Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 17. lutego 2004 roku
w sprawie szczegółowych wymagań
sanitarnych, jakim powinny odpowiadać
zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu
i odnowy biologicznej
(Dz. U. z 2004 r., Nr 31, poz. 273).

§ 3. pkt 4

Pomieszczenia z zakładzie, w których są
świadczone usługi, powinny mieć

powierzchnię

umożliwiającą takie rozmieszczenie,
zainstalowanie i użytkowanie stanowiących
jego wyposażenie urządzeń i sprzętu, które
zapewni właściwe świadczenie usług.

Jedynie przy wykonywaniu usług
kosmetycznych typu „pedicure” jest

określona

wielkość pomieszczenia (co najmniej 6

m kwadr.)

§ 3 pkt 5.

Ściany przy umywalkach i zlewach w
pomieszczeniach, w których są

świadczone

usługi, pokrywa się do wysokości co
najmniej 1,6 m nienasiąkliwym

materiałem,

łatwo zmywalnym i odpornym na działanie
wilgoci oraz środków dezynfekcyjnych.

Ściany przy umywalkach i zlewach

muszą

być pokryte materiałem

łatwozmywalnym

do wysokości 1,6 m, licząc od podłoża.

§ 4.

W zakładzie dopuszcza się:
2) podawanie lub sprzedaż napojów

bezalkoholowych, przy zachowaniu
warunków określonych w przepisach
o warunkach zdrowotnych żywności
i żywienia.

Można podawać klientom napoje,

lecz

tylko i wyłącznie w naczyniach
jednorazowego użytku.
W innym przypadku należy

zaopatrzyć

się w zmywarkę z funkcją

wyparzania.

§ 10. 1.

Do wykonywania zabiegów używa się
wyłącznie technicznie sprawnych narzędzi
i urządzeń oraz preparatów o aktualnym

terminie

ważności i zaleconym stężeniu.

Za brak środka do dezynfekcji narzędzi,
przeterminowany środek, bądź

nierozcieńczony

roztwór roboczy – na osobę

odpowiedzialną zostaje

nałożony mandat karnym.

§ 11.

Narzędzia przechowuje się w

warunkach

zabezpieczających je przed
zanieczyszczeniem lub uszkodzeniem.

W niektórych zakładach narzędzia

są

porozrzucane na regałach. Powinny

być

przechowywane w taki sposób, aby
zminimalizować ich

zanieczyszczenie

(np. w woreczkach i plastikowych-
zamykanych opakowaniach).

§ 11. 2.

Narzędzia lub ich części, których stosowanie:
1) nie powoduje naruszenia ciągłości tkanek,
po każdym użyciu dokładnie czyści się, myje
i dezynfekuje

(zakłady fryzjerskie);

2) powoduje naruszenie ciągłości tkanek,
po każdym użyciu poddaje się dezynfekcji,
a następnie myje i sterylizuje

(gabinety

kosmetyczne).

§ 11. pkt 4.

Niedopuszczalne jest

wielokrotne

używanie narzędzi

przeznaczonych

do jednorazowego użytku

(brzytwy, pilniki

jednorazowe, szpatułki

itp.)

§ 11 pkt 5

Narzędzia jednorazowego użytku
używane przy świadczeniu usług, powodujące
naruszenie ciągłości tkanek (np. igły), bezpośrednio
po użyciu odkłada się do zamykanych, szczelnych
pojemników o nienasiąkliwych ścianach.

Są specjalne pojemniki na tego typu odpady
(nieprzekłuwalne, brak możliwości

wyciągnięcia

zużytej igły).

§ 12

.

Narzędzia wielorazowego użytku naruszające
ciągłość tkanek poddaje się sterylizacji lub
dezynfekuje przy użyciu specjalnych środków.

Preferowaną metodą w gabinetach kosmetycznych,
jest sterylizacja narzędzi za pomocą autoklawu parowo-
ciśnieniowego.
Do chwili wejścia w życie nowych przepisów

dopuszczalne są

aparaty kulkowe. Sterylizacja za pomocą środków jest
praktycznie niemożliwa do wykonania w Państwa

warunkach (czas

dezynfekcji to 15- 60 minut, potrzebna woda wysokiej

jakości –

sterylna (zakupiona w aptece).

§ 13. 1.

Preparaty kosmetyczne wykorzystywane przy
świadczeniu usług przechowuje się w oryginalnych
opakowaniach, w sposób chroniący je przed utratą ich
właściwości.

