Liczba urodzeń zywych w Polsce w latach 1946-2006
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
19
46
19
48
19
50
19
52
19
54
19
56
19
58
19
60
19
62
19
64
19
66
19
68
19
70
19
72
19
74
19
76
19
78
19
80
19
82
19
84
19
86
19
88
19
90
19
92
19
94
19
96
19
98
20
00
20
02
20
04
20
06
Ogółem
Miasto
Wieś
SUROWY WSPÓŁCZYNNIK URODZEŃ
c
t
L
t
U
t
U
W
)
(
)
(
)]
(
[
gdzie: U(t) – liczba urodzeń żywych w roku kalendarzowym t,
)
(t
L
– średnia liczba ludności w roku kalendarzowym t
c stała c = 100; 1000; 10000 itp.
Jako średnią liczbę ludności przyjmujemy:
1.
2
)
.
12
.
31
(
)
.
01
.
1
(
)
(
t
L
t
L
t
L
,
2.
2
)
(
)
.
01
.
1
(
)
(
t
Z
t
L
t
L
Z(t) – liczba zgonów w roku t,
3. stan w połowie roku kalendarzowego t (30.06 lub 1.07).
Surowe współczynniki urodzeń w Polsce w latach 1946-2006
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
19
46
19
48
19
50
19
52
19
54
19
56
19
58
19
60
19
62
19
64
19
66
19
68
19
70
19
72
19
74
19
76
19
78
19
80
19
82
19
84
19
86
19
88
19
90
19
92
19
94
19
96
19
98
20
00
20
02
20
04
20
06
Ogółem
Miasto
Wieś
WSPÓŁCZYNNIK PŁODNOŚCI OGÓLNEJ
c
t
f
X
L
t
U
t
U
W
Pł
)
,
,
(
)
(
)]
(
[
gdzie: U(t) – liczba urodzeń żywych w roku kalendarzowym t,
)
,
,
(
t
f
X
L
– średnia liczba kobiet w wieku 15 – 49 lat w roku kalendarzowym t
c stała c = 100; 1000; 10000 itp.
Jako średnią liczbę kobiet w wieku zdolności rozrodczej przyjmujemy:
1.
2
)
,
,
.,
12
.
31
(
)
,
,
.,
01
.
1
(
)
,
,
(
t
X
f
L
t
X
f
L
t
f
X
L
,
2.
2
)
,
,
(
)
,
,
.,
01
.
1
(
)
,
,
(
t
f
X
Z
t
f
X
L
t
f
X
L
Z(t) – liczba zgonów kobiet w wieku 15 -49 lat w roku t,
3. stan w połowie roku kalendarzowego t (30.06 lub 1.07).
Współczynniki płodności ogólnej w w Polsce latach 1980 -2007
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Ogółem
76
74
58
43
38
36
35
35
36
37
38
40
Miasto
66
64
48
36
32
31
31
31
33
34
36
38
Wieś
94
92
77
58
47
44
43
42
41
41
42
43
1980
1985
1990
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
CZĄSTKOWE WSPÓŁCZYNNIK PŁODNOŚCI
WEDŁUG WIKU MATEK
c
t
f
x
L
t
x
U
t
x
U
W
)
,
,
(
)
,
(
)]
,
(
[
gdzie: U(x, t) – liczba urodzeń żywych wśród kobiet w wieku x lat w roku kalendarzowym t,
)
,
,
(
t
f
x
L
– średnia liczba kobiet w wieku x lat w roku kalendarzowym t
49
;
15
x
lat,
c stała c = 100; 1000; 10000 itp.
Jako średnią liczbę kobiet w wieku x lat w okresie zdolności rozrodczej przyjmujemy:
1.
2
)
,
,
.,
12
.
31
(
)
,
,
.,
01
.
1
(
)
,
,
(
t
x
f
L
t
x
f
L
t
f
x
L
,
2.
2
)
,
,
(
)
,
,
.,
01
.
1
(
)
,
,
(
t
f
x
Z
t
f
x
L
t
f
x
L
Z(x, f, t) – liczba zgonów kobiet w wieku x lat w okresie zdolności rozrodczej
w roku t,
3. stan w połowie roku kalendarzowego t (30.06 lub 1.07).
Współczynniki płodności w edług w ieku matek w latach 1980-2007
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
15- 19
20-2 4
25 -29
30-34
3 5-3 9
40-44
45-49
1980
1985
1990
1995
2000
2006
2007
Przemiany wzorca płodności Polsce w latach 1980-2007 wykazywały następujące cechy:
1. W latach 1990 – 2004
obniżała się płodność kobiet
w wieku:
15 – 19; 20 – 24 oraz 25 – 29 lat.
Począwszy od 2005 roku wartości współczynników płodności kobiet w tych klasach
wieku wzrastają.
2.
Wzrost wartości współczynników płodności kobiet w wieku 30 – 39 lat wystąpił
wcześniej, bo już w 2000 roku,
od 2002 roku wzrost ten uległ silnemu przyspieszeniu.
3.
