bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
1
Charakter socjologii i historyczne
warunki jej powstania
mgr Magdalena Szpunar
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
1
Charakter socjologii i historyczne
warunki jej powstania
mgr Magdalena Szpunar
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
2
Przedsocjologiczna wiedza o
społeczeństwie
Socjologia jako dyscyplina naukowa
narodziła się w pierwszej połowie
XIX wieku.
Za ojca socjologii uważany jest
August Comte
Comt wprowadził nazwę „socjologia”
i sformułował program tej nauki
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
3
Przedsocjologiczna wiedza o
społeczeństwie
Wyznaczenie momentu jej
powstania jest sprawą umowną
Człowiek od zarania dziejów żył w
gromadzie i posiadał jakąś wiedzę
praktyczną o zjawiskach i procesach
zachodzących w zbiorowościach
ludzkich
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
4
Cechy przedsocjologicznej myśli
teoretycznej
Normatywny i finalistyczny punkt widzenia; filozofów
interesowało bardziej to, jak być powinno, niż to jak jest
(np. projekt idealnego państwa wg. Platona)
Woluntaryzm; wiara we wszechmoc władcy, uważano, że
panujący władca może w dowolny sposób kształtować
formę państwa i społeczeństwa; uważano, że
rzeczywistość społeczna jest całkowicie nieprzewidywalna
i można dokonywać jej oceny tylko ex post; wierzono, że
Opatrzność może zmieniać bieg ludzkich spraw
Koncentracja uwagi na państwie i władzy; społeczeństwo
było utożsamiane z państwem
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
5
Wiedza potoczna a wiedza
naukowa
Każdy człowiek rozporządza pewną wiedzą o
tym jak jest skonstruowany świat społeczny
go otaczający
Na świat społeczny patrzymy z perspektywy
małego wycinka rzeczywistości, z jakim
mamy bezpośrednio do czynienia
Wiedza potoczna tworzy się poprzez
wymianę doświadczeń
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
6
Wiedza potoczna vs wiedza
naukowa
Wiedza społeczna ukryta w
przysłowiach:
„Jeśli wejdziesz między wrony,
musisz krakać tak jak one”
„Kruk krukowi oka nie wykole”
„Gdy kota nie ma myszy tańcują”
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
7
Cechy wiedzy potocznej
Potoczną wiedzę nabywamy „samoistnie”
Wiąże się ona z ograniczonym zasięgiem ludzkiej
obserwacji
Człowiek kieruje się nie tylko rozumem, ale emocjami,
w związku z tym, rzadko jest neutralna
Związana jest z wartościowaniem; mówi, co dobre, a
co złe
Operuje podziałami dychotomicznymi dobry-zły
Tendencja do uogólniania „cała dzisiejsza młodzież”
Przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest
sztywna i odporna na zmiany
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
8
Cechy wiedzy naukowej
Niezadowalanie się samym opisem, a wyjaśnianie
poprzez odwołanie się do istniejących teorii
Uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech
podstawowych reguł:
1.
Wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście
dotychczasowej wiedzy i istnijących teorii
2.
Staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich
rzetelności
3.
Odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które
są domysłami
Wyróżnikiem nauki jest neutralność i
powstrzymanie się od wartościowania
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
9
Historyczne warunki powstania
socjologii
Aby socjologia mogła się narodzić
jako dyscyplina naukowa, konieczna
była zmiana sposoby myślenia o
społeczeństwie
Koniecznym było dostrzeżenie, że
społeczeństwo jest tworem
swoistym, odrębnym od państwa
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
10
Socjologia jako dyscyplina
naukowa
Aby powstała nowa dyscyplina
naukowa musi ulec ona
instytucjonalizacji; powołane muszą
zostać katedry i kierunki studiów,
towarzystwa naukowe, czasopisma i
książki z jej nazwą w tytule
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
11
Socjologia jako dyscyplina
naukowa
W USA wykłady z socjologii pojawiały się na
niektórych uniwersytetach już w ltach 70. XIX
wieku, pierwsza katedra socjologii powstała na
uniwersytecie w Chicago w 1982 roku
W Polsce instytucjonalizacja socjologii rozpoczęła
się w latach 20. XX wieku
W roku akademickim 1919-1920 powstała katedra
socjologii na UW, a w roku 1920 na UAM, gdzie jej
kierownictwo objął F. Znaniecki
Jako odrębny kierunek studiów socjologia została
uznana w Polsce w 1930 roku
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
12
Socjologia a nauki społeczne
Socjologia, ekonomia i nauki
polityczne są uważane za rdzeń
nauk społecznych
Do kategorii nauk społecznych
zalicza się również często historię,
antropologię i psychologię
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
13
Zróżnicowanie socjologii
Socjologia scjentystyczna; zjawiska
społeczne są traktowane
przedmiotowo „jak rzeczy”
Socjologia humanistyczna; zjawiska
społeczne są traktowane
podmiotowo, jako wciąż stwarzane
przez istoty obdarzone świadomością
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
14
Koncepcja socjologii jako nauki
A. Comte tworząc koncepcje nauki
społecznej, którą nazwał socjologią,
uważał, iż powinna ona czerpać z
wzorów nauk przyrodniczych; socjologia
ma badać fakty i tylko fakty, a na tej
podst. na formułować prawa ogólne –
taka s. Bywa nazywana
pozytywistyczną, naturalistyczną, czy
też scjentystyczną.
