1
Ostra i przewlekła
Ostra i przewlekła
biegunka u dzieci
biegunka u dzieci
2
W
W
edług
edług
Światowej
Światowej
Organizacji
Organizacji
Zdrowia
Zdrowia
(WHO)
(WHO)
biegunką
biegunką
u dziecka w wieku do
u dziecka w wieku do
dwó
dwó
ch
ch
lat
lat
nazywamy stan
nazywamy stan
,
,
w
w
którym
którym
dziecko oddaje
dziecko oddaje
w ciągu doby co najmniej 3 płynne lub
w ciągu doby co najmniej 3 płynne lub
półpłynne stolce lub w tym samym
półpłynne stolce lub w tym samym
czasie
czasie
jeden płynny lub
jeden płynny lub
półpłynny stolec
półpłynny stolec
zawierający krew, ropę
zawierający krew, ropę
lub
lub
śluz
śluz
.
.
Biegunka trwająca do
Biegunka trwająca do
14 (zwykle 5-10 dni)
14 (zwykle 5-10 dni)
określana jest mianem ostrej (diarrhoea
określana jest mianem ostrej (diarrhoea
acuta), jeżeli utrzymuje się dłużej
acuta), jeżeli utrzymuje się dłużej
uznawana jest za przewlekłą (diarrhoea
uznawana jest za przewlekłą (diarrhoea
protracta).
protracta).
3
Bez względu na wiek dziecka i sposób
Bez względu na wiek dziecka i sposób
odżywienia
odżywienia
biegunką ostrą
biegunką ostrą
nazywamy zwiększenie liczby
nazywamy zwiększenie liczby
wypróżnień w ciągu doby
wypróżnień w ciągu doby
w porównaniu do poprzedniego okresu
w porównaniu do poprzedniego okresu
i/lub zmianę konsystencji stolca na
i/lub zmianę konsystencji stolca na
płynny lub półpłynny oraz każdy stolec
płynny lub półpłynny oraz każdy stolec
patologiczny.
patologiczny.
Biegunką ostrą
Biegunką ostrą
nazywa się również
nazywa się również
stan chorobowy, w którym zwiększa się
stan chorobowy, w którym zwiększa się
masa stolca powyżej
masa stolca powyżej
> 10 g/kg m.c./24 h u niemowląt
> 10 g/kg m.c./24 h u niemowląt
> 200 g/24 h
> 200 g/24 h
4
PRZYCZYNY OSTRYCH BIEGUNEK
PRZYCZYNY OSTRYCH BIEGUNEK
ZAKAŻENIA:
ZAKAŻENIA:
1. JELITOWE ( ENTERALNE)
1. JELITOWE ( ENTERALNE)
:
:
-
-
wirusowe
wirusowe
(najczęściej
(najczęściej
Rotawirusy
Rotawirusy
,
,
Adenowirusy,
Adenowirusy,
Norwalk
Norwalk
wirusy, Astrowirusy,
wirusy, Astrowirusy,
rzadziej K
rzadziej K
oronawirusy
oronawirusy
i
i
Enterowirusy
Enterowirusy
)
)
,
,
-
-
bakteryjne
bakteryjne
(Salmonella, Shigella,
(Salmonella, Shigella,
enteropatogenne szczepy
enteropatogenne szczepy
E. coli
E. coli
,
,
Campylobacter
Campylobacter
jejuni
jejuni
,
,
Yersinia enterocolitica,
Yersinia enterocolitica,
Vibrio cholerae)
Vibrio cholerae)
,
,
-
-
pasożytnicze
pasożytnicze
(Lamblia intestinalis, Entamoeba
(Lamblia intestinalis, Entamoeba
histolytica),
histolytica),
-
-
grzybicze
grzybicze
(
(
Candida albicans)
Candida albicans)
2. POZAJELITOWE (PARENTERALNE)
2. POZAJELITOWE (PARENTERALNE)
:
:
(
(
zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie ucha środkowego,
zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie ucha środkowego,
zakażenia dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych)
zakażenia dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych)
5
PRZYCZYNY OSTRYCH BIEGUNEK
PRZYCZYNY OSTRYCH BIEGUNEK
3. ZATRUCIA POKARMOWE:
3. ZATRUCIA POKARMOWE:
(Stapholococcus aureus A, B, C, D, E, Clostridium
(Stapholococcus aureus A, B, C, D, E, Clostridium
perfringens A, C, Bacillus cereus ciepłostabilna,
perfringens A, C, Bacillus cereus ciepłostabilna,
ciepłochwiejna)
ciepłochwiejna)
4. NIESWOISTE ZAPALENIA JELIT:
4. NIESWOISTE ZAPALENIA JELIT:
(colitis ulcerosa, ch. Leśniowskiego-Crohna,
(colitis ulcerosa, ch. Leśniowskiego-Crohna,
nietolererancja białek pokarmowych, ch. Schonleina-
nietolererancja białek pokarmowych, ch. Schonleina-
Henocha, rzekomobłoniaste zapalenie jelit)
Henocha, rzekomobłoniaste zapalenie jelit)
5. CZYNNIKI JATROGENNE:
5. CZYNNIKI JATROGENNE:
(leki : antymetabolity, antybiotyki, środki
(leki : antymetabolity, antybiotyki, środki
przeczyszczające)
przeczyszczające)
6. BLĘDY DIETETYCZNE:
6. BLĘDY DIETETYCZNE:
(niedożywienie, przekarmianie, nadmiar tłuszczów,
(niedożywienie, przekarmianie, nadmiar tłuszczów,
przedwczesne włączenie glutenu do diety)
przedwczesne włączenie glutenu do diety)
6
NASTĘPSTWA OSTRYCH BIEGUNEK
NASTĘPSTWA OSTRYCH BIEGUNEK
1. ODWODNIENIE
1. ODWODNIENIE
IZOTONICZNE = IZOOSMOLARNE
IZOTONICZNE = IZOOSMOLARNE
- (utrata wody jest proporcjonalna do utraty elektrolitów)
- (utrata wody jest proporcjonalna do utraty elektrolitów)
HIPOTONICZNE = HIPOOSMOTYCZNE
HIPOTONICZNE = HIPOOSMOTYCZNE
- (utrata elektrolitów jest większa niż utrata wody,
- (utrata elektrolitów jest większa niż utrata wody,
zmniejsza się toniczność płynu zewnątrzkomórkowego,
zmniejsza się toniczność płynu zewnątrzkomórkowego,
na skutek przemieszczenia płynu do wnętrza komórek
na skutek przemieszczenia płynu do wnętrza komórek
może dojść do zmniejszenia objętości płynu
może dojść do zmniejszenia objętości płynu
zewnątrzkomórkowego)
zewnątrzkomórkowego)
HIPERTONICZNE = HIPEROSMOTYCZNE
HIPERTONICZNE = HIPEROSMOTYCZNE
- (utrata wody jest mniejsza niż elektrolitów, zwiększa się
- (utrata wody jest mniejsza niż elektrolitów, zwiększa się
toniczność płynu zewnątrzkomórkowego, na skutek
toniczność płynu zewnątrzkomórkowego, na skutek
przemieszczania płynu na zewnątrz komórek może dojść
przemieszczania płynu na zewnątrz komórek może dojść
do zmniejszania objętości płynu wewnątrzkomórkowego)
do zmniejszania objętości płynu wewnątrzkomórkowego)
7
NASTĘPSTWA OSTRYCH BIEGUNEK
NASTĘPSTWA OSTRYCH BIEGUNEK
2. KWASICA METABOLICZNA
2. KWASICA METABOLICZNA
do objawów niewyrównanej kwasicy metabolicznej
do objawów niewyrównanej kwasicy metabolicznej
należą : zaburzenia świadomości, pogłębiony oddech
należą : zaburzenia świadomości, pogłębiony oddech
Kussmaula
Kussmaula
3. ZABURZENIA JONOWE
3. ZABURZENIA JONOWE
(hipo- lub hipernatremia, hipokalcemia, hipokaliemia)
(hipo- lub hipernatremia, hipokalcemia, hipokaliemia)
4.
