Materiały pochodzą z Platformy

Edukacyjnej Portalu

www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego
Użytkowników

wyłącznie

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,
przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby
własne

oraz

do

wykorzystania

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

SPIS TREŚCI:

1. Podział szkieletu człowieka na części

– slajd

3

2. Budowa szkieletu człowieka

– slajd

4

3. Kości pasa barkowego i kończyny górnej

–

slajd 5

4. Pas barkowy

– slajd 6

5. Kończyna górna

– slajd

7

6. Pas miednicowy

– slajdy

8, 9

7. Kończyna dolna

– slajdy

10,11

8. Złamania kości

– slajd 12

9. Rodzaje złamań

– slajd

13

10.Pierwsza pomoc przy złamaniach

–

slajd 14

11.Płaskostopie

– slajdy 15,

16

12.Typy połączeń kości

– slajd 17

13.Rodzaje stawów

– slajd

18

14.Budowa stawu

– slajd 19

15.Zwichnięcie stawu

– slajd

20

16.Bibliografia i netografia

– slajd

21

1.Szkielet można podzielić na trzy

podstawowe części:

a.Szkielet osiowy:

• czaszka,

• kręgosłup,

• klatka piersiowa,

b.Szkielet pasów:

• pas barkowy,

• pas miednicowy,

c.Szkielet kończyn:

• kończyny górne,

• kończyny dolne.

a

b

d

f

g

c

e

2. Budowa szkieletu
człowieka:

a. czaszka

b. pas barkowy

c. klatka piersiowa

d. kręgosłup

e. pas miednicowy

f. kończyna górna

g. kończyna dolna

b

c

h

f

e

d

a

g

3. Kości pasa barkowego i
kończyny górnej:

a. obojczyk

b. łopatka

c. kość ramienna

d. Kość łokciowa

e. kość promieniowa

f. kości nadgarstka

g. kości śródręcza

h. kości palców

4. Pas barkowy.

Pas barkowy stanowi przyczep dla kończyn
górnych. Znajdują się tu dwa stawy: barkowo –
obojczykowy i ramienny.

Pas barkowy składa się z 2 obojczyków i 2 łopatek.

Obojczyk jest to esowato wygięta kość długa, która
jednym końcem przyczepiona jest do łopatki, a
drugim do mostka.

Łopatka

jest płaską kością kształtu trójkątnego,

przylegającą do grzbietowej części klatki piersiowej.
Stanowi ona zaczep dla mięśni karku.

5

.

Kończyna górna.

Kończyna górna wolna (czyli bez pasa barkowego)
składa się z kości ramienia, przedramienia i
dłoni.

Przedramię budują dwie kości – grubsza kość
łokciowa i cienka promieniowa. Są one
skrzyżowane co umożliwia obracanie ręką np.
dłonią do tyłu.

W skład kości dłoni wchodzą:

• 8 kości nadgarstka, które są ułożone w
dwóch rzędach,

• 5 kości śródręcza; są to kości długie,

• kości palców zbudowane z paliczków;
kciuk z 2, a pozostałe palce z 3.

6. Pas miednicowy:

a. kość krzyżowa

b. 2 kości biodrowe

c. 2 kości kulszowe kość miedniczna

d. 2 kości łonowe

e. spojenie łonowe

b

c

d

a

e

Pas miednicowy stanowi przyczep dla
kończyn dolnych. Jest również ochroną dla
narządów wewnętrznych np. pęcherza
moczowego czy narządów rozrodczych kobiety.
Miednica człowieka jest masywniejsza w
porównaniu z innymi ssakami, ze względu na
pionową postawę ciała.

Kości pasa miednicowego zrastają się w okresie
dojrzewania w całość tworząc miednicę. Z
przodu jest ona złączona chrzęstnym
spojeniem łonowym. Takie elastyczne
połączenie kości jest istotne podczas porodu.

W budowie miednicy kobiet i mężczyzn można
zauważyć istotne różnice np.: miednica kobiety
jest szersza, a kości łonowe bardziej rozchylone.
Jest to związane z porodem. Różnice te są
wykorzystywane przy identyfikacji kości np.
podczas badań archeologicznych czy
kryminalistycznych.

7. Kończyna dolna:

a. kość udowa

b. rzepka

c. kość piszczelowa

d. kość strzałkowa

e. kości stępu

f. kości śródstopia kości

stopy

g. kości palców

a

f

g

d

e

b

c

kości
podudzia

Szkielet kończyny dolnej tworzy kość udowa
– największa kość w szkielecie człowieka,
kości podudzia i stopy.

Rzepka jest to spłaszczona kość osłaniająca z
przodu staw kolanowy. Odgrywa ona istotną
rolę w prawidłowym działaniu tego stawu.

Kości stępu składają się z 7 różnokształtnych
kości, z których największa jest kość
piętowa. Śródstopie tworzy 5 kości długich, a
palce podobnie jak w dłoni zbudowane są z
paliczków – paluch z 2, pozostałe z 3.
Stopa człowieka jest charakterystycznie
wysklepiona. Taki kształt umożliwia
utrzymywanie ciężaru całego ciała.

