III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Wykonanie oceny ryzyka

Wykonanie oceny ryzyka

wybuchowego i ryzyka

wybuchowego i ryzyka

procesowego dla potrzeb

procesowego dla potrzeb

firm energetycznych

firm energetycznych

Wykonał:

mgr inż. Robert Żuczek

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego na

Ocena ryzyka wybuchowego na

stanowiskach pracy

stanowiskach pracy

Dwie podstawowe dyrektywy zawierające

wymagania związane z zapobieganiem wybuchowi

zwane dyrektywami „ATEX”*:

Dwie podstawowe dyrektywy zawierające

wymagania związane z zapobieganiem wybuchowi

zwane dyrektywami „ATEX”*:

Dyrektywa 1999/92/EC (tzw. ATEX 137),
zawierająca minimalne wymagania bhp dla
pracowników w strefach potencjalnie
zagrożonych wybuchem

Dyrektywa 94/9/EC (tzw. ATEX 95 lub 100a),
zawierająca wymagania dot. urządzeń
stosowanych w strefach potencjalnie
zagrożonych wybuchem

Dyrektywa 1999/92/EC (tzw. ATEX 137),
zawierająca minimalne wymagania bhp dla
pracowników w strefach potencjalnie
zagrożonych wybuchem

Dyrektywa 94/9/EC (tzw. ATEX 95 lub 100a),
zawierająca wymagania dot. urządzeń
stosowanych w strefach potencjalnie
zagrożonych wybuchem

Rozporządzenie
MGPiPS z 29 maja
2003 (Dz.U 107/2003
poz.1004)

Rozporządzenie
MGPiPS z 28 lipca
2003 (Dz.U 143/2003
poz.1393)

Rozporządzenie
MGPiPS z 29 maja
2003 (Dz.U 107/2003
poz.1004)

Rozporządzenie
MGPiPS z 28 lipca
2003 (Dz.U 143/2003
poz.1393)

* Nazwa „

ATEX

” wywodzi się od słów -

AT

mosphères

EX

plosibles

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na

stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa

(Dz. U. Nr 107 poz. 1004)

PN-EN 1127-1:2001 „Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed
wybuchem”

PN-EN 60079-10 „Urządzenia elektryczne w przestrzeniach
zagrożonych wybuchem –

Część 10: Klasyfikacja obszarów

zagrożonych wybuchem”

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

§ 4 nakłada obowiązek dokonywania

oceny ryzyka stwarzanego

przez atmosfery wybuchowe

nie rzadziej niż 1 raz w roku, tj.

-

określenia prawdopodobieństwa powstania atmosfery
wybuchowej,

-

określenia prawdopodobieństwa występowania i
uaktywniania się źródeł zapłonu,

-

identyfikacji i oceny zagrożeń wybuchem stwarzanych przez
urządzenia techniczne, procesy pracy oraz wykorzystywane
substancje

-

oceny skutków wybuchu.

RYZYKO

ZABEZPIECZENIA

Ryzyko z uwagi na zagrożenia było i jest

oceniane w związku z wymogami

dyrektywy SEVESO II oraz z wymogami

Kodeksu Pracy

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

§

5.1. Pracodawca posiada dokument zabezpieczenia stanowiska

przed wybuchem i dokonuje jego okresowej aktualizacji.

§

5.2. Dokument zabezpieczenia przed wybuchem, zwany dalej

„dokumentem” powinien zawierać:

1)

Informacje o identyfikacji atmosfer wybuchowych i ocenę ryzyka
wystąpienia wybuchu,

2) Informacje o podjętych odpowiednich środkach zapobiegających

wystąpienia zagrożeń wybuchem, sporządzone w formie zestawienia,

3) Wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem wraz z ich klasyfikacją,

4) Deklarację, że stanowiska pracy i narzędzia pracy, a także urządzenia

zabezpieczające

i

alarmujące,

są

zaprojektowane,

używane

i

konserwowane z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa.

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

–

–

etapy analizy

etapy analizy

Identyfikacja zagrożenia

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery

wybuchowej i jej objętości,

Określenie obecności źródeł zapłonu i prawdopodobieństwa

wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu (zdolnych do

zapalania mieszaniny wybuchowej),

Określenie możliwych skutków wybuchu,

Oszacowanie ryzyka,

Rozważenie środków dla minimalizacji ryzyka.

