Przygotowanie

dziecka do

badań

diagnostycznyc

h

układu

moczowego

Diagnostyka urologiczna
obejmuje



Badanie ogólne moczu



Badanie bakteriologiczne moczu



USG układu moczowego



Cystografia mikcyjna



Urografia dożylna



Cystoskopia



Scyntygrafia nerek



Badanie urodynamiczne z pomiarem przepływu

moczu



Tomografia komputerowa



Rezonans magnetyczny

Część wspólna

Pielęgniarka

Pielęgniarka jest osobą od której wymaga się

odpowiednich kwalifikacji oraz umiejętności,

które są niezbędne do sprawowania

profesjonalnej opieki nad pacjentem, a

szczególnie dzieckiem. W przypadku

przygotowania dziecka do badań

diagnostycznych w dużej mierze powodzenie

badania zależy od umiejętności pielęgniarki.

Wiedza jej na temat przygotowania dziecka

jak również opieka w trakcie i po badaniu,

oraz przygotowania sprzętu do

przeprowadzenia samego badania musi być

wyczerpująca. Jednak poza wiedzą w dużej

mierze liczą się także umiejętności.

Pielęgniarka

Pielęgniarka ma za zadanie otoczyć

profesjonalną opieką przed badaniem w

trakcie oraz po zakończeniu badania. Przede

wszystkim przygotowuje dziecko oraz jego

rodziców/opiekunów pod względem

psychicznym jak i fizycznym. Informuje go jak

powinien się zachowywać w trakcie badania

jak również po badaniu. Uspokaja go jeśli

spostrzega niepokój jak również lęk. Poza tym

jeśli badanie tego wymaga pielęgniarka

umiejętnie i sprawnie asystuje lekarzowi w

przeprowadzeniu badania diagnostycznego

oraz przygotowuje narzędzia i materiały.

Przygotowanie do badań

Warunkiem efektywnego działania oraz
uzyskania optymalnych jego wyników
jest zapewnienie odpowiednich
warunków psychicznych, fizycznych,
sprzętu, osób z odpowiednimi
kwalifikacjami oraz szybkie, sprawne i
bezstresowe wykonanie badania.

W celu efektywnego
działania:

1.

U każdego dziecka z uwzględnieniem

towarzyszącego mu rodzica w jak

najkrótszym czasie oceniony zostanie

poziom wiedzy na temat istoty,

przebiegu, wymagań badania oraz

możliwości wystąpienia związanych z

badaniem objawów.

2.

U każdego dziecka (rodzica/opiekuna)

zostanie:



Opracowany indywidualny plan postępowania,



Wdrożony indywidualny plan opieki,



Przeprowadzona dokumentacja postępowania,



Dokonana analiza danych w celu poprawy

skuteczności działania.

W celu efektywnego
działania:

3.

Każde dziecko (jego
rodzina/opiekun) będzie
uczestniczyć w realizacji
indywidualnego planu postępowania
przygotowawczego.

4.

U dziecka i jego rodziców
wyeliminowany lub zminimalizowany
stres związany z badaniem.

Przygotowanie do badań

Pielęgniarka przygotowuje pacjentkę/pacjenta

do przeprowadzenia badania:

1.

Zbiera informacje niezbędne do
uzupełnienia dokumentacji, uzyskuje
pisemną zgodę na wykonanie zabiegu.

2.

Zbiera informacje dotyczące teraźniejszej
oraz przeszłej sytuacji chorobowej:



przebyte choroby zakaźne (WZW, AIDS),



istniejące choroby,



przyjmowane leki,

Przygotowanie do badań



uczulenia (badanie radiologiczne z
kontrastem - szczególnie na środki
cieniujące)



przebyte zabiegi operacyjne,



klaustrofobia,



wszczepionych płytek ortopedycznych lub
innych metalowych przedmiotów
umieszczonych wewnątrz ciała, wszczepiony
rozrusznik serca oraz pooperacyjne
metalowe klipsy na tętniakach w mózgowiu.

Przygotowanie do badań

3.

Udziela dziecku wsparcia, przygotowuje

do badania pod względem psychicznym:



Informuje, instruuje, wyjaśnia wszelkie

pytania i wątpliwości związane z

wykonywanym badaniem,



Stwarza poczucie bezpieczeństwa

poprzez wsparcie emocjonalne



Stara się wyeliminować stres dziecka i

rodziny poprzez pokazanie cewników, sali

zabiegowej, pracowni RTG, odpowiada

zrozumiale i wyczerpująco na każde

pytanie dziecka i rodzica.

Przygotowanie do badań

4.

Dokonuje pomiarów podstawowych
parametrów życiowych, wykonuje z
odpowiednim wyprzedzeniem
wszelkie niezbędne zabiegi (np.
wkłucie dożylne o odpowiednim
rozmiarze niezbędne do podania
kontrastu w trakcie badania).

Przygotowanie do badań

5.