Do połowy lat dziewięćdziesiątych najwyższe współczynniki płodności kobiet w
Polsce przypadały na wiek 20 – 24 lata, a współcześnie maksymalny poziom płodności
kobiet występuje w klasie 25 – 29 lat.
4.
Przemiany wzorca płodności są zróżnicowane w zależności od miejsca zamieszkania w
mieście lub na wsi.
W mieście maksimum płodności już w 1996 roku przesunęło się z klasy wieku 20 – 24
lata do 25 – 29 lat.
Wcześniej też zaczęło się odraczanie urodzeń o czym świadczy wcześniejszy spadek
wartości współczynników płodności w wieku poniżej klasach 30 lat i wcześniejszy
wzrost płodności po 30 roku życia.
5.
Na wsi jeszcze w 2000 roku maksimum płodności przypadało na wiek 20 – 24 lata.
W latach 2000 – 2003 obserwowano spadek płodności we wszystkich grupach wieku.
W 2004 roku wystąpił wzrost płodności w wieku 30 – 34 lata oraz 35 – 30 lat.
Przemiany natężenia płodności w latach 1980-2007 charakteryzowały się następującymi
prawidłowościami:
1. płodność kobiet zamieszkałych na wsi jest znacznie wyższa od płodności mieszkanek
miast, przy czym począwszy od początku lat osiemdziesiątych różnice wykazują
tendencję malejącą;
2. w latach
1970-1976
poziom płodności wyraźnie wzrastał na wsi,
a w mieście wzrost ten był niewielki;
3. lata
1976-1981
były okresem obniżania się natężenia płodności, a po nim nastąpił
krótkookresowy wzrost
trwający w mieście nieco dłużej bo do 1983 roku;
4. od połowy lat osiemdziesiątych aż do 2004 roku trwał spadek poziomu płodności we
wszystkich rozpatrywanych populacjach (ogółem, w mieście i na wsi);
5. tendencji tej towarzyszyła zgodna co do kierunku zmiana zachowań w generacjach
jednak zmiany w okresach kalendarzowych (ujęcie przekrojowe) są znacznie silniejsze
niż w ujęciu wzdłużnym;
6. Od 2002 roku zaobserwowano wzrost poziomu płodności, ponieważ wiek
zdolności rozrodczej zaczęły osiągać roczniki powojennego wyżu demograficznego;
7. średni wiek matek w chwili rodzenia dzieci na wsi jest wyższy niż w mieście, co ma
związek z wyższym poziomem płodności w tym środowisku, ale różnice zmniejszają
się od połowy lat dziewięćdziesiątych;
8. od początku lat dziewięćdziesiątych obserwowany jest stały wzrost średniego wieku
matek, co przy obniżających się wartościach współczynników dzietności teoretycznej
oznacza przesuwanie urodzeń na późniejsze lata życia
WSPÓŁCZYNNIK DZIETNOŚCI TEORETYCZNEJ
49
15
)]
,
(
[
)
(
x
t
x
U
W
h
t
WDT
gdzie: h oznacza długość przedziału wieku.
Współczynnik dzietności teoretycznej mierzy poziom płodności w ujęciu przekrojowym.
Jest to średnia liczba dzieci jakie urodziłaby kobieta w ciągu całego okresu zdolności
rozrodczej przy braku umieralności i przy cząstkowych współczynnikach płodności takich,
jak w roku kalendarzowym t.
Opisuje dzietność hipotetycznej generacji kobiet
, która okres zdolności rozrodczej
przeżyłaby w takich warunkach jakie panowały w okresie t.
Wartość współczynnika dzietności teoretycznej nie zależy ani od liczebności populacji, ani
od jej struktury.
Odzwierciedla zachowania prokreacyjne danego okresu kalendarzowego.
Na jego wartość mają jednak wpływ odroczenia urodzeń i ewentualne ich rekompensaty
w późniejszych okresach oraz zmiany kalendarza płodności.
ŚREDNI WIEK MATEK W CHWILI RODZENIA DZIECI
49
15
49
15
)]
,
(
[
)]
,
(
[
'
)
(
x
x
t
x
U
W
t
x
U
W
x
t
x
Średni wiek matek w chwili rodzenia dzieci w Polsce w latach 1980 - 2007
25,0
25,5
26,0
26,5
27,0
27,5
28,0
28,5
29,0
19
80
19
81
19
82
19
83
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
Ogółem
Miasto
Wieś
Współczynniki dzietności teoretycznej w Polsce w latach 1980-2007
750
1000
1250
1500
1750
2000
2250
2500
2750
3000
3250
1
9
8
0
1
9
8
1
1
9
8
2
1
9
8
3
1
9
8
4
1
9
8
5
1
9
8
6
1
9
8
7
1
9
8
8
1
9
8
9
1
9
9
0
1
9
9
1
1
9
9
2
1
9
9
3
1
9
9
4
1
9
9
5
1
9
9
6
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
2
0
0
4
2
0
0
5
2
0
0
6
2
0
0
7
Ogółem
Miasto
Wieś