ZAKOPANE 2006

ZAKOPANE 2006

ATEX

ATEX

Mariusz Misiurski

Mariusz Misiurski

Nowe uwarunkowania prawne w
dziedzinie urządzeń oraz zasady
postępowania w przestrzeniach
zagrożonych wybuchem.

2

BHP – MASZYNY

BHP – MASZYNY

podstawy prawne

podstawy prawne



DYREKTYWA MASZYNOWA – 98/37/WE

wprowadzona do prawa

polskiego Rozporządzeniem MGPiPS z 10.04.2003r i znowelizowana
Rozporządzeniem MG z 28.12.2005r w sprawie zasadniczych
wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa



DYREKTYWA NARZĘDZIOWA – 89/655/EWG

wprowadzona do

prawa polskiego Rozporządzeniem MG z dnia 30.10.2002r w
sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy



została zmieniona

DYREKTYWĄ 2001/45/EWG

wprowadzoną do

prawa polskiego Rozporządzeniem MGPiPS z dnia 30.09.2003r,
które rozszerza temat o sprzęt roboczy do tymczasowej pracy na
wysokości



Rozporządzenia ustaliły terminy przejściowe na dostosowanie
maszyn do minimalnych wymogów bhp do 01.01.2006r, a sprzętu
do tymczasowej pracy na wysokości /drabin i rusztowań/ do
24.07.2006r

3



Pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny
były dostosowane do wykonywanej pracy i
mogły ją wykonywać bezpiecznie



Wybór maszyn powinien uwzględniać
szczególne warunki i zagrożenia na
stanowisku



Pracodawca powinien podjąć działania dla
zminimalizowania ryzyka, którego nie da się
uniknąć

DYREKTYWA NARZĘDZIOWA

DYREKTYWA NARZĘDZIOWA

nowe obowiązki pracodawcy

nowe obowiązki pracodawcy

4

ATEX

ATEX

(

(

A

A

T

T

mosphere

mosphere

E

E

X

X

plosi

plosi

bl

bl

e)

e)



94/9/WE – ATEX 100

- Dyrektywa Parlamentu

Europejskiego i Rady z dn. 23 marca 1994r w

sprawie zbliżenia przepisów prawnych państw

członkowskich dotyczących urządzeń i układów

zabezpieczających przeznaczonych do

stosowania w przestrzeniach zagrożonych

wybuchem.



Dyrektywa została wdrożona do prawa

polskiego

Rozporządzeniem MGPiPS z dnia

28.07.2003r W sprawie zasadniczych wymagań

dla urządzeń i systemów ochronnych

przeznaczonych do użytku w przestrzeniach

zagrożonych wybuchem (Dz.U. Nr 143

poz.1393) i



znowelizowana

Rozporządzeniem MG z z dnia

22 grudnia 2005 r. (Dz. U. z dnia 30 grudnia

2005 r.)

5

ATEX

ATEX

(

(

A

A

T

T

mosphere

mosphere

E

E

X

X

plosi

plosi

bl

bl

e)

e)



1999/92/WE – ATEX 137

- Dyrektywa

Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16

grudnia 1999 r w sprawie wymagań

minimalnych dotyczących poprawy

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

pracowników potencjalnie narażonych na

zagrożenie atmosfer wybuchowych (15

dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16

ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG).



Dyrektywa ATEX137, wdrożona została do

prawa polskiego

Rozporządzeniem MGPiPS z

dnia 29.05.2003 r W sprawie minimalnych

wymagań dotyczących bezpieczeństwa i

higieny pracy pracowników zatrudnionych na

stanowiskach pracy, na których może wystąpić

atmosfera wybuchowa (Dz.U. Nr 107

poz.1004).

6

ATEX-137-

ATEX-137-

UŻYTKOWNICY

UŻYTKOWNICY

Ochrona pracowników w

Ochrona pracowników w

środowisku zagrożonym wybuchem

środowisku zagrożonym wybuchem

W CELU USTALENIA SPÓJNEJ STRATEGII
ZAPOBIEGANIA EKSPLOZJOM PRACODAWCA MUSI:



zidentyfikować zagrożenia i ocenić ryzyko

zagrożenia
wybuchem,



sklasyfikować strefy zagrożenia,



napisać „Dokument zabezpieczenia przed

eksplozją”,



określić wymagania dla zapewnienia zdrowia i

bezpieczeństwa pracownikom,



na bieżąco aktualizować dokumentację,



przeprowadzać coroczne przeglądy weryfikujące.

7



ATMOSFERA WYBUCHOWA

jest

mieszaniną palnych gazów, par, mgieł lub
pyłów /w naszym przypadku pyłu cukrowego
lub wysłodkowego/ z powietrzem, w której,
po zainicjowaniu źródłem zapłonu, spalanie
rozprzestrzenia się samorzutnie na całą
mieszaninę.



