WYKŁAD 1.

Przedmiot nauki makroekonomii. Rachunek

produktu krajowego i dochodu narodowego.

Kilka definicji przedmiotu (zakresu) nauki

makroekonomii:

• „

Makroekonomia wyjaśnia działanie gospodarki jako

całości.” (R. Barro)

• „Makroekonomia jest gałęzią ekonomii, próbującą
wyjaśnić JAK? i DLACZEGO? z upływem czasu
gospodarka rozwija się, podlega fluktuacjom i zmianom.”
(R.Hall, J.Taylor)

• „Makroekonomia jest nauką, badającą jak ludzie
(społeczeństwa) radzą sobie z rzadkością, czyli racjonalnie
gospodarują ograniczonymi zasobami” (P. Samuelson)

• „Makroekonomia zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem

gospodarki jako całości”

TEORIA MAKROEKONOMII

ZAKRES ZAINTERESOWAŃ EKONOMISTÓW:

 OKREŚLENIE PODSTAWOWYCH CZYNNIKÓW

WYZNACZAJĄCYCH PROCESY ZMIAN W ODNIESIENIU DO:

 POZIOMU PRODUKTU I JEGO STRUKTURY;
 ZATRUDNIENIA;
 INFLACJI;
 RÓWNOWAGI WEWNĘTRZNEJ I ZEWNĘTRZNEJ.

TEORIA PRÓBUJE ZBADAĆ I WYJAŚNIĆ: „JAK
FUNKCJONUJE GOSPODARKA, I JAK
FUNKCJONOWAŁABY W OKREŚLONYCH
WARUNKACH”

Metodologia badań

makroekonomii

Dotyczy wielkich zbiorowości, więc zakresem obejmuje:

-

gromadzenie i systematyzację danych;

-

formułowanie i weryfikację hipotez;

-

formułowanie uogólnień, tzn. PRAW EKONOMICZNYCH.

Prawa ekonomiczne działają i sprawdzają się jako

przeciętna,

a nie jako ścisła, dokładna i niezmienna współzależność.

Teorie ekonomiczne są w istocie uproszczonymi

modelami.

A.

Ekonomia pozytywna –

opisuje świat, jaki jest,

powstrzymuje się od sądów i tez wartościujących

B.

Ekonomia normatywna -

prezentuje sądy i opinie,

jaki...

Makroekonomia a mikroekonomia.

ASPEKT EKONOMICZNEJ DOSTĘPNOŚCI

ZASOBÓW

TECHNICZNE I TECHNOLOGICZNE MOŻLIWOŚCI
POZYSKANIA ZASOBÓW ORAZ KOSZT POZYSKANIA
ZASOBÓW.

ZASOBY:

 ZIEMIA

(

GLEBA, KLIMAT, ZASOBY NATURALNE

);

 PRACA

(

ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ I SPOSÓB

WYDATKOWANIA ENERGII LUDZKIEJ W PROCESIE
WYTWARZANIA)

 KAPITAŁ

(

DOBRA INWESTYCYJNE I ŚRODKI

FINANSOWE)

 TECHNOLOGIA

(WIEDZA I JEJ PRODUKCYJNE

ZASTOSOWANIE)

ASPEKT RZADKOŚCI

OBIEKTYWNY FAKT:

NIE MOŻEMY WYTWARZAĆ,

MIEĆ I KONSUMOWAĆ ZAWSZE (I WSZYSTKIEGO)
ZGODNIE Z POTRZEBAMI. („JAK LUDZIE RADZĄ SOBIE?”)

Wnioski:

1.

Zawsze istnieje więcej niż jeden sposób produkcyjnego
wykorzystania danego zasobu; zmiany w technologii
umożliwiają np. elastyczność w zaangażowaniu zasobu
pracy.

2.

Musimy, jako społeczeństwo gospodarujące,

wybierać

spośród alternatywnych sposobów wykorzystania zasobów.

3.

Z każdym wyborem wiąże się KOSZT tego, co mogłoby
powstać w zamian. Taki koszt, zwany kosztem
alternatywnym, to wartość najcenniejszej, odrzuconej
alternatywy.

KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH

WYBÓR A - B, GDY ZASOBY SĄ W PEŁNI WYKORZYSTANE

PUNKTY (KOMBINACJE) POZA KRZYWĄ MOŻLIWOŚCI

TECHNOLOGICZNYCH

D – NIEPEŁNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW

C – KOMBINACJA NIEMOŻLIWA

TECHNOLOGICZNIE

POSTĘP TECHNOLOGOCZNY

PUNKT „R” – NA NOWEJ KRZYWEJ

postęp techniczny, uruchomienie nowych zasobów

Makroekonomia

– historia rozwoju

nauki

• EKONOMIA JAKO DYSCYPLINA AKADEMICKA –
PONAD 200 LAT
• 1776 – ADAM SMITH PUBLIKUJE: „BADANIA NAD
NATURĄ I PRZYCZYNAMI BOGACTWA NARODÓW”

 Nowe spojrzenie na funkcjonowanie gospodarki (jako
całości!!!).
 Problemy: ile „Państwa”, a ile „Rynku” w
gospodarce? Jaka jest rola mechanizmów rynkowych, i

czy

są skuteczne w regulowaniu gospodarki?

Makroekonomia w dzisiejszej formule

powstała w XX w.

JOHN M. KEYNES – nowy

rozdział w nauce makroekonomii

• Na podstawie analizy przyczyn i mechanizmów Wielkiego

Kryzysu (1929 – 1933) J.M. Keynes dokonał krytycznej
analizy teorii makroekonomicznych (klasyków), m.in. w
kwestii roli mechanizmów rynkowych i skuteczności
regulacyjnej tzw. „niewidzialnej ręki rynku” w gospodarce.

• W książce

„Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i

pieniądza”

(1936) po raz pierwszy wskazano m.in. na rolę

wahań popytu globalnego w mechanizmie wahań
(koniunktury) w gospodarce, nieskuteczność mechanizmu
rynkowego w regulowaniu gospodarki (proporcji),
potrzebę interwencyjnych przedsięwzięć regulacyjnych
państwa w gospodarce (interwencjonizm) itd.

Współczesne kierunki
makroekonomii

Nie tylko w krytycznej opozycji wobec
keynesizmu

• MONETARYZM (od połowy lat 70-tych)

• NEOKLASYCYZM

• TEORIA REALNEGO CYKLU

KONIUNKTURALNEGO

• NEOKEYNESIZM