GRUPY EKOLOGICZNE

GRUPY EKOLOGICZNE

ROŚLIN

ROŚLIN

Woda jest czynnikiem ekologicznym,

Woda jest czynnikiem ekologicznym,

bez którego życie na Ziemi nie byłoby

bez którego życie na Ziemi nie byłoby

możliwe. Stanowi ona środowisko

możliwe. Stanowi ona środowisko

wewnętrzne organizmów, wchodzi w

wewnętrzne organizmów, wchodzi w

skład cytoplazmy, płynów ustrojowych

skład cytoplazmy, płynów ustrojowych

jak

także

wszystkich

struktur

jak

także

wszystkich

struktur

budujących organizm. Jej ilość zależy

budujących organizm. Jej ilość zależy

od środowiska życia organizmów, jak i

od środowiska życia organizmów, jak i

typu tkanki, wieku organizmów, jego

typu tkanki, wieku organizmów, jego

stanu fizjologicznego.

stanu fizjologicznego.

Ze względu na czynnik siedliskowy

Ze względu na czynnik siedliskowy

jakim jest woda wyróżniamy takie

jakim jest woda wyróżniamy takie

grupy ekologiczne jak:

grupy ekologiczne jak:



kserofity

kserofity



mezofity

mezofity



higrofity

higrofity



hydrofity

hydrofity

KSEROFITY

KSEROFITY

Są to rośliny, które mogą znosić

Są to rośliny, które mogą znosić

suszę, występują na siedliskach,

suszę, występują na siedliskach,

gdzie istnieje stały lub okresowy

gdzie istnieje stały lub okresowy

niedobór dostępnej dla roślin wody.

niedobór dostępnej dla roślin wody.

Ta odporność na suszę jest wynikiem

Ta odporność na suszę jest wynikiem

zespołu

cech

zwanych

zespołu

cech

zwanych

kseromorficznymi.

kseromorficznymi.

W grupie kserofitów wyróżniamy dwa

W grupie kserofitów wyróżniamy dwa

sposoby przystosowania się roślin do

sposoby przystosowania się roślin do

życia w suchym środowisku. Są nimi:

życia w suchym środowisku. Są nimi:



sklerofityzm

sklerofityzm



sukulentność

sukulentność

CECHY

CECHY

KSEROMORFICZNE

KSEROMORFICZNE



różne typy systemów korzeniowych (u

różne typy systemów korzeniowych (u

sklerofitów

system

ekstensywny

sklerofitów

system

ekstensywny

sięgający bardzo głęboko oraz system

sięgający bardzo głęboko oraz system

powierzchniowy

u

sukulentów

powierzchniowy

u

sukulentów

znajdujący się tuż pod powierzchnią

znajdujący się tuż pod powierzchnią

ziemi)

ziemi)



silnie rozwinięte tkanki przewodzące

silnie rozwinięte tkanki przewodzące



wysoka wartość siły osmotycznej

wysoka wartość siły osmotycznej

komórek, co dzięki zwiększonej sile

komórek, co dzięki zwiększonej sile

ssącej pomaga w znacznym stopniu

ssącej pomaga w znacznym stopniu

korzeniom w procesie pobierania wody

korzeniom w procesie pobierania wody

z podłoża;

z podłoża;



skórka pokrywająca liście zbudowana

skórka pokrywająca liście zbudowana

jest ze skutynizowanych a nawet

jest ze skutynizowanych a nawet

zdrewniałych

zewnętrznych

ścian

zdrewniałych

zewnętrznych

ścian

komórkowych, pokryta jest dodatkowo

komórkowych, pokryta jest dodatkowo

grubą kutykulą;

grubą kutykulą;



na powierzchni skórki występują

na powierzchni skórki występują

często naloty woskowe, jak także

często naloty woskowe, jak także

martwe włoski tworzące gęsty kutner;

martwe włoski tworzące gęsty kutner;



aparaty szparkowe znajdują się w

aparaty szparkowe znajdują się w

zagłębieniach skórki, w których gęste

zagłębieniach skórki, w których gęste

włoski obniżają dyfuzję pary wodnej

włoski obniżają dyfuzję pary wodnej

(zaciszne przestrzenie);

