

Dzieci z ukrytymi dysfunkcjami mają utrudnione lub

wręcz uniemożliwione prawidłowe funkcjonowanie

społeczne, emocjonalne i edukacyjne.



Zaburzenia te są rzadko diagnozowane we

wczesnym okresie życia dzieci, gdyż są trudne do

wykrycia.



Dzieci zazwyczaj określane jako niegrzeczne,

dziwaczne, agresywne lub chorobliwie nieśmiałe

często są dyskryminowane w placówkach

oświatowych, środowisku sąsiedzkim i rodzinie a

rodzice obarczani winą za ich złe wychowanie.



Szansą dla nich jest odpowiednia diagnostyka i

terapia obejmująca różne obszary

funkcjonowania w tym; opiekę medyczną,

kształcenie umiejętności społecznych,

programy edukacyjno-rehabilitacyjne itd.



Pamiętajmy jednak, że zasadniczym miejscem

socjalizacji tych dzieci przedszkole. Właściwie

zorganizowany proces kształcenia - nie

wymagający jakiegoś szczególnego rodzaju

umiejętności od nauczycieli, to niejednokrotnie

najważniejszy element wpływający na lepsze

funkcjonowanie dziecka w przyszłości.

ZABURZENIA SPEKTRUM
AUTYSTYCZNEGO

ADHD

ZESPÓŁ ASPERGERA

AUTYZM

INNE POCHODNE

ZABURZENIA

ADHD -trochę historii…



1902 – pojawia się pojęcie „brak kontroli

emocjonalnej”, początek badań nad ADHD.



1937 – Bradley po raz pierwszy zastosował

w leczeniu benzedrynę (pochodną

amfetaminy.)



1955 – wprowadzenie do leczenia

metylfenidatu (ritalin)



1987 – jednostka chorobowa o nazwie

ATTENTION DEFICIT HYPERACTIVITY

DISCOVER

ILE DZIECI Z ADHD?

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytami

koncentracji uwagi występuje na całym Świecie – we wszystkich

kulturach. Jego częstość wśród dzieci w młodszym wieku

szkolnym jest oceniana na około 3 – 10 %

W POLSCE WYKAZUJE TAKIE OBJAWY OK. 10 – 15 % DZIECI

Według danych światowych tylko 1/5 ogólnej liczby dzieci

nadpobudliwych na Świecie trafia pod opiekę specjalistycznego

lecznictwa (polskie statystyki nie dysponują takimi danymi)

Chłopcy w porównaniu z dziewczynkami są bardziej agresywni i

ruchliwi.

U dziewcząt problemem są zaburzenia koncentracji uwagi, kiedy

u chłopców problemem jest częściej nieumiejętność usiedzenia w

miejscu oraz kontrolowania swego zachowania

Zbyt spokojne dzieci

Cechy ADHD

ADHD

ADHD w populacji

ADHD

Etykieta

Zachowania
opozycyjno-
buntownicze

Zaburze
nia
zachowa
nia

Poważne
zaburzenia
zachowania

90,8 %

dobra diagnoza

(rokowania pozytywne)

9,2%

dobra diagnoza

(rokowania pozytywne)

NAJNOWSZE BADANIA DOTYCZĄCE
ADHD



Ryzyko wystąpienia, gdy chorym jest rodzic – 50%



U ok. 35% dzieci z zespołem hiperkinetycznym to
samo zaburzenie występuje u rodzeństwa



Zaburzenie jest dziedziczone wielogenowo



U osób z ADHD zaburzona jest równowaga
pomiędzy dwoma przekaźnikami – noradrenaliną i
dopaminą



Procesy hamowania są znacznie bardziej
obniżone niż u osób o prawidłowym wzorcu
funkcjonowania mózgu

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do 7
r.ż.- diagnoza w stronę ADHD z zaburzeniami

koncentracji uwagi



1 rok życia

1 rok życia



Zaburzenia snu/krótkie okresy snu,



Zaburzenia łaknienia, nadmierna potzreba picia



Częsty płacz i krzyk, trudny do opanowania



W rozwoju ruchowym pominięty okres

raczkowania, bardzo szybko stają przy meblach



Samodzielne chodzenie zwykle przed 12 m.ż.