Wyjaśnia na czym polega badanie, jaki jest jego

cel poprzez wytłumaczenie kolejnych czynności

wykonywanych na sali zabiegowej i w pracowni

RTG pokazując to np. na przykładzie ulubionego

misia lub lalki.

6.

Odpowiednio wcześnie instruuje dziecko, jego

rodzinę jak powinien przygotować się do

planowanego badania:



RTG: ściągnięcie wszelkim metalowych ozdób,

elementów z powierzchni ciała dziecka

poddawanej działaniu promieni rentgenowskich.

Przygotowanie do badań



Tomografii komputerowej z
kontrastem: ubranie dziecka w
wygodny, luźny strój, unikanie
metalowych dodatków takich jak zamki,
guziki, klamry paski, agrafki itp., zdjęcie
spinek do włosów, biżuterii, okularów.



Rezonansu magnetycznego: ubranie
dziecka w wygodny, luźny strój, unikanie
metalowych dodatków takich jak zamki,
guziki, klamry paski, agrafki itp., zdjęcie
spinek do włosów, biżuterii, okularów.

Przygotowanie do badań

7.

Dziecko w zależności od jego stanu

ogólnego pielęgniarka przekazuje do

badania na wózku lub w łóżku w

odpowiednim ubraniu i bez zbędnych

elementów (do badań radiologicznych

przekazuje się w koszuli nocnej i bez

metalowych przedmiotów i ozdób),

towarzysząc mu w drodze do badania oraz

zgłaszając jego przybycie do pracowni,

przekazuje informacje o możliwościach

poruszania się chorego i ograniczeniach w

jego obciążaniu, ewentualnie z chorym

pozostaje np. z dzieckiem

Wyposażenie miejsca
przeprowadzenia badania

Miejscem do przygotowania do badania

diagnostycznego powinien być uprzednio

odpowiednio przygotowany gabinet zabiegowy bądź

też pracownia. W pomieszczeniu tym powinno

znajdować się łóżko bądź stół na którym to dziecko

będzie mógło leżeć podczas badania, z możliwością

zmiany wysokości i ustawienia. W gabinecie

powinien być również zapewniony dostęp do tlenu

oraz aparat EKG, taca z wszelkim sprzętem

potrzebnym podczas badania, jak również zestaw

leków w razie wystąpienia objawów zagrażających

życiudziecka. Poza tym w pomieszczeniu powinna

panować odpowiednia temperatura 18-22 0 C oraz

odpowiednie oświetlenie.

Wyposażenie

miejsca

przeprowadzenia badania

1.

Warunki lokalowe umożliwiają wspólny pobyt

dziecka i rodziny: łóżko dla dziecka, pomieszczenie

umożliwiające niekrępujące cewnikowanie dziecka.

2.

Sprzęt: kozetka do bezpiecznego cewnikowania

dziecka, odpowiedni rozmiar cewników,

jednorazowe pojemniki na mocz, pojemniki na

odpadki, wózek do wygodnego i bezpiecznego

transportu dziecka; parawan.

3.

Materiały: jednorazowe pieluchy, podkłady

chłonące, kocyki osłaniające, bielizna; jałowe

rękawiczki w różnych rozmiarach, jałowe gaziki,

płyny do dezynfekcji krocza, maści żele do

znieczulenia miejscowego, leki.

Organizacja pracy

Należy zwrócić uwagę na:

1.

Zapewnienie odpowiednich warunków

fizycznych i psychicznych w czasie

przygotowywania do badania i w trakcie

jego wykonania.

2.

Zapewnienie odpowiedniej liczby

wykwalifikowanego personelu

umożliwiające osiągniecie odpowiednio

wysokiego poziomu opieki.

3.

Zapewnienie odpowiednich warunków

lokalowych przed, w trakcie i po badaniu.

Efekt końcowy

Dziecko:

•

Ma całkowicie lub częściowo zniesiony lęk i ból związany z

przeprowadzonym badaniem, ma zapewnioną intymność.

•

Wie co robić i jak współpracować z personelem medycznym

przed, w trakcie badania.

•

Dziecko po badaniu ma zapewnioną opiekę medyczną, wie

jak ma się zachowywać, czego unikać i jakie niepokojące

objawy świadczące o powikłaniach ma zgłaszać personelowi

medycznemu.

Dziecko, jego rodzina/opiekun:



Posiada odpowiednią wiedzę na temat badania.



Są świadomi oczekiwanej od nich pomocy i współpracy.



Rozumieją celowość przeprowadzonego badania.



Dysponują wiedzą o dalszym postępowaniu i leczeniu.

Pielęgniarka

Pielęgniarka to osoba, która jest
najbliżej pacjenta z całego personelu
medycznego i na niej spoczywa
ogromna odpowiedzialność dlatego tez
musi posiadać szeroki zakres wiedzy,
kwalifikacje oraz umiejętności by móc
w miarę możliwości wybrnąć z każdej
wymagającej tego sytuacji.

