1

KOSZTY

Dr Ryszard Orliński

[e-mail].p

l

2

Rachunkowość odzwierciedla

procesy gospodarowania i

związane z nimi koszty, przychody

oraz wyniki, które stanowią

rezultat finansowy działalności

jednostki gospodarczej.

3

Wydatek, w ujęciu ekonomicznym, jest to

każdy rozchód środków pieniężnych

z kasy lub rachunku bankowego

jednostki gospodarczej, w związku z

zapłatą za określone dobra lub usługi w

związku z regulowaniem różnych

zobowiązań jednostki.

Istnieje tu zasada, że nie każdy wydatek

jest kosztem, i nie każdy koszt wiąże się

z wydatkiem

4

Koszty - wyrażone wartościowo

zużycie środków pracy,

przedmiotów pracy oraz usługi

obce i inne wydatki nie wyrażające

zużycia, związane z działalnością

gospodarczą, udokumentowane i

przypisane do okresu

obrachunkowego

5

Nakłady – zużycie pracy

uprzedmiotowionej w środkach

pracy i przedmiotach pracy,

wyrażone w jednostkach

naturalnych oraz zużycie pracy

żywej w działalności

gospodarczej

6

Koszty - celowe nakłady,

wyrażone w jednostkach

pieniężnych, poniesione

przez przedsiębiorstwo w

danym okresie

obrachunkowym

7

Przez

Przez

koszty i straty

koszty i straty

rozumie się

rozumie się

uprawdopodobnione zmniejszenia

uprawdopodobnione zmniejszenia

w okresie sprawozdawczym

w okresie sprawozdawczym

korzyści ekonomicznych, o

korzyści ekonomicznych, o

wiarygodnie określonej wartości,

wiarygodnie określonej wartości,

w formie zmniejszenia wartości

w formie zmniejszenia wartości

aktywów, albo zwiększenia

aktywów, albo zwiększenia

wartości zobowiązań i rezerw,

wartości zobowiązań i rezerw,

które doprowadzą do

które doprowadzą do

zmniejszenia kapitału własnego

zmniejszenia kapitału własnego

lub zwiększenia jego niedoboru w

lub zwiększenia jego niedoboru w

sposób inny niż wycofanie

sposób inny niż wycofanie

środków przez udziałowców lub

środków przez udziałowców lub

właścicieli.

właścicieli.

Ustawa o rachunkowości art.3

Ustawa o rachunkowości art.3

8

Cechy odzwierciedlające

koszty:

- wystąpienie w toku normalnej

działalności,

- celowe zużycie,
- wyrażenie pieniężne,
- wystąpienie w określonym czasie.

9

• wydatek nastąpił wcześniej niż

poniesienie kosztu (np. zakup
materiałów, które zostaną zużyte
w okresie późniejszym),

• wydatek nastąpił w tym samym

okresie co koszt (np. wypłata
wynagrodzeń),

• wydatek nastąpił w okresie

późniejszym niż poniesienie
kosztu (np. zapłata za już zużyte
materiały).

10

Pozostałe koszty operacyjne

wiążą się pośrednio z

działalnością operacyjną

Przykładem pozostałych kosztów

operacyjnych są koszty związane z:

• działalnością socjalną,
• sprzedażą lub likwidacją środków trwałych

oraz wartości niematerialnych i prawnych,

• umorzeniem należności,
• odszkodowaniami, odsetkami i karami za

nieterminową dostawę, złą jakość itp.,

• umorzeniem i rozwiązaniem rezerw

operacyjnych.

11

Koszty finansowe nie są bezpośrednio

związane ze zwykłą działalnością

operacyjną danej jednostki.

Dotyczą skutków podejmowanych przez

jednostkę decyzji finansowych.

Na koszty finansowe składają się

odsetki i prowizje od pożyczek i

zobowiązań, płacone dyskonto, straty

na sprzedaży papierów wartościowych,

ujemne różnice kursowe itp.

art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości

12

Koszty rodzajowe

– zużycie materiałów i energii

– usługi obce

– podatki i opłaty

– wynagrodzenia

– ubezpieczenia społeczne i inne

świadczenia

– amortyzacja

– pozostałe koszty rodzajowe

13

Koszty funkcjonalne

• koszty działalności podstawowej,
• koszty działalności pomocniczej,
• koszty ogólnego zarządu,
• koszty sprzedaży,
• koszty zakupu.