Kiedy opanują samodzielne chodzenie, zaraz

zaczynają zaraz sprawnie biegać i wspinać się



Źle znoszą codzienne ograniczające ich

aktywność czynności pielęgnacyjne-karmienie,

przewijanie, ubieranie

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do
7 r.ż.- diagnoza w stronę ADHD z zaburzeniami
koncentracji uwagi



2-3 rok życia

2-3 rok życia



Część dzieci szybko opanowuje mowę czynną, szybko

się zwiększa zakres słownictwa, pojawiają się zdania,

poprawna intonacja i rytm wypowiedzi



U części dzieci rozwój mowy jest opóźniony, pierwsze

słowa ok..3 rż, nieprawidłowa artykulacja (trudna w

późniejszym okresie do terapii logopedycznej)



Wraz z opanowaniem mowy rozpoczyna się okres

nasilonej gadatliwości



Bardzo duża aktywność ruchowa



Szybkie zmiany nastroju z przewagą złości i krzyku



Przedłużony okres zabawy destrukcyjnej –

rozrzucanie, wyrzucanie zabawek

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do
7 r.ż.- diagnoza w stronę ADHD z zaburzeniami
koncentracji uwagi

4 – 7 rok życia

4 – 7 rok życia



Wzrastająca aktywność ruchowa



Odmienny rytm snu



Preferują zabawy ruchowe – gonitwy ruchowe, zawody,

siłowanie się,



Wszystko biorą do rąk, ruszają, przestawiają



Często pojawia się obgryzanie paznokci, ssanie

kołnierzyka, gryzienie kredek



Wielka ciekawość wszystkiego co nowe



Niechęć do malowanie, wycinania, rysowania, tzw.

zabaw stolikowych



Nieporadność w posługiwaniu się sztućcami



Szybko występuje frustracja, objawy zniechęcenia



Rozdrażnienie przechodzące w wybuchy złości



Mała umiejętność podporządkowania się poleceniom



Niższa niż przeciętna umiejętność odraczania

gratyfikacji



Częstsze kontuzje i urazy ciała

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do
7 r.ż.- diagnoza w stronę zaburzeń koncentracji
uwagi



Spokojne, dużo śpią, chętnie jedzą



Lubią bliskość fizyczną, przytulanie, pieszczoty



Otwarte, śmiałe



Bardzo emocjonalnie reagują na sytuacje

społeczne



Bardzo drażliwe, łatwo się obrażają, labilny nastrój



Niecierpliwość, szybki spadek motywacji do

wykonania czynności



Zaczynają wypełniać polecenie, ale najczęściej nie

kończą, zapominają co miały zrobić



Wtrącają się do rozmowy

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do
7 r.ż.- diagnoza w stronę zaburzeń koncentracji
uwagi



Uporczywie powtarzają pytanie, nie słuchając

odpowiedzi



Nie potrafią opowiedzieć o tym co robiły



Dobra pamięć drobnych szczegółów, często przy

braku ogólnego rozumienia sytuacji



Działają bez zastanowienia, szybko się męczą

podczas zajęć stolikowych



Bodźce zewnętrzne łatwo odwracają uwagę,

dominuje uwaga mimowolna



Wszystkie bodźce wydaja się równie ważne



W działaniu dominuje chaos, brak zorganizowania



Częściej u dziewczynek

Charakterystyczne wzorce zachowania dzieci do
7 r.ż.- diagnoza w stronę ADHD z zaburzeniami
koncentracji uwagi

AUTYZM



Autyzm wczesnodziecięcy to zaburzenie rozwoju
emocjonalnego i społecznego o przyczynach do końca
nie poznanych. Najczęściej ujawnia się po okresie
wstępnego, zasadniczo prawidłowego rozwoju
niemowlęcia. Nie jest jednolitą chorobą - ma bardzo
zróżnicowany obraz i przebieg.



Cechą najbardziej charakterystyczną autyzmu jest
fakt, iż dziecko staje się niezdolne do naturalnego
udziału w życiu rodziny, do spontanicznych
emocjonalnych kontaktów (wzrokowych, dotykowych,
werbalnych), nie może ogarnąć otaczającego je
świata i nie potrafi nawiązać kontaktu z
rówieśnikami.