4.
ZABURZENIA CZYNNOŚCI I USZKODZENIE
ZABURZENIA CZYNNOŚCI I USZKODZENIE
NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH
NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH
(np. OUN - zaburzenia świadomości, nerek - skąpomocz
(np. OUN - zaburzenia świadomości, nerek - skąpomocz
lub bezmocz, wątroby - obniżenie czynności
lub bezmocz, wątroby - obniżenie czynności
detoksykacyjnych i zaburzenia przemiany azotowej)
detoksykacyjnych i zaburzenia przemiany azotowej)
8
ODWODNIENIE
ODWODNIENIE
Oceny stopnia odwodnienia można dokonać na
Oceny stopnia odwodnienia można dokonać na
podstawie :
podstawie :
-
-
określenia procentowego ubytku masy ciała,
określenia procentowego ubytku masy ciała,
-
-
oceny stanu klinicznego pacjenta
oceny stanu klinicznego pacjenta
, d
, d
o p
o p
odstawowych
odstawowych
objawów odwodnienia należą:
objawów odwodnienia należą:
- g
- g
wałtowny spadek masy ciała, któremu często towarzyszy podwyższona
wałtowny spadek masy ciała, któremu często towarzyszy podwyższona
ciepłota
ciepłota
ciała,
ciała,
- u
- u
trata elastyczności skóry (fałd skóry na brzuchu dziecka ujęty dwa
trata elastyczności skóry (fałd skóry na brzuchu dziecka ujęty dwa
palce
palce
rozprostowuje się powoli, pozostawiając odcisk palców tzw.”skóra
rozprostowuje się powoli, pozostawiając odcisk palców tzw.”skóra
plastelinowa”)
plastelinowa”)
,
,
- s
- s
uchość błony śluzowej jamy ustnej, języka, krtani
uchość błony śluzowej jamy ustnej, języka, krtani
,
,
- z
- z
apadnięcie ciemiączka
apadnięcie ciemiączka
,
,
- z
- z
apadnięcie gałek ocznych
apadnięcie gałek ocznych
,
,
- z
- z
aostrzenie rysów twarzy
aostrzenie rysów twarzy
,
,
- s
- s
uchość spojówek
uchość spojówek
, zmniejszona ilość łez,
, zmniejszona ilość łez,
- w
- w
argi dziecka odwodnionego są suche, barwy karminowej
argi dziecka odwodnionego są suche, barwy karminowej
,
,
- s
- s
kąpomocz lub bezmocz,
kąpomocz lub bezmocz,
- zaburzenia oddychania (tachypnoe)
- zaburzenia oddychania (tachypnoe)
-
-
oceny czasu powrotu kapilarnego (>1,5-2 sek.),
oceny czasu powrotu kapilarnego (>1,5-2 sek.),
stężenia wodorowęglanów (<17 mmol/l)
stężenia wodorowęglanów (<17 mmol/l)
9
ODWODNIENIE - ocena kliniczna
ODWODNIENIE - ocena kliniczna
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
(I) Brak objawów
(I) Brak objawów
odwodnienia (<3%)
odwodnienia (<3%)
(II)
(II)
Odwodnienie
Odwodnienie
niewielkie (3-
niewielkie (3-
9%)
9%)
(III)
(III)
Odwodnienie
Odwodnienie
ciężkie (>9%)
ciężkie (>9%)
stan ogólny
stan ogólny
spokojne, przytomne
spokojne, przytomne
niespokojne,
niespokojne,
pobudzone
pobudzone
podsypiające lub
podsypiające lub
nieprzytomne
nieprzytomne
śluzówki
śluzówki
wilgotne
wilgotne
suche
suche
bardzo suche
bardzo suche
gałki oczne
gałki oczne
prawidłowo napięte
prawidłowo napięte
zapadnięte
zapadnięte
bardzo zapadnięte
bardzo zapadnięte
i podsychające
i podsychające
pragnienie
pragnienie
pije normalnie,
pije normalnie,
pragnienie umiarkowane
pragnienie umiarkowane
pije łapczywie,
pije łapczywie,
spragnione
spragnione
pije słabo lub
pije słabo lub
niezdolne do picia
niezdolne do picia
łzy
łzy
obecne
obecne
brak
brak
brak
brak
ubytek wagi (%)
ubytek wagi (%)
<5%
<5%
5 – 10%
5 – 10%
>10%
>10%
orientacyjny
orientacyjny
niedobór płynów
niedobór płynów
(ml/kg)
(ml/kg)
<50
<50
50 - 100
50 - 100
>100
>100
10
POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE
POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE
1.
1.
zapobieganie odwodnieniu poprzez wczesne podawanie
zapobieganie odwodnieniu poprzez wczesne podawanie
płynów do nawadniania w warunkach domowych
płynów do nawadniania w warunkach domowych
(FAZA
(FAZA
REHYDRATACJI)
REHYDRATACJI)
,
,
2
2
.
.
nawadnianie dożylne w przypadku ciężkiego odwodnienia,
nawadnianie dożylne w przypadku ciężkiego odwodnienia,
nieprzerwane żywienie doustne w czasie epizodu
nieprzerwane żywienie doustne w czasie epizodu
biegunki
biegunki
(3-4 h po rozpoczęciu rehydratacji)
(3-4 h po rozpoczęciu rehydratacji)
(FAZA WCZESNEJ
(FAZA WCZESNEJ
REALIMENTACJI),
REALIMENTACJI),
4. stosowanie antybiotyków jedynie w określonych
4. stosowanie antybiotyków jedynie w określonych
przypadkach,
przypadkach,
5. unikanie stosowania leków przeciwbiegunkowych,
5. unikanie stosowania leków przeciwbiegunkowych,
6. wysokokaloryczne żywienie do 2 tyg. po ustąpieniu
6. wysokokaloryczne żywienie do 2 tyg. po ustąpieniu
choroby.
choroby.