Szczegółowe

omówienie badań

BADANIE OGÓLNE I

BAKTERIOLOGICZNE

MOCZU

BADANIE OGÓLNE MOCZU

W badaniu ogólnym moczu najważniejszą sprawą

jest właściwe pobranie próbki moczu, która ma być

przeznaczona na badanie.
Najwłaściwszym sposobem jest pobranie moczu

bezpośrednio ze strumienia, gdyż wszelkie

przyklejane woreczki nie zdają egzaminu. Skóra

dziecka ma na sobie różne rodzaje bakterii, które

mogą sfałszować otrzymany wynik badania.
W przypadku starszych dzieci, które korzystają już z

nocnika, bądź z sedesu najprostszym sposobem jest

pobranie pierwszego porannego moczu, ze

środkowego strumienia. Najlepiej pobierać mocz do

specjalnie przeznaczonych do tego pojemników –

jednych na posiew, innych na badanie ogólne.

Pobieranie moczu

Pobieranie moczu od chłopców
Należy bardzo dokładnie umyć genitalia i osuszyć

najlepiej papierowym ręcznikiem (ręcznik normalnie

używany również ma na sobie bakterie, których

chcemy w tym przypadku uniknąć). Następnie

pobrać strumień środkowy moczu do pojemniczka.
Pobieranie moczu od dziewczynek
Należy bardzo dokładnie podmyć (łącznie z

rozdzieleniem warg sromowych i ich dokładnym

umyciem), osuszyć papierowym ręcznikiem.

Następnie pobrać strumień środkowy moczu do

pojemniczka.

Pobieranie moczu

Przed pobraniem powinno zachować się

standardowe warunki w czasie oddawania

próbki:



po spoczynku nocnym



po porannej toalecie



z pierwszej porannej porcji ze środkowego

strumienia



do jednorazowego pojemnika



u niemowląt i małych dzieci można

zastosować jałowe woreczki, po

dokładnym umyciu ujścia cewki moczowej

Pobieranie moczu

Na badanie ogólne wymagane jest 10 ml

moczu



W niektórych sytuacjach klinicznych np.

skąpomocz, jak również u noworodków, do analizy

przyjmuje się każdą ilość moczu (wówczas analizę

mikroskopową osadu wykonuje się metodą z

nieodwirowanego moczu).



Po pobraniu próbki zgodnie z procedurą, pokrywka

pojemnika powinna zostać starannie zakręcona, a

pojemnik dokładnie opisany. Próbka powinna trafić

do laboratorium w jak najkrótszym czasie po

oddaniu moczu (w ciągu 30 minut w temp. 20

stopni, do 3 godzin w temp. 4 stopni C.).

Dobowa zbiórka moczu

Jest to zebranie moczu wydalonego w założonym czasie,

np. po 12 lub 24 godzinach. Zbiórkę zaczynamy rano,

po uprzednim opróżnieniu pęcherza moczowego. Od

tego czasu prowadzimy zbiórkę 24 –

godzinną do dnia następnego, włączając również

porcję po nocy. Poszczególne porcje zbieramy do

naczynia. Całą zbiórkę moczu 24 – godzinną delikatnie

mieszamy, mierzymy jej objętość.

Do laboratorium dostarczamy około 30 ml moczu,

podając dane:

- imię i nazwisko
- pesel
- ilość zebranego moczu
- datę zbiórki
Przed planowanym badaniem nie zaleca się skrajnego

ograniczania ani zwiększonego przyjmowania płynów.

BADANIE BAKTERIOLOGICZNE
MOCZU

Podstawą rozpoznania zakażenia układu

moczowego jest stwierdzenie znamiennej

bakteriurii. Nieprawidłowe pobranie moczu na

posiew może dać wynik fałszywie dodatni i

narazić dziecko na niepotrzebne leczenie.
Nieuzasadniony jest pogląd, że u dziecka,

podobnie jak u dorosłych, trzeba pobrać na

posiew pierwszą poranną porcję moczu.

Przestrzeganie tej zasady często uniemożliwia

przygotowanie dziecka do prawidłowego

pobrania moczu. W przeciwieństwie do

dorosłych, dziecko w nocy oddaje mocz, a więc

żadna ranna porcja nie jest pierwszą po nocy.

BADANIE BAKTERIOLOGICZNE
MOCZU

Mocz po pobraniu na posiew powinno
się dostarczyć do laboratorium w ciągu
godziny. Jeśli niemożliwe jest
dotrzymanie tego terminu, mocz
trzeba przechować w zamkniętym
jałowym naczyniu w temperaturze
około +4 stopni i w tej temperaturze
dostarczyć do laboratorium.

Pojemnik z pożywką
transportową

Wygodne są pojemniki na posiew moczu z

pożywką transportową, umieszczoną na

przymocowanej do korka „szpatułce’’. Pożywka

po jednej stronie „ szpatułki’’ przeznaczona jest

dla bakterii Gram-dodatnich, po drugiej stronie

dla bakterii Gram- ujemnych. Obie strony

szpatułki musi oblać strumień moczu, którego

nadmiar należy strzepnąć przed zamknięciem

pojemnika. Tak pobrany mocz można

przechowywać przed oddaniem do laboratorium

w temperaturze pokojowej przez 24 godziny.

