Połączenia kości wspólnie z układem szkieletowym tworzą bierny narząd ruchu.

Dzielimy je na:

•połączenia ścisłe

•połączenia wolne = stawy

POŁĄCZENIA ŚCISŁE- dzielimy je na:

-więzozrosty- jest połączeniem, w którym materiałem łączącym jest tkanka łączna

-chrząstkozrosty- materiałem łączącym jest chrząstka (np. połączenie trzonów kręgów za pomocą krążka międzykręgowego)

-kościozrosty- powstają na skutek skostnienia więzozrostów i chrząstkozrostów (np. kość krzyżowa, która powstała ze skostnienia krążków międzykręgowych krzyżowych)

Więzozrosty- odróżnia się jego 4 rodzaje:

•występują pomiędzy kośćmi czaszki

•wklinowanie- mianem tym określa się umocowanie korzeni zębów w zębodołach przez tkankę łączną zwaną ozębną czyli okostna zębodołu.

•więzozrost sprężysty- więzadła: łączą kręgi ze sobą w kręgosłupie

•więzozrost włóknisty- błona międzykostna: łączy sąsiadujące kości, np. błona międzykostna przedramienia.

POŁĄCZENIA WOLNE

STAW (Articulatio)- jest ruchomym połączeniem dwu lub większej ilości kości; wyróżniamy w nim stałe i niestałe składniki stawu.

STAŁE:

• powierzchnia stawowa- główka i panewka, pokryte od zewnątrz chrząstką stawową lub szklistą

jama stawowa- jest włosowatą szczeliną wypełnioną mazią objętą od zewnątrz torebką stawową

•torebka stawowa- błona łącząca ze sobą końce kości, odgradza staw od otoczenia. Składa się z:

- błony włóknistej- zewnętrznej, utrzymuje końce kości i jest mocna

- błony maziowej- wewnętrznej, jest cienka i wypełnia maź stawową która wypełnia jamę stawową. Maź zwilża powierzchnie stawowe i w ten sposób zmniejsza tarcie pomiędzy powierzchniami kości.

NIESTAŁE:

• więzadła stawowe- pasma łącznotkankowe, utrzymują kości stawów w prawidłowym położeniu, wzmacniają torebkę stawową

• obrąbki stawowe- pasma chrząstki włóknistej, które przyczepiają się do brzegu panewki i ją pogłębiają

• krążki i łękotki stawowe- są to płytki chrząstki włóknistej, które całkowicie (krążki) lub częściowo (łąkotki) rozdzielają jamę stawową. Występują tam, gdzie powierzchnie stawowe są niedopasowane.

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA

• więzozrosty

• chrząstkozrosty

• kościozrosty

• stawy

Więzozrosty- tworzą więzadła i wyróżniamy:

❖więzadła długie- biegną wzdłuż kręgosłupa

a) więzadło podłużne przednie i tylne

b) więzadło nadkolcowe

❖więzadła krótkie- łączą ze sobą jednakowe elementy dwu sąsiadujących ze sobą kręgów i zaliczamy:

a)więzadło międzypoprzeczne- łączy wyrostki poprzeczne

b)więzadło międzykołcowe- łączy wyrostki kolczyste

c)więzadło między łukowe- łączy łuki sąsiadujących ze sobą kręgów

Chrząstkozrosty

• utworzone są przez krążki międzykręgowe, które łączą ze sobą trzony sąsiadujących kręgów

• pierwszy krążek znajduje się między 2 a 3 kręgiem szyjnym, a ostatni między kręgiem lędźwiowym a podstawą kości krzyżowej

• krążek międzykręgowy zbudowany jest z:

• pierścienia włóknistego- położony obwodowo

• jądra miażdżystego- półpłynny, położony centralnie

Kościozrosty- są następstwem skostnienia chrząstkozrostów i więzozrostów, np. kość guziczka lub krzyżowa.

Stawy międzykręgowe: czyli stawy między wyrostkami stawowymi kręgów, tworzą stykające się ze sobą powierzchnie stawowe wyrostków stawowych, w stawach tych łączą się powierzchnie stawowe dolne położone na wyrostkach stawowych kręgów wyżej leżących z powierzchniami stawowymi górnymi kręgów niżej leżących.

KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA:

• lordoza szyjna (3-4 miesiąc życia)

• kyfoza piersiowa ( 3 miesiąc płodu)

• lordoza lędźwiowa (1 rok)

• kyfoza krzyżowa (5 miesiąc płodu)

• Patologicznie występuje: skolioza

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA Z CZASZKĄ:

•staw górny głowy= szczytowo- potyliczny (połączenie kręgu szczytowego z kością potyliczną; potakiwanie)

•staw dolny głowy= staw szczytowo- obrotowy (połączenie kręgu szczytowego z kręgiem obrotowym, przeczenie)

POŁĄCZENIA MIĘDZY KOŚĆMI CZASZKI

• połączenia ścisłe

> więzozrosty

a) szwy

b) ciemiączka nieparzyste- przednie i tylne

c) ciemiączka parzyste- przednio- boczne= klinowe i tylno- boczne= sutkowe

d) wklinowanie- zęba w zębodole

> chrząstkozrosty- występują między kośćmi podstawy czaszki

> kościozrosty- skostnienia szwów

•połączenia wolne- staw skroniowo- żuchwowy

KLATKA PIERSIOWA

• staw mostkowo- żebrowy- chrząstki żebrowe łączą się z wcięciami żebrowymi mostka

• staw żebrowo- kręgowy- głowa i guzek żebra łączą się z dołkami żebrowymi trzonu i wyrostkami poprzecznymi kręgów piersiowych

TYPY KLATKI PIERSIOWEJ:

> kurza- mostek wysunięty ku przodowi, stąd zwiększony wymiar przednio- tylny

> lejkowata- dolna część mostka i przyczepiające się do niej chrząstki żebrowe są wpuklone do jamy klatki piersiowej

> asteniczna- wydłużona i spłaszczona z opuszczonymi zebrami; żebra tworzą kąt ostry

> rozedmowa= pykniczna- powiększona i silnie uwypuklona; żebra tworzą kąt rozwarty

> normsteniczna- żebra tworzą kąt prosty

OTWORY KLATKI PIERSIOWEJ:

• górny- którego płaszczyzna nachyla się ku przodowi i dołowi; ograniczają go: górny brzeg rękojeści mostka, pierwsze żebra i trzon pierwszego kręgu piersiowego; przechodzi przez niego: tchawica, wielkie naczynia tętnicze i żylne, przewód piersiowy

• dolny- ograniczają go: wyrostek mieczykowaty, chrząstki żeber od 7 do 10, końce żeber jedenastych, brzegi dolne 12 pary żeber i 12 kręg piersiowy; leży tu część żołądka.

STAWY KOŃCZYNY GÓRNEJ I JEJ OBRĘCZY

STAWY OBRĘCZY

• staw mostkowo- obojczykowy- utworzony przez wcięcie obojczykowe mostka i koniec mostkowy obojczyka

• staw barkowo- obojczykowy- utworzony przez wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka

W obu stawach występują krążki stawowe, które zwiększają ich powierzchnie stawowe. Dzięki temu możemy unieść ramię powyżej stawu barkowego!!!

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ WOLNEJ

• staw ramienny(articulatio humeri)- utworzony jest przez wydrążenie stawowe łopatki pogłębione przez obrąbek stawowy oraz przez głowę kości ramiennej.

Czynnościowo jest to staw kulisty wolny. Dzięki niemu wykonujemy następujące ruchy:

- zginanie i prostowanie

- odwodzenie i przywodzenia ramienia

- ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie)

- obwodzenie

• staw łokciowy (articulatio cubiti)- jest to staw zawiasowo- obrotowy; składa się z 3 stawów:

1) staw ramienno- łokciowy-głowę tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę wcięcie bloczkowe kości łokciowej

2) staw ramienno promieniowy- głowę tworzy główka kości ramiennej, a panewkę dołek głowy kości promieniowej

3) staw promieniowo- łokciowy bliższy- głowę tworzy obwód stawowy głowy kości promieniowej, a panewkę wcięcie promieniowe na kości łokciowej

- Staw łokciowy umożliwia następujące ruchy:

* zginanie i prostowanie

* ruchy obrotowe (nawracanie i odwracanie przedramienia)

POŁĄCZENIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA

• staw promieniowo- łokciowy bliższy

• staw promieniowo łokciowy dalszy- głowę stanowi obwód stawowy głowy kości łokciowej, panewkę- wcięcie łokciowe kości promieniowej

