Proces rozszerzania UE

• Członkowie założycielscy EWG,

EWWiS, EURATOM-u: Belgia,

Francja, Holandia, Luksemburg,

Niemcy, Włochy

• 1973: Dania, Irlandia, Wielka

Brytania (pierwsze rozszerzenie)

• 1981: Grecja (drugie rozszerzenie)
• 1986: Hiszpania, Portugalia (trzecie

rozszerzenie)

• 1995: Austria, Finlandia, Szwecja

(czwarte rozszerzenie)

Pierwsze rozszerzenie - 1973

• Norwegia - podpisała traktat o

przystąpieniu do EWG (22.01.1972 r.);
negatywny wynik referendum (09.1972
r.) i Norwegia nie składa dokumentów
ratyfikacyjnych

• Doświadczenia akcesyjne Irlandii:
Cechy gospodarki Irlandii przed akcesją:
a) nieefektywna struktura (zagrożony

przemysł w przypadku liberalizacji
handlu) + dominujące rolnictwo

• Silne uzależnienie od gospodarki

Wielkiej Brytanii

Uwarunkowania polityczne:
• przywiązanie do neutralności
• dominacja bilateralnych stosunków

z UK

Historia:
• aplikacja zgłoszona w 1961 r.
• weto de Gaulle’a wobec brytyjskiej

aplikacji

• 1967 - Irlandia ponownie składa

aplikację (razem z UK).

• Haga 1969 r. - decyzja o przyjęciu

4 krajów

Priorytety Irlandii podczas

negocjacji

• Ustanowienie okresu

przejściowego (Irlandia
zaakceptowała 5-letni okres
przejściowy na eliminację
brytyjsko-irlandzkich preferencji
handlowych)

• Utrzymanie specyficznych

regulacji weterynaryjnych i
fitosanitarnych (rybołówstwo)

Skutki przystąpienia Irlandii do

EWG

• Korzyści dla farmerów (wzrost cen w

eksporcie artykułów rolnych w wyniku
włączenia Irlandii do WPR)

• największy per capita transfer środków

z funduszy strukturalnych, który
przyczynił się do poprawy dochodów

• zmiana struktury gospodarki w wyniku

nasilonej konkurencji, napływu nowych
technologii

• Zastąpienie kapitałochłonnych

sektorów gospodarki przez
przedsiębiorstwa transnarodowe

• Tradycyjne sektory - trudności i

spadek udziału w gospodarce

• Zwiększenie powiązań gospodarki

Irlandii z zagranicą

• Wysoki poziom bezrobocia - cena za

osiągniętą stabilizację; działania na
rzecz zwalczania bezrobocia
przyniosły efekt dopiero w 2-giej
połowie lat 90.

Drugie rozszerzenie - 1981

Grecja przed akcesją do EWG:
• Wysoka koncentracja populacji,

zatrudnienia i działalności
przemysłowej na północy, zwłaszcza w
regionie Aten i Salonik

• Regiony peryferyjne (południe i

obszary górskie) - najwyższy poziom
ludności zatrudnionej w rolnictwie i
bezrobotnych (pogorszenie w latach
80. XX w.)

• Sektory schyłkowe (górnictwo, przemysł

okrętowy i tekstylny)

• Branże wydajne (przemysł

petrochemiczny, spożywczy, sektor
turystyczny)

• Znaczne dysproporcje pomiędzy regionami

(głównie na linii północ - południe)

• W latach 1981-1991 - pogorszenie sytuacji

- spadek PKB per capita (wyjątek w EWG)

• Wzrost importu towarów konsumpcyjnych

w latach 80. XX w./ spadek eksportu

• Wysoki odsetek zatrudnionych w

rolnictwie (ok.. 24% w r. 2001)

• Niski poziom BIZ
• W latach 80. Wielkość strumienia

funduszy strukturalnych była większa
niż napływ BIZ (wyjątek w EWG)

• Niskie kwalifikacje siły roboczej
• Zła infrastruktura
• Słaby rynek zbytu
• Nieodpowiedni system bankowy
POPRAWA NASTĄPIŁA DOPIERO W

LATACH 90. XX WIEKU

Grecja - przyczyny polityczne

• Silny protekcjonizm rynkowy
• Brak reform, restrukturyzacji,

utrzymywanie nierentownych zakładów,
wysokiego poziomu zatrudnienia

• WPR, fundusze strukturalne przeznaczane

na głównie na konsumpcję

• silne powiązania gospodarki i polityki

(grecki przykład kapitalizmu politycznego)

• liczne układy pomiędzy dyrektorami

przedsiębiorstw a politycznymi
decydentami

• Centralistyczny system administracyjny
• Słabe instytucje samorządu lokalnego
• Silne skupienie środków finansowych

na szczeblu centralnym

• Decyzje dotyczące regionów

podejmowano na szczeblu centralnym

• Klientelizm polityczny, kapitalizm

polityczny i brak spójnej polityki
przemysłowej rządu, wysoki poziom
korupcji - fiasko polityki regionalnej

Trzecie rozszerzenie -1986

Integracji Hiszpanii i Portugalii

towarzyszyły:

• intensywny wzrost gospodarczy (prawie

3,5krotny wzrost PKB per capita w
Hiszpanii i 4,2krotny w Portugalii)

• wysoka dynamika wymiany handlowej

(wzrost tak importu jak i eksportu:
deficyt handlowy- w 1992 r. 60%
pokrycia importu eksportem)

• napływ inwestycji zagranicznych

Okresy przejściowe

• Na adaptację gospodarek do

końca 1992 r.

• Pełna integracja w rolnictwie do

końca 1996

• Cła na towary rolne eksportowane

miały być likwidowane w ciągu 7
lat

Efekty akcesji

• Wzorzec specjalizacji handlowej

Hiszpanii i Portugalii był związany z
tradycyjnymi sektorami pracochłonnymi
i surowcochłonnymi ze stosunkowo
niskim udziałem technologii i wysoko
kwalifikowanej pracy

• Kraje te (1986) osiągały przewagę

komparatywną w eksporcie towarów
należących do grupy pracochłonnych
(tekstylia, odzież, obuwie) i
surowcochłonnych (drewno, meble,
korek, pulpa papierowa, wyroby
metalowe)

• Akcesja oznaczała KONIECZNOŚĆ

PODTRZYMANIA PRZEWAGI
KOMPARATYWNEJ + konieczność
rozwoju sektorów prowadzących
do osiągnięcia wzrostu
gospodarczego (zwiększenie
udziału technologii, kapitału
ludzkiego o wysokich
kwalifikacjach), poprawy
zarządzania