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

-

-

Identyfikacja zagrożenia

Identyfikacja zagrożenia

Charakterystyka substancji

– (tabela)

Identyfikacja miejsc występowania atmosfer
wybuchowych

– (tabela)

Klasyfikacja przestrzeni zagrożonych wybuchem

zgodnie z

PN-EN 1127-1:2001

20, 21, 22,

0, 1, 2,

Rodzaj strefy

Dla pyłów

Dla gazów

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

–

–

określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

atmosfery wybuchowej i jej objętości.

atmosfery wybuchowej i jej objętości.

0.001- 0.005

do 10 godz./rok

nie występuje w trakcie
normalnego działania, a
w przypadku
wystąpienia trwa tylko
przez krótki czas,

strefa 2/22

0.01 -0.05

do 100 godz./rok

może czasami wystąpić
w trakcie normalnego
działania,

strefa 1/21

1

stale

stale w długim czasie
lub często,

strefa 0/20

Prawdopodobieństwo

wystąpienia

Czas trwania

Opis strefy

Rodzaj strefy

zagrożenia wybuchem

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia

efektywnych źródeł zapłonu

efektywnych źródeł zapłonu

Gorące powierzchnie,

Płomienie i gorące gazy,

Iskry generowana mechanicznie,

Urządzenia elektryczne,

Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją,

Elektryczność statyczna,

Uderzenie pioruna,

Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej od 10

4

Hz do 3x10

15

Hz

Fale elektromagnetyczne od 3x10

11

Hz do 3x10

15

Hz

Promieniowanie jonizujące,

Ultradźwięki,

Adiabatyczne sprężenie i fale uderzeniowe,

Reakcje egzotermiczne z włączeniem samozapalenia pyłów.

Najwygodniejszym sposobem przedstawienia źródeł zapłonu na stanowisku pracy jest
zestawienie w tabeli!

PRZYKŁAD

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

–

–

Analiza zagrożeń

Analiza zagrożeń

Jednoczesne zaistnienie atmosfery wybuchowej w granicach
wybuchowości

oraz

efektywnego

ź

ródła

zapłonu

doprowadzi do wybuchu -

ZESTAWIENIE

Naszym zadaniem jest określenie częstotliwości

zachodzenia takich sytuacji.

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

–

–

Kategoria częstości zachodzenia wybuchu.

Kategoria częstości zachodzenia wybuchu.

1 na 1000 lat.

Tak mało prawdopodobne, że
można założyć jego nie wystąpienie w
okresie użytkowania

Wyjątkowe (praktycznie niemożliwe)

F

1 na 100 lat,

Mało

prawdopodobne,

ale

możliwe

wystąpienie w okresie użytkowania

Bardzo rzadko

E

1 na 30 lat,

Może czasem występować

w okresie

użytkowania

Rzadko

D

1 na 5 lat

Wystąpi

kilkakrotnie

w

okresie

użytkowania

Okazjonalnie

C

1 na rok,

Może występować często

Często

B

częściej niż 1 na
rok,

Występuje bardzo często

Bardzo częste

A

Częstotliwość

Częstotliwość w odniesieniu do

konkretnego urządzenia

Określenie częstotliwości zdarzenia

LP

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

–

–

Określenie możliwych skutków wybuchu

Określenie możliwych skutków wybuchu

< 100 tyś zł

Majątek

Bez szkód

Środowisko

Bez urazów

Ludzie

IV

pomijalne

< 1 min zł

Majątek

Szkody na terenie zakładu

Środowisko

Drobne urazy, do 3 dni zwolnienia

Ludzie

III

małe

< 8 min zł, 1 miesiąc bez produkcji

Majątek

Odwracalne szkody

Środowisko

Poważne urazy

Ludzie

II

duże

> 8 min zł, 1 rok bez produkcji

Majątek

Długoterminowe szkody na zewnątrz

Środowisko

Ofiary

Ludzie

I

katastroficzne

Opis

Kategoria skutków

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Oszacowanie ryzyka

Oszacowanie ryzyka

jakościowo - np. przy użyciu pojęć takich jak wysokie,
ś

rednie, niskie, tolerowalne, nietolerowalne, itp.,

ilościowo - przez oszacowanie prawdopodobieństwa lub
częstotliwości występowania określonego zdarzenia
niebezpiecznego,

pół-ilościowo - elementom ryzyka przypisywane są pewne
wartości liczbowe, a następnie wartości te są przetwarzane,
aby otrzymać wielkości pseudoilościowe umożliwiające
przeprowadzanie porównań.