• błona międzykostna przedramienia= więzozrost przedramienia

• oba stawy należą do stawów obrotowych- ruchy nawracania i odwracania

STAW PROMIENIOWO- NADGARSTKOWY (articulatio radiocarpalis)

• głowę tworzy szereg bliższy kości nadgarstka i krążek stawowy, a panewkę powierzchnia stawowa nadgarstkowa kości promieniowej

• czynnościowo jest to staw eliptyczny; zachodzą w nim ruchy:

-zgięcie i prostowanie grzbietowe

-zgięcie i prostowanie dłoniowe

-przywodzenie i odwodzenie

-obwodzenie

STAWY RĘKI

• staw śródnagarstkowy

• staw nadgarstkowo- śród ręczny

• staw nadgarstkowo- śródręczny kciuka (staw siodełkowaty; kciuk posiada zdolność przeciwstawiania się pozostałym palcom)

• staw stawy śródręczno- paliczkowe

• stawy międzypaliczkowe bliższe i dalsze

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ

POŁĄCZENIA OBRĘCZY - MIEDNICA (Pelvis)

• więzozrosty- więzozrosty pachwinowe

• chrząstkozrosty- spojenie łonowe

• kościozrosty- kość krzyżowa

• staw krzyżowo- biodrowy

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ

> staw biodrowy (articulatio coxae)

• głowę stanowi głowa kości udowej a panewkę stanowi kość miedniczna pogłębiona o obrąbek stawowy

• czynnościowo jest to staw kulisty panewkowy

-zginanie i prostowania

-odwodzenie i przywodzenie

-obwodzenie

-nawracanie i przywracanie

> staw kolanowy (articulatio genus)

• głowę tworzy kłykieć kości udowej; panewkę kłykieć kości piszczelowej i rzepka

• dodatkowo łąkotka przyśrodkowa i boczna

• czynnościowo jest to staw zawiasowo- obrotowy i wykonujemy ruchy:

- zgięcie i prostowanie

- ruchy obrotowe

> połączenia kości podudzia

• staw piszczelowo- strzałkowy

• więzozrost piszczelowo- strzałkowy

• błona międzykostna podudzia

> staw skokowo- goleniowy (articulatio talocrulalis)

• główkę tworzy bloczek kości skokowej; panewkę powierzchnia stawowa dolna kości piszczelowej i powierzchnie stawowe kości przyśrodkowej i bocznej

• staw zawiasowy (podeszwowo- typowe zgięcie i grzbietowo- prostowanie)

> stawy stopy

• staw skokowo- piętowo- łódkowy

• staw kulisty (ruchy odwracania z przywodzeniem, nawracania z odwodzeniem)

1. Połączenia ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty)
2. Połączenia wolne (stałe i niestałe składniki stawu)
3. Połączenia kręgosłupa (ścisłe – uwzględnić budowę krążka międzykręgowego oraz wolne
4. Krzywizny kręgosłupa (pojęcie lordozy, kyfozy i skoliozy)
5. Połączenia kręgosłupa z czaszką (wymienić nazwy stawów)
6. Połączenia między kośćmi czaszki (ścisłe – uwzględnić ciemiączka i wolne – nazwa stawu i przez co jest utworzony)
7. Klatka piersiowa – budowa (połączenia stawowe żeber z mostkiem i kręgosłupem – nazwy stawów)
8. Stawy kończyny górnej i jej obręczy (staw ramienny, łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy – budowa i mechanika). Pozostałe tylko nazwy stawów.
9. Połączenia kończyny dolnej. Budowa i połączenie miednicy. Staw biodrowy, kolanowy, skokowo-goleniowy –budowa i mechanika (staw skokowy dolny – nazwy kości go budujące i ruchy w nim zachodzące)
 

Staw – Articulatio

• Klatka piersiowa – Thorax

• Staw ramienny – Articulatio humeri

• Staw łokciowy – Articulatio cubiti

• Staw promieniowo-nadgarstkowy – Articulatio radiocarpalis

• Miednica – Pelvis

• Staw biodrowy – Articulatio coxae

• Staw kolanowy – Articulatio genus

• Staw skokowo-goleniowy – Articulatio talocruralis