Symptomatyczna jest nadwrażliwość na bodźce

dotykowe, zapachowe, dźwiękowe; na światło i

obrazy. Inny, „program” pracy mózgu powoduje, że

dziecko nie potrafi odbierać i prawidłowo

interpretować napływających zewsząd sygnałów.

Mnogość bodźców rodzi chaos. Dziecko radzi sobie w

tej sytuacji ucieczką w izolację - przestaje odbierać

sygnały i reagować. Aby się chronić tworzy swój

odizolowany, własny, odrębny - autystyczny - świat.



Efektem ucieczki są tzw. trudne zachowania

(długotrwałe stany bezczynności, pobudzenia na

przemian z apatią, ataki agresji, krzyki, kręcenie się

w kółko, trzepotanie rękami, powtarzanie w kółko

określonych fraz). Zachowania te nie są zrozumiałe

dla tzw. zdrowego społeczeństwa.



Nie istnieje lekarstwo na autyzm. Jak na razie jedyną

formą pomocy dziecku jest zindywidualizowana

dostosowana do każdego dziecka, prowadzona z

udziałem dzieci i rodziców terapia.

Zespół Aspergera

Schorzenie zostało oficjalnie uznane w czwartej edycji
Diagnostic and Statistic Manual/DSM-IV/ wydanej w 1994 r.



Jest to upośledzenie kwalifikowane do
spektrum autyzmu, które powoduje
utrudnienia w komunikacji i kontaktach
międzyludzkich, ogranicza wyobraźnię
(elastyczne myślenie i działanie) oraz
zaburza koordynację. Dotyka zarówno
chłopców jak i dziewczęta, ale tym
pierwszym przydarza się znacznie
częściej.



W pierwszych latach nie odnotowuje się zwykle

żadnego wyraźnego opóźnienia w rozwoju

zdolności językowych.



Wysoki poziom zdolności werbalnych maskuje

tendencję do polegania na dosłownym

znaczeniu oraz nieumiejętność odczytywania

języka ciała i mimiki twarzy.



Za objawy Zespołu Aspergera uznaje się słabą

koordynację wzrokowo-ruchową i ogólną

niezdarność, jednak w niektórych przypadkach

objawy te nie występują.



Osoby z Zespołem Aspergera zwykle

charakteryzują się wąskimi zainteresowaniami,

zamiłowaniem do konkretnych schematów

zachowań oraz wyraźnym brakiem

elastyczności umysłowej.



Takie osoby nie lubią zmian. Najlepiej czują się w dobrze
znanym i przewidywalnym środowisku.



Osoby z Zespołem Aspergera lepiej sobie radzą z
przystosowaniem do życia w społeczeństwie niż ludzie
dotknięci autyzmem. Odczuwają szczere pragnienie
kontaktu z innymi.



Istotną cechą charakterystyczną osób z Zespołem
Aspergera jest niepewność oraz obawy spowodowane niską
samooceną, strachem przed porażką i brakiem zrozumienia
lub niemożnością zrozumienia innych. Pojawia się też
strach związany z poczuciem inności i niedopasowania.



Osoby dotknięte Zespołem Aspergera mogą przyjmować
postawy silnie egoistyczne i szowinistyczne, a także ustalać
dla siebie bardzo wysokie standardy w każdej sferze życia.

dziecko autystyczne

żyje we własnym świecie”

dzieci z ZA

„żyją w naszym świecie,

ale na swój własny sposób”

CHARAKTERYSTYKA
DZIECKA Z ZA

SKŁONNOŚĆ DO BEZWŁADU

zwłaszcza gdy

jest zestresowane lub zmęczone. To brak

energii i niemożność rozpoczęcia czynności.



Stoi lub siedzi samo, na uboczu, jakby całkowicie

oderwane od rzeczywistości



Nie reaguje na polecenia jakby ich nie słyszało



Całkowicie przytłoczony, patrzy przed siebie i nie

może sobie przypomnieć, co ma dalej robić.



Nie reaguje na krytyki ze strony opiekunów.



Ten brak umiejętności rozpoczynania

działania prawdopodobnie wynika z

faktu, że dzieci z Zespołem

Aspergera mogą być bardzo

nieporadne, jeśli chodzi o

afektywne, kognitywne i

behawioralne zadania.