(zaciszne przestrzenie);



zmniejszenie powierzchni oraz liczby liści (u

zmniejszenie powierzchni oraz liczby liści (u

wielu roślin w warunkach suszy liście zwijają

wielu roślin w warunkach suszy liście zwijają

się przez co zmniejsza się ich powierzchnia)

się przez co zmniejsza się ich powierzchnia)



u innych roślin liście uległy uwstecznieniu

u innych roślin liście uległy uwstecznieniu

w utwory łuskowate, przekształceniu w

w utwory łuskowate, przekształceniu w

ciernie lub też całkowitemu zanikowi

ciernie lub też całkowitemu zanikowi

(sukulenty);

(sukulenty);



u roślin pozbawionych liści funkcje

u roślin pozbawionych liści funkcje

asymilacyjne przejmują łodygi;

asymilacyjne przejmują łodygi;



zawierają duże ilości elementów

zawierają duże ilości elementów

sklerenchymatycznych w organach

sklerenchymatycznych w organach

pędowych;

pędowych;



sukulenty posiadają tkankę wodną,

sukulenty posiadają tkankę wodną,

która może się znajdować w liściach

która może się znajdować w liściach

(sukulenty liściowe – rozchodnik,

(sukulenty liściowe – rozchodnik,

rojnik, aloes), w łodygach (sukulenty

rojnik, aloes), w łodygach (sukulenty

łodygowe – kaktusowate), jak również

łodygowe – kaktusowate), jak również

w częściach podziemnych (korzeniach,

w częściach podziemnych (korzeniach,

kłączach);

kłączach);

Agawa (Agave)

Agawa (Agave)

Aloes (Aloe)

Aloes (Aloe)

Rozchodnik oregoński (Sedum

Rozchodnik oregoński (Sedum

oreganum)

oreganum)

Rozchodnik oregoński (Sedum oreganum)

Rozchodnik oregoński (Sedum oreganum)

Rojnik

Rojnik

Espeletia

Espeletia

Espeletia

Espeletia

MEZOFITY

MEZOFITY

Są to rośliny nie wykazujące ani

Są to rośliny nie wykazujące ani

budowy wyraźnie kseromorficznej,

budowy wyraźnie kseromorficznej,

ani higromorficznej. W warunkach

ani higromorficznej. W warunkach

suszy

mezofity

zdolne

są

do

suszy

mezofity

zdolne

są

do

maksymalnego

ograniczenia

maksymalnego

ograniczenia

transpiracji. Rośliny te wymagają

transpiracji. Rośliny te wymagają

umiarkowanej, a nawet znacznej

umiarkowanej, a nawet znacznej

wilgotności, ale bardzo dobrze znoszą

wilgotności, ale bardzo dobrze znoszą

okresową umiarkowaną suszę.

okresową umiarkowaną suszę.

HIGROFITY

HIGROFITY

Rośliny te związane są z siedliskami

Rośliny te związane są z siedliskami

o dużej wilgotności podłoża i

o dużej wilgotności podłoża i

powietrza dochodzącej nawet do

powietrza dochodzącej nawet do

100%. Więdną w zaznaczającym się

100%. Więdną w zaznaczającym się

ujemnym bilansie wodnym, a giną

ujemnym bilansie wodnym, a giną

podczas suszy. Występują u nich

podczas suszy. Występują u nich

cechy

ułatwiające

transpiracje,

cechy

ułatwiające

transpiracje,

konieczną do zachowania ciągłego

konieczną do zachowania ciągłego

przepływu wody przez roslinę.

przepływu wody przez roslinę.

CECH HIGROMORFICZNE

CECH HIGROMORFICZNE



komórki epidermy są cienkościenne,

komórki epidermy są cienkościenne,

niekiedy brodawkowato uwypuklone na

niekiedy brodawkowato uwypuklone na

zewnątrz, występują na nich często żywe

zewnątrz, występują na nich często żywe

włoski,

zwiększające

powierzchnię

włoski,

zwiększające

powierzchnię

parowania;

parowania;



aparaty szparkowe znajdują się przeważnie

aparaty szparkowe znajdują się przeważnie

po obu stronach blaszek liściowych na

po obu stronach blaszek liściowych na

uwypukleniach skórki, są stale otwarte;

uwypukleniach skórki, są stale otwarte;



blaszki liściowe są cienkie i miękkie,

blaszki liściowe są cienkie i miękkie,

zawierające

liczne

przestwory

zawierające

liczne

przestwory

międzykomórkowe;

międzykomórkowe;



u tych roślin system korzeniowy jest

u tych roślin system korzeniowy jest

słabo rozwinięty, dotyczy to również

słabo rozwinięty, dotyczy to również

tkanek przewodzący wodę;

tkanek przewodzący wodę;



liście pokryte są cienką kutykulą;

liście pokryte są cienką kutykulą;