Zasady pobierania moczu do
badania bakteriologicznego

1.

Mocz trzeba pobrać na posiew przed

podaniem pierwszej dawki leku

przeciwbakteryjnego, gdyż obficie wydalany

w moczu lek może zahamować wzrost

bakterii na pożywce.

2.

Po spłukaniu ujścia cewki moczowej

przegotowaną, wystudzoną wodą, starsze

dzieci powinny zacząć oddawać mocz,

którego pierwsza część strumienia nie jest

przeznaczona do pobrania na posiew, a

dalsza część – środkowy strumień trzeba

pobrać bezpośrednio do jałowego naczynia

lub opłukać nim obie strony szpatułki z

pożywką.



U dziecka, które nie opanowało jeszcze

kontrolowanego oddawania moczu, należy

czekać na spontaniczną mikcję zapewniając

dziecku pozycję, w której nie dojdzie do

zanieczyszczenia okolicy cewki. Oczekiwanie

na oddanie moczu jest najkrótsze po

pierwszym rannym obfitym karmieniu.



Większe prawdopodobieństwo jałowego

pobrania moczu na posiew zapewnia

cewnikowanie pęcherza. Jest ono szczególnie

uzasadnione, gdy zachodzi konieczność

szybkiego rozpoczęcia leczenia

antybiotykami.

Nakłucie nadłonowe

Złotym standardem pobierania moczu na posiew u

noworodków i niemowląt jest nakłucie nadłonowe.

Powinno się je wykonywać przy wypełnionym

pęcherzu. Jeśli opukiwaniem nie udaje się ustalić

położenia dna pęcherza ponad spojeniem łonowym,

należy sprawdzić badaniem USG stopień

wypełnienia pęcherza. Największe znaczenie dla

oceny stopnia wypełnienia pęcherza u niemowląt

ma w badaniu USG wymiar poprzeczny pęcherza.

Jeśli jest on mniejszy niż 3 cm, nie uzyskuje się na

ogół moczu przy nakłuciu. Zabieg jest zwykle udany

jeśli wymiar poprzeczny pęcherza przekracza 3,5

cm. Dostateczne wypełnienie pęcherza u dobrze

nawodnionego niemowlęcia jest prawdopodobne po

około 30 minutach od poprzedniej mikcji.

Nakłucie nadłonowe

Nakłucie nadłonowe wykonuje się
utrzymując niemowlę w pozycji leżącej,
po odkażeniu skóry wprowadzając
cienką igłę umocowaną na pustej
strzykawce prostopadle do powłok
brzusznych w linii środkowej ciała, 1 –
3 cm nad spojeniem łonowym.

Nakłucie nadłonowe

Przed wykonaniem nakłucia nadłonowego warto

umyć ujście cewki moczowej i przygotować

jałowy pojemnik do pobrania moczu na posiew,

ponieważ manipulacje przygotowujące do

nakłucia nadłonowego lub samo nakłucie mogą

spowodować mikcję. W moczu pobranym przez

nakłucie nadłonowe często stwierdza się krwinki

czerwone, w związku z czym tak pobrany mocz

nie nadaje się do badania ogólnego. Niegroźnym

powikłaniem nakłucia nadłonowego jest nakłucie

jelita. W posiewie uzyskuje się wtedy kilka

rodzajów bakterii typowych dla flory jelitowej.

Powyżej drugiego roku życia nakłucie nadłonowe

jest trudne z przyczyn psychologicznych.

ULTRASONOGRAFIA

UKŁADU MOCZOWEGO

USG UKŁADU MOCZOWEGO

Jest niebolesnym, bezinwazyjnym i

ogólnie dostępnym badaniem. Dodatkowe

informacje wnosi staranne USG wykonane

przez doświadczonego urologa

dziecięcego. Oprócz rozpoznania cech

zastoju w drogach moczowych USG jest

niezwykle pomocne w diagnozowaniu

anatomii zdwojeń dróg moczowych.

Badanie powinno się wykonywać przy

wypełnionym i przy pustym pęcherzu.

Przygotowanie do badania

Noworodki i niemowlęta



Napoić dziecko (lub nakarmić) około 30 minut

przed badaniem

Małe dzieci ( do 1 – 5 r.ż.)



