Specyfika pielęgnacji skóry u

pacjentów w starszym wieku.

Właściwa

higiena skóry ma ogromne

znaczenie dla ogólnego

samopoczucia człowieka. Dotyczy

to zwłaszcza osób starszych.

Skóra seniorów jest gorzej ukrwiona

z powodu ograniczonej aktywności

ruchowej, długotrwałego

unieruchomienia w jednej pozycji.

a także często występujących w

tym wieku zaburzeń krążenia

Wskutek przesuszenia skóra osób

starszych traci elastyczność i nie może

w pełnym zakresie spełniać swoich

naturalnych funkcji ochronnych. U osób

w starszym wieku trudno gojące się

zmiany skórne mogące powstać w

ciągu kilku godzin, są przyczyną bólu i

cierpienia pacjenta. Zjawisko to zmusza

zwłaszcza środowiska medyczne do

poszukiwania, nowych metod

postępowania, które mogą zapewnić

ochronę zagrożonych seniorów, a w

sytuacji wystąpienia zmian

odleżynowych wprowadzić skuteczny

proces leczenia.

Aby uniknąć uszkodzenia skóry i
zachować jej zdrowie, należy wcześniej
zatroszczyć się o jej właściwą
pielęgnację i szczególną ochronę.
Wzmożonej pielęgnacji wymaga skóra
osób starszych narażona zwłaszcza na
obciążenia spowodowane
nietrzymaniem zwieraczy i leżeniem w
łóżku. Ważne jest więc, aby jak
najwcześniej przekazać istotne
informacje osobom starszym w
zakresie poprawnej samopielęgnacji
jak i ich rodzinom, opiekunom
biorącym również udział w pielęgnacji i
opiece

Odleżyna - definicja

Odleżyny

( decubitus ) powstają

wskutek zaburzenia ukrwienia i
następowej martwicy obejmującej
skórę, tkankę podskórną oraz często
mięśnie pokrywające wyniosłości
kostne i są wynikiem działania
intensywnego, krótkotrwałego ucisku
lub ucisku o mniejszym nasileniu, ale
rozłożonego w czasie.

Przyczyny powstawania

odleżyn

ZEWNĘTRZNE

– wpływające bezpośrednio na skórę:

nacisk powierzchniowy

- kiedy siła ucisku wywiera

ciśnienie przewyższające ciśnienie panujące we

włośniczkach. Ma to miejsce wówczas, gdy tkanki ulegają

ściśnięciu między podłożem a wyniosłościami kostnymi

siły ścinające

– powstają w sytuacji, kiedy głębiej położone

struktury i szkielet przesuwają się względem nieruchomych

w stosunku do podłoża tkanek. Powoduje to skręcenie i

zamknięcie naczyń włosowatych lub nawet ich przerwanie a

następnie niedokrwienie

siły tarcia

powstają wówczas, gdy następuje próba

przywrócenia chorego do pozycji siedzącej przez ciągnięcie

go po podłożu zamiast podniesienia do góry. Inną sytuacją

jest moment, gdy pacjent ułożony w pozycji półwysokiej

zsuwa się w dół łóżka wywołując powstanie dużych sił tarcia.

Czynniki sprzyjające rozwojowi

odleżyn

Dzieli się na dwie grupy:

1. pierwsza grupę stanowią czynniki bezpośrednio

związane z osobą pacjenta:

        ogólny stan zdrowia.
        stan skóry pacjenta,
        stan świadomości,
        obecność urazów,
        wiek pacjenta,
        czynność zwieraczy,
        choroby współistniejące (otyłość, choroby

nowotworowe,

cukrzyca, miażdżyca ),
        ograniczenie ruchomości,
        ograniczenie aktywności,
        zmiany pH skóry,
        infekcje,
      wyniszczenie.

2. Druga grupę stanowią czynniki związane

z osobami sprawującymi opiekę nad ludźmi

starszymi:

•

Niedostateczna wiedza opiekunów

•

Złe nawyki

•

Brak motywacji

•

Zła organizacja pracy,

•

Nieumiejętności korzystania z profesjonalnej
pomocy,

•

Nieumiejętności korzystania z profesjonalnego
sprzętu, środków o działaniu miejscowym lub ich
brak,

•

Brak dostępu do materiałów szkoleniowych,

•

Nie uczestniczenie w szkoleniach

Etapy rozwoju odleżyn

ETAP – długotrwały ucisk na
skórę i tkankę podskórną

II.