To znaczy, że nie wizualizują sobie

automatycznie jak może wyglądać

ruch, rozmowa, czy ogólnie, co się

może stać w przyszłości. Nie mogąc

przewidzieć przyszłości, dziecko nie

potrafi zaplanować teraźniejszej

czynności, więc nie robi nic.



Zdrowi ludzie mają przed oczyma

obrazy kolejnych ruchów ułamki

sekund wcześniej, niż je wykonają.

Dziecko z ZA może nie posiadać tej

umiejętności. W rezultacie jego

ruch jest spowolniony do tego

stopnia, że w końcu nie rusza się

wcale. Nie rozumie, dlaczego nie

może skończyć zadania, a

zapytany o to, wydaje się być

zakłopotany.



Z powodu różnic w uczeniu się

wszystko jest dla niego frustrujące

i ciągle doświadcza porażek.

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Trudności językowe



skłonność do wygłaszania niestosownych

komentarzy



skłonność do wtrącania się w rozmowę



skłonność do rozmowy na jeden temat i

przerywania wypowiedzi innych



trudności ze zrozumieniem

skomplikowanego języka, wypełnianiem

poleceń i rozumieniem słów

wieloznacznych

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Jak pomóc?



Emocje w głosie nauczyciela powinny być ograniczone do

minimum. Bądź cichy, przewidujący i rzeczowy w relacji z

dzieckiem z ZA, jednocześnie jasno ukazując współczucie i

cierpliwość.



Hans Asperger (1991), psychiatra od którego ten syndrom

został nazwany, zauważył, że „

nauczyciel, który nie

rozumie, że konieczne jest uczenie tych dzieci rzeczy,

wydawałoby się, oczywistych, będzie odczuwał

zniecierpliwienie i poirytowanie”.

(s. 57)



Nie oczekuj od dziecka z ZA przyznania się, że jest ono

smutne/przygnębione. Podobnie jak nie potrafi ono

spostrzegać uczuć u innych, tak też nieświadome jest swoich

własnych emocji. Takie dzieci często ukrywają swoją depresję

i zaprzeczają jej objawom.

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Jak pomóc?



ucz umiejętności konwersacji w małych
grupach



ucz zasad i dawaj wskazówki dotyczące
kolejności zabierania głosu w trakcie
rozmowy, przerywania jej czy zmiany tematu



wykorzystuj na zajęciach kasety audio i video
z nagranymi rozmowami



wyjaśniaj metafory i wyrazy wieloznaczne



pokazuj nagrania video w celu
zidentyfikowania wyrażeń niewerbalnych i
ich znaczeń

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Naleganie na „niezmienność”



interpretuje dosłownie to co zostało

powiedziane



brakuje mu taktu



ma problemy z naruszaniem strefy

osobistej – stoi zbyt blisko rozmówcy

lub go dotyka



ma trudności z rozumieniem

„niepisanych zasad”, a jeśli się ich

nauczy, może je stosować mało

elastycznie

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Jak pomóc?



jeśli tylko jest to możliwe, przygotuj go na

potencjalne zmiany



korzystaj z obrazków, harmonogramów,

historyjek społecznych by zasygnalizować

nadchodzące zmiany



przedstaw dokładne oczekiwania i zasady

dotyczące właściwego zachowania się



wytłumacz rówieśnikom jak mają się

zachowywać w związku z trudnościami ucznia

dotyczącym interakcji społecznych



„posłuż się” innymi uczniami jako

wskazówkami jak należy postępować

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Problemy z koncentracją



łatwo się rozprasza



może być słabo zorganizowany



ma trudności z utrzymaniem uwagi

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA….

Jak pomóc?



częsta pomoc i ponowne skierowanie
uwagi na zadanie



stosuj niewerbalne sygnały, aby
zwrócić uwagę dziecka

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Małe zdolności organizacyjne

Jak pomóc?



korzystaj z harmonogramów i kalendarzy



prowadź listy z zadaniami



pomóż w korzystaniu z list „rzeczy do
zrobienia” list kontrolnych



naklej obrazki na pojemnikach i na szafce



zostaw wskazówki obrazkowe w szafkach

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Wrażliwość emocjonalna



może mieć trudności w radzeniu sobie ze

społecznymi i emocjonalnymi wymaganiami



łatwo się denerwuje przez brak

elastyczności w zachowaniu/postępowaniu



często ma niskie poczucie własnej godności



może mu trudno przychodzić tolerowanie

popełniania błędów



może być podatny na depresję



może reagować gniewem i mieć ataki złości

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA

Jak pomóc?