11
POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE
POSTĘPOWANIE W OSTREJ BIEGUNCE
– w zależności od stopnia odwodnienia
– w zależności od stopnia odwodnienia
Sposób
Sposób
leczenia
leczenia
(I) ubytek masy
(I) ubytek masy
ciała <3%, deficyt
ciała <3%, deficyt
płynów <50 ml/kg
płynów <50 ml/kg
(II) ubytek masy
(II) ubytek masy
ciała
ciała
3-9%, deficyt
3-9%, deficyt
płynów 50-100
płynów 50-100
ml/kg
ml/kg
(III) ubytek masy
(III) ubytek masy
ciała >9%, deficyt
ciała >9%, deficyt
płynów >100 ml/kg
płynów >100 ml/kg
Nawadnian
Nawadnian
ie
ie
nawadnianie
nawadnianie
enteralne
enteralne
4-6 h: leczenie
4-6 h: leczenie
szpitalne-
szpitalne-
rehydratacja,
rehydratacja,
później
później
nawadnianie
nawadnianie
enteralne
enteralne
leczenie szpitalne-
leczenie szpitalne-
nawadnianie
nawadnianie
dożylne, później
dożylne, później
nawadnianie
nawadnianie
enteralne
enteralne
Żywienie
Żywienie
karmienie
karmienie
naturalne dieta
naturalne dieta
lekkostrawna,
lekkostrawna,
wczesna
wczesna
realimentacja
realimentacja
karmienie
karmienie
naturalne dieta
naturalne dieta
lekkostrawna,
lekkostrawna,
wczesna
wczesna
realimentacja oraz
realimentacja oraz
inna żywność po
inna żywność po
zakończeniu
zakończeniu
rehydratacji
rehydratacji
karmienie
karmienie
naturalne dieta
naturalne dieta
lekkostrawna,
lekkostrawna,
wczesna
wczesna
realimentacja oraz
realimentacja oraz
inna żywność po
inna żywność po
zakończeniu
zakończeniu
rehydratacji
rehydratacji
probiotyki
probiotyki
+
+
+
+
+
+
12
FAZA REHYDRATACJI
FAZA REHYDRATACJI
1. Wskazania:
1. Wskazania:
-
ostra biegunka z odwodnieniem
ostra biegunka z odwodnieniem
niewielkiego lub średniego stopnia
niewielkiego lub średniego stopnia
2. Postępowanie:
2. Postępowanie:
-
przez pierwsze 0- 4 h stosuje się wyłącznie doustne
przez pierwsze 0- 4 h stosuje się wyłącznie doustne
płyny nawadniające DPN,
płyny nawadniające DPN,
-
po 4 h skutecznego nawadniania należy rozpocząć fazę
po 4 h skutecznego nawadniania należy rozpocząć fazę
podtrzymującą (uzupełnienie bieżących strat wody i
podtrzymującą (uzupełnienie bieżących strat wody i
elektrolitów w dawce 5-10 ml/kg m.c. po każdym stolcu
elektrolitów w dawce 5-10 ml/kg m.c. po każdym stolcu
biegunkowym lub wymiotach)
biegunkowym lub wymiotach)
3. Dawka DPN zależy od stopnia odwodnienia:
3. Dawka DPN zależy od stopnia odwodnienia:
-
odwodnienie <3% : 30-50 ml/kg m.c./4h*
odwodnienie <3% : 30-50 ml/kg m.c./4h*
-
odwodnienie 3-9% : 50-100 ml/kg m.c./4h (średnio 75
odwodnienie 3-9% : 50-100 ml/kg m.c./4h (średnio 75
ml/kg m.c/4h)*
ml/kg m.c/4h)*
* + 5-10 ml/kg m.c. po każdym stolcu biegunkowym lub
* + 5-10 ml/kg m.c. po każdym stolcu biegunkowym lub
wymiotach
wymiotach
13
FAZA REHYDRATACJI
FAZA REHYDRATACJI
4. Doustny płyn nawadniający:
4. Doustny płyn nawadniający:
-
-
zaleca się DPN hipoosmolarny zawierający sód o stężeniu
zaleca się DPN hipoosmolarny zawierający sód o stężeniu
60 mmol/l ze względu na ryzyko wystąpienia hipernatremii.
60 mmol/l ze względu na ryzyko wystąpienia hipernatremii.
Bardzo istotna jest prawidłowa proporcja pomiędzy jonami
Bardzo istotna jest prawidłowa proporcja pomiędzy jonami
sodu
sodu
i glukozą (ok. 1:1) ze względu na ryzyko wystąpienia
i glukozą (ok. 1:1) ze względu na ryzyko wystąpienia
przejściowej
przejściowej
nietolerancji glukozy.
nietolerancji glukozy.
5. W przypadku występowania wymiotów:
5. W przypadku występowania wymiotów:
-
płyn należy schłodzić,
płyn należy schłodzić,
-
płyn należy podawać małymi porcjami np. niemowlętom i
płyn należy podawać małymi porcjami np. niemowlętom i
małym dzieciom 5 ml co 1 min.
małym dzieciom 5 ml co 1 min.
Nie należy podawać leków przeciwwymiotnych.
Nie należy podawać leków przeciwwymiotnych.
6. Nie należy stosować klarownych soków owocowych,
6. Nie należy stosować klarownych soków owocowych,
coca-coli lub innych napojów gazowanych ze względu na ich
coca-coli lub innych napojów gazowanych ze względu na ich
hiperosmolarność, co może prowadzić do biegunki
hiperosmolarność, co może prowadzić do biegunki
osmotycznej.
osmotycznej.
Należy unikać podawania samej wody.
Należy unikać podawania samej wody.