Wskazane wypicie 100 – 300 ml niegazowanego

płynu na 30 – 60 minut przed badaniem (nie

opróżniać pęcherza)

Dzieci starsze



4 – 6 godzin bez jedzenia;



Wskazane wypicie 2 – 3 szklanek niegazowanego

płynu 1 – 2 godzin przed badaniem (nie opróżniać

pęcherza)

CYSTOGRAFIA

MIKCYJNA

CYSTOGRAFIA MIKCYJNA

Jest to obrazowa metoda badania dróg

wyprowadzających mocz, czyli cewki moczowej,

pęcherza moczowego i ewentualnie moczowodów

przy pomocy promieni rentgenowskich.
W badaniu tym środek cieniujący (kontrast), który

pochłania promieniowanie rentgenowskie, podaje się

wstecznie (przez cewkę moczową). Podczas

prześwietlenia na ekranie monitora ukazuje się obraz

będący skutkiem obecności środka cieniującego w

drogach moczowych.
W określonych momentach (również podczas

oddawania moczu – mikcji) dokonuje się rejestracji

obrazu na zdjęciu rentgenowskim.

CYSTOGRAFIA MIKCYJNA

W wielu przypadkach cystografia jest jedynym

badaniem pozwalającym na wykrycie anomalii

pęcherza moczowego i cewki moczowej.
Cystografia mikcyjna stanowi niejako swoisty układ

odniesienia (tzw. „ złoty standard’’) dla innych,

nierentgenowskich metod diagnostyki obrazowej.
Pierwsze próby uwidocznienia pęcherza i cewki

moczowej przeprowadzono już w latach 1906 –

1910, jednak dopiero w 1930 roku wykonano u

dziecka pierwszą cystouretrografię mikcyjną.
Począwszy od lat pięćdziesiątych badanie to stało

się, obok urografii, rutynowym badaniem

rentgenowskim układu moczowego u dzieci.

CYSTOGRAFIA MIKCYJNA

Wskazaniami do cystouretrografii mikcyjnej są:



wady wrodzone cewki moczowej



zwężenie cewki moczowej



wady wrodzone pęcherza moczowego



urazy pęcherza moczowego



odpływy wsteczne pęcherzowo –
moczowodowe



nietrzymanie moczu



ocena dolnego odcinka dróg moczowych
przed planowanym przeszczepem nerki

CYSTOGRAFIA MIKCYJNA
Czemu służy badanie?

Badanie służy uwidocznieniu wszelkich zmian
zachodzących w dolnym odcinku dróg
moczowych.
Metoda ta jest szczególnie cenna w
rozpoznawaniu wad wrodzonych cewki moczowej,
pęcherza moczowego lub moczowodów u dzieci.
Na jej podstawie dokonuje się także oceny
stopnia cofania się moczu z pęcherza do
moczowodu w przypadku istnienia odpływu
wstecznego pęcherzowo – moczowodowego oraz
stopnia zalegania moczu w pęcherzu moczowym .

CYSTOGRAFIA MIKCYJNA -
przeciwwskazania

Dodatni wynik posiewu moczu przed
badaniem, gorączka, infekcja
wirusowa, bakteryjna lub grzybicza, u
starszych dziewczynek miesiączka

Wczesne przygotowanie do
badania

Niezwykle istotne jest odpowiednie

przygotowanie (stosowne do wieku dziecka)

- przekazanie dziecku w spokojnej, przyjaznej

rozmowie, że czasem mama i tata nie mogą

pomóc i wtedy potrzebna jest specjalna

pomoc

- przekonanie dziecka, że rodzice wraz z

personelem pracowni ustalą, jak można

najlepiej pomóc w tej trudnej sytuacji

- postaranie się przez rodziców nie przenosić

swojego niepokoju na dziecko

Przygotowanie przed
badaniem

Przeddzień badania:
- kąpiel
W dniu badania:

-

higiena

-

zjedzenie lekkiego posiłku, picie dużej ilości

płynów

Zabranie przez rodziców:

-

dodatkową koszulkę lub body, pieluszkę,

smoczek, ulubioną zabawkę, napój;

-

w przypadku gdy dziecko jest karmione

mlekiem matki należy przygotować pokarm

lub inny płyn w butelce ze smoczkiem

Bezpośrednio przed
badaniem



Opróżnienie pęcherza moczowego.



U dzieci, które trudno znoszą

przeprowadzanie badań (po konsultacji

z lekarzem kierującym) podaje się

środki uspokajające.



Poinformowanie osoby wykonującej

badanie o alergii np. na latex, jod,

ewentualnych trudnościach podczas

poprzedniego badania.

W trakcie badania



Pomocna będzie obecność obojga

rodziców (opiekunów)



Badanie powinno być wykonane pod

osłoną leków przeciwbakteryjnych (np.
Furagin)

Jak przebiega badanie?

1.

Dziecko należy rozebrać „ od pasa w
dół’’i ułożyć na stole do badań RTG.

2.

Dezynfekujemy okolice ujścia cewki
moczowej oraz stosujemy żel
znieczulający.

3.

Wkładamy cewnik do pęcherza
moczowego zgodnie z obowiązującym
standardem i podajemy odpowiednią
ilość rozcieńczonego środka
cieniującego.

Jak przebiega badanie?

4.

