BRZOZA

BRODAWKOWATA

Betula pendula Roth.

 

Mapa występowania Brzozy brodawkowatej

1. Taksonomia

• Królestwo: Eucaryota (Jądrowe)
• Podkrólestwo: Phytobionta (Rośliny)
• Gromada: Spermatophyta (Nasienne)
• Podgromada: Angiospermae (Okrytozalążkowe)
• Klasa: Dicotyledonae (Dwuliścienne)
• Rząd: Fagales (Bukowe)
• Rodzina: Betulaceae (Brzozowate)
• Rodzaj: Betula (Brzoza)
• Gatunek: Betula pendula (Brzoza

brodawkowata)

2. Występowanie

Europa, środkowa i południowa Azja:
-       na północy do 69° szerokości geograficznej;
-       na południu występuje na Półwyspie

Apenińskim, w Serbii, Azji Małej, Armenii i na
Kaukazie;

-       na wschodzie sięga do Japonii;
-       na zachodzie do Atlantyku, Wielkiej Brytanii

i Portugalii.

W górach dochodzi do wysokości 2170m n.p.m.

(Etna).

 

Optimum osiąga w chłodnym i wilgotnym

klimacie krajów nadbałtyckich.
Suma opadów rocznych dla terenów

występowania brzozy waha się od 350 do 1800

mm.
 
Polska:
-       ma charakter przechodni i występuje na

obszarze całego kraju;
w górach występuje w reglu dolnym, rzadziej w

górnym – górna granica np. Polica 1300m

n.p.m., Tatry 1190m n.p.m.

3. Wymagania siedliskowe:

KLIMAT:
•        cechy gatunku dostosowanego do klimatu

kontynentalnego;

•       znosi gorące letnie upały i bardzo mroźne

zimy.

ŚWIATŁO:
•        wybitnie światłożądna; rozwija się i wzrasta

w pełnym świetle – minimum wg różnych źródeł

12-15%, 11-14,5% pełnego światła.

 

TEMPERATURA:

•      wykazuje szeroką amplitudę wymagań
termicznych,

•      średnia temperatura roczna –10 - 15C

•      średnie max temperatury miesięcy letnich
5-20C

•      średnie min temperatury miesięcy
zimowych –30 -10C

•     min temperatura zimą nie powinna
przekraczać -40C

 

WILGOTNOŚĆ:

•       podobieństwo do sosny;

•       nie rośnie na glebach bardzo suchych i
bardzo mokrych;

•       optimum na glebach umiarkowanie
wilgotnych;

•      nie znosi wysokiego poziomu wody gruntowej,
choć transpiruje silniej niż najsilniej transpirujący z
iglastych – modrzew;

•       na glebach wilgotnych dobrze oczyszczone
pnie jedynie w zmieszaniu z innymi gatunkami;
 

ZAGROŻENIA ABIOTYCZNE:

•       odporna na mróz (pąki rozwijają się do
temp. -4°C);

•       gatunek pionierski;

•       na upały i susze wrażliwa tylko w
pierwszym roku życia;

•       umiarkowanie odporna na wiatr.
 

WRAŻLIWOŚĆ NA ZANIECZYSZCZENIA
PRZEMYSŁOWE:
•       wrażliwa na: SO

2

, tlenki azotu;

•       umiarkowanie wrażliwa na : fluorowodór,
NaCl;

•       dobrze znosi obecność soli i pyłów
przemysłowych zawierających cynk, miedź i kadm;

•       w rejonach przemysłowych utrzymuje się
zazwyczaj tam gdzie brak już sosny.
 

SIEDLIKOWE TYPY LASU:

•       jako gatunku domieszkowego;

•      nizinne: Bs, Bśw, Bw, BMśw, BMw, LMśw, LMw,
Lł;

•      wyżynne: BMwyż, LMwyż, Lwyż;

•       górskie: BMG, LMG, LG, LłG.

4. Wzrost i produkcyjność

•  

     w pierwszym roku rośnie wolno; od 2-3

roku bardzo szybko; kulminacja wzrostu w
wieku 10-15 lat;

•       od 60 lat przyrasta tylko na grubość;
•       na dobrych glebach może osiągnąć 25-

30m wysokości i 50-60cm pierśnicy;

•       może dożyć 90-100 lat.

5. Postępowanie hodowlane

ODNOWIENIE:
-       często odnawiają się przesz samosiew; zazwyczaj

wystarcza przygotowanie gleby pod odnowienie dla innych

gatunków; nasiona rozprzestrzeniane na duże odległości;

-       sadzenie jest wykonywane na trudnych do odnowienia

terenach, przede wszystkim na znacznych kompleksach

litych sośnin na terenach Bs i Bśw;

-       zazwyczaj stosowana więźba 1,3 x 1,3m do 1,6 x 1,6m;
-       sadzenie jesienią (po opadnięciu liści) lub wczesną wiosną

przed ruszeniem soków;

-       jest sadzona jako domieszka biocenotyczna, pomocnicza o

udziale 10-15%, wprowadzana na zrębie zupełnym

równocześnie z sosną, w jednostkowej lub grupowej formie

zmieszania;

 

•600-700 sztuk na ha w skupieniach po kilka sztuk lub 60-100

sztuk po jednym okazie;
-       wykorzystywana także w formie pasów przy drogach,
liniach podziału powierzchniowego oraz wewnątrz upraw

sosnowych; więźba 1,5 x 1,5m (dla bujnego wzrostu);
-       na siedliskach lasowych wprowadzana jako forma

przejściowa; małych grupach, aby po usunięciu nie powstały

luki;
-       ze względu na charakter pionierski pojawia się sama na

terenach niezalesionych, a także zdewastowanych, gdzie

tworzy stadia regeneracyjne – toruje drogę innym gatunkom;

stosuje się ją jako przedplon dla: buka, jodły, świerka i innych; a

terenach zaatakowanych przez hubę korzeniową można

zakładać plantację brzozy.

PIELĘGNACJA
-       jako gatunek światłożądny należy stosować
bardzo intensywne zabiegi pielęgnacyjne;
-       nie lubi podkrzesywania (grubsze gałęzie z
pozostawieniem tylca na 3-4 lata);
-       pielęgnacja podporządkowana celom
hodowlanym oraz składowi gatunkowemu
danego drzewostanu.