14
SK
SK
Ł
Ł
AD P
AD P
Ł
Ł
YNÓW DO NAWADNIANIA
YNÓW DO NAWADNIANIA
DOUSTNEGO
DOUSTNEGO
ORS
ORS
WHO
WHO
2002
2002
ORS
ORS
ESPGHA
ESPGHA
N
N
GASTROLI
GASTROLI
T
T
SALTORAL
SALTORAL
FLONIDRAL
FLONIDRAL
Na
Na
+
+
mmol/l
mmol/l
75
75
60
60
60
60
90
90
60
60
K
K
+
+
mmol/l
mmol/l
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
Zasady
Zasady
mmol/l
mmol/l
30
30
30
30
30
30
30
30
14
14
cytryniany
cytryniany
Węglowoda
Węglowoda
ny mmol/l
ny mmol/l
75
75
glukoza
glukoza
74-111
74-111
80
80
glukoza
glukoza
111
111
89
89
osmolarność
osmolarność
mOsm/kg
mOsm/kg
245
245
200-250
200-250
240
240
310
310
214
214
15
FAZA REALIMENTACJI
FAZA REALIMENTACJI
Po 4 godzinach wyłącznego nawadniania drogą doustną zaleca się
Po 4 godzinach wyłącznego nawadniania drogą doustną zaleca się
powrót do diety stosowanej przed biegunką (tzw. faza szybkiej
powrót do diety stosowanej przed biegunką (tzw. faza szybkiej
realimentacji):
realimentacji):
-
niemowlęta karmione piersią
niemowlęta karmione piersią
– powinny być karmione naturalnie cały
– powinny być karmione naturalnie cały
czas trwania biegunki,
czas trwania biegunki,
-
niemowlęta karmione sztucznie
niemowlęta karmione sztucznie
– powrót do mieszanki stosowanej
– powrót do mieszanki stosowanej
przed wystąpieniem biegunki,
przed wystąpieniem biegunki,
-
dzieci starsze
dzieci starsze
– powrót do diety stosowanej przed wystąpieniem
– powrót do diety stosowanej przed wystąpieniem
biegunki,
biegunki,
-
mieszanki nisko- lub bezlaktozowe
mieszanki nisko- lub bezlaktozowe
powinny być stosowane jedynie u
powinny być stosowane jedynie u
dzieci, u których wystąpiło nasilenie biegunki po wprowadzeniu
dzieci, u których wystąpiło nasilenie biegunki po wprowadzeniu
pokarmów mlecznych i stwierdza się laboratoryjne cechy nietolerancji
pokarmów mlecznych i stwierdza się laboratoryjne cechy nietolerancji
laktozy (pH kału < 5.5, obecność substancji redukujących > 0.5%).
laktozy (pH kału < 5.5, obecność substancji redukujących > 0.5%).
16
WSKAZANIA DO NAWADNIANIA DOŻYLNEGO
WSKAZANIA DO NAWADNIANIA DOŻYLNEGO
Podstawowymi wskazaniami do nawadniania dożylnego są:
Podstawowymi wskazaniami do nawadniania dożylnego są:
-
biegunka przebiegająca z ciężkim odwodnieniem (>9% m.c.)
biegunka przebiegająca z ciężkim odwodnieniem (>9% m.c.)
,
,
-
wstrząs
wstrząs
,
,
-
zaburzenia neurologiczne
zaburzenia neurologiczne
-
niedrożność przewodu pokarmowego
niedrożność przewodu pokarmowego
,
,
-
uporczywe wymioty pomimo nawadniania
uporczywe wymioty pomimo nawadniania
doustnego
doustnego
,
,
-
niepowodzenie nawadniania doustnego (utrzymywanie lub
niepowodzenie nawadniania doustnego (utrzymywanie lub
nasilanie się objawów odwodnienia i pogorszenie stanu
nasilanie się objawów odwodnienia i pogorszenie stanu
ogólnego chorego, wynikaj
ogólnego chorego, wynikaj
ą
ą
ce najcz
ce najcz
ęś
ęś
ciej z przej
ciej z przej
ś
ś
ciowej
ciowej
wtórnej nietolerancji jednocukrów),
wtórnej nietolerancji jednocukrów),
-
współistnienie innych chorób mogących niekorzystnie
współistnienie innych chorób mogących niekorzystnie
wpływać na przebieg ostrej biegunki,
wpływać na przebieg ostrej biegunki,
-
względy socjalne i rodzinne oraz trudności logistyczne
względy socjalne i rodzinne oraz trudności logistyczne
uniemożliwiające powrót dziecka do szpitala,
uniemożliwiające powrót dziecka do szpitala,
-
bardzo młody wiek dziecka (< 2m.ż.), nasilanie się objawów
bardzo młody wiek dziecka (< 2m.ż.), nasilanie się objawów
(>8stolców / dobę), wątpliwości diagnostyczne
(>8stolców / dobę), wątpliwości diagnostyczne
17
SCHEMAT POSTĘPOWANIA
SCHEMAT POSTĘPOWANIA
W NAWADNIANIU DOŻYLNYM
W NAWADNIANIU DOŻYLNYM
1.
1.
Zapewnić stały dostęp do żyły oraz pobrać krew na podstawowe badania
Zapewnić stały dostęp do żyły oraz pobrać krew na podstawowe badania
laboratoryjne (morfologia, jonogram, gazometria, mocznik, kreatynina).
laboratoryjne (morfologia, jonogram, gazometria, mocznik, kreatynina).
2. Obliczyć
2. Obliczyć
zapotrzebowanie płynowe:
zapotrzebowanie płynowe:
zapotrzebowanie podstawowe + deficyt wody
zapotrzebowanie podstawowe + deficyt wody
Zapotrzebowanie podstawowe na wodę w ml/kg m. c./dobę:
Zapotrzebowanie podstawowe na wodę w ml/kg m. c./dobę:
noworodek
noworodek
120 ml/kg m.c.
120 ml/kg m.c.
< 10 kg
< 10 kg
100 ml/kg m.c.
100 ml/kg m.c.
10 – 20 kg
10 – 20 kg
1000 + 50 ml/kg m.c. powyżej 10kg
1000 + 50 ml/kg m.c. powyżej 10kg
> 20kg
> 20kg
1500 + 20 ml/kg m.c. powyżej 20kg
1500 + 20 ml/kg m.c. powyżej 20kg
Deficyt płynów
Deficyt płynów
– należy
– należy
opierać się na badaniu przedmiotowym
opierać się na badaniu przedmiotowym
(przybliżone straty wody w zależności od ciężkości odwodnienia) i ocenie
(przybliżone straty wody w zależności od ciężkości odwodnienia) i ocenie
różnicy masy ciała przed
różnicy masy ciała przed
wystąpieniem biegunki, a aktualną masą ciała
wystąpieniem biegunki, a aktualną masą ciała
w momencie badania.
w momencie badania.
3.
3.
Wyliczyć ilość sodu i potasu jaką należy podać
Wyliczyć ilość sodu i potasu jaką należy podać
zapotrzebowanie podstawowe + przybliżone straty
zapotrzebowanie podstawowe + przybliżone straty
18
PODSTAWOWE ZAPOTRZEBOWANIE JONOWE
PODSTAWOWE ZAPOTRZEBOWANIE JONOWE
(mmo/kg m. c. /dobę)
(mmo/kg m. c. /dobę)
Na
Na
+
+
K
K
+
+
Noworodek
Noworodek
2,0 2,0
2,0 2,0
< 10 kg
< 10 kg
2,0 –
2,0 –
2,5 2,0 – 2,5
2,5 2,0 – 2,5
10 – 20 kg
10 – 20 kg
1,5 – 2,0
1,5 – 2,0
1,5 – 2,0
1,5 – 2,0
> 20 kg
> 20 kg
1,2 – 1,5
1,2 – 1,5
1,2 –
1,2 –
1,5
1,5
Według aktualnych
Według aktualnych
rekomendacji
rekomendacji
zalecana jest podaż potasu już
zalecana jest podaż potasu już
w
w
pierwszych
pierwszych
godzinach leczenia
godzinach leczenia
bez oczekiwania na diurez
bez oczekiwania na diurez
ę
ę
,
,
ponieważ w stanach ciężkiego odwodnienia dochodzi do utraty
ponieważ w stanach ciężkiego odwodnienia dochodzi do utraty
potasu pomimo prawidłowego jego poziomu
potasu pomimo prawidłowego jego poziomu
w surowicy.
w surowicy.
