Mikroekonomia

pozytywna

„Kapitał ludzki, dyskryminacja i

związki zawodowe”

Wykład XII

Podstawowe pojęcia:

•

Kapitał ludzki

•

Rozkład zarobków według wieku

•

Sygnalizacja i selekcja

•

Kwalifikacje specyficzne dla przedsiębiorstwa

•

Kwalifikacje ogólne

•

Dyskryminacja

•

Zasada „jeden zakład – jeden związek”

•

Wyrównawcze różnice płac

Temat tego rozdziału wiąże się z faktem, że

siła robocza nie jest jednorodna.

Pracownicy różnią się nie tylko płcią i rasą,

ale również wiekiem, doświadczeniem,

wykształceniem, wyszkoleniem

zawodowym, wrodzonymi zdolnościami, a

także przynależnością do związków

zawodowych. Pragniemy zbadać, jak

różnice te wpływają na wynagrodzenia.

W większości krajów europejskich

mężczyźni zarabiają więcej niż kobiety, a

ludność biała więcej niż kolorowa.

Cztery źródła zróżnicowania

płac:

•

Osoby które uczyły się dłużej i osiągnęły
wyższy poziom wykształcenia zarabiają
więcej. Znaczenie wykształcenia zależy
jednak od rodzaju pracy.

•

Źródłem zróżnicowania płac są także
różnice w doświadczeniu zawodowym.
Pracownicy podnoszą swoje kwalifikacje
w toku pracy.

Cztery źródła zróżnicowania

płac:

•

Ludność kolorowa, zarabia mniej nawet
po uwzględnieniu różnic w wykształceniu
i doświadczeniu zawodowym.

•

Ma także znaczenie stopień
zorganizowania pracowników danej
gałęzi w związkach zawodowych. Pod
tym względem występuje jednak istotna
różnica między sytuacją pracowników
fizycznych i umysłowych.

Kapitał ludzki

Kapitał ludzki

to nagromadzony przez

pracowników zasób wiedzy fachowej,

doświadczenia i umiejętności.

O jego wartości decydują stwarzane

przezeń możliwości uzyskiwania

dochodów w przyszłości.

Podobnie jak kapitał rzeczowy, kapitał

ludzki wynika z poczynionych w

przeszłości inwestycji, a jego cel to

przynoszenie w dochodów w przyszłości.

Zależność zarobków od wieku i

wykształcenia

Rysunek na następnym slajdzie przedstawia

zmiany zarobków zależnie od wieku dla

trzech grup pracowników o różnym

poziomie wykształcenia.

Z rysunku można wysnuć dwa wnioski:

1.

Potwierdza on tezę, że ludzie o wyższym

wykształceniu zazwyczaj lepiej zarabiają,

2.

Rynek dowodzi również, że rozpiętość ta

systematycznie wzrasta wraz z wiekiem i

stażem zawodowym.

Zależność zarobków od wieku i

wykształcenia

0

100

200

300

400

500

20-2930-3940-4950-59

Brak formalnych

kwalifikacji

Matura

Dyplom

uniwersytecki

Rynek pracowników z wyższym

wykształceniem

W krótkim okresie podaż wykształconych

pracowników jest stała i wynosi N

0

. Jednak w długim

okresie zwiększanie się różnicy płac z tytułu

wykształcenia będzie skłaniało więcej osób do

studiowania.

S’S’ Oznacza krzywą długookresowej podaży, a DD

opadającą krzywą popytu na wykształconych

pracowników. Wyjściowy punkt równowagi

oznaczono jako E, zaś różnica w płacach wynosi WD.

Przesunięcie w górę krzywej popytu na

wykształconych pracowników wywołuje początkowo

gwałtowny wzrost różnicy płac do WD’.

Stopniowo coraz więcej osób uzyskuje wyższe

wykształcenie, a nowa równowaga długookresowa

ustala się w punkcie E”

Rynek pracowników z wyższym

wykształceniem

D

C

E

B

E’

E”

S

S

D’

WD’

WD’’

WD

S’

N

0

N

1

R

ó

żn

ic

e

p

ła

c.

Inwestowanie w kapitał ludzki:

analiza kosztów i korzyści

Analiza kosztów i korzyści

jest procedurą

ułatwiającą podejmowanie

długofalowych decyzji, np.: o budowie

fabryki czy podjęciu studiów w szkole

wyższej.

W obu przypadkach dzisiejsze działania

pociągają za sobą dalekosiężne skutki.

Inwestowanie w kapitał ludzki:

analiza kosztów i korzyści

Decyzja jest prawidłowa gdy wynika z

porównania zaktualizowanej wartości

kosztów ze zaktualizowaną wartością

korzyści.

Działanie powinno być podjęte tylko

wówczas, gdy wartość zaktualizowana

korzyści przewyższa wartość

zaktualizowaną kosztów.

Doskonalenie zawodowe a

rozkład dochodów zależnie od

wieku.

Inwestowanie w wykształcenie zwiększa możliwości

uzyskania dochodów w przyszłości.

Zarobki rosną również wraz ze wzrostem

doświadczenia zawodowego.

Dotyczy to zwłaszcza trudnych i skomplikowanych

zajęć.

Przyuczanie do zawodu w trakcie jego

wykonywania jest podstawową przyczyną wzrostu

dochodów wykształconych pracowników zależnie

od wieku, ma jednak znacznie mniejsze znaczenie

dla pracowników nie wykwalifikowanych.

Sygnalizacja

Teoria ta powiada, że zdobywanie

wyższego wykształcenia może mieć

uzasadnienie nawet wówczas, gdy nie

przyczynia się bezpośrednio do

zwiększenia wydajności pracownika.

Teoria ta może pomóc między innymi w

wyjaśnieniu faktu, iż absolwenci historii

często podejmują pracę np.: w

bankowości.

Dyskryminacja

Różnice średnich zarobków mężczyzn i

kobiet, czy ludzi różnych ras wynikają z

dwóch odmiennych powodów.

1.

Różne grupy mają zróżnicowany dostęp
do wysoko płatnych zajęć. Ich struktury
zawodowe różnią się od siebie.

2.

Poszczególne grupy mogą otrzymywać
różną zapłatę za wykonanie takiej
samej pracy.

Związki zawodowe

Związki zawodowe

, to organizacje

pracowników, których celem jest

wpływanie na płace i warunki

pracy.

Jeden zakład – jeden związek

Jeden zakład – jeden związek

to

umowa, zgodnie z którą wszyscy

pracownicy przedsiębiorstwa są

członkami związku zawodowego.

Wyrównawcze różnice płac

Różnice płac na korzyść członków związku

mogą wynikać nie tylko ze skutecznego

ograniczania podaży pracy.

W dziedzinach kontrolowanych przez związki

praca ma pewne cechy specyficzne.

Wszystkie te cechy mogą zostać uznane za

uciążliwe i być może wyższe płace w tych

gałęziach są po prostu rekompensatą za

owe uciążliwości.