Oszacowanie ryzyka

Oszacowanie ryzyka

–

–

metoda jakościowa

metoda jakościowa

Przykładowa matryca ryzyka

Przykładowa matryca ryzyka

TA

A

A

A

F

TNA

TA

A

A

E

TNA

TNA

TA

A

D

NA

TNA

TNA

TA

C

NA

NA

TNA

TNA

B

NA

NA

NA

TNA

A

I

II

III

IV

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Poziomy ryzyka

Poziomy ryzyka

A –

akceptowalne, nie wymaga się wprowadzania żadnych

dodatkowych środków bezpieczeństwa i ochrony,

TA

– dopuszczalny – należy rozważyć wprowadzenie dodatkowych

ś

rodków bezpieczeństwa i ochrony jeśli są one praktycznie

uzasadnione,

TNA

-

tolerowane,

należy

wprowadzić

dodatkowe

ś

rodki

bezpieczeństwa i ochrony,

NA

– nieakceptowane, należy zatrzymać instalację i wprowadzić

natychmiast dodatkowe środki bezpieczeństwa i ochrony

Dokumentacja rysunkowa

Dokumentacja rysunkowa

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137

ATEX 137

–

–

Oznakowanie, alarmowanie

Oznakowanie, alarmowanie

…należy również ustalić sposób alarmowania ....

§ 12. 2 i 12.3

Przy wejściach do pomieszczeń, gdzie

znajdują się miejsca, w których występują atmosfery
wybuchowe, powinno być umieszczone oznakowanie w
kształcie trójkąta z czarnym obramowaniem. Wewnątrz
obramowania powinny być umieszczone czarne litery
„Ex” na żółtym tle.

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem

-

-

powinien zawierać informacje o identyfikacji atmosfer

wybuchowych i ocenie ryzyka wystąpienia wybuchu,

-

- powinien zawierać informacje o podjętych odpowiednich

środkach zapobiegających wystąpienia zagrożeń wybuchem,

sporządzone w formie zestawienia,

- powinien zawierać wykaz miejsc zagrożonych wybuchem wraz

z ich klasyfikacją,

- powinien zawierać deklarację, ze stanowiska pracy i narzędzia

pracy, a także urządzenia zabezpieczające i alarmujące, są

zaprojektowane, używane i konserwowane z uwzględnieniem

zasad bezpieczeństwa .

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

•

•

P

P

rocedura

prowadzenia

przegl

rocedura

prowadzenia

przegl

ą

ą

d

d

ó

ó

w

stanu

bezpiecze

w

stanu

bezpiecze

ń

ń

stwa

stwa

przeciwwybuchowego przez kierownictwo,

przeciwwybuchowego przez kierownictwo,

•

•

P

P

rocedura identyfikacji zagro

rocedura identyfikacji zagro

ż

ż

e

e

ń

ń

wybuchem w pomieszczeniach

wybuchem w pomieszczeniach

pracy

pracy

i oceny związanego z nimi ryzyka,

i oceny związanego z nimi ryzyka,

• Procedura określania potrzeb dotyczących szkolenia w zakresie

bezpieczeństwa przeciwwybuchowego oraz sposobów realizacji
szkolenia,

• Procedura doboru dostawców i zatrudniania firm obcych

(koordynacji prac),

• Procedura wewnętrznego komunikowania się,

• Procedura reagowania na wypadki przy pracy i awarie,

• Procedura

monitorowania

prawdopodobieństwa

zaistnienia

atmosfery wybuchowej,

Cele szczegółowe w zakresie zapewnienia

bezpieczeństwa przeciwwybuchowego ujęte w

deklaracji

RYZYKO PROCESOWE

RYZYKO PROCESOWE

II CZĘŚĆ WYKŁADU

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

RYZYKO PROCESOWE

RYZYKO PROCESOWE

Zasadniczym celem zastosowania oceny ryzyka
procesowego jest osiągnięcie takiego poziomu
zagrożeń,

(stosując

ś

rodki

techniczne

i

organizacyjne),

który będzie akceptowalny

zarówno dla lokalnej społeczności, pracowników
zakładu, jak i środowiska naturalnego.