Uzupełnienie stężenia potasu powinno być przeprowadzone
Uzupełnienie stężenia potasu powinno być przeprowadzone
ostrożnie w pierwszych 24 godzinach nawadniania. Optymalne
ostrożnie w pierwszych 24 godzinach nawadniania. Optymalne
stężenie potasu w płynie nawadniającym (5% glukoza+ 1/3 stężenia
stężenie potasu w płynie nawadniającym (5% glukoza+ 1/3 stężenia
roztworu fizjologicznego NaCl) wynosi 20-30 mmol/l.
roztworu fizjologicznego NaCl) wynosi 20-30 mmol/l.
19
Do stosowania dożylnego używa się
Do stosowania dożylnego używa się
następujących roztworów elektrolitowych:
następujących roztworów elektrolitowych:
1 ml 10% NaCl - 1,7 mmol Na
1 ml 10% NaCl - 1,7 mmol Na
+
+
1 ml 15% KCl - 2,0 mmol K
1 ml 15% KCl - 2,0 mmol K
+
+
N
N
ie należy przekraczać dawki
ie należy przekraczać dawki
K
K
+
+
3 mmol/kg
3 mmol/kg
m.c./dobę
m.c./dobę
(średnio 1mmol/kg m.c./dobę czyli 0,5
(średnio 1mmol/kg m.c./dobę czyli 0,5
ml 15%KCl/kg m.c./dobę)
ml 15%KCl/kg m.c./dobę)
20
ZASADY WYRÓWNYWANIA KWASICY
ZASADY WYRÓWNYWANIA KWASICY
METABOLICZNEJ
METABOLICZNEJ
W kwasicy metabolicznej podaje się 8,4% NaHCO
W kwasicy metabolicznej podaje się 8,4% NaHCO
3
3
w ilości wyliczonej ze wzoru:
w ilości wyliczonej ze wzoru:
BE x 0,3 x masa ciała (kg) = ilość mmol NaHCO
BE x 0,3 x masa ciała (kg) = ilość mmol NaHCO
3
3
1 ml 8,4%NaHCO
1 ml 8,4%NaHCO
3
3
= 1 mmol NaHCO
= 1 mmol NaHCO
3
3
i 1 mmol Na
i 1 mmol Na
+
+
Obliczoną ilość podaje się powoli w 2 lub 3 porcjach rozcieńczając
Obliczoną ilość podaje się powoli w 2 lub 3 porcjach rozcieńczając
wodą destylowaną w stosunku 1:4
wodą destylowaną w stosunku 1:4
21
SCHEMAT UJEDNOLICONEGO LECZENIA
SCHEMAT UJEDNOLICONEGO LECZENIA
PŁYNAMI DOŻYLNYMI NIEZALEŻNIE OD
PŁYNAMI DOŻYLNYMI NIEZALEŻNIE OD
RODZAJU ODWODNIENIA
RODZAJU ODWODNIENIA
Odwodnienie ze wstrząsem:
Odwodnienie ze wstrząsem:
-
-
5% albuminy 20 ml
5% albuminy 20 ml
/kg m. c. /30 min.
/kg m. c. /30 min.
-
-
dalsze płyny jak w odwodnieniu ciężkim
dalsze płyny jak w odwodnieniu ciężkim
22
W ciężkim odwodnieniu :
W ciężkim odwodnieniu :
- 0,9% NaCl 40-60ml/kg m.c. /4h
- 0,9% NaCl 40-60ml/kg m.c. /4h
- 5%glukoza 70 ml/kg m.c./
- 5%glukoza 70 ml/kg m.c./
8h
8h
+ 1.5 ml/kg m.c. 10% NaCl
+ 1.5 ml/kg m.c. 10% NaCl
+ 1-2 ml/kg m.c. 8.4% NaHCO
+ 1-2 ml/kg m.c. 8.4% NaHCO
3
3
+ 0.5 ml/kg m.c. 15% KCl
+ 0.5 ml/kg m.c. 15% KCl
(0.75 ml/kg m.ciała w hipokalemii)
(0.75 ml/kg m.ciała w hipokalemii)
Podany schemat zakłada nawadnianie chorego w ciągu 12
Podany schemat zakłada nawadnianie chorego w ciągu 12
godzin
godzin
.
.
W momencie poprawy stanu ogólnego dziecka można
W momencie poprawy stanu ogólnego dziecka można
włączyć doustne
włączyć doustne
płyny nawadniające po 6 – 12 godzinach
płyny nawadniające po 6 – 12 godzinach
ograniczając podaż dożylną lub w ogóle z niej rezygnując
ograniczając podaż dożylną lub w ogóle z niej rezygnując
.
.
23
WSKAZANIA DO BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO
WSKAZANIA DO BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO
STOLCA W OSTREJ BIEGUNCE
STOLCA W OSTREJ BIEGUNCE
-
-
biegunka krwista,
biegunka krwista,
- >10 stolców / dobę,
- >10 stolców / dobę,
- biegunka przewlekająca się,
- biegunka przewlekająca się,
- podejrzenie cholery,
- podejrzenie cholery,
- biegunka o bardzo ciężkim przebiegu (odwodnienie > 9%,
- biegunka o bardzo ciężkim przebiegu (odwodnienie > 9%,
ciężki stan ogólny),
ciężki stan ogólny),
- biegunka u chorego z obniżona odpornością,
- biegunka u chorego z obniżona odpornością,
- względy epidemiologiczne np. dochodzenie epidemiologiczne
- względy epidemiologiczne np. dochodzenie epidemiologiczne
w przypadku epidemii biegunki, w zatruciach pokarmowych),
w przypadku epidemii biegunki, w zatruciach pokarmowych),
- obecność laktoferyny i/lub dużej ilości leukocytów w stolcu
- obecność laktoferyny i/lub dużej ilości leukocytów w stolcu
(> 5
(> 5
wpw pod dużym powiększeniem).
wpw pod dużym powiększeniem).
24
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
1.
1.
