„Fizjologia krwi i

szpiku”

Krew

• Krew jest to tkanka łączna, wypełniająca

naczynia układu krwiotwórczego. Krew
podobnie jak inne tkanki składa się z
istoty międzykomórkowej (tj. ok. 55%
objętości), czyli osocza i komórek (tj. ok.
45% objętości), czyli tzw. elementów
morfotycznych krwi. 90% osocza stanowi
woda, 8% białka, 1% sole mineralne i
inne związki (cukry, tłuszcze , enzymy,
witaminy, hormony).

Funkcje krwi

• rola transportowa
• rola obronna
• utrzymanie homeostazy
• udział w termoregulacji

Skład krwi

• Osocze
• Elementy morfotyczne
 krwinki czerwone (erytrocyty)
płytki krwi (trombocyty)
krwinki białe (leukocyty)
- granulocyty
- agranulocyty

Białkowe składniki osocza

• 1. albuminy utrzymujące ciśnienie osmotyczne

krwi, transportują kwasy tłuszczowe,

bilirubinę, niektóre hormony i leki,

• 2. globuliny frakcja alpha 1 i 2, globuliny beta

i globuliny gamma – te ostatnie wytwarzane są

w węzłach chłonnych i pełnią rolę obronną

stanowiąc przeciwciała, pozostałe globuliny

stanowią nośnik dla innych substancji i jonów,

3. fibrynogen wytwarzany jest w wątrobie,

który uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi

erytrocyty (krwinki

czerwone)

• Krwinki czerwone

(erytrocyty) są to komórki

kształtu okrągłego,

spłaszczone podobnie jak

dwuwklęsła soczewka i są

pozbawione organelli

komórkowych, powstają w

szpiku kostnym, w 1mm

2

znajduje się średnio 4,8

miliona erytrocytów u kobiet

i 5,4 miliona u mężczyzn.

Łączna powierzchnia

krwinek w organizmie

człowieka jest ogromna co

zwiększa wymianę tlenu z

otoczeniem. Krwinki żyją

średnio 120 dni.

Leukocyty (krwinki białe)

• Krwinki białe (leukocyty)

– w 1 mm3 krwi występuje
ich od 5 do 13 tys.
Leukocyty pełnią głównie
funkcję obronną, głównie
dzięki ich specjalnym
właściwościom: są to ruch
pełzakowaty, przenikanie
przez ściany naczyń,
chemotaksja, czyli
zdolność ruchu w
określonym kierunku i
fagocytoza.

Podział leukocytów

• Granulocyty:
-obojętnochłonne
-kwasochłonne
-zasadochłonne
• Agranulocyty
-monocyty
-limfocyty B, T; TH, TS, N

Neutrofil (granulocyt
obojętnochłonny)

gdy do organizmu wnikną

obce antygeny, neutrofile

wnikają do uszkodzonej

tkanki i jako komórki żerne

trawią sfagocytowane

cząsteczki za sprawą

licznych enzymów ;za

sprawą specyficznych

receptorów maja zdolność

przechodzenia przez

śródbłonek naczynia do

ogniska zapalnego, gdzie

uwalniają liczne mediatory

reakcji zapalnej

(interleukiny,

interferon,TFN)

Eozynofile (granulocyty

kwasochłonne)

ich liczba wzrasta w

chorobach
akergicznych i
pasożytniczych i
podobnie jak
neutrofile mają
zdolnośc chemotaksji i
fagocytocy; fagocytują
komleks antygen –
przeciwciało i
neutralizują mediatory
reakcji anafilaktycznej.

Bazofile (granulocyty

zasadochłonne)

mają zdolność fagocytozy i

wydzielania substancji

przeciwbakteryjnych;

zawierają substancje

uwalniane w reakcjach

alergicznych, min. histaminę,

która jest uwalniana po

przyłączeniu się do

immunoglobuliny IgE alergenu

na powierzchni bazofila, ,

prowadząc do wzrostu

przepuszczalności naczyń i ich

rozszerzenie powodując

zaczerwienienie i obrzęk

tkanki; granulocyty wydzielają

także heparynę – czynnik

hamujący krzepnięcie krwi

Monocyty

są wytwarzane w

czerwonym szpiku

kostnym; po przejściu z

krwi do obumarłych

tkanek lub drobnoustrojów

stają się zdolnymi do

fagocytozy makrofagami;

dzięki zawartości lipazy

mogą trawić bakterie

zawierające otoczki

zbudowane z ciał

tłuszczowych: po

wniknięciu do ich wnętrza

wirusów wytwarzają

interferon

limfocyty

wytwarzane są w

szpiku kostnym
(linia komórkowa B),
w grasicy (linia
komórkowa T), w
śledzionie, węzłach
chłonnych i
grudkach chłonnych
stale krążąc między
krwią, a narządami
limfoidalnymi