Po całkowitym wypełnieniu pęcherza wyjmujemy

cewnik i zachęcamy dziecko do oddania moczu

(mikcji) w zależności od wieku: w pozycji stojącej,

siedzącej lub leżącej.



Bardzo ważne jest, aby rodzice pomogli utrzymać

odpowiednią pozycję podczas mikcji (na plecach

oraz w pozycji skośnej). Dziecko nie może

przesuwać się podczas badania, ponieważ w

trakcie oddawania moczu, jak też po opróżnieniu

pęcherza są wykonywane zdjęcia RTG.



Podczas trudności w oddaniu moczu pomocne jest

dopajanie, polewanie ciepłą wodą oraz

mobilizowanie dziecka przez rodziców do

współpracy w wykonywaniu zalecanych czynności.

Po badaniu należy



uspokoić dziecko, przytulić je



często podawać picie



często zmieniać pieluszki



kontynuować podawanie leków

przeciwbakteryjnych (np. Furagin)



gdy dolegliwości bólowe się utrzymują

– podać środki przeciwbólowe



podczas kąpieli stosować preparaty

przeciwzapalne (np. ziołowe)

UROGRAFIA

UROGRAFIA

Urografia jest to obrazowa metoda badania nerek oraz

dróg wyprowadzających mocz za pomocą wprowadzonych

do organizmu środków cieniujących, które silniej niż

otaczające tkanki pochłaniają promieniowanie

rentgenowskie.
Użyte środki cieniujące, po dożylnym wprowadzeniu do

krwiobiegu, są szybko usuwane przez nerki. W trakcie

naświetlania promieniami rentgenowskimi na ekranie

monitora ukazuje się obraz będący skutkiem wydzielania,

a następnie wydalania środka cieniującego w układzie

moczowym.
Przed wykonaniem badania żadne ograniczenia płynów

nie są konieczne, a u noworodków i niemowląt są wręcz

przeciwwskazane. Jedynymi przeciwwskazaniami do

wykonania urografii są : odwodnienie, zwłaszcza u

noworodków z niską masą urodzeniową, nadczynność

tarczycy i przebyte istotne powikłania po uprzednim

podaniu środka cieniującego

.

UROGRAFIA

Za pomocą tego badania można określić
dokładnie wielkość, kształt i położenie nerek i
ocenić prawidłowość w układu kielichowo –
miedniczkowym lub w drogach
wyprowadzających mocz. Badaniem tym można
również ocenić skutki obecności kamienia lub
kamieni w układzie moczowym. Za pomocą
urografii można również stwierdzić istnienie
torbieli lub guzów nerek. Na jej podstawie
dokonuje się także oceny stopnia zalegania
moczu w pęcherzu moczowym .

Wykonywanie badania
(niemowlęta)

Dziecko powinno być na czczo. Przed wykonaniem

pierwszego zdjęcia podaje się porcję mieszanki. Ma

to na celu odpowiednie rozdęcie żołądka i

przesunięcie ku dołowi pętli jelitowych, rzutujących

zwykle na okolicę nerek. Pierwsze zdjęcie

rentgenowskie, tzw. zdjęcie przeglądowe jamy

brzusznej, wykonuje się po wypełnieniu pokarmem

żołądka. Kolejne zdjęcia rentgenowskie wykonuje się

po upływie 5 i 10 – 15 minut po wstrzyknięciu

środka cieniującego. W razie potrzeby (np. znacznie

opóźnione wydzielanie środka cieniującego)

wykonuje się także późniejsze zdjęcia, nawet po

upływie kilku lub kilkunastu godzin.

Wykonywanie badania - dzieci
starsze

Sposób wykonania urografii nie odbiega od schematu

badania stosowanego u dorosłych. Po wykonaniu

zdjęcia przeglądowego jamy brzusznej kolejne zdjęcie

wykonuje się w ciągu pierwszej minuty po

wstrzyknięciu środka cieniującego. Zdjęcie to ma na

celu ocenę tzw. fazy neurograficznej urografii, która

jest najsilniej wyrażona zanim jeszcze środek

cieniujący pojawi się w układzie kielichowo –

miedniczkowym. Dalsze zdjęcia wykonuje się około 5 i

15 minut po zakończeniu podawania środka

cieniującego. U chorych, u których występują

zaburzenia wydzielania lub wydalania środka

cieniującego przez jedną lub przez obie nerki, trzeba

wykonać tzw. późne zdjęcia urograficzne, nawet po

upływie kilkunastu godzin od początku badania.

Środki cieniujące

U dzieci należy stosować wyłącznie preparaty

niskoosmolarne z grupy niejonowych środków

cieniujących. Stosowanie takich preparatów zmniejsza

częstość powikłań związanych z ich dożylnym

podawaniem. Środek cieniujący należy podgrzać do

temperatury ciała.
U noworodków z prawidłową masą urodzeniową należy

podać około 2 – 3 ml środka cieniującego na 1 kg masy

ciała. U noworodków, a zwłaszcza wcześniaków z małą

masą urodzeniową, należy stosować nieco mniejsze ilości

środka cieniującego i nie przekraczać ilości 6 – 8 ml na

badanie.
U starszych dzieci podaje się około 1,0 – 1,5 ml / kg masy

ciała. Wstrzykiwanie dożylne środka cieniującego u

noworodków nie może być zbyt szybkie i powinno trwać

około 90 – 120 s. U starszych dzieci środek cieniujący

należy podawać szybciej, średnio przez około 60 s.