Leczenie przeciwdrobnoustrojowe
Leczenie przeciwdrobnoustrojowe
-
zakażenie Salmonella
zakażenie Salmonella
: bez względu
: bez względu
na przebieg u chorych z grup zwiększonego ryzyka uogólnienia się
na przebieg u chorych z grup zwiększonego ryzyka uogólnienia się
zakażenia (<3 m. ż. i > 65 r. ż. , niedobory odporności,
zakażenia (<3 m. ż. i > 65 r. ż. , niedobory odporności,
immunosupresja, sztuczne zastawki serca, nzj, niedożywienie,
immunosupresja, sztuczne zastawki serca, nzj, niedożywienie,
hipoproteinemia, mocznica, anemia sierpowata) oraz w każdym
hipoproteinemia, mocznica, anemia sierpowata) oraz w każdym
przypadku ciężkiego przebiegu z gorączką i innymi objawami
przypadku ciężkiego przebiegu z gorączką i innymi objawami
ogólnymi,
ogólnymi,
-
potwierdzone zakażenie Shigella i Vibrio cholerae
potwierdzone zakażenie Shigella i Vibrio cholerae
,
,
-
zakażenie Yersinia:
zakażenie Yersinia:
w grupach ryzyka (< 3 m.ż., niedobory
w grupach ryzyka (< 3 m.ż., niedobory
odporności, zespół przeładowania żelazem, hemochromatoza,
odporności, zespół przeładowania żelazem, hemochromatoza,
choroba nowotworowa, przewlekłe stosowanie żelaza),
choroba nowotworowa, przewlekłe stosowanie żelaza),
25
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
-
potwierdzone
potwierdzone
zakażenie Camphylobacter jejuni,
zakażenie Camphylobacter jejuni,
EPEC, ETEC, EIEC, EHEC, Clostridium difficile
EPEC, ETEC, EIEC, EHEC, Clostridium difficile
(szczep cytotoksyczny), Giardia lamblia,
(szczep cytotoksyczny), Giardia lamblia,
Etamoeba histolytica, Cryptosporidium parvum,
Etamoeba histolytica, Cryptosporidium parvum,
-
empirycznie: biegunka przebiegająca z gorączką >38
empirycznie: biegunka przebiegająca z gorączką >38
0
0
C
C
oraz
oraz
z obecnością świeżej krwi, dużej ilości leukocytów lub
z obecnością świeżej krwi, dużej ilości leukocytów lub
laktoferyny w stolcu, u niemowląt <3 m.ż. z powodu
laktoferyny w stolcu, u niemowląt <3 m.ż. z powodu
ryzyka
ryzyka
posocznicy wywołanej przez pałeczki
posocznicy wywołanej przez pałeczki
Salmonella,
Salmonella,
-
empirycznie:
empirycznie:
w biegunce podróżnych
w biegunce podróżnych
26
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
2.
2.
Leki przeciwbiegunkowe
Leki przeciwbiegunkowe
W ostrej biegunce u dzieci nieuzasadnione jest
W ostrej biegunce u dzieci nieuzasadnione jest
stosowanie leków przeciwbiegunkowych:
stosowanie leków przeciwbiegunkowych:
-
leków hamujących motorykę przewodu pokarmowego
leków hamujących motorykę przewodu pokarmowego
(loperamid),
(loperamid),
(skracają one czas trwania biegunki i zmniejszają ilość i objętość
(skracają one czas trwania biegunki i zmniejszają ilość i objętość
stolców, ale często wywołują ciężkie objawy niepożądane
stolców, ale często wywołują ciężkie objawy niepożądane
(depresja ośrodka oddechowego, śpiączka, niedrożność
(depresja ośrodka oddechowego, śpiączka, niedrożność
porażenna),
porażenna),
-
leków przeciwwydzielniczych
leków przeciwwydzielniczych
(salicylan bizmutu),
(salicylan bizmutu),
-
leków absorbujących toksyny bakteryjne
leków absorbujących toksyny bakteryjne
(kaolinowo-pektynowe,
(kaolinowo-pektynowe,
węgiel aktywowany),
węgiel aktywowany),
27
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
3.
3.
Smektyn dwuoktanościenny
Smektyn dwuoktanościenny
-
wyniki wielu badań dowodzą, że stosowanie
wyniki wielu badań dowodzą, że stosowanie
tego preparatu łącznie ze standardowym
tego preparatu łącznie ze standardowym
leczeniem u dzieci do 18 r.ż. chorych
leczeniem u dzieci do 18 r.ż. chorych
na ostrą biegunkę infekcyjną zwiększa o 60% szansę na
na ostrą biegunkę infekcyjną zwiększa o 60% szansę na
wyleczenie w ciągu 3 dni, skraca czas trwania biegunki
wyleczenie w ciągu 3 dni, skraca czas trwania biegunki
o 24 godziny, nie wpływa natomiast na objętość stolca,
o 24 godziny, nie wpływa natomiast na objętość stolca,
4.
4.
Probiotyki (gł.
Probiotyki (gł.
Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii
Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii
),
),
prebiotyki i symbiotyki
prebiotyki i symbiotyki
-
średnio o 17-30 godzin skracają czas trwania ostrej biegunki
średnio o 17-30 godzin skracają czas trwania ostrej biegunki
u niemowląt i małych dzieci, głownie w biegunkach o etiologii
u niemowląt i małych dzieci, głownie w biegunkach o etiologii
wirusowej przy wczesnym ich zastosowaniu,
wirusowej przy wczesnym ich zastosowaniu,
28
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
FARMAKOTERAPIA W OSTREJ BIEGUNCE
5.
5.
Cynk
Cynk
-
wg zaleceń WHO z powodu skracania czasu trwania
wg zaleceń WHO z powodu skracania czasu trwania
biegunki jest zalecany dzieciom w krajach
biegunki jest zalecany dzieciom w krajach
rozwijających się.
rozwijających się.
29
PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ ROTAWIRUSOWYCH
PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ ROTAWIRUSOWYCH
Rotawirusy są główną przyczyną ostrych biegunek
Rotawirusy są główną przyczyną ostrych biegunek
u dzieci między 6-24 m. ż.
u dzieci między 6-24 m. ż.
Profilaktyka:
Profilaktyka:
-
szczepienie od 6 tyg. ż. do 24 tyg. ż.,
szczepienie od 6 tyg. ż. do 24 tyg. ż.,
-
dostępne preparaty:
dostępne preparaty:
Rotarix
Rotarix
– monowaletna, zawierająca atenuowany szczep
– monowaletna, zawierająca atenuowany szczep
rotawirusa człowieka, doustna w 2 dawkach,
rotawirusa człowieka, doustna w 2 dawkach,
RotaTeq
RotaTeq
– pięciowaletna, zawierajaca 5 resegregowanych
– pięciowaletna, zawierajaca 5 resegregowanych
szczepów bydlęco-ludzkich , doustna w 3 dawkach.
szczepów bydlęco-ludzkich , doustna w 3 dawkach.
30
DEFINICJA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
DEFINICJA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Jest to stan chorobowy charakteryzujący się
Jest to stan chorobowy charakteryzujący się
oddawaniem większej liczby stolców i/lub o
oddawaniem większej liczby stolców i/lub o
nieprawidłowym składzie (powyżej 5 stolców na dobę
nieprawidłowym składzie (powyżej 5 stolców na dobę
lub pojedyncze stolce z krwią
lub pojedyncze stolce z krwią
i śluzem), utrzymujący się dłużej niż 2 tyg. i
i śluzem), utrzymujący się dłużej niż 2 tyg. i
prowadzący często do zaburzeń stanu odżywienia.
prowadzący często do zaburzeń stanu odżywienia.