14

Amortyzacja

• amortyzacja środków trwałych,
• amortyzacja wartości

niematerialnych i prawnych.

15

Zużycie materiałów i

energii

• zużycie materiałów (podstawowych,

pomocniczych, części zamiennych
do maszyn i urządzeń, biurowych,
opakowań, paliwa),

• zużycie energii (elektrycznej,

cieplnej, gazu, wody, sprężonego
powietrza).

16

Usługi obce

• usługi transportowe,

• usługi remontowe i konserwacyjne,

• obróbka obca,

• usługi łączności - telekomunikacyjne,

pocztowe,

• usługi bankowe,

• usługi komunalne,

• usługi w zakresie rachunkowości,

• porady prawne i obsługa prawna,

• usługi biurowe.

17

Podatki i opłaty

• podatek od nieruchomości,

• podatek od środków transportu,

• podatek od czynności cywilno-prawnych,

• podatek VAT naliczony nie podlegający

rozliczeniu z podatkiem należnym, a także

podatek VAT należny od usług z importu oraz

od zużycia towarów i materiałów na cele

reprezentacji i reklamy,

• opłaty skarbowe, notarialne, sądowe,

rejestracyjne, urzędowe, manipulacyjne,

administracyjne.

18

Wynagrodzenia

• wynagrodzenia osobowe, tj.:

- wynagrodzenie zasadnicze,
- różnego rodzaju dodatki,
- premie i nagrody regulaminowe i
uznaniowe,
- wynagrodzenia dodatkowe,
- nagrody jubileuszowe,
- odprawy emerytalne i rentowe,

• wynagrodzenia bezosobowe,
• honoraria.

19

Ubezpieczenia społeczne i

inne świadczenia na rzecz

pracowników

• składki z tytułu ubezpieczeń społecznych,
• odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń

Socjalnych (ZFŚS)

• dopłaty do okresowych biletów na dojazdy

do pracy,

• koszty szkolenia, podnoszenia kwalifikacji,
• odzież ochronna i robocza,
• świadczenia wynikające z przepisów BHP.

20

Pozostałe koszty

rodzajowe

• koszty krajowych i zagranicznych

podróży służbowych,

• ubezpieczenia majątkowe,
• wypłaty ryczałtów za używanie przez

pracowników prywatnych samochodów

osobowych dla potrzeb służbowych,

• wypłaty pieniężne np. stypendia,

odprawy pośmiertne itp.

21

Struktura wewnętrzna

kosztów:

• koszty proste,
• koszty złożone.

22

Klasyfikacja kosztów

ze względu na sposób

odnoszenia kosztów na

wytworzone produkty:

- koszty bezpośrednie,
- koszty pośrednie;

23

Klasyfikacja kosztów

z punktu widzenia

zależności kosztów od

rozmiaru działalności:

- koszty stałe,

- koszty zmienne.

24

Podział kosztów według sfer

działalności:

• koszty zakupu,
• koszty produkcji,
• koszty sprzedaży.

25

TKW = MB + PB + KW

TKW – techniczny koszt

wytworzenia

MB – materiały bezpośrednie
PB – płace bezpośrednie
KW – koszty wydziałowe

26

CKW = TKW + KOZ

CKW – całkowity koszt wytworzenia
TKW – techniczny koszt

wytworzenia

KOZ – koszty ogólnego zarządu

27

KWS = CKW + KS

KWS – koszt własny sprzedaży
CKW – całkowity koszt wytworzenia
KS – koszt sprzedaży

28

Literatura

•

Gierusz B., Podręcznik samodzielnej nauki

księgowania; Gdańsk 2005 r. ODDK.

•

Kołaczyk Z., Rachunkowość finansowa; Poznań 2003

r., Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

•

Podstawy rachunkowości, pod red. S.Sojak,

J.Stankiewicz, TNOIK, Toruń 2003

•

Rachunkowość finansowa. Praca zbiorowa pod

redakcją K. Sawickiego, Warszawa 2006 r. ,PWE.

•

Rachunkowość - zasady prowadzenia po wejściu do

Unii Europejskiej Cz. I, praca zbiorowa pod redakcją

T. Kiziukiewicz, Wrocław 2005 r., Wydawnictwo

Ekspert.

•

Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa w

małych firmach. Praca zbiorowa pod redakcją

T.Kiziukiewicz, Wrocław 2003 r., Wydawnictwo

Ekspert.

29

Dziękuję za uwagę !