chwal go i mów mu co zrobił dobrze



naucz go prosić o pomoc



naucz go technik radzenia sobie z trudnymi

sytuacjami i ze stresem



stosuj strategie powtórzeniowe



dostarcz takich doświadczeń/sytuacji, które wiążą

się z dokonywaniem wyboru



pomóż mu zrozumieć własne zachowania i reakcje

innych



edukuj pozostałych



korzystaj z wsparcia rówieśników w postaci systemu

koleżeńskiego i sieci wsparcia rówieśników

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Wrażliwość na bodźce czuciowe



najpowszechniejsza jest wrażliwość na bodźce

słuchowe i dotykowe, ale mogą występować

także wrażliwość na bodźce smakowe, na światło

i kolory oraz zapachy



dźwięki, które mogą być postrzegane jako

wyjątkowo intensywne to: nagłe,

niespodziewane dźwięki, takie jak dzwonek

telefonu, alarm pożarowy wysoko tonowe ciągłe

dźwięki skomplikowane, powodujące

zamieszanie lub złożone dźwięki występujące

np. w centrach handlowych

TRUDNOŚCI –

STRATEGIE DO

ZASTOSOWANIA…

Jak pomóc?



miej na uwadze fakt, że „normalna” ilość bodźców

wizualnych i słuchowych może być postrzegana przez

NIGO jako zbyt duża lub zbyt mała



utrzymuj poziom pobudzenia na poziomie, z którym

dziecko jest w stanie sobie poradzić



może okazać się konieczne unikanie pewnych

określonych dźwięków



skłanianie dziecka do słuchania muzyki może

kamuflować określone dźwięki



minimalizuj dźwięki w tle



w ekstremalnych przypadkach zastosuj zatyczki do

uszu



naucz go technik relaksacyjnych i sposobów na

odwrócenie uwagi w celu zredukowania poziomu stresu



Inne zaburzenia

Inne zaburzenia

rozwojowe….

rozwojowe….

Zespół Retta

często jest mylnie rozpoznawany

jako autyzm, porażenie mózgowe czy z ogólne zaburzenia
rozwoju intelektualnego. (tylko u dziewczynek, dla
chłopców jest śmiertelny)

Typowe objawy:

normalny rozwój od urodzenia do 6-18 miesiąca życia

utrata sprawności manualnej i zdolności mówienia

demencja

ataksja

niski wzrost, małe ręce i głowa (wtórna mikrocefalia)

stereotypowe ruchy rąk (klaskanie, stukanie,

wkładanie do ust),
zgrzytanie zębami (bruksizm)
problemy z kontaktami społecznymi, ataki paniki,

unikanie kontaktu wzrokowego

napady padaczkowe

problemy żołądkowo-jelitowe i oddechowe

boczne skrzywienie kręgosłupa

przykurcze mięśniowe.



Zespół Retta jest zaburzeniem rozwoju, a nie chorobą

degeneracyjną jak kiedyś sądzono.



Większość dziewczynek z RS wykazuje bardzo

intensywną chęć komunikowania się poprzez

zachowanie społeczne, oczy, gesty i mowę ciała, ale

zawsze istnieje opóźnienie w reakcji.



Terapeuci zajmujący się mową oceniający umiejętności

komunikowania się dziewczynek powinni uwzględnić

obserwacje rodziców, nauczycieli i włączyć ich do pracy.



Osoby te znając dziewczynkę mogą dać odpowiedź na

pytanie co powoduje opóźnienia. Istnieją raporty o

dziewczynkach, które używając techniki alternatywnej i

wspomaganej komunikacji (AAC) demonstrują dobre

rozumienie mowy. Metody AAC umożliwiają

wykorzystanie spojrzenia, obrazów, liter, tablic ze

słowami, dotyku, bądź urządzeń zawierających przycisk

i wydających głos. Sprzęt dobiera się indywidualnie do

dziecka, by mogło ono uczestniczyć w sposób aktywny

w codziennym życiu. Brak konkretnych umiejętności w

komunikowaniu się nie powinien zniechęcać do

stosowania metod AAC.