Algorytm zarządzania ryzykiem

Algorytm zarządzania ryzykiem

wg. PN

wg. PN

-

-

IEC 60300

IEC 60300

–

–

3

3

–

–

9

9

„Analiza ryzyka w systemach technicznych”

„Analiza ryzyka w systemach technicznych”

ANALIZA RYZYKA

•Określenie zakresu
•Identyfikacja zagrożeń
•Oszacowanie ryzyka

WYZNACZANIE RYZYKA

•Decyzje o dopuszczalności
ryzyka

•Analiza opcji

STEROWANIE/ZMNIEJSZANIE

RYZYKA

•Podejmowanie decyzji
•Zastosowanie
•Monitorowanie

Ocena

ryzyka

Zarządzanie

ryzykiem

Algorytm postępowania dla
zarządzania ryzykiem
procesowym

–(rysunek)

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Przewidywane korzyści w wyniku

Przewidywane korzyści w wyniku

zastosowania oceny ryzyka procesowego

zastosowania oceny ryzyka procesowego

-

wzrost świadomości zagrożenia wśród wszystkich pracowników;

-

wzrost efektywności (optymalizacja kosztów) przedsięwzięć w zakresie
przeciwdziałania zagrożeniom, m.in. przez dostosowanie ich do
rzeczywistej skali zagrożenia;

-

zapewnienie rzeczywistego stosowania opracowanych procedur i
instrukcji bezpieczeństwa, m.in. dzięki wdrożeniu wewnętrznych
mechanizmów kontrolnych;

-

sprawne reagowanie na ewentualne zmiany w charakterystyce zagrożenia,
które mogą się pojawić w trakcie funkcjonowania zakładu, m.in. dzięki
wdrożeniu mechanizmów systematycznej analizy zagrożenia i oceny
ryzyka;

-

wzrost kultury bezpieczeństwa i spadek liczby wypadków przy pracy;

-

możliwość wynegocjowania korzystniejszych warunków ubezpieczenia,

-

ś

wiadomość skali zagrożenia oraz poprawności stosowanych systemów

zdecydowanie wzmacnia pozycję zakładu w negocjacjach wysokości
składki ubezpieczeniowej.

Etapy analizy

Etapy analizy

1. Charakterystyka instalacji

1. Charakterystyka instalacji

- opis instalacji, lokalizacji,

- stosowane substancje oraz procesy

- rozwiązania technologiczne i kontrolno –

pomiarowe,

- wyciąg z baz danych o wypadkach i awariach,

- dane niezawodnościowe,

- informacje meteorologicznych

- dane na temat populacji na zagrożonym terenie

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy

Etapy analizy

2. Identyfikacja źródeł zagrożeń

2. Identyfikacja źródeł zagrożeń

- identyfikacja stanów eksploatacyjnych instalacji z punktu
widzenia bezpieczeństwa,
- identyfikacja źródeł zagrożeń zewnętrznych,
- identyfikacja zdarzeń inicjujących awarie,
- identyfikacja funkcji bezpieczeństwa realizowanych przez
systemy

bezpieczeństwa,

ochrony

i

przeciwdziałania

ratowniczego,
- identyfikacja

zdarzeń wypadkowych -

wybór zdarzeń

awaryjnych, które będą charakterystyczne dla danej instalacji.

Etapy analizy

Etapy analizy

3. Scenariusz awaryjny

3. Scenariusz awaryjny

- opracowanie modeli ciągów zdarzeń po wystąpieniu zdarzeń
wypadkowych

z

uwzględnieniem

występujących

funkcji

bezpieczeństwa,

warunków

meteorologicznych

oraz

charakterystyk środowiskowych

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy

Etapy analizy

4. Prawdopodobieństwo występowania

4. Prawdopodobieństwo występowania

określonych skutków

określonych skutków

-

określenie

prawdopodobieństwa

wystąpienia

zdarzenia

charakterystycznego dla danej instalacji.

-

określenie prawdopodobieństwa występowania zapłonu jako
ź

ródła zagrożeń pożarowo –wybuchowych.

-

ocena niepewności,

-

określenie prawdopodobieństwa powstawania skutków zagrożeń

chemicznych

.

Etapy analizy

Etapy analizy

5. Analiza efektów fizycznych i

5. Analiza efektów fizycznych i

skutków

skutków

- przyjęcie kryteriów progowych dla narażenia człowieka,

majątku i środowiska,

- określenie efektów fizycznych zagrożeń.