Zdarzają się przypadki, że podczas kontroli jest rozcieńczony
środek do dezynfekcji, lecz według oświadczenia osoby
uczestniczącej podczas kontroli oryginalne opakowanie

zostało

wyrzucone - ponieważ środek się skończył.
Pracownicy PPIS traktują to jako brak środka do dezynfekcji
narzędzi.
Rozcieńczony roztwór roboczy należy przechowywać w

dostępnym

miejscu.

§ 14.

Pomieszczenie lub miejsce do przechowywania
sprzętu do utrzymania czystości wyposaża się w
zamontowany na wysokości 0,5m od podłoża ZLEW, z
tym, że w zakładach, w których znajdują się nie więcej
niż 3 stanowiska, dopuszcza się wydzielenie miejsca
wyposażonego, w zawór ze złączką do węża oraz
wpust podłogowy z syfonem.

W przepisie tym wyraźnie jest napisane, że ma być

zlew

; zdarza się, że montowana jest umywalka

zamiast zlewu; umywalka może być wykorzystywana
tylko i wyłącznie do mycia rąk, a nie do mycia
sprzętu porządkowego.

§ 16.

2. Materiały używane w
czasie świadczenia
usług mogących
powodować naruszenie
ciągłości
tkanek przechowuje się
w opakowaniach, na
których umieszcza się
etykietę zawierającą
datę ich sterylizacji.

§ 16.

3. W czasie świadczenia usług mogących powodować

naruszenie ciągłości tkanek używa się wyłącznie
jałowych materiałów, które przechowuje się oddzielnie
w opakowaniach sterylizacyjnych, zabezpieczających
je przed wtórnym skażeniem.

Część posiada tylko i wyłącznie gaziki, waciki itp.
w opakowaniach zbiorczych (niesterylne); każde
powinno być pakowane osobno z aktualną datą do
użycia.

§ 17.

1.W zakładzie ustala się instrukcję
postępowania z odpadami.

Wymaga się jedynie instrukcji postępowania z
odpadami niebezpiecznymi tj. igły, lampy
solaryjne itp.

Nie należy opracowywać instrukcji
postępowania z odpadami komunalnymi.

§ 17.

4. Zużyte materiały, które

mogły ulec
zanieczyszczeniu krwią
lub wydzielinami,
gromadzi się w
oznakowanych,
przeznaczonych
do tego celu
pojemnikach lub
workach foliowych.

§ 18.

3. Pracownicy zatrudnieni w zakładzie noszą

czystą odzież roboczą lub ochronną, wykonaną
z materiałów umożliwiających jej dezynfekcję.

Dotyczy to wszystkich zakładów – fryzjerskich,
kosmetycznych, solariów itp.

§ 20.

W zakładach kosmetycznych, w których stosuje
się preparaty kosmetyczne powodujące
zewnętrzne zanieczyszczenie ciała, wydziela się
łazienkę
wyposażoną w natrysk, miskę ustępową oraz
umywalkę, dostępną bezpośrednio z
pomieszczenia, w którym są świadczone usługi.

D

ezynfekcja

i sterylizacja
narzędzi

Przepisy rozporządzenia Ministra

Zdrowia

z 17 lutego 2004 (Dz. U. Nr 31 poz. 273)
mówią jednoznacznie, iż narzędzia,

których

stosowanie powoduje naruszenie

ciągłości

tkanek - po każdorazowym użyciu należy

zdezynfekować, umyć i poddać

sterylizacji .

Dezynfekcja

Proces, który przez wpływ na strukturę lub

metabolizm drobnoustrojów, powoduje ich

zabicie, redukcję liczby drobnoustrojów

znajdujących się na nieożywionych

powierzchniach lub rękach do poziomu

bezpiecznego

w określonych warunkach.

Cel - przecięcie dróg przenoszenia

drobnoustrojów

Dezynfekcja

powierzchni

Zasady dezynfekcji
powierzchni:



przestrzegać zalecanych parametrów,



nie używać preparatów o pełnym zakresie

działania

i sporobójczych do dezynfekcji powierzchni,



nie używać alkoholowych preparatów

dezynfekcyjnych

do dużych powierzchni,



w obecności klientów i personelu ograniczyć

dezynfekcję tylko

do małych powierzchni,



stężenie aldehydu glutarowego w roztworach

użytkowych

nie powinno przekraczać 0,2%.

Dezynfekcja narządzi i

sprzętu

po użyciu

Przygotowanie roztworu
użytkowego:



zgodnie z instrukcją producenta,



w pomieszczeniach do tego celu wyznaczonych (ze

sprawną wentylacją),



stosować odpowiednie do zagrożenia środki ochrony

osobistej (okulary, rękawice ochronne, fartuchy),



chronić drogi oddechowe przy pracy z aldehydami,

substancjami utleniającymi, pylącymi,



należy stosować odważki, sprawdzone miarki do

preparatu i wody,



czyste naczynia (naczynia z roztworami użytkowymi

oznakowane),



wodę o odpowiedniej jakości chemicznej i

bakteriologicznej
oraz temperaturze.