Wyróżniamy limfocyty

 limfocyty B – w odpowiedzi na obce antygeny z limfocytów B

powstają komórki plazmatyczne (plazmocyty), które produkują

przeciwciała (immunoglobuliny) będące podstawą odpowiedzi

humoralnej

 limfocyty T – są odpowiedzialne za odpowiedź organizmu typu

komórkowego; ich działanie polega na uszkadzaniu błon

komórkowych bakterii i komórek nowotworowych,

wyróżniamy:

-limfocyty TH - wytwarzają limfokiny
-limfocyty TC - wytwarzają perforyny, które bezpośrednio niszczą
komórki i patogeny
-limfocyty TS - hamują reakcje odpornościowe, a także regulują
czynność poszczególnych subpopulacji limfocytów
-NK – natural killer

Płytki krwi (trombocyty)

powstają w szpiku kostnym z megakariocytów, których

wypustki protoplazmatyczne są odrywane przez prąd

krwi jako krwinki płytkowe; trombocyty niszczone są w

śledzionie; w 1mm

3

jest 200-300tys. płytek; główną rola

trombocytów jest zapoczątkowanie procesu krzepnięcia

krwi; na powierzchni błony komórkowej trombocytów

znajdują się receptory odpowiedzialne za adhezję tych

komórek do uszkodzonego śródbłonka i za proces ich

agregacji. Są o glikoproteiny, które łącząc się ze

swoistymi białkami adhezynymi (kolagen, czynnik von

Willebranda, fibrynogen) uczestniczą w procesie

krzepnięcia krwi. Trombocyty przylegają do powierzchni

uszkodzonego naczynia za sprawą swej budowy – aktyny,

miozyny, mikrotobulom, następnie uwalniają szereg

czynników aktywując kaskadę krzepnięcia krwi.

Grupy krwi

Grupa krwi Białkowy

czynnik

Przeciwciał

a w osoczu

Może być

dawcą dla

grup

Może być

biorcą

grup

A
 
B
 
AB
 
0

A
 
B
 
A, B
 
brak

anty–B
 
anty–A
 
brak
 
anty–A,

anty–B

A, AB
 
B, AB
 
AB
 
0, A, B, AB

A, 0
 
B, 0
 
AB, A, B, 0
 
0

Przetoczenie obcej grupowo krwi powoduje:

hemolizę, aglutynację. Jednakże przetoczenie
zgodnej grupowo krwi nie oznacza istnienia
zgodności w zakresie pozostałych układów
grupowych, co niesie ze sobą ryzyko uczulenia.
Układ Rh stanowi około 40 antygenów, a wśród
nich najważniejsze to antygeny D, C, c, E i e i
występują wyłącznie na erytrocytach. Osoba
Rh+ ma antygen D, osoba Rh- nie mają na
błonie komórkowej erytrocytów antygenu D, a
także przeciwciał anty-D.

Homeostaza

Uszkodzenie naczynia

▼

obkurczenie w/w naczynia poprzez skurcz mięśni gładkich i działania serotoniny i

tromboksanu

▼

wytworzenie czopu trombocytarnego

▼

powstanie z fibrynogen skrzepu krwi (fibrynogen jest zamieniany przez trombinę w fibrynę)

▼

kaskada krzepnięcia krwi drogą wewnątrzpochodną i zewnątrzpochodną

▼

spełnienie roli skrzepu

▼

fibrynoliza (rozpuszczenie skrzepu) pod wpływem plazminy powstałej z plazminogenu

 
* Kaskada wewnątrzpochodna – krew krzepnie w miejscu uszkodzonej wyściółki naczynia

krwionośnego.

* Kaskada zewnątrzpochodna – krzepnięcie następuje po zetknięciu się krwi wypływającej z

naczyń z uszkodzonymi tkankami

Dziękuję za uwagę