TASIEMIEC
KARŁOWATY
HYMENOLEPIS NANA
ROZPRZESTRZENIENIE
GEOGRAFICZNE:
występują kosmopolitycznie;
zazwyczaj w krajach o klimacie ciepłym
(basen
Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, południowo-
wschodnia Azja, Ameryka Środkowa, południowe krainy
Ameryki Północnej i północne Ameryki Południowej);
Częstość występowania tasiemca u osób
dorosłych sięga kilkunastu procent, u dzieci
jest ona znacznie wyższa;
w Polsce, podobnie jak w innych krajach
strefy klimatu umiarkowanego, zarażenie
spotykane jest sporadycznie i ma charakter
endemiczny lub rodzinny;
pasożytuje w jelicie cienkim człowieka i
gryzoni.
BUDOWA MORFOLOGICZNA:
Długość strobili tasiemców dojrzałych waha
się w granicach 2-6 cm;
w miarę wzrastającej liczebności pasożyty
osiągają mniejsze rozmiary;
Kulisty skoleks ma cztery przyssawki i krótki
ryjek uzbrojony w pojedynczy wieniec 20-28
haków;
liczba proglotydów waha się od 100 do 800;
Zatoki płciowe umieszczone są
jednostronnie, trzy jądra ułożone liniowo i
poprzecznie, krótka torebka cirrusa, która nie
sięga do podłużnych przewodów wydalniczych,
w środku członu hermafrodytycznego znajduje
się trójpłatowy jajnik, a za nim mały zbity
żółtnik.
ROZWÓJ
jaja uwalniają się w jelicie żywiciela przez
odrywanie się i pękanie ostatnich członów;
tasiemiec karłowaty posiada zdolność rozwoju
monoksenicznego lub heteroksenicznego;
rozwój monokseniczny polega na wyeliminowaniu
żywiciela pośredniego, przekształcenie onkosfery
w cerkoid następuje w kosmkach jelitowych
żywiciela otatecznego;
cysta otaczająca skoleks odpada w świetle jelita,
uwalniając skoleks, który przytwierdza się do
błony śluzowej jelita i w ciągu 10-20 dni rozwija
się w strobilarną postać tasiemca.
CHOROBOTWÓRCZOŚĆ:
CHOROBA: Hymenolepioza (Hymenolepisidios);
LOKALIZACJA: jelito cienkie;
MATERIAŁ DO BADAŃ: kał;
POSTAĆ WYKRYWANA W MATERIALE: jaja, rzadziej
proglotydy;
DIAGNOSTYKA: Pasożyt występuje bardzo często u
dzieci przebywających w licznych grupach np.
przedszkolach. Proglotydy są wykrywane bardzo rzadko,
ponieważ rozpadają się one w obrębie jelit.
Prawdopodobieństwo pojawienia się członów w kale
zwiększa się w przypadku biegunek lub po podaniu leków
zwalczających tasiemca.
OBJAWY: bóle głowy, zaburzenia równowagi, brak
łaknienia, anoreksja, wymioty, bóle brzucha, biegunki
na przemian z zaparciami, pobudliwość, zaburzenia
snu, niekiedy zaburzenia rozwoju psychicznego i
fizycznego dziecka, zmiany zapalne jelita, martwica
błony śluzowej; CZĘSTO PRZEBIEG ZARAŻENIA JEST
BEZOBJAWOWY !
PROFILAKTYKA: przestrzeganie zasad higieny i
zabezpieczanie środków spożywczych przed
zanieczyszczeniem jajami inwazyjnymi;
LECZENIE: niklozamid, prazykwantel;
KONTROLNE BADANIE KAŁU NALEŻY PRZEPROWADZIĆ
2 TYGODNIE I 3 MIESIĄCE PO LECZENIU !