Szczawik zajęczy (Oxais

Szczawik zajęczy (Oxais

montana)

montana)

Zawilec gajowy (Anemone

Zawilec gajowy (Anemone

nemorosa)

nemorosa)

Podrzeń żebrowiec

Podrzeń żebrowiec

(Blechnumspicant)

(Blechnumspicant)

Niecierpek pospolity (Impatiens noli-

Niecierpek pospolity (Impatiens noli-

tangere)

tangere)

Narecznica samcza (Dreyopteries filix-

Narecznica samcza (Dreyopteries filix-

mas)

mas)

HYDROFITY

HYDROFITY

Są to rośliny żyjące całkowicie lub

Są to rośliny żyjące całkowicie lub

częściowo w środowisku wodnym, a

częściowo w środowisku wodnym, a

więc rośliny podwodne, rośliny z

więc rośliny podwodne, rośliny z

liśćmi pływającymi na powierzchni

liśćmi pływającymi na powierzchni

wody lub rośliny ziemnowodne,

wody lub rośliny ziemnowodne,

częściowo tylko zanurzone w wodzie.

częściowo tylko zanurzone w wodzie.

CECHY

CECHY

HYDROMORFICZNE

HYDROMORFICZNE



słabe wykształcenie systemu

słabe wykształcenie systemu

korzeniowego lub jego zupełny

korzeniowego lub jego zupełny

zanik (u roślin unoszących się

zanik (u roślin unoszących się

w wodzie);

w wodzie);



u tych roślin obserwuje się

u tych roślin obserwuje się

zjawisko heterofilii, polegające

zjawisko heterofilii, polegające

na

wykształceniu

u

tego

na

wykształceniu

u

tego

samego

osobnika

różnie

samego

osobnika

różnie

zbudowanych liści. Wyróżniamy

zbudowanych liści. Wyróżniamy

liście wodne oraz powietrzne;

liście wodne oraz powietrzne;



liście hydrofitów mają cienkie i

liście hydrofitów mają cienkie i

delikatne blaszki, które są okryte

delikatne blaszki, które są okryte

skórką,

której

komórki

zawierają

skórką,

której

komórki

zawierają

chloroplasty, a kutykula wykształcona

chloroplasty, a kutykula wykształcona

jest bardzo słabo;

jest bardzo słabo;



liście podwodne nie mają aparatów

liście podwodne nie mają aparatów

szparkowych, a na liściach pływających

szparkowych, a na liściach pływających

na powierzchni wody są tylko na ich

na powierzchni wody są tylko na ich

górnej stronie;

górnej stronie;



tkanki przewodzące u tych roślin są

tkanki przewodzące u tych roślin są

słabo

wykształcone,

tkanek

słabo

wykształcone,

tkanek

mechanicznych nie ma;

mechanicznych nie ma;



w

łodygach

i

liściach

roślin

w

łodygach

i

liściach

roślin

podwodnych występują duże ilości

podwodnych występują duże ilości

tkanki

powietrznej

(aerenchymy)

tkanki

powietrznej

(aerenchymy)

ułatwiającej unoszenie się w wodzie.

ułatwiającej unoszenie się w wodzie.

Stanowi ona swoiste zbiorniki tlenu

Stanowi ona swoiste zbiorniki tlenu

potrzebnego w procesie oddychania;

potrzebnego w procesie oddychania;



duże przestwory międzykomórkowe

duże przestwory międzykomórkowe

tworzą swoisty system przewietrzający,

tworzą swoisty system przewietrzający,

który zaopatruje roślinę w tlen w ilości

który zaopatruje roślinę w tlen w ilości

wystarczającej dla zachodzących w niej

wystarczającej dla zachodzących w niej

procesów życiowych;

procesów życiowych;

Salwinia pływająca (Salvinia

Salwinia pływająca (Salvinia

natans)

natans)

Grążel żółty (Nuphar

Grążel żółty (Nuphar

luteum)

luteum)

Rdestnica

Rdestnica

Rdestnica

Rdestnica

pływająca

pływająca

Strzałka

Strzałka