OBSZARY

, w których są obecne atmosfery

wybuchowe podzielono na

STREFY

, głównie

w oparciu o to, jak długo i jak często
występuje w nich atmosfera wybuchowa.

ATEX

ATEX

Strefy zagrożenia wybuchem pyłów

Strefy zagrożenia wybuchem pyłów

8

strefa 20

- obszar (wydzielona część przestrzeni), w

którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku

pyłu palnego w powietrzu występuje stale, w

dłuższych okresach czasu lub często

(>1000godz./rok).

strefa 21

- obszar w którym atmosfera wybuchowa

w postaci obłoku pyłu palnego

w powietrzu

może czasem wystąpić w trakcie normalnych

operacji (>10godz./rok do <1000godz./rok).

strefa 22

- obszar, w którym atmosfera wybuchowa

w postaci obłoku pyłu w

powietrzu nie

występuje w trakcie normalnych operacji, a w

przypadku wystąpienia trwa przez krótki okres

czasu (<10godz./rok).

ATEX

ATEX

Strefy zagrożenia wybuchem pyłów

Strefy zagrożenia wybuchem pyłów

PN-EN 1127-1 i Dyrektywa 1999/92/WE

PN-EN 1127-1 i Dyrektywa 1999/92/WE

9

Zasady oznaczania stref

Zasady oznaczania stref

zagrożenia wybuchem pyłów

zagrożenia wybuchem pyłów

10

Rodzaje pyłów,

Rodzaje pyłów,

które spowodowały wybuch

które spowodowały wybuch

Grupa pyłu Udział w

%



Drewno/produkty z drewna

29,8



Papier

1,9



Węgiel 9,2



Produkty spożywcze 23,8



Tworzywa sztuczne 11,7



Metale 13,9



Produkty chemiczne 9,7

11

Instalacje przemysłowe,

Instalacje przemysłowe,

w

w

których doszło do wybuchu

których doszło do wybuchu



Silosy 20,0%



Instalacje odpylające 17,2%



Instalacje mielące 13,2%



Instalacje transportujące 10,1%



Suszarnie

8,0%



Instalacje dopalające 5,4%



Instalacje mieszające 4,7%



Instalacje polerujące i szlifujące

4,5%



Instalacje przesiewające 2,8%



Inne 14,1%

12



Instalacje transportu (elewatory) 26,7%



Silosy 21,2%



Instalacje mielące

18,1%



Instalacje suszące

10,6%



Instalacje odpylające

8,7%



Instalacje przesiewające

2,8%



Instalacje dopalające

1,9%



Pozostałe (np. mieszanie)

10,0%

Instalacje w przemyśle spożywczym,

Instalacje w przemyśle spożywczym,

w

w

których doszło do wybuchu

których doszło do wybuchu

13

PIĘCIOKĄT WYBUCHOWOŚCI

PIĘCIOKĄT WYBUCHOWOŚCI

MATERIAŁ PALNY

UTLENIACZ

ŹRÓDŁO

ZAPŁONU

OGRANICZONA

POWIERZCHNIA
OBŁOK

Bum!!!

14

ŹRÓDŁA ZAPŁONU

ŹRÓDŁA ZAPŁONU

Tlące się mat.

16,3%

Iskrzenie mech.

26,1%

Tarcie mech.

8,9%

Zjaw. elektrost.

8,7%

Ogień 7,5%

Urządz. elektr.

2,8%

Gor.prace 5,2%

Gor. pow. 5,2%

Nieznane przyczyny –

Nieznane przyczyny –

19,7%

19,7%

!!!

!!!

15

ATEX

ATEX

WYPOSAŻENIE

WYPOSAŻENIE

ELEKTRYCZNE

ELEKTRYCZNE

Grupa

urządzeń

Kategoria

urządzeń

Poziom

ochrony

Zagrożenie

Użytkowanie

II

1

bardzo
wysoki

G

 

Strefy – 0, 1, 2

 

D

Strefy – 20, 21,
22

2

wysoki

G

 

Strefy – 1, 2

 

D

Strefy – 21, 22

3

normalny

G

 

Strefa – 2

 

D

Strefa – 20

16

17

PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA

PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA



ZAPOBIEGANIE

- niedopuszczanie do

wybuchu



unikanie atmosfer wybuchowych



unikanie efektywnych źródeł zapłonu



redukcja koncentracji utleniacza



OCHRONA

- ograniczanie skutków wybuchu



projektowanie urządzeń odpornych na wybuch



odciążanie wybuchu



tłumienie wybuchu



zapobieganie rozprzestrzenianiu się płomienia i
wybuchu

18

UNIKANIE ATMOSFER

UNIKANIE ATMOSFER

WYBUCHOWYCH

WYBUCHOWYCH



Zastępowanie lub zmniejszanie ilości

substancji zdolnych do tworzenia

atmosfer

wybuchowych



Unikanie gromadzenia się pyłu:



minimalizacja miejsc gdzie mogą
gromadzić się pyły



skuteczne usuwanie warstw pyłów w
pomieszczeniach (housekeeping)