31
PRZYCZYNY BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
PRZYCZYNY BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
1. Pierwotne : wrodzone defekty genetyczne,
ezymatyczne,immunologiczne usposabiające do
wystąpienia
biegunki w wyniku działania niektórych składników
diety,
np. glutenu, białek mleka, laktozy, sacharozy i in.
Wśród przyczyn wymienić należy:
- chorobę trzewną,
- mukowiscydozę,
- alergię pokarmową,
- wrodzone niedobory enzymatyczne, np. laktazy,
sacharazy,
- wrodzony zanik mikrokosmków,
- wrodzony defekt sekrecji (biegunka chlorowa,
sodowa),
- zaburzenia wchłaniania glukozy, galaktozy,
- defekty immunologiczne( hipogammaglobulinemia,
niedobór IgA)
- niedobór wchłaniania cynku (Acrodermatitis
enteropatica)
32
PRZYCZYNY BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
PRZYCZYNY BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
2. Wtórne są skutkami uszkodzenia jelita wywołanego:
- zakażeniami wirusowymi,
- zakażeniami bakteryjnymi przewodu pokarmowego,
- zakażeniami pasożytniczymi,
- w zespole poantybiotykowym ( po klindamycynie,
amoksycylinie, cefalosporynach III i IV generacji),
- w zespole krótkiego jelita (po resekcjach jelita z powodu wad
wrodzonych przewodu pokarmowego , po NEC),
- przewlekłym stanem zapalnym jelit (colitis ulcerosa, choroba
Leśniowskiego-Crohna),
- chorobami endokrynologicznymi (nadczynność tarczycy, guzy
hormonalnie czynne: VIP-oma, rakowiak, z. Zollingera -
Ellisona).
33
PATOGENEZA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
PATOGENEZA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Niezależnie od rodzaju pierwotnego czynnika
Niezależnie od rodzaju pierwotnego czynnika
uszkadzającego
uszkadzającego
w patogenezie biegunki przewlekłej biorą udział:
w patogenezie biegunki przewlekłej biorą udział:
-
-
uszkodzenie kosmków i mikrokosmków,
uszkodzenie kosmków i mikrokosmków,
-
-
obniżona aktywność disacharydaz, zwłaszcza laktozy,
obniżona aktywność disacharydaz, zwłaszcza laktozy,
-
-
zwiększona przepuszczalność błony śluzowej
zwiększona przepuszczalność błony śluzowej
sprzyjająca wtórnej alergizacji alergenami
sprzyjająca wtórnej alergizacji alergenami
pokarmowymi,
pokarmowymi,
-
-
dysbakterioza mikroflory jelitowej prowadząca
dysbakterioza mikroflory jelitowej prowadząca
-
-
do dekoniugacji kwasów żółciowych.
do dekoniugacji kwasów żółciowych.
34
PATOGENEZA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
PATOGENEZA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
bakterie, wirusy, (toksyny),
bakterie, wirusy, (toksyny),
gluten
gluten
,
,
alergen pokarmowy
alergen pokarmowy
zwiększona przepuszczalność śluzówki
zwiększona przepuszczalność śluzówki
(alergizacja)
(alergizacja)
+
+
dysbakterioza
dysbakterioza
dekoniugacja kwasów żółciowych
dekoniugacja kwasów żółciowych
uszkodzenie rąbka szczoteczkowego
uszkodzenie rąbka szczoteczkowego
cyklazy adenylowej
cyklazy adenylowej
zmniejszenie powierzchni chłonnej
zmniejszenie powierzchni chłonnej
sekrecji
sekrecji
(Na, K, H
(Na, K, H
2
2
O)
O)
↓
↓
aktywności dwusacharydaz
aktywności dwusacharydaz
BIEGUNKA SEKRECYJNA
BIEGUNKA SEKRECYJNA
złe wchłanianie węglowodanów
złe wchłanianie węglowodanów
fermentacja
fermentacja
SCFA
SCFA
BIEGUNKA OSMOTYCZNA
BIEGUNKA OSMOTYCZNA
↓
35
RODZAJE
RODZAJE
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Biegunka osmotyczna
powstaje w wyniku zaburzenia
równowagi pomiędzy dostarczanymi do przewodu
pokarmowego węglowodanami a możliwością ich trawienia
i wchłaniania, związane najczęściej z wtórnym niedoborem
dwusacharydaz
w przebiegu zakażeń, zaostrzeń celiakii, w zespołach
poantybiotykowych, poresekcyjnych.
W badaniu stolca:
pH<6, obecność substancji redukujących ponad 0.5%,
wysoka wartość pułapki osmotycznej* >140 mOsml/l.
*pułapka osmotyczna (PO) = różnica pomiędzy wartością
osmolarności stolca a podwojoną sumą poziomu
zawartości sodu
i potasu w stolcu.
PO = osmolalność stolca – 2[Na+K]
36
RODZAJE
RODZAJE
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Biegunka sekrecyjna
powstaje w
wyniku zwiększenia wydzielania
do światła jelita elektrolitów, dwuwęglanów i wody poprzez
działanie na układ CA, CG lub kinazy C, związane najczęściej
z działaniem toksyn E.coli, zdekoniugowanych kwasów żółciowych,
wrodzonymi defektami sekrecji i absorpcji (biegunka chlorowa,
sodowa), biegunkami o charakterze autoimmunologicznym.
W badaniu stolca:
wysokie stężenie sodu w stolcu >70 mmol/l, niska wartość pułapki
osmotycznej.
Określenie charakteru biegunki jest pomocne pośrednio
w postępowaniu diagnostycznym i terapeutycznym.
37
DIAGNOSTYKA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
DIAGNOSTYKA BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Wywiad:
Wywiad:
liczba, objętość, konsystencja stolców, obecność krwi, śluzu,
liczba, objętość, konsystencja stolców, obecność krwi, śluzu,
sposób żywienia przed wystąpieniem biegunki, wiek, w którym
sposób żywienia przed wystąpieniem biegunki, wiek, w którym
wystąpiła biegunka, stosowanie antybiotyków
wystąpiła biegunka, stosowanie antybiotyków
Badanie przedmiotowe:
Badanie przedmiotowe:
ocena odwodnienia i stanu odżywienia,
ocena odwodnienia i stanu odżywienia,
wykluczenie obecności zakażenia zlokalizowanego poza
wykluczenie obecności zakażenia zlokalizowanego poza
przewodem pokarmowym (zapalenie płuc, zakażenie dróg
przewodem pokarmowym (zapalenie płuc, zakażenie dróg
moczowych)
moczowych)
Badania dodatkowe:
Badania dodatkowe:
:
:
stężenie Na, K, Cl, oznaczenie stężenia glukozy
stężenie Na, K, Cl, oznaczenie stężenia glukozy
w stolcu, pH i osmolarność stolca, posiewy stolca, biopsja jelita
w stolcu, pH i osmolarność stolca, posiewy stolca, biopsja jelita
cienkiego, posiewy treści dwunastniczej, wodorowy test oddechowy.
cienkiego, posiewy treści dwunastniczej, wodorowy test oddechowy.
