"Nowe

"Nowe

polskie sady

polskie sady

dawnych

dawnych

odmian"

odmian"

Bioróżnorodność

Bioróżnorodność

w zagrodzie

w zagrodzie



"Nowe polskie sady dawnych odmian"

"Nowe polskie sady dawnych odmian"



(Projekt był realizowany na terenie trzech województw:
mazowieckiego, łódzkiego i kujawsko-pomorskiego)

(ogólnopolski program koordynowany

(ogólnopolski program koordynowany

przez Społeczny Instytut Ekologiczny

przez Społeczny Instytut Ekologiczny

w Warszawie )

w Warszawie )

W ramach projektu w całej

W ramach projektu w całej

Polsce ma powstać 30

Polsce ma powstać 30

sadów dawnych odmian:

sadów dawnych odmian:



przy szkołach gminnych,

przy szkołach gminnych,



szkołach rolniczych,

szkołach rolniczych,



ośrodkach doradztwa rolniczego,

ośrodkach doradztwa rolniczego,



w skansenach i parkach

w skansenach i parkach

krajobrazowych.

krajobrazowych.

Zubożenie krajobrazu

Zubożenie krajobrazu

rolniczego

rolniczego



skoncentrowanie się na najbardziej

skoncentrowanie się na najbardziej

wydajnych odmianach roślin i rasach

wydajnych odmianach roślin i rasach

zwierząt spowodowało zubożenie

zwierząt spowodowało zubożenie

krajobrazu rolniczego, zamiana jego

krajobrazu rolniczego, zamiana jego

mozaikowatego charakteru na duże

mozaikowatego charakteru na duże

obszarowo, monokulturowe pola lub

obszarowo, monokulturowe pola lub

prowadzenie jednokierunkowej,

prowadzenie jednokierunkowej,

masowej hodowli zwierząt

masowej hodowli zwierząt

gospodarskich.

gospodarskich.

Rolnictwo w Polsce,

Rolnictwo w Polsce,

a w innych krajach UE

a w innych krajach UE

-

-

większe rozdrobnienie gospodarstw i ich

większe rozdrobnienie gospodarstw i ich

mniejsza powierzchnia, a także mniejsza

mniejsza powierzchnia, a także mniejsza

skala produkcji rolnej i nawożenia,

skala produkcji rolnej i nawożenia,

+

+

zachowany został półnaturalny

zachowany został półnaturalny

charakter krajobrazu, łączący obszary

charakter krajobrazu, łączący obszary

wykorzystywane rolniczo oraz tereny

wykorzystywane rolniczo oraz tereny

będące naturalnymi wyspami

będące naturalnymi wyspami

krajobrazowymi pełniącymi funkcję ostoi

krajobrazowymi pełniącymi funkcję ostoi

przyrody.

przyrody.

Sady przydomowe

Sady przydomowe

Spotkać w nich można:

Spotkać w nich można:



jabłonie: papierówki, antonówki, złote i

jabłonie: papierówki, antonówki, złote i

szare renety, kosztele, kantówkę gdańską,

szare renety, kosztele, kantówkę gdańską,

boikeny, grochówki;

boikeny, grochówki;



grusze: wiśniówkę francuską, dziekankę

grusze: wiśniówkę francuską, dziekankę

lipcową, cukrówkę, kongresówkę, józefinkę,

lipcową, cukrówkę, kongresówkę, józefinkę,



a także wiele odmian śliw, wiśni i czereśni

a także wiele odmian śliw, wiśni i czereśni

ZALETY PROJEKTU

ZALETY PROJEKTU

a) owoce odmian tradycyjnych

odznaczają się charakterystycznymi

kształtami, kolorami oraz mają

zdecydowanie więcej walorów

smakowych niż owoce pochodzące

z sadów towarowych,

b) Tradycyjne sady przydomowe

b) Tradycyjne sady przydomowe

są miejscem bytowania między

są miejscem bytowania między

innymi płazów, ptaków, małych

innymi płazów, ptaków, małych

ssaków, a przede wszystkim –

ssaków, a przede wszystkim –

owadów.

owadów.

b) mogą być ponadto podstawą

do produkcji różnorodnych

przetworów, często o charakterze

regionalnym,

 

                                  

               

Powidła Strzeleckie

c) powracające tradycje

kulinarne

regionów w związku z

promocją

lokalnych produktów i

przetworów,

czego przykładem mogą być

np.

limitowane serie "Świeckich

Powideł"

lub "Powidła Strzeleckie".



1. Założono 37 sadów przy szkołach
gminnych i rolniczych, w skansenach,

w parkach krajobrazowych, centrach

doradztwa rolniczego – miejscach
cennych z punktu widzenia
przyrodniczego

i edukacyjnego.

Efekty projektu

2. Największe kolekcje odmian powstały

przy RCDRRiOW w Przysieku

oraz przy Muzeum Narodowym Rolnictwa

i Przemysłu Rolno-Spożywczego

w Szreniawie

.

3. Przeprowadzono jedenaście
warsztatów połączonych
z praktycznym pokazem
szczepienia i okulizacji,
sposobu pobierania zrazów,
techniki sadzenia drzewek i
prześwietlania koron w
starych drzewach.

4. Wydano broszurę pt.
„Tradycyjne
Sady”, plakat, serię
pocztówek
z rysunkami i tekstami o
dawnych
odmianach jabłoni i grusz
(kolekcja
rysunków z 1937 Jana
Skrzeczkowskiego, profesora
Szkoły
Sadowniczej w Ursynowie)
oraz zakładkę do
książek.

« 

« 

Całkowite wyparcie przez nowe starych,

Całkowite wyparcie przez nowe starych,

lokalnych odmian i skazanie tych dawnych na

lokalnych odmian i skazanie tych dawnych na

wyginięcie, byłoby ogromną stratą dla

wyginięcie, byłoby ogromną stratą dla

różnorodności biologicznej

różnorodności biologicznej

i polskiej kultury »

i polskiej kultury »





Elżbieta Lenarczyk , 58 lat, zaczęła od wykupienia

Elżbieta Lenarczyk , 58 lat, zaczęła od wykupienia

starego sadu ratując go od wykarczowania.

starego sadu ratując go od wykarczowania.



Akcja

Akcja

: Ochrona i upowszechnianie ginących

: Ochrona i upowszechnianie ginących

gatunków drzew owocowych poprzez

gatunków drzew owocowych poprzez

przywracanie ginącej tradycji sadownictwa,

przywracanie ginącej tradycji sadownictwa,

ochronę starych sadów i sadzenie nowych

ochronę starych sadów i sadzenie nowych

ekologicznych sadów dawnych odmian.

ekologicznych sadów dawnych odmian.



Miejsce 

Miejsce 

: Gmina Winnica i okolice

: Gmina Winnica i okolice

W Oddziale Kujawsko-Pomorskiego

Ośrodka

Doradztwa Rolniczego w Przysieku

przy Regionalnym Centrum

Edukacji Ekologicznej powstaje

zachowawczy

sad starych odmian drzew owocowych.

K O N I E C

K O N I E C