CYSTOSKOPIA

CYSTOSKOPIA

Badanie to polega na bezpośrednim oglądaniu wnętrza

pęcherza moczowego za pomocą wziernika zwanego

cystoskopem, wprowadzonego przez cewkę moczową.

Cystoskop jest sztywną metalową rurą z układem optycznym

, w którym pole widzenia jest oświetlone dzięki wiązce

światłowodów (tzw. zimne oświetlenie ).

Wziernik ten, wyposażony jest w urządzenia umożliwiające

np. przepłukiwanie wybranych miejsc, a także odsysanie

płynnej treści. Cystoskopia może być połączona z pobraniem

fragmentu tkanki do badania histopatologicznego. Niekiedy

badania te poszerza się o sondowanie moczowodów (np. w

przypadku podejrzenia bloku odpływu moczu w

moczowodzie) przy pomocy specjalnego cewnika. Istnieje

wówczas możliwość, aby przez wprowadzony do

moczowodów cewnik podać środek cieniujący, który

pochłania promieniowanie rentgenowskie. Jednoczesne

prześwietlenie rentgenowskie pozwala uwidocznić moczowód

na ekranie monitora lub na zdjęciach rentgenowskich.

Czemu służy badanie?

Badanie to umożliwia unaocznienie zmian

zachodzących w pęcherzu moczowym i ujściach

moczowodów. Stanowi ono niezwykle istotny

element w rozpoznawaniu i różnicowaniu

stanów zapalnych oraz guzów pęcherza

moczowego.
Niezwykle ważnym elementem badania – w

przypadku podejrzenia guza pęcherza – jest

pobranie wycinka do badania mikroskopowego.

Ocena tkanki przez doświadczonego

histopatologa pozwala nie tylko na wykluczenie,

ale także w przypadku potwierdzenia tego

rozpoznania, na wyznaczenie najlepszego w

danym przypadku postępowania leczniczego.

Przeciwwskazania

Infekcja dróg moczowych

Przygotowanie do badania



1 – 2 dniowa antybiotykoterapia u osób z

czynnikami ryzyka infekcji dróg moczowych



Przed badaniem należy oddać mocz

Badanie z uwagi na manipulowanie w pęcherzu i

cewce sztywnym cystoskopem jest nieprzyjemne i

dla dzieci bolesne.



Z uwagi na konieczność spokojnego leżenia u

dzieci młodszych niż 12 – 14 lat badanie wykonuje

się w ogólnym znieczuleniu bez intubacji.



U starszych podaje się tylko leki uspokajające i

przeciwbólowe.



Wykonuje się je często na sali operacyjnej, gdzie

znajduje się odpowiedni sprzęt, cisza i spokój.

SCYNTYGRAFIA NEREK

SCYNTYGRAFIA NEREK

Scyntygrafia nerek jest to obrazowa metoda badania

struktury i czynności nerek. Obraz otrzymuje się poprzez

podanie niewielkich dawek izotopów promieniotwórczych,

które gromadzą się na krótki czas w nerkach.
Poprzez dobór odpowiednich metod i radioznaczników

(sprzężenie izotopów z wybranymi związkami chemicznymi)

można ocenić ukrwienie nerek, wielkość filtracji kłębkowej,

wydzielanie cewkowe oraz wydalanie moczu.
Wszechstronna ocena przedstawionych parametrów

możliwa jest dzięki zastosowaniu specjalnego

oprzyrządowania (gammakamery połączonej

z komputerem). Niekiedy badania izotopowe nerek

uzupełnia się także o testy farmakologiczne, które polegają

na ocenie funkcji nerek po podaniu badanemu dodatkowo

leków: kaptoprilu bądź furosemidu. Po zakończeniu badania

uzyskuje się barwny wydruk przedstawiający nerki oraz

ewentualne dane liczbowe i wykresy określające

zachowanie poszczególnych wskaźników.

Czemu służy badanie?

Statyczna scyntygrafia nerek



Badanie ocenia strukturę narządu (kształt,

wielkość, położenie, ruchomość, rozmieszczenie

radioznacznika w miąższu nerek)

Renografia izotopowa



Badanie ocenia czynność nerek (ukrwienie nerek,

wielkość filtracji kłębkowej, wydzielanie kanalikowe,

wydalanie moczu)

Renoscyntygrafia izotopowa



Renoscyntygrafia łączy dwa poprzednie badania i

daje dodatkowo możliwość obliczenia tzw.

radioklirensów nerkowych (wielkość przepływu

osocza lub filtracji kłębkowej) dla każdej nerki

osobno.