Rodzaj dalszych badań dodatkowych ustalany jest na podstawie oceny stanu
Rodzaj dalszych badań dodatkowych ustalany jest na podstawie oceny stanu
klinicznego pacjenta i uzyskanych wyników badań dodatkowych
klinicznego pacjenta i uzyskanych wyników badań dodatkowych
38
LECZENIE
LECZENIE
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
Postępowanie terapeutyczne w poszczególnych
Postępowanie terapeutyczne w poszczególnych
zespołach chorobowych jest odmienne, odpowiednie
zespołach chorobowych jest odmienne, odpowiednie
do postawionego rozpoznania i obejmuje:
do postawionego rozpoznania i obejmuje:
1.
1.
wyrównanie zaburzeń wodno - elektrolitowych i równowagi
wyrównanie zaburzeń wodno - elektrolitowych i równowagi
kwasowo-zasadowej
kwasowo-zasadowej
,
,
2.
2.
leczenie żywieniowe
leczenie żywieniowe
w oparciu o dietę eliminacyjną polegające na
w oparciu o dietę eliminacyjną polegające na
czasowym lub stałym usunięciu z diety chorego szkodliwego lub źle
czasowym lub stałym usunięciu z diety chorego szkodliwego lub źle
tolerowanego składnika pokarmowego z jednoczesnym
tolerowanego składnika pokarmowego z jednoczesnym
wprowadzeniem w jego miejsce składników zastępczych
wprowadzeniem w jego miejsce składników zastępczych
o równoważnych wartościach odżywczych: preparaty
o równoważnych wartościach odżywczych: preparaty
mlekozastępcze - bezglutenowe, bezlaktozowe, bezsacharozowe,
mlekozastępcze - bezglutenowe, bezlaktozowe, bezsacharozowe,
hypoalergiczne, źródłem białka są hydrolizaty kazeiny
hypoalergiczne, źródłem białka są hydrolizaty kazeiny
(Nutramigen, Pregestimil), izolaty soi (Prosobee, Isomil, Humana
(Nutramigen, Pregestimil), izolaty soi (Prosobee, Isomil, Humana
SL), hydrolizaty białek serwatkowych (Alfare), homogenaty mięsne,
SL), hydrolizaty białek serwatkowych (Alfare), homogenaty mięsne,
39
LECZENIE
LECZENIE
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
-
-
żywienie parenteralne, powinno byś stosowane w stanach
żywienie parenteralne, powinno byś stosowane w stanach
niedożywienia celem zapewnienia wysokiej podaży energii
niedożywienia celem zapewnienia wysokiej podaży energii
(średnio o 30-50%), lecz należy (jeśli jest to możliwe) dążyć do
(średnio o 30-50%), lecz należy (jeśli jest to możliwe) dążyć do
wyłącznego lub łączonego żywienia doustnego – stymulacja
wyłącznego lub łączonego żywienia doustnego – stymulacja
regeneracji jelita,
regeneracji jelita,
3.
3.
farmakoterapia:
farmakoterapia:
wynika z postawionego rozpoznania (np.
wynika z postawionego rozpoznania (np.
antybiotykoterapia, vankomycyna p.o. w zakażeniach
antybiotykoterapia, vankomycyna p.o. w zakażeniach
Clostridium
Clostridium
difficile
difficile
, leki przeciwpasożytnicze w zakażenia
, leki przeciwpasożytnicze w zakażenia
Gardia lamblia
Gardia lamblia
),
),
leki mające ponadto zastosowanie:
leki mające ponadto zastosowanie:
- cholestyramina i smecta - wykazujące zdolności absorbowania
- cholestyramina i smecta - wykazujące zdolności absorbowania
toksyn bakteryjnych i zdekoniugowanych kwasów żółciowych
toksyn bakteryjnych i zdekoniugowanych kwasów żółciowych
-
-
kolistyna, metronidazol, furazolidon, biseptol - w stanach
kolistyna, metronidazol, furazolidon, biseptol - w stanach
dysbakteriozy jelitowej,
dysbakteriozy jelitowej,
40
LECZENIE
LECZENIE
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
BIEGUNKI PRZEWLEKŁEJ
4.
4.
probiotyki
probiotyki
– hamują rozwój patogennych szczepów
– hamują rozwój patogennych szczepów
bakteryjnych, wirusów, pobudzają układ odpornościowy,
bakteryjnych, wirusów, pobudzają układ odpornościowy,
produkują substancje cytoprotekcyjne, mają
produkują substancje cytoprotekcyjne, mają
zastosowanie w biegunkach poinfekcyjnych, w
zastosowanie w biegunkach poinfekcyjnych, w
dysbakteriozach, w alergii pokarmowej,
dysbakteriozach, w alergii pokarmowej,
5.
5.
preparaty enzymatyczne
preparaty enzymatyczne
– głownie znajdują zastosowanie
– głownie znajdują zastosowanie
w pierwotnych lub wtórnych chorobach trzustki,
w pierwotnych lub wtórnych chorobach trzustki,
6.
6.
leczenie operacyjne
leczenie operacyjne
– w guzach hormonalnie czynnych,
– w guzach hormonalnie czynnych,
7.
7.
leczenie immunomodulacyjne
leczenie immunomodulacyjne
– w biegunkach
– w biegunkach
autoimmunologicznych, nieswoistych zapaleniach jelit,
autoimmunologicznych, nieswoistych zapaleniach jelit,
w niedoborach immunologicznych.
w niedoborach immunologicznych.
ROKOWANIE I PROFILAKTYKA BIEGUNKI
ROKOWANIE I PROFILAKTYKA BIEGUNKI
PRZEWLEKŁEJ
PRZEWLEKŁEJ
Rokowanie
Rokowanie
w biegunce przewlekłej zależy od jej przyczyny.
w biegunce przewlekłej zależy od jej przyczyny.
Znacznie szybciej można uzyskać remisję w biegunkach
Znacznie szybciej można uzyskać remisję w biegunkach
osmotycznych, gorzej rokują biegunki o charakterze
osmotycznych, gorzej rokują biegunki o charakterze
sekrecyjnym.
sekrecyjnym.
Profilaktyka
Profilaktyka
(szczególnie u dzieci do 3 r.ż.) obejmuje m.in.:
(szczególnie u dzieci do 3 r.ż.) obejmuje m.in.:
-
-
żywienie naturalne co najmniej do 6 m. ż.,
żywienie naturalne co najmniej do 6 m. ż.,
-
-
profilaktykę alergii u dzieci z atopią,
profilaktykę alergii u dzieci z atopią,
-
-
ograniczone i racjonalne stosowanie antybiotyków,
ograniczone i racjonalne stosowanie antybiotyków,
-
-
właściwe postępowanie terapeutyczne w ostrej
właściwe postępowanie terapeutyczne w ostrej
biegunce,
biegunce,
-
-
właściwą higienę żywności i żywienia.
właściwą higienę żywności i żywienia.