Do dziewczynek z RS należy
mówić jak do osoby
inteligentnej, pomimo często
wyraźnego braku reakcji z jej
strony. Nie będąc w stanie
mówić nie oznacza, że nie ma
ona nic do powiedzenia.

Zespół Tourette'a

jest wrodzonym

zaburzeniem neurologicznym charakteryzującym się
przede wszystkim występowaniem licznych tików
ruchowych i werbalnych;
dotyka zdecydowanie częściej mężczyzn,



Objawy występują między 2 a 15 rokiem życia, z

początku ograniczają się do prostych tików

motorycznych. Tiki wokalne pojawiają się po 10 roku

życia. Na zespół Tourette'a choruje się zazwyczaj do

końca życia, czasem pojawiają się krótkie okresy remisji.



Tiki zazwyczaj występują w postaci łagodnej (prostej),

ograniczając się do mrugania oczami, ruchów ramion i

głowy, grymasów, pochrząkiwania, mlaskania.



W ciężkiej postaci zespołu Tourette'a tiki (zwane

złożonymi) praktycznie uniemożliwiają normalne życie -

chorzy podskakują, dotykają siebie i innych, kręcą się w

kółko, wykonują serie nieskoordynowanych gestów,

bezwiednie powtarzają zbitki słów (rzadziej -

przekleństw).

Zespół Pradera-Williego

jest złożoną

chorobą genetyczną



niskie napięcie mięśniowe,



niski wzrost,



niepełny rozwój płciowy,



upośledzenie funkcji poznawczych,



problemy z zachowaniem,



chroniczne uczucie głodu mogące prowadzić do

przejadania się i zagrażającej życiu otyłości.

Podejrzenie zespołu Pradera-Williego jest

najpierw weryfikowane klinicznie, a następnie

potwierdzane specjalistycznymi badaniami

genetycznymi próbek krwi.

Poza niezależnym od ich woli skupianiu się na

jedzeniu, u osób z zespołem Pradera-Williego

istnieje tendencja do występowania zachowań

natrętnych niezwiązanych z jedzeniem, takich jak

natrętne myśli i werbalizacje, zbieractwo, skubanie

skóry w miejscach podrażnienia oraz silna potrzeba

rutyny i przewidywalności. Frustracje czy zmiany

planów mogą łatwo doprowadzić osobę z zespołem

Pradera-Williego do utraty kontroli nad emocjami,

przejawiającej się całym spektrum zachowań, od

łez, poprzez wybuchy złości po jawną agresję.

Podczas gdy w niektórych przypadkach pomocne

mogą okazać się leki psychotropowe, podstawową

jednak strategią mającą na celu minimalizację

trudnych zachowań w zespole Pradera-Williego to

ostrożne budowanie otoczenia chorego i

konsekwentne stosowanie terapii pozytywnych

zachowań i pomoc.

Łamliwy chromosom

Charakterystyczne cechy zaburzeń mowy i
języka



Infekcje ucha,



Wrażliwość motoryki jamy ustnej oraz struktura podniebienia

mogą być przyczyną problemów zarówno ze słuchem, jak i z

mową



Wielu chłopców zaczyna mówić późno. Niektóre dzieci muszą

korzystać z urządzeń wspomagających, które pomagają im

komunikować się, gdy jeszcze nie mówią.



Problemy z przetwarzaniem bodźców słuchowych.

Koncentracja, pamięć, przypominanie słów oraz

sekwencjonowanie słuchowe wpływają często zarówno na

rozumienie, jak i na posługiwanie się mową. Mowa może

charakteryzować się nieprecyzyjną artykulacją, szybkim

tempem oraz bezładnością – wszystkie te czynniki negatywnie

wpływają na jej zrozumiałość. Dla głosu charakterystyczne są

m.in. duża głośność, nietypowe wysokie dźwięki oraz

chropowatość.

Patologiczne unikanie reakcji



Jest to zaburzenie rozwojowe powiązane z autyzmem, po
raz pierwszy opisane w 1983 roku przez profesor
Elizabeth Newson uniwersytetu w Nottingham. Dzieci
dotknięte tym zaburzeniem sprzeciwiają się wszelkim
poleceniom i prośbom kierowanym w ich kierunku.
Problem ten pojawia się równie często u chłopców, jak u
dziewczynek. Wstępną diagnozę można postawić około
czwartego roku życia dziecka, jednak nie jest to łatwe.
Takie dziecko wykazuje bardziej rozwinięte zdolności
społeczne i intelektualne (zwłaszcza wyobraźnię) niż
osoba dotknięta autyzmem, i jego zdolności językowe
rozwijają się w całkowicie normalny sposób.