ETAP – niedokrwienie tkanek
(zwolnienie przemiany
komórkowej)

III.

ETAP – śmierć komórki

IV.

ETAP – odleżyna

Miejsca powstawania

odleżyn

•

Krętarze większe kości udowej

•

Kość krzyżową i ogonową

•

Pięty

•

Kostki

•

Wyrostki kolczyste kręgosłupa

•

Łopatki

•

Grzebień kości biodrowej

•

Staw kolanowy

Przy ułożeniu w pozycji grzbietowej odleżyny mogą

powstać także na potylicy, małżowinach usznych,

w okolicy łokci.

Stopnie odleżyn (wg skali

Torrance’a)

O - nie ma odleżyny istnieje jednak zagrożenie

Iº

- blednące zaczerwienienie

IIº

- nie blednące zaczerwienienia ( uszkodzenie

naskórka )

IIIº

– zmiana obejmuje naskórek oraz skórę

właściwą

IVº

– zmiana obejmuje tkankę podskórna,

tłuszczowa do mięśni

Vº

– zmiany obejmują mięśnie do kości i stawów

Profilaktyka odleżyn

Podstawą profilaktyki jest dobra

opieka. Jej intensywność powinna

być uzależniona od

indywidualnych predyspozycji

osób starszych, dostępu do

sprzętu.

W prewencji odleżyn należy

uwzględnić następujące elementy:

•

Wpływanie na aktywność seniora

•

Obserwację skóry

•

Kontrola objawów ogólnych

Stosowanie odpowiedniej

bielizny osobistej i pościelowej

(materiały naturalne

pozbawione zgrubień, zbyt

wielu szwów guzików)

Łatwy dostęp do łóżka

Paznokcie krótkie, opiłowane

Obserwacja zachowania

podopiecznego – stanu

psychicznego, współdziałania

w pielęgnacji

Przypominanie o zmianie

pozycji i pomoc przy zmianie

pozycji

Zniesienie bólu poprzez

stosowanie udogodnień

Dostęp powietrza do skóry

(wyeliminowanie podkładów

gumowych, foliowych)

Unikanie urazów ciała

Stosowanie odpowiednich

technik zmiany pozycji

Właściwa higiena skóry

Aby uniknąć podrażnień i nie niszczyć

naturalnego, lekko kwaśnego odczynu skóry,
do mycia można stosować następujące
środki

ECOLAB Manisoft

– chroniący skórę płyn do mycia

jest łagodnie działającym, nie zawierającym mydła
preparatem. Chroni i pielęgnuje skórę zachowując
jej naturalny lekko kwaśny odczyn.



Seni Care

( mleczko ) – zmywa zabrudzenia z

powierzchni skóry jednocześnie nawilżając ją i
natłuszczając dzięki zawartości olejków. Mleczko
zawiera aktywny wyciąg z rumianku pobudzający
krążenie oraz witaminę E i wyciąg z aloesu, które
łagodzą i koją podrażnienia skóry.

•

Menalind professional

– pianka do oczyszczania

skóry – służy do szybkiego i delikatnego usuwania
zabrudzeń w przypadku nie trzymania zwiaraczy.

•

Delikatne mydła o pH 5,5.

Po umyciu dokładnie osuszamy ciało ręcznikiem (ale

bez intensywnego pocierania), szczególną uwagę
zwracając na okolicę fałdów. Gdy skóra pozostaje
wilgotna, dochodzi do jej maceracji, czyli
rozpulchniania naskórka, co sprzyja powstawaniu
odleżyn.

Umytą i osuszoną skórę

natłuszczamy, w tym celu można

zastosować:





AnTicubi

–

Balsam Naturalny do pielęgnacji

skóry narażonej na powstanie odleżyn. Zapobiega

infekcjom, łagodzi podrażnienia, łatwo rozprowadza

się po skórze, nie brudzi bielizny. Zawiera olejek

drzewa herbacianego o działaniu antybakteryjnym i

antygrzybiczym. Skóra po stosowaniu balsamu nabiera

elastyczności i prawidłowej wilgotności





Seni Care

–

Krem ochronny zabezpiecza i

chroni ciało przez wpływem składników drażniących

skórę. Zawarty w kremie Panthenol oraz ekstrakt z

rumianku nawilża skórę. Dzięki dużej zawartości

tlenku cynku krem zapobiega powstawaniu stanów

zapalnych, odparzeń i odleżyn.