Przygotowanie do badania



Badanie wykonuje się pacjentom będącym

na czczo. Badanie to wymaga nieruchomej

pozycji dziecka wobec głowicy gamma

kamery, dlatego małym dzieciom należy

podać środek uspokajający.



Dziecko do badania układa się w pozycji na

brzuchu. Nie musi być rozebrane, powinno

jednak odłożyć na bok metalowe

przedmioty mogące przysłonić obraz.

Radioznacznik podaje się dożylnie, w

określonym czasie przed wykonaniem

właściwych pomiarów scyntygraficznych.

BADANIE

URODYNAMICZNE Z

POMIAREM PRZEPŁYWU

MOCZU

BADANIE URODYNAMICZNE Z
POMIAREM PRZEPŁYWU MOCZU

Badanie urodynamiczne jest jednym z ostatnich badań,

które należy wykonać w procesie diagnostyki układu

moczowego.
Badanie urodynamiczne polega na pomiarze czynności

tych części składowych dolnego odcinka dróg

moczowych, od których zależy prawidłowe opróżnianie

pęcherza moczowego podczas oddawania moczu

(mikcji). W tym celu stosuje się m.in. elektromiograf do

zapisu czynności elektrycznej badanych mięśni i

manometr do pomiaru ciśnienia w pęcherzu

moczowym. Coraz częściej aparatura do wykonywania

badania jest sprzężona z komputerem, który dokonuje

analizy danych.
Badanie urodynamiczne jest zawsze poprzedzone

pomiarem przepływu (strumienia) moczu w jednostce

czasu podczas mikcji, a następnie pomiarem objętości

moczu zalegającego w pęcherzu moczowym.

Czemu służy badanie?

Badanie urodynamiczne pozwala dokładnie

określić rodzaj zaburzeń prowadzących do

nieprawidłowości w opróżnianiu pęcherza

moczowego. Jednocześnie służy ono ustaleniu

pojemności pęcherza moczowego oraz tzw.

czasu pęcherzowego, czyli czasu

subiektywnego odczuwania jego wypełnienia.
W badaniu urodunamicznym można określić

nie tylko sprawność mięśni biorących udział w

opróżnianiu pęcherza moczowego, ale także

prawidłowość koordynacji pomiędzy

wypielaczem pęcherza, a zwieraczem cewki

moczowej.

Przygotowanie do badania

W dniu poprzedzającym badanie:
- rano środek przeczyszczający doustnie

(parafina, lactulosa, espumisan itp.)

-wieczorem enema (dotyczy dzieci z zaparciami

i dzieci z pęcherzem neurogennym, u

pozostałych pacjentów należy dopilnować

wypróżnienia przed badaniem)

W dniu badania:
- lekkie śniadanie
- nieco większa ilość płynów niż zazwyczaj

Przygotowanie do badania

Pełne badanie urodynamiczne (uroflometria,

cystometria, badanie ciśnienia + przepływ) wykonać

można u dzieci, które kontrolują oddawanie moczu tj.

w wieku około 4 – 5 lat. Jednak w każdym przypadku

możliwość badania należy ustalać indywidualnie.

Wieloletnie doświadczenie pokazuje, że diagnostykę

urodynamiczną lepiej jest wykonywać w trybie

ambulatoryjnym, gdyż rodzice lepiej potrafią

przygotować dziecko.



Konieczne jest także, aby zwłaszcza u dzieci

najmłodszych badanie odbywało się w ich obecności.



Powoduje to uspokojenie dziecka i pozwala na

uzyskanie bardziej wiarygodnych wyników badań.

Wskazania

Wskazaniami do wykonania badań

urodynamicznych są objawy występujące

u dziecka (moczenie, trudności w

oddawaniu moczu), rozpoznane

schorzenia (pęcherz neurogenny, odpływy

pęcherzowo- moczowodowe, przeszkody

w odpływie moczu, zakażenia), stany po

zabiegach chirurgicznych okolicy cewki i

krocza oraz nawroty odpływów

pęcherzowo-moczowodowych po

zabiegach przeciwodpływowych.

TOMOGRAFIA

KOMPUTEROWA

REZONANS
MAGNEYCZNY

Tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa – ma
zastosowanie najczęściej w
diagnostyce onkologicznej oraz ocenie
urazów nerek. Jej mniejsza dostępność
i koszty nie czynią z niej narzędzia
stosowanego rutynowo.

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny – na obecnym
etapie jest zbyt kosztowny i mało dostępny by
był stosowany rutynowo. Ponadto długi czas
pojedynczej sekwencji kiedy pacjent musi
pozostawać bezruchu sprawia, że dzieci
muszą być znieczulone w asyście
anestezjologa.
Niemniej jednak rezonans diagnostyczny z
kontrastem łączy zalety urografii i scyntygrafii
będąc nieszkodliwym i niezwykle dokładnym.

Dziękuję za uwagę