Prezentacja z dnia 01.09.2012r. zamieszczona na stronie: https://wyszukiwarka.efs.men.gov.pl/product/znaczenie-systemow-informatycznych-w-logistyce/attachment/759.↩

27. W. Wieczerzycki. E-logistyka, Polskie Wydawnictwo Naukowe S.A., Warszawa 2012, s. 105↩

28. J. Majewski, 2006. Informatyka w magazynie, Biblioteka Logistyka, Poznań, s. 150.↩

29. Oferta firmy SENTE Systemy Informatyczne Sp. z o.o. Dokument elektroniczny. Tryb dostępu: www.sente.pl, stan z dn.16.06.2011↩

30. Nowak W., 2009. Przewodnik po aplikacjach WMS: kontrola jakości i wpływ na koszty prowadzenia firmy. Nowoczesny magazyn, Wydawnictwo Forum, Kwiecień-Maj, s. 30.↩

31. Stanisławski K., 2009. Infrastruktura informatyczna wspierająca logistykę przedsiębiorstw. (w:) R. Kozłowski, A. Sikorski (red.). Nowoczesne rozwiązania w logistyce. Wolters Kluwer, Kraków, s. 42.↩

32. W. Rydzkowski: Usługi logistyczne; Biblioteka Logistyka; Poznań 2004; s. 162↩

33. J. J. Coyle; E. J. Bard; C. J. Langley Jr.: Zarządzanie logistyczne; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2002; s. 127↩

34. H. G. Tonndorf: Logistyka w handlu i przemyśle”; Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu; Kraków 1998; s. 93↩

35. W. Rydzkowski: Usługi logistyczne; Biblioteka Logistyka; Poznań 2004; s. 162↩

36. E. Gołembska, M. Szymczak: Logistyka międzynarodowa; Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 2004; s.63↩

37. Martin Christopher, Strategia zarządzania dystrybucją. Praktyka logistyki biznesu, Agencja wyd. Placet, Warszawa 1996, s. 122↩

38. Tamże↩

39. http://www.czasopismologistyka.pl/artykuly-naukowe/send/273-artykuly-na-plycie-cd-2/3516-artykul↩

40. E. Gołembska: Kompendium wiedzy o logistyce; Wydawnictwo Naukowe PWN; Poznań 1999; s. 158↩

41. tamże↩

42. S. Kauf: Badania rynkowe w sferze marketingu i logistyki; Uniwersytet Opolski; Studia i Monografie nr 340; Opole 2004; s. 111-112↩

43. E. Gołembska: Kompendium wiedzy o logistyce; Wydawnictwo Naukowe PWN; Poznań 1999; s. 158↩