- określenie stref zagrożonych i wrażliwych obiektów.

- obliczenie skutków

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy

Etapy analizy

6. Obliczenie ryzyka dla każdego

6. Obliczenie ryzyka dla każdego

zdarzenia wypadkowego

zdarzenia wypadkowego

-

obliczenie

iloczynu

prawdopodobieństwa

powstawania

konkretnych skutków i wielkości tych skutków dla danego
zdarzenia wypadkowego,

-

określenie ryzyka indywidualnego,

-

określenie ryzyka grupowego,

-

ocena niepewności.

Etapy analizy

Etapy analizy

7. Ocena ryzyka globalnego

7. Ocena ryzyka globalnego

-

przyjęcie kryteriów akceptacji.

-

ocena ryzyka globalnego poprzez uwzględnienie analiz
cząstkowych dotyczących zdrowia i środowiska.

-

ocena uzyskanych wyników względem kryteriów akceptacji
i jakościowych wskaźników ryzyka

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy

Etapy analizy

8. Kontrola ryzyka

8. Kontrola ryzyka

Zaproponowanie

dodatkowych

ś

rodków

bezpieczeństwa

dla

uzyskania akceptowanego poziomu ryzyka i ponowne sprawdzenia
jego poziomu.

Typowe zagrożenia pożarowo

Typowe zagrożenia pożarowo

-

-

wybuchowe występujące w zakładach

wybuchowe występujące w zakładach

branży energetycznej.

branży energetycznej.

1.

wykorzystywanie węgla kamiennego – zagrożenie
wybuchem pyłu,

2.

paliwa alternatywne – mazut, lekki olej opałowy –
zagrożenie wybuchem par cieczy palnej,

3.

chłodzenie turbogeneratorów wodorem – zagrożenie
wybuchem gazu palnego.

4.

demineralizacja wody – HCL, NaOH,

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Schemat ideowy układu chłodzenia

Schemat ideowy układu chłodzenia

generatora

generatora

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń

W celu zidentyfikowania potencjalnych zagrożeń i awarii dla instalacji
chłodzenia wodorowego turbozespołu wykonano analizę HAZOP

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania z butli

6.

Wybuch (pożar) w osuszaczu wodoru spowodowany wytworzeniem mieszaniny

wybuchowej podczas operacji regeneracji.

5.

Rozerwanie generatora wskutek odkształceń termicznych uzwojeń spowodowanych

utratą chłodzenia wodnego

4.

Przeciek rurociągu doprowadzającego wodór

3.

Wybuch (pożar) w generatorze spowodowany wytworzeniem mieszaniny

wybuchowej podczas operacji napełniania

2.

Wyciek wodoru przez uszczelnienie olejowe wału generatora

1.

Zdarzenie

Lp.

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Reprezentatywne zdarzenia awaryjne

Reprezentatywne zdarzenia awaryjne

-

-

RZA

RZA

Wyciek wodoru przez uszczelnienie olejowe wału generatora wskutek awarii

reduktora

RZA(P)2

Przeciek rurociągu doprowadzającego wodór wskutek korozji

RZA(P)1

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania wskutek mechanicznego uszkodzenia

butli

RZA(W)

3

Wybuch (pożar) w generatorze spowodowany wytworzeniem mieszaniny

wybuchowej podczas operacji napełniania (błąd obsługi)

RZA(W)

2

Rozerwanie generatora wskutek odkształceń termicznych uzwojeń

spowodowanych utratą chłodzenia wodnego.

RZA(W)

1

Zdarzenie

Typ

Zasięg chmur wybuchowych

Zasięg chmur wybuchowych

----

----

----

----

3

4

4

RZA(P) 2

6

12

47

----

----

14

16

RZA(P) 1

6

12

47

14

16

18

10

RZA(W) 3

7

15

65

----

----

----

----

RZA(W) 2

6

12

50

----

----

----

9

RZA(W) 1

0.45

0.14

0.02

37.5

12.5

4.0

Zasięg strefy zagrożonej

nadciśnieniem wybuchu [m],
dla trzech wartości progowych
[bar].

Zasięg strefy zagrożonej

promieniowaniem cieplnym
pożaru [m], dla trzech wartości
progowych [kW/m2].