19

URZĄDZENIA

URZĄDZENIA

ODPORNE NA WYBUCH

ODPORNE NA WYBUCH



Urządzenia odporne na ciśnienie wybuchu:



powinny wytrzymywać spodziewane

ciśnienie wybuchu



bez wystąpienia trwałych zniekształceń



Urządzenia odporne na uderzenie ciśnienia

wybuchu:



powinny wytrzymywać spodziewane

ciśnienie wybuchu,



przy czym mogą zostać trwale

odkształcone

20

ODCIĄŻANIE WYBUCHU

ODCIĄŻANIE WYBUCHU



W wyniku zastosowania otworów

dekompresyjnych następuje obniżenie

ciśnienia wybuchu



Zasady projektowania – norma niemiecka VDI

3673



Wyprowadzanie wybuchu:



nie powinno być do pomieszczeń roboczych



prostą, krótką drogą



siła odrzutu

21

TŁUMIENIE WYBUCHU

TŁUMIENIE WYBUCHU



Szybka dyspersja czynnika gaszącego

zapobiega rozwojowi wybuchu -

osiągnięciu maksymalnego ciśnienia



Układ tłumienia wybuchu:



system detekcji wybuchu



układ gaszący



Skutki uboczne



zanieczyszczenie przestrzeni

wewnętrznej instalacji

22

WYBUCH

WYBUCH

WYTRZYMAŁOŚĆ

KONSTRUKCYJNA

23

czujnik

centrala
sterująca

przenośnik

przenośnik

dozator celkowy

butla
supresja

ATEX

ATEX

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PODNOŚNIKA

PODNOŚNIKA

KUBEŁKOWEGO

KUBEŁKOWEGO

METODĄ TŁUMIENIA

METODĄ TŁUMIENIA

WYBUCHU

WYBUCHU

24

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

ROZPRZESTRZENIANIU SIĘ WYBUCHU

ROZPRZESTRZENIANIU SIĘ WYBUCHU



Zapory przeciwwybuchowe:



wprowadzanie środka gaśniczego do

rurociągu lub kanału



nie zatrzymują fali ciśnienia



Szybkodziałające zawory i klapy



Zawory obrotowe



detektor automatycznie zatrzymujący

zawór



Kanały eksplozyjne



mają ograniczoną skuteczność



Podwójne zawory

25

METODY ZABEZPIECZENIA

ZAGROŻONYCH INSTALACJI

26

WYB

WYB

U

U

CH W BLAYRE – FRANCJA

CH W BLAYRE – FRANCJA

PRODUKCJA PASZ

PRODUKCJA PASZ

27

WYB

WYB

U

U

CH

CH W BLAYRE – FRANCJA

PRODUKCJA PASZ

28



zostały powołane zespoły ds. ATEX-u,



zostały dokonane analizy zagrożenia,



zostały stworzone ”Dokumenty

bezpieczeństwa przeciwwybuchowego” –

wymóg prawny,



zostały stworzone trzyletnie plany

inwestycyjne dostosowania Zakładów Grupy

BSO Polska do wymogów BHP w dziedzinie

ATEX-u,



zostały przeprowadzone szkolenia BHP-ATEX

wszystkich pracowników związanych z

obszarami atex-owymi,



zostały stworzone korporacyjne

wymogi/procedury odnośnie zasad

postępowania w obszarach zagrożonych

wybuchem pyłem cukrowym i pyłem

wysłodkowym.

ATEX

ATEX

w Cukrowniach Grupy BSO:

w Cukrowniach Grupy BSO:

29

ATEX

ATEX

w Cukrowniach Grupy BSO:

w Cukrowniach Grupy BSO:

REALIZACJA I ETAPU INWESTYCYJNEGO – 2005R



zabezpieczenie podnośników kubełkowych do

cukru oraz układów filtracji - system

zabezpieczeń przeciwwybuchowych działający

na zasadzie tłumienia wybuchu,



zabezpieczenia centralnych systemów

odkurzania - system oparty o odcięcia instalacji

za pomocą zaworów przeciwwybuchowych,



zabezpieczenie szeregu instalacji przesyłu

cukru i wysłodków – system klap

przeciwwybuchowych i dozatorów celkowych w

wykonaniu przeciwwybuchowym,



zastosowano standardy atex-owe przy

projektowaniu i wykonywaniu nowych

inwestycji.