Stosowanie środków
dezynfekcyjnych – błędy:



zbyt niskie stężenie,



skracanie czasu dezynfekcji,



nieprawidłowa wymiana roztworów –
uzupełnianie pojemników z używanymi
roztworami.

Preparaty przeznaczone do
dezynfekcji narządzi, powinny
wykazywać działanie:



bakteriobójcze,



prątkobójcze,



grzybobójcze,



wirusobójcze,



sporobójcze.

Dezynfekcję możemy traktować jako specyficzny
sposób czyszczenia.

Gdybyśmy płukali nożyczki, cążki itp. –
prawdopodobnie usuniemy część ewentualnych
mikroorganizmów z ich powierzchni.

Nie potrafimy jednak odpowiedzieć na pytania,
jakie drobnoustroje usunęliśmy i czy wszystkie
usunęliśmy.

Dopiero przeprowadzenie dezynfekcji
(z zastosowaniem środka dezynfekującego)
pozwala nam znaleźć odpowiedzi na powyższe
pytania.

Znając spektrum działania środków

dezynfekcyjnych

wiemy, jakie drobnoustroje zniszczy on z

powierzchni

narzędzi.

To skuteczne działanie ustalane jest dla

bezpiecznego poziomu

(99,999 proc.) tj. poziomu nie stwarzającego

zagrożenia dla

zdrowia i życia.

Uwaga:

Należy pamiętać, żeby

postępować

zgodnie z

zaleceniami producenta

sprzętu, z uwzględnieniem

parametrów

działania preparatu (stężenie,

czas, zakres

działania).

Po prawidłowo przeprowadzonej dezynfekcji
uzyskujemy gwarancję nieobecności
mikroorganizmów niepożądanych.

Jeżeli nasze zdezynfekowane narzędzie nie

powoduje

naruszenia ciągłości tkanek (czyli nie uszkodzi
powierzchni skóry i nie będzie miało kontaktu z
bardziej jałowymi sferami organizmu) na tym
poziomie czystości mikrobiologicznej możemy
pozostać.

W przypadku jednak tzw. narzędzi ostrych

bezwzględnie konieczny

 

jest kolejny etap –

sterylizacja.

„Dezynfekcja wysokiego
poziomu”

Istnieje jeszcze pojęcie „dezynfekcji
wysokiego poziomu” – oznaczające

dezynfekcję środkami o działaniu
sporobójczym

. Dotyczy sytuacji, w

których

niemożliwa  jest sterylizacja!!!

Takie działanie jednak wymaga

niezwykłej ostrożności

postępowania, stosowania wody wysokiej jakości

, nastręcza

problemy postępowania z narzędziami po przeprowadzonym
procesie i raczej w praktyce gabinetu kosmetycznego czy

fryzjerskiego

– jest trudne do wykonania w prawidłowy i zapewniający

jałowość

narzędzi sposób.

Aktywność roztworu należy kontrolować codziennie specjalnymi
paskowymi testami kontrolnymi. Ciemne zabarwienie testu

świadczy

o pełnej aktywności biobójczej roztworu. Brak zabarwienia

świadczy

o nadmiernym zużyciu składnika aktywnego –taki roztwór nie
powinien być dłużej używany, należy wymienić go na nowy.

Podczas pracy z preparatem należy

nakładać rękawice i

okulary

ochronne

.

Proces dezynfekcji należy przeprowadzać w

czystym, dobrze

wietrzonym pomieszczeniu.

Sterylizacja narzędzi

wielokrotnego

użytku, których stosowanie

powoduje

naruszenie ciągłości tkanek

Sterylizacja

Przez sterylizację rozumie się „

celowe

niszczenie

wszystkich  drobnoustrojów

(włącznie z

przetrwalnikami najbardziej odpornymi na daną
metodę) w zdefiniowanych ilościach na
powierzchniach, w płynach lub gazach poprzez
nieodwracalne ingerencje w ich strukturę lub
przemianę materii mające na celu

zapobieganie ich

dalszemu rozprzestrzenianiu się

.”

„Sterylizacyjny łańcuch
zależności”

1.

dezynfekcja po użyciu,

2.

dokładne umycie i wysuszenie,

3.

odpowiednie opakowanie,

4.

właściwe ułożenie w komorze sterylizatora,

5.

przestrzeganie parametrów sterylizacji,

6.

kontrola procesu,

7.

wyładunek z komory,

8.

przechowywanie,

9.

aseptyczne otwieranie opakowań,

10.

użycie.