ALKOHOLOWY ZESPÓŁ
PŁODOWY – FAS.

(FETAL

ALCOHOL SYNDROME)



Zaburzenia czucia,



kłopoty z pamięcią i koncentracją,



zachowania agresywne,



niemożność korzystania w pełni z
posiadanej wiedzy i umiejętności



W Polsce rodzi się więcej dzieci z
FAS, niż z zespołem Downa.



Ile? Dokładnie nie wiadomo,
diagnozę udaje się postawić u
jednego na 500.



Dziesięć razy tyle dzieci ma

FAE

(efekt poalkoholowy, w którym nie
występują wszystkie objawy FAS).



Dzieci, które nie posiadają

pełnoobjawowego FAS, ale w życiu

płodowym były narażone na działanie

alkoholu są diagnozowane jako osoby

obarczone

Fetal Alkohol Effects (FAE).



Mogą one charakteryzować się normalnym

wzrostem, wyglądem, ich rozwój umysłowy

może mieścić się w normie. Jednak tak

samo jak dzieci z FAS mogą mieć problemy

z

zachowaniem, nauką i rozumowaniem

.



Aż 60 proc. osób z alkoholowym zespołem

płodowym w dojrzałym wieku popada w

konflikt z prawem. Wielu sięga po alkohol i

narkotyki, nie są w stanie utrzymać się na

dłużej w jednym miejscu pracy, zmieniają

życiowych partnerów, a w końcu pozostają

sami, bezrobotni, bywa, że bezdomni.



Najgorszy jest zamknięty krąg

bezradności. Córki matek z FAS rodzą

dzieci z FAS.

Zewnętrzne objawy FAS



małe, szeroko rozstawione oczy,



skrócone szpary powiekowe, opadające

powieki,



krótkowzroczność, zez,



krótki zadarty nos,



brak rynienki podnosowej,



brak czerwieni wargowej,



spłaszczony środek twarzy,



słabo rozwinięta szczęka,



duże lub źle ukształtowane uszy,



wąskie czoło.

Inne pojawiające się
zaburzenia:



nierozwinięte paznokcie u rąk i nóg



krótka szyja



słaba koordynacja wzrokowo-
ruchowa



problemy ze słuchem



anormalności stawów i kości

Dzieci z FAS/FAE bardzo często wykazują problemy z

zachowaniem a większość z nich nie będzie w

stanie normalnie funkcjonować w społeczeństwie.

Najczęściej występujące problemy z zachowaniem:



nadaktywność;



nieustępliwość;



pasywność;



impulsywność;



drażliwość;



problemy ze snem;



złośliwość;



nadwrażliwość na dotyk i dźwięk;



trudności z adaptacją;



problemy z organizacją;



niska samoocena;



trudności z samokontrolą;



łatwość popadania w stany depresyjne;



problemy z absencją;



problemy ze sferą seksualną.



Dzieci z FAS/FAE, zwłaszcza w wieku
dorastania, mają kłopoty z
nawiązywaniem kontaktów z
rówieśnikami. Są bardzo podatne na
manipulację i wykorzystanie. Z powodu
swojej ufności i łatwowierności często
stają się ofiarami przemocy seksualnej,
fizycznej, psychicznej. Dlatego wymagają
stałego nadzoru ze strony osób dorosłych.

"Pewien mężczyzna wyszedł na brzeg oceanu i

zobaczył, że przypływ wyrzucił na piasek

tysiące meduz. W oddali dostrzegł starego

człowieka, który podnosił meduzy i wrzucał je

do wody. Podszedł do niego i zapytał: Po co

marnujesz czas? Jest ich tak wiele, że nawet

jeśli uratujesz kilka, twój wysiłek nie ma

żadnego znaczenia. Stary człowiek wziął trzy

meduzy i wrzucił je, jedna po drugiej, z

powrotem do oceanu. No cóż - powiedział - te

trzy dzisiaj nie umrą. Dla nich to ma

znaczenie.”