Sudocrem

- antyseptyczny krem stosowany w profilaktyce i

łagodzeniu skutków zapalenia skóry, w przebiegu nietrzymania

moczu i odleżyn. Dzięki pięciu aktywnym składnikom wykazuje

działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, kojące i ochronne,

łagodzi ból, podrażnienia, swędzenie, wspomaga proces

regeneracji, chroni skórę przed drażniącymi substancjami i

pomaga utrzymać odpowiednią wilgotność skóry.





Krem do stóp

– krem z olejkiem z drzewa herbacianego

witaminą A, alantoiną. Przeznaczony do pielęgnacji skóry stóp

zwłaszcza ze skłonnością do rogowacenia i pękania na piętach.

Zawiera zestaw substancji odpowiedzialnych za właściwe

nawilżenie i natłuszczenie skóry.

•

Jeśli skóra jest nadmiernie sucha





Linomag





Oliwkę, PC 30 V





kremem propolisowy

•

Nie powinno się stosować jednocześnie środków natłuszczających

i pudru , ponieważ wspólnie tworzą skorupę, która drażni skórę.

Identyfikacja zagrożenia

– należy dokonać u

każdej osoby objętej opieką oceny pod kątem

stopnia ryzyka występowania zmiany chorobowej.

Jeżeli zagrożenie takie wystąpi, należy zaaplikować

strategię postępowania profilaktycznego.

Minimalizacja ucisku

– dokonuje się poprzez

zmiany pozycji ciała, częstotliwość tych zmian

należy dobrać indywidualnie do potrzeb seniora i

jemu tylko właściwej tolerancji na ucisk.

Techniczne udogodnienie

: wałki, kliny,

poduszki, prostokąty w celu prawidłowego

ułożenia chorego, stabilizacji pozycji i

zabezpieczenia chorego przed zsunięciem się.

Specjalistyczne podkłady: materace

p/dleżynowe: statyczne i

zmiennociśnieniowe. Materace statyczne

rozkładają ciężar ciała na jak największą

powierzchnię, tym samym zmniejszając

nacisk jednostkowy.

Istnieje wiele rodzajów materaców

statycznych np. materace z wypełnieniem z

granulatu styropianowego, z siemienia

lnianego, materace żelowe, wodne,

piankowe, lateksowe.

Najkorzystniejsze parametry posiadają gąbki

o otwartych porach, które dostosowują się

do kształtu ciała. Niestety okres ich

żywotności wynosi ok. 3 – 5 miesięcy.

Po tym czasie materace tracą

właściwości terapeutyczne.

Pneumatyczny materac

zmiennociśnieniowy z

kompresorem działa

profilaktycznie, delikatnie masuje

tkanki. Dynamiczny materac

przeciwodleżynowy w kilka minut

zmienia punkt podparcia osoby

leżącej. Dzięki temu każda część

ciała jest co pewien czas

uwalniana od nacisku

spowodowanego

unieruchomieniem. Płynna

regulacja ciśnienia w materacu

dobierana jest regularnie do wagi

chorego. Jedne z wielu materacy

przeciwodleżynowych dostępnych

na rynku to: Betabed, Alphabed,

AlphaTrancell

Kontrola i pielęgnacja skóry

–

podczas wykonywania toalety, zmiany
pozycji. Toaletę ciała należy wykonać
co najmniej dwa razy dziennie lub w
miarę potrzeb jeśli chory się poci lub
zanieczyszcza. Miejsca narażone
delikatnie oklepywać w celu
poprawienia ukrwienia. Nie wolno
gwałtownie rozcierać ani masować
ciała. Silny ucisk na skórę nie tylko
boli, ale może także dać efekt
odwrotny od zamierzonego, czyli
zaburzać krążenie, zamiast je
pobudzać.
Dbać o pościel, aby była czysta,
sucha, prześcieradło dobrze
naciągnięte i nie pofałdowane

Uzupełnienie niedoborów

pokarmowych – niedobory pokarmowe
zwłaszcza białek, witamin i cynku,
usposabiają do powstawania odleżyn i
opóźniają gojenie się już istniejących
uszkodzeń.

Edukacja

– chorym i opiekunom

wyjaśniamy cel podejmowanych działań.
Zapoznajemy ze sposobami postępowania
profilaktycznego. Kiedy pacjent rodzina,
opiekun zaakceptuje proponowane
postępowanie można liczyć na dobrą
współpracę.