Metody sterylizacji

Proces sterylizacji w gabinetach

kosmetycznych

zasadniczo nie powinien różnić się od metod,

jakie są

stosowane w praktyce szpitalnej.
Tam najczęściej wykorzystuje się

sterylizację

parową

–

gorąca para wodna przekazując ciepło na

chłodniejszą

powierzchnię narzędzi powoduje inaktywację

wszelkich

form mikroorganizmów.

Przykładowy sterylizator parowy

W

sterylizacji gazowej

wykorzystuje się np.

biobójcze

działanie tlenku etylenu, czy par formaldehydu.

Pozwala ona osiągnąć wymagany efekt bez

konieczności

stosowania wysokich temperatur.

Jednak taki sposób sterylizacji

nie ma

praktycznego

zastosowania w gabinecie kosmetycznym

.

Kolejną metodą jest

sterylizacja termiczna

–

generalnie

wykorzystująca suche gorące powietrze.

Wymaga ona jednak stosowania dłuższych

czasów

sterylizacji oraz stosowania dużo wyższych

temperatur,

niż w przypadku sterylizacji parowej.

Odwołując się dalej do praktyki szpitalnej

zastanówmy się

nad wykorzystaniem promieniowania

UV i tzw.

lamp

bakteriobójczych.

Służą one do utrzymania czystości mikrobiologicznej

powietrza

nie doprowadzając do zanieczyszczenia środowiska,

które

„naświetlają”.

Nie można zatem twierdzić, że urządzenie

wykorzystujące

promieniowanie UV jest sterylizatorem!

Pojęcie sterylny

 w myśl różnych definicji może

oznaczać:
- przedmiot „pozbawiony zarazków zdolnych do

rozmnażania”

- „pozbawiony wszelkich form życia i pozostający w tym

stanie”(…)

- „wolny od form żywych” na skutek procesu wyjaławiania,

z prawdopodobieństwem przeżycia drobnoustrojów jak
1 do 1.000.000.”

Promieniowanie ultrafioletowe nie gwarantuje

uzyskania

takich standardów.

Praktycznym wydaje się natomiast wykorzystanie
urządzeń z promieniowaniem UV do przechowywania
czystych narzędzi.

Praktyka w salonie

Praktyka działań w salonie fryzjerskim czy
kosmetycznym często przybliża nas do rozwiązań
stosowanych w służbie zdrowia.
Zagrożenia są bardzo podobne, ryzyko zakażeń
również.
Zatem rozwiązania systemów higieny także

powinny

zmierzać w tym kierunku.
I z jednej strony możemy rozpatrywać problem
sterylizacji w gabinecie z punktu widzenia

przepisów,

z drugiej natomiast – po co to robimy i co chcemy
osiągnąć.

Jak prawidłowo wykonać
sterylizację ?

Szczególnie zaleca się metodę sterylizacji parą wodną –
autoklawowanie.

„W sterylizacji obowiązuje zasada, że dla sprzętu, który
można wyjaławiać parą wodną pod ciśnieniem nie należy
stosować innej metody sterylizacji”.

Narzędzia poddawane sterylizacji powinny być

pakowane

–gwarantuje to ich jałowość w czasie po
przeprowadzonym procesie.

Nieopakowany sprzęt, który jest przechowywany
trudno uznać za jałowy.



Opakowanie powinno spełniać odpowiednie normy

(np. europejskie serii EN 868) i być pozytywnie

zaopiniowane przez PZH.



Opakowanie sterylizacyjne dobrze wykonane i

właściwie użyte, umożliwia prawidłową sterylizację i

stanowi ochronę produktu sterylnego przed

wtórnym skażeniem po zakończeniu procesu

sterylizacji, a przed użyciem.



Obecnie dysponujemy różnymi rodzajami opakowań

do sterylizacji między innymi:

- papier sterylizacyjny,
- włóknina,
- torebki papierowe,
-

torebki lub rękawy papierowo-foliowe.

Torebki foliowo - papierowe

Taśmy kontrolne do sterylizacji

1.taśma kontrolna do autoklawu – zmiana

barwy z białej na brązową.

2. taśma kontrolna do sterylizacji na

suche gorące powietrze.

3. taśma kontrolna do sterylizacji tlenkiem

etylenu.

Po procesie sterylizacji materiał pozostaje jałowy do
czasu skażenia go w czasie przechowywania,
transportu lub przy wyjmowaniu opakowania.

Uwaga:

Zawartość opakowania uszkodzonego

uważa się
za nie sterylną.

DZIĘKUJ

Ę ZA

UWAGĘ