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
15
Socjologia scjentystyczna
Zjawiska społeczne są ze sobą powiązane,
rządzą nimi określone prawidłowości oraz
obiektywne prawa
Socjologię tę cechuje niechęć do metafizyki,
przywiązanie wagi do precyzji języka i nacisk
na empiryczną sprawdzalność wszelkich
twierdzeń teoretycznych
Obowiązkiem badacza jest obiektywność
powinien on powstrzymywać się od oceniania
przedmiotu badań w kategoriach dobry-zły
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
16
Socjologia humanistyczna
Świat nieustannie się tworzy, w procesie interakcji
podmiotów obdarzonych świadomością; nie jest więc czymś
zewnętrznie danym
Socjologia ta skupia uwagę na tym, jak aktorzy widza i
interpretują świat
Podważa ona pojęcie obiektywnych praw rządzących życiem
społecznym, na podobieństwo praw rządzących światem
przyrody
Regularności wyst. w życiu społ. to efekt funkcjonowania
norm, reguł i wzorów
Nie jesteśmy na nic skazani, wiele zależy od nas samych i
powinniśmy mieć świadomość istnienia wielu potencjalnych
możliwości
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
17
Współczynnik humanistyczny
F. Znaniecki postulował, by badać
społeczeństwo z uwzględnieniem wh,
bowiem wszelkie fakty społeczne (w
odróżnieniu od przyrodniczych) są
związane z działalnością jakichś ludzi,
są faktami czyimiś i mieszczą się w
obrębie życiowych doświadczeń
jakichś ludzi
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
18
Redukcjonizm vs holizm
Redukcjonizm: zbiorowości społeczne są pojmowane
tylko i wyłącznie jako zbiory pewnej liczby jednostek;
uważa się, iż tylko jednostki istnieją realnie i tylko
one są empirycznie uchwytne; wszystkie twierdzenia
o zbiorowościach i zachodzących w nich procesach
można przełożyć na opis zachować, bądź
świadomych działań jednostek
Holizm: zbiorowości społ. są traktowane jako całości
i nie da się ich zredukować do tworzących je
jednostek; jednostki w grupie zachowują się inaczej,
niż zachowywałby się poza nią
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
19
Poziomy analizy
mikrospołeczny
makrospołeczny
mezzospołeczny
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
20
Socjologia użyteczna społecznie
Rola edukacyjna: likwidacja
problemów społecznych
Rola instrumentalna: bezpośrednia
pomoc w znajdowaniu sposobów
skutecznego rozwiązywania
poszczególnych problemów
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
21
Socjologiczne spojrzenie na świat
Nauka socjologicznego myślenia polega
na ćwiczeniu wyobraźni
Socjolog to osoba, która potrafi
zobaczyć rzeczy w szerszym kontekście
Wyobraźnia socjologiczna wymaga
zdystansowania się od codziennych
rutynowych czynności i nowego
spojrzenia na nie
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
22
Picie kawy czynność
socjologiczna
Picie kawy ma wartość symboliczną; rytuał
towarzyszący piciu kawy jest ważniejszy niż
sama jej konsumpcja
Kawa to narkotyk
Osoba pijąca kawę jest częścią układu
stosunków społecznych i gospodarczych
W miarę wzrostu swojej popularności kawa
zyskała „markę” i sens polityczny: konsumenckie
wybory – jaka kawę pić, gdzie ją kupować stały
się wyborami dotyczącymi stylu życia
bezpłatny system do badań ankieto
wych: http://www.eBadania.pl
23
Socjologia pomaga w życiu?
Świadomość różnic kulturowych: s. pozwala
spojrzeć na świat społ. z innego, niż nasz punkt
widzenia; dostrzegając, jak żyją inni potrafi
zrozumieć własne problemy
Ocena skutków działania: badania s. Pozwalają
ocenić efekty praktycznych inicjatyw
społecznych
Samopoznanie: s. pozwala lepiej rozumieć
samych siebie; im lepiej wiemy, jak działamy,
tym większy mamy wpływ na własną przyszłość