8. Złamania kości.

Złamanie kości jest to przerwanie
jej ciągłości po zadziałaniu urazu
przekraczającego granicę
elastyczności tkanki kostnej.
Do najczęstszych przyczyn złamań
należą uderzenia, zmiażdżenia,
upadki, przygniecenia i postrzały.
Gdy kość jest już wcześniej
osłabiona, np. : przez nowotwór
czy osteoporozę, może dojść do jej
złamania nawet w czasie
wykonywania codziennych
czynności np. : w czasie
odwracania się, stąpnięcia,
uchwycenia jakiegoś przedmiotu -
bez działania istotnego urazu.

Zdjęcie

rentgenowskie

złamanej kości

9. Rodzaje złamań:

a.Złamanie otwarte – występuje gdy

dochodzi do przerwania ciągłości skóry . W
okolicy złamania występują rany, można
zobaczyć fragmenty kości.

b.Złamanie zamknięte – w czasie tego

złamania nie następuje przerwanie ciągłości
skóry. Może wystąpić obrzęk, wylew
podskórny, ból.

a

b

• Wezwać pogotowie ratunkowe

(999, 112), zawieźć rannego do

lekarza,

• W przypadku złamania kości

długiej (kończyny) unieruchomić

co najmniej dwa sąsiednie

stawy,

• W przypadku złamania stawu

unieruchomić kości tworzące

staw,

• W przypadku złamania

otwartego zatamować upływ

krwi, oczyścić ranę.

Na złamaną kończynę zakłada się

opatrunek gipsowy w celu jej
unieruchomienia.

10. Pierwsza pomoc przy złamaniach:

11. Płaskostopie.

Jest to schorzenie polegające na braku lub

obniżeniu naturalnego wysklepienia stopy.

Przyczynami występowania płaskostopia mogą być:

• nadmierne obciążenie stóp (otyłość, noszenie

znacznych ciężarów),

• noszenie niewłaściwego obuwia,
• niedobór soli mineralnych lub witaminy D,

• mała aktywność fizyczna.

Objawami tego schorzenia jest ból i drętwienie

stóp po wysiłku fizycznym. Płaskostopie można

rozpoznać porównując ślad stopy z prawidłowym

odciskiem. Rehabilitacja polega na stosowaniu

ćwiczeń korekcyjnych i wkładek

ortopedycznych do obuwia.

12. Typy połączeń kości:

a. Połączenia ścisłe – szwy czaszki.
b. Połączenia półścisłe

(chrząstkozrosty) – np.: dyski,
spojenie łonowe, chrzęstne
połączenia żeber z mostkiem.

c. Połączenia ruchome – stawy np.

biodrowy.

a

b

c

13. Rodzaje stawów:

a. Staw zawiasowy – umożliwia

wykonywanie ruchów w jednej
płaszczyźnie (zginanie, prostowanie)
np. staw łokciowy, staw kolanowy.

b. Staw kulisty – umożliwia

wykonywanie ruchów obrotowych
(wielopłaszczyznowych) np. staw
ramienny, biodrowy.

a. staw
łokciowy

b. Staw ramienny

14. Budowa stawu.

a. panewka – wklęsła część

kości

b. torebka stawowa – błona

zamykająca jamę stawową

c. chrząstka - pokrywa

powierzchnię stykających
się kości zapobiegając ich
ścieraniu

d. wiązadło stawowe – łączy

kości stabilizując je

e. maź – lepka ciecz

wypełniająca torebkę
stawową; nawilża chrząstki,
zmniejsza tarcie kości

f. główka – wypukła część

kości.

a

d e

f

b

c

15. Zwichnięcie stawu.

Jest to przemieszczenie kości tworzących
staw. Towarzyszy mu rozerwanie torebki
stawowej i zerwanie wiązadeł stawowych.
Okolica zwichniętego stawu jest bolesna,
zasiniona i opuchnięta.
Pierwsza pomoc polega na unieruchomieniu
stawu, założeniu zimnego okładu i wezwaniu
lekarza. Zwichnięcie urazowe stawu wymaga
nastawienia przez lekarza.

W wyniku kontuzji może dojść do skręcenia –
polega to na przemieszczeniu względem siebie
powierzchni stawowych.

16. Bibliografia i netografia:

• Gołda W., Kłyś M., Wardas J.: Biologia dla gimnazjum

część druga, Wydawnictwo Nowa Era,

• Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia

człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

• Sylwanowicz W.: Mały atlas anatomiczny, PZWL,
• Szlachetko A., Szlachetko D., Rutkowski P.: Biologia

gimnazjum II, Wydawnictwo M. Rożak,

• Villee C. A.:Biologia, PWRiL,
•

www.wikipedia.pl

,

•

www.encyklopedia.interia.pl

•

www.wiem.onet.pl