Zasięg
chmury
palnej o
stężeniu
DGW [m]

Typ
scenriusza

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Ocena skutków

Ocena skutków

----

----

0

0

RZA(P)2

Rurociągi, turbogenerator

Hala maszynowni

0

10

RZA(P)1

Stanowisko gazowe,

turbogenerator nr 7,
rurociągi

Hala maszynowni

2

10

RZA(W)3

Turbogenerator nr 7,

rurociągi

Hala maszynowni

0

10

RZA(W)2

Turbogenerator nr 7,

rurociągi

Hala maszynowni

0

10

RZA(W)1

Zniszczone urządzenia

technologiczne i budynki

Uszkodzone

budynki

Liczba osób

narażonych na

utratę życia

Liczba osób

narażonych na

urazy

Straty materialne

Straty ludzkie

Scenariusz

TA

3

4*10

-4

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania
wskutek mechanicznego uszkodzenia
butli

RZA(W)3

TA

3

9*10

-4

Wybuch (pożar) w generatorze
spowodowany wytworzeniem
mieszaniny wybuchowej podczas
operacji napełniania

RZA(W)2

TA

3

1*10

-5

Rozerwanie generatora wskutek
odkształceń termicznych uzwojeń
spowodowanych utratą chłodzenia
wodnego.

RZA(W)1

Ryzyko

Kategoria
skutków

Prawdopodo
-bieństwo

Scenariusz

Typ RZA

A

2

5*10

-7

Wyciek wodoru przez uszczelnienie
olejowe wału generatora wskutek
awarii reduktora

RZA(P)2

A

2

5*10

-5

Przeciek

rurociągu

doprowadzającego wodór wskutek
korozji

RZA(P)1

Ryzyko

Kategoria
skutków

Prawdopodo-
bieństwo

Scenariusz

Typ
RZA

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Informacje o środkach bezpieczeństwa

Informacje o środkach bezpieczeństwa

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

–

–

I poziom

I poziom

Okresowe próby i pomiary

16.

Procedury kontroli szczelności

8.

Regulator temperatury
osuszacza

15.

Radiograficzna kontrola spoin
rurociągów

7.

Osuszacz wodoru

14.

Okresowe kontrole sprawności
gazoanalizatorów

6.

Instalacja gazu pośredniego

13.

Manometry

5.

Zabezpieczenia antykorozyjne
rurociągów

12.

Przetwornik ciśnienia

4.

Uziemienie instalacji

11.

Przekaźnik cieczowy

3.

Instalacje elektryczne w formie
Ex

10.

Gazoanalizatory

2.

Wyznaczone i oznakowane
strefy zagrożenia wybuchem

9.

System pomiarów i automatyki

1.

Informacje o środkach bezpieczeństwa

Informacje o środkach bezpieczeństwa

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

–

–

II poziom

II poziom

Odpowiednia konstrukcja hali

9.

Przyciski pożarowe

8.

Wewnętrzny system alarmowania

7.

Podręczny sprzęt gaśniczy

6.

Sieć przeciwpożarowa

5.

Wytrzask turbiny

4.

Alarmy ciśnienia

3.

Zawory bezpieczeństwa

2.

Czujniki eksplozymetryczne

1.

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Informacje o środkach bezpieczeństwa

Informacje o środkach bezpieczeństwa

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

–

–

III poziom

III poziom

Plan operacyjno ratowniczy

3.

Państwowa Straż Pożarna

2.

Zakładowa Straż Pożarna

1.

Zarządzanie bezpieczeństwem

Zarządzanie bezpieczeństwem

procesowym

procesowym

Zarządzanie ryzykiem jest ciągłym procesem podejmowania decyzji,
w którym dokonuje się optymalnej kombinacji technicznych,
organizacyjnych i ludzkich decyzji dla spełnienia kryteriów akceptacji
ryzyka. Mogą one stanowić zarówno wymagania formalno-prawne
lub też być celem bezpieczeństwa określonym w systemie zarządzania
bezpieczeństwem funkcjonującym w danym zakładzie.

System zarządzania bezpieczeństwem procesowym, podobnie jak
bezpieczeństwem i higieną pracy oparty jest na ciągłym cyklu
doskonalenia.

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Zarządzanie bezpieczeństwem

Zarządzanie bezpieczeństwem

instalacji